| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੧੦. ਸਙ੍ਗਾਰવਸੁਤ੍ਤਂ
10. Saṅgāravasuttaṃ
੪੭੩. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਕੋਸਲੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਤਿ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਧਨਞ੍ਜਾਨੀ 1 ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਚਞ੍ਚਲਿਕਪ੍ਪੇ 2 ਪਟਿવਸਤਿ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਬੁਦ੍ਧੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਙ੍ਘੇ ਚ। ਅਥ ਖੋ ਧਨਞ੍ਜਾਨੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਉਪਕ੍ਖਲਿਤ੍વਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘‘ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ। ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ। ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ।
473. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ carati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ. Tena kho pana samayena dhanañjānī 3 nāma brāhmaṇī cañcalikappe 4 paṭivasati abhippasannā buddhe ca dhamme ca saṅghe ca. Atha kho dhanañjānī brāhmaṇī upakkhalitvā tikkhattuṃ udānaṃ udānesi – ‘‘namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa. Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa. Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassā’’ti .
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਙ੍ਗਾਰવੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ ਚਞ੍ਚਲਿਕਪ੍ਪੇ ਪਟਿવਸਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ વੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਸਨਿਘਣ੍ਡੁਕੇਟੁਭਾਨਂ ਸਾਕ੍ਖਰਪ੍ਪਭੇਦਾਨਂ ਇਤਿਹਾਸਪਞ੍ਚਮਾਨਂ , ਪਦਕੋ, વੇਯ੍ਯਾਕਰਣੋ, ਲੋਕਾਯਤਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਅਨવਯੋ। ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਸਙ੍ਗਾਰવੋ ਮਾਣવੋ ਧਨਞ੍ਜਾਨਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਏવਂ વਾਚਂ ਭਾਸਮਾਨਾਯ। ਸੁਤ੍વਾ ਧਨਞ੍ਜਾਨਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅવਭੂਤਾવ ਅਯਂ 5 ਧਨਞ੍ਜਾਨੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ, ਪਰਭੂਤਾવ ਅਯਂ 6 ਧਨਞ੍ਜਾਨੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ, વਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਂ (ਤੇવਿਜ੍ਜਾਨਂ) 7 ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ, ਅਥ ਚ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਮੁਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਸਮਣਕਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ 8। ‘‘ਨ ਹਿ ਪਨ ਤ੍વਂ, ਤਾਤ ਭਦ੍ਰਮੁਖ, ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸੀਲਪਞ੍ਞਾਣਂ ਜਾਨਾਸਿ। ਸਚੇ ਤ੍વਂ, ਤਾਤ ਭਦ੍ਰਮੁਖ, ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸੀਲਪਞ੍ਞਾਣਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਨ ਤ੍વਂ, ਤਾਤ ਭਦ੍ਰਮੁਖ, ਤਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਭਾਸਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋਤਿ, ਯਦਾ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਚਞ੍ਚਲਿਕਪ੍ਪਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਅਥ ਮੇ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭਦ੍ਰਮੁਖਾ’’ਤਿ ਖੋ ਧਨਞ੍ਜਾਨੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਸਙ੍ਗਾਰવਸ੍ਸ ਮਾਣવਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ।
Tena kho pana samayena saṅgāravo nāma māṇavo cañcalikappe paṭivasati tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ , padako, veyyākaraṇo, lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo. Assosi kho saṅgāravo māṇavo dhanañjāniyā brāhmaṇiyā evaṃ vācaṃ bhāsamānāya. Sutvā dhanañjāniṃ brāhmaṇiṃ etadavoca – ‘‘avabhūtāva ayaṃ 9 dhanañjānī brāhmaṇī, parabhūtāva ayaṃ 10 dhanañjānī brāhmaṇī, vijjamānānaṃ (tevijjānaṃ) 11 brāhmaṇānaṃ, atha ca pana tassa muṇḍakassa samaṇakassa vaṇṇaṃ bhāsissatī’’ti 12. ‘‘Na hi pana tvaṃ, tāta bhadramukha, tassa bhagavato sīlapaññāṇaṃ jānāsi. Sace tvaṃ, tāta bhadramukha, tassa bhagavato sīlapaññāṇaṃ jāneyyāsi, na tvaṃ, tāta bhadramukha, taṃ bhagavantaṃ akkositabbaṃ paribhāsitabbaṃ maññeyyāsī’’ti. ‘‘Tena hi, bhoti, yadā samaṇo gotamo cañcalikappaṃ anuppatto hoti atha me āroceyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhadramukhā’’ti kho dhanañjānī brāhmaṇī saṅgāravassa māṇavassa paccassosi.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਕੋਸਲੇਸੁ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਯੇਨ ਚਞ੍ਚਲਿਕਪ੍ਪਂ ਤਦવਸਰਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗવਾ ਚਞ੍ਚਲਿਕਪ੍ਪੇ વਿਹਰਤਿ ਤੋਦੇਯ੍ਯਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਮ੍ਬવਨੇ। ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਧਨਞ੍ਜਾਨੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ – ‘‘ਭਗવਾ ਕਿਰ ਚਞ੍ਚਲਿਕਪ੍ਪਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਚਞ੍ਚਲਿਕਪ੍ਪੇ વਿਹਰਤਿ ਤੋਦੇਯ੍ਯਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਮ੍ਬવਨੇ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਧਨਞ੍ਜਾਨੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਯੇਨ ਸਙ੍ਗਾਰવੋ ਮਾਣવੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗਾਰવਂ ਮਾਣવਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਯਂ, ਤਾਤ ਭਦ੍ਰਮੁਖ, ਸੋ ਭਗવਾ ਚਞ੍ਚਲਿਕਪ੍ਪਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਚਞ੍ਚਲਿਕਪ੍ਪੇ વਿਹਰਤਿ ਤੋਦੇਯ੍ਯਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਮ੍ਬવਨੇ। ਯਸ੍ਸਦਾਨਿ, ਤਾਤ ਭਦ੍ਰਮੁਖ, ਕਾਲਂ ਮਞ੍ਞਸੀ’’ਤਿ।
Atha kho bhagavā kosalesu anupubbena cārikaṃ caramāno yena cañcalikappaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā cañcalikappe viharati todeyyānaṃ brāhmaṇānaṃ ambavane. Assosi kho dhanañjānī brāhmaṇī – ‘‘bhagavā kira cañcalikappaṃ anuppatto, cañcalikappe viharati todeyyānaṃ brāhmaṇānaṃ ambavane’’ti. Atha kho dhanañjānī brāhmaṇī yena saṅgāravo māṇavo tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā saṅgāravaṃ māṇavaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, tāta bhadramukha, so bhagavā cañcalikappaṃ anuppatto, cañcalikappe viharati todeyyānaṃ brāhmaṇānaṃ ambavane. Yassadāni, tāta bhadramukha, kālaṃ maññasī’’ti.
੪੭੪. ‘‘ਏવਂ, ਭੋ’’ਤਿ ਖੋ ਸਙ੍ਗਾਰવੋ ਮਾਣવੋ ਧਨਞ੍ਜਾਨਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸਙ੍ਗਾਰવੋ ਮਾਣવੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਞ੍ਞਾવੋਸਾਨਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਰ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਞ੍ਞਾવੋਸਾਨਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਕਤਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਞ੍ਞਾવੋਸਾਨਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ, ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, વੇਮਤ੍ਤਂ વਦਾਮਿ। ਸਨ੍ਤਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਨੁਸ੍ਸવਿਕਾ। ਤੇ ਅਨੁਸ੍ਸવੇਨ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਞ੍ਞਾવੋਸਾਨਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਤੇવਿਜ੍ਜਾ। ਸਨ੍ਤਿ ਪਨ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਕੇવਲਂ ਸਦ੍ਧਾਮਤ੍ਤਕੇਨ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਞ੍ਞਾવੋਸਾਨਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤਕ੍ਕੀ વੀਮਂਸੀ। ਸਨ੍ਤਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਾਮਂਯੇવ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਞ੍ਞਾવੋਸਾਨਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਰ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਾਮਂਯੇવ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਞ੍ਞਾવੋਸਾਨਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਾਹਮਸ੍ਮਿ। ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਯਥਾ ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਾਮਂਯੇવ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਞ੍ਞਾવੋਸਾਨਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਾਹਮਸ੍ਮਿ।
474. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho saṅgāravo māṇavo dhanañjāniyā brāhmaṇiyā paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho saṅgāravo māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santi kho, bho gotama, eke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti. Tatra, bho gotama, ye te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti, tesaṃ bhavaṃ gotamo katamo’’ti? ‘‘Diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattānaṃ, ādibrahmacariyaṃ paṭijānantānampi kho ahaṃ, bhāradvāja, vemattaṃ vadāmi. Santi, bhāradvāja, eke samaṇabrāhmaṇā anussavikā. Te anussavena diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti; seyyathāpi brāhmaṇā tevijjā. Santi pana, bhāradvāja, eke samaṇabrāhmaṇā kevalaṃ saddhāmattakena diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti; seyyathāpi takkī vīmaṃsī. Santi, bhāradvāja, eke samaṇabrāhmaṇā pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃyeva dhammaṃ abhiññāya diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti. Tatra, bhāradvāja, ye te samaṇabrāhmaṇā pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃyeva dhammaṃ abhiññāya diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti, tesāhamasmi. Tadamināpetaṃ, bhāradvāja, pariyāyena veditabbaṃ, yathā ye te samaṇabrāhmaṇā pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃyeva dhammaṃ abhiññāya diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti, tesāhamasmi.
੪੭੫. ‘‘ਇਧ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਪੁਬ੍ਬੇવ ਸਮ੍ਬੋਧਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਸਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਸਮ੍ਬਾਧੋ ਘਰਾવਾਸੋ ਰਜਾਪਥੋ, ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ। ਨਯਿਦਂ ਸੁਕਰਂ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਾ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਸਙ੍ਖਲਿਖਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤੁਂ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਦਹਰੋવ ਸਮਾਨੋ ਸੁਸੁਕਾਲ਼ਕੇਸੋ ਭਦ੍ਰੇਨ ਯੋਬ੍ਬਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪਠਮੇਨ વਯਸਾ ਅਕਾਮਕਾਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਸ੍ਸੁਮੁਖਾਨਂ ਰੁਦਨ੍ਤਾਨਂ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਂ। ਸੋ ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਕਿਂਕੁਸਲਗવੇਸੀ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਨ੍ਤਿવਰਪਦਂ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨੋ ਯੇਨ ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਲ਼ਾਰਂ ਕਾਲਾਮਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਆવੁਸੋ ਕਾਲਾਮ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤੁ’ਨ੍ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘વਿਹਰਤਾਯਸ੍ਮਾ। ਤਾਦਿਸੋ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਯਤ੍ਥ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਸਕਂ ਆਚਰਿਯਕਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਂ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਾવਤਕੇਨੇવ ਓਟ੍ਠਪਹਤਮਤ੍ਤੇਨ ਲਪਿਤਲਾਪਨਮਤ੍ਤੇਨ ‘ਞਾਣવਾਦਞ੍ਚ વਦਾਮਿ, ਥੇਰવਾਦਞ੍ਚ ਜਾਨਾਮਿ, ਪਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਚ ਪਟਿਜਾਨਾਮਿ, ਅਹਞ੍ਚੇવ ਅਞ੍ਞੇ ਚ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਖੋ ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕੇવਲਂ ਸਦ੍ਧਾਮਤ੍ਤਕੇਨ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਾਮੀਤਿ ਪવੇਦੇਤਿ; ਅਦ੍ਧਾ ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਂ વਿਹਰਤੀ’ਤਿ।
475. ‘‘Idha me, bhāradvāja, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, aparena samayena daharova samāno susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ. So evaṃ pabbajito samāno kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso kālāma, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, bhāradvāja, āḷāro kālāmo maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā. Tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, bhāradvāja, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ‘ñāṇavādañca vadāmi, theravādañca jānāmi, passāmī’ti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti; addhā āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ viharatī’ti.
‘‘ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਯੇਨ ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਲ਼ਾਰਂ ਕਾਲਾਮਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਨੋ, ਆવੁਸੋ ਕਾਲਾਮ, ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਾਮੀਤਿ ਪવੇਦੇਸੀ’ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਪવੇਦੇਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਖੋ ਆਲ਼ਾਰਸ੍ਸੇવ ਕਾਲਾਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਸਦ੍ਧਾ, ਮਯ੍ਹਂਪਤ੍ਥਿ ਸਦ੍ਧਾ; ਨ ਖੋ ਆਲ਼ਾਰਸ੍ਸੇવ ਕਾਲਾਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ વੀਰਿਯਂ…ਪੇ॰… ਸਤਿ… ਸਮਾਧਿ… ਪਞ੍ਞਾ, ਮਯ੍ਹਂਪਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਞਾ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਾਮੀਤਿ ਪવੇਦੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਦਹੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਾਸਿਂ। ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਯੇਨ ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਲ਼ਾਰਂ ਕਾਲਾਮਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਨੋ, ਆવੁਸੋ ਕਾਲਾਮ, ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਪવੇਦੇਸੀ’ਤਿ? ‘ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਖੋ ਅਹਂ, ਆવੁਸੋ, ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਪવੇਦੇਮੀ’ਤਿ। ‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਾਮੀ’ਤਿ। ‘ਲਾਭਾ ਨੋ, ਆવੁਸੋ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ ਨੋ, ਆવੁਸੋ, ਯੇ ਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਤਾਦਿਸਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਂ ਪਸ੍ਸਾਮ। ਇਤਿ ਯਾਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਪવੇਦੇਮਿ ਤਂ ਤ੍વਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਸਿ; ਯਂ ਤ੍વਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਸਿ ਤਮਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਪવੇਦੇਮਿ। ਇਤਿ ਯਾਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਾਮਿ ਤਂ ਤ੍વਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਾਸਿ, ਯਂ ਤ੍વਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਾਸਿ ਤਮਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਾਮਿ । ਇਤਿ ਯਾਦਿਸੋ ਅਹਂ ਤਾਦਿਸੋ ਤੁવਂ, ਯਾਦਿਸੋ ਤੁવਂ ਤਾਦਿਸੋ ਅਹਂ। ਏਹਿ ਦਾਨਿ, ਆવੁਸੋ, ਉਭੋવ ਸਨ੍ਤਾ ਇਮਂ ਗਣਂ ਪਰਿਹਰਾਮਾ’ਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਂ ਮਂ ਸਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਸਮਂ ਠਪੇਸਿ, ਉਲ਼ਾਰਾਯ ਚ ਮਂ ਪੂਜਾਯ ਪੂਜੇਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ વਿਰਾਗਾਯ ਨ ਨਿਰੋਧਾਯ ਨ ਉਪਸਮਾਯ ਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਨ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਯਾવਦੇવ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ’ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨਲਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜ ਅਪਕ੍ਕਮਿਂ।
‘‘Atha khvāhaṃ, bhāradvāja, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? Evaṃ vutte, bhāradvāja, āḷāro kālāmo ākiñcaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho āḷārasseva kālāmassa atthi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi vīriyaṃ…pe… sati… samādhi… paññā, mayhaṃpatthi paññā. Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ āḷāro kālāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ. Atha khvāhaṃ, bhāradvāja, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘ettāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? ‘Ettāvatā kho ahaṃ, āvuso, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemī’ti. ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yāhaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi tamahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi. Iti yāhaṃ dhammaṃ jānāmi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi, yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi tamahaṃ dhammaṃ jānāmi . Iti yādiso ahaṃ tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso ahaṃ. Ehi dāni, āvuso, ubhova santā imaṃ gaṇaṃ pariharāmā’ti. Iti kho, bhāradvāja, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno attano antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva ākiñcaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.
੪੭੬. ‘‘ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਕਿਂਕੁਸਲਗવੇਸੀ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਨ੍ਤਿવਰਪਦਂ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨੋ ਯੇਨ ਉਦਕੋ ਰਾਮਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਉਦਕਂ ਰਾਮਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਆવੁਸੋ 13, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤੁ’ਨ੍ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਉਦਕੋ ਰਾਮਪੁਤ੍ਤੋ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘વਿਹਰਤਾਯਸ੍ਮਾ। ਤਾਦਿਸੋ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਯਤ੍ਥ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਸਕਂ ਆਚਰਿਯਕਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਂ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਾવਤਕੇਨੇવ ਓਟ੍ਠਪਹਤਮਤ੍ਤੇਨ ਲਪਿਤਲਾਪਨਮਤ੍ਤੇਨ ‘ਞਾਣવਾਦਞ੍ਚ વਦਾਮਿ, ਥੇਰવਾਦਞ੍ਚ ਜਾਨਾਮਿ, ਪਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਚ ਪਟਿਜਾਨਾਮਿ, ਅਹਞ੍ਚੇવ ਅਞ੍ਞੇ ਚ । ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਖੋ ਰਾਮੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕੇવਲਂ ਸਦ੍ਧਾਮਤ੍ਤਕੇਨ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਾਮੀਤਿ ਪવੇਦੇਸਿ; ਅਦ੍ਧਾ ਰਾਮੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਂ વਿਹਾਸੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਯੇਨ ਉਦਕੋ ਰਾਮਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਉਦਕਂ ਰਾਮਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਨੋ, ਆવੁਸੋ, ਰਾਮੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਾਮੀਤਿ ਪવੇਦੇਸੀ’ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਉਦਕੋ ਰਾਮਪੁਤ੍ਤੋ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਪવੇਦੇਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਖੋ ਰਾਮਸ੍ਸੇવ ਅਹੋਸਿ ਸਦ੍ਧਾ, ਮਯ੍ਹਂਪਤ੍ਥਿ ਸਦ੍ਧਾ; ਨ ਖੋ ਰਾਮਸ੍ਸੇવ ਅਹੋਸਿ વੀਰਿਯਂ…ਪੇ॰… ਸਤਿ… ਸਮਾਧਿ… ਪਞ੍ਞਾ, ਮਯ੍ਹਂਪਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਞਾ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰਾਮੋ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਾਮੀਤਿ ਪવੇਦੇਸਿ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਦਹੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਾਸਿਂ।
476. ‘‘So kho ahaṃ, bhāradvāja, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso 14, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, bhāradvāja, udako rāmaputto maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā. Tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, bhāradvāja, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ‘ñāṇavādañca vadāmi, theravādañca jānāmi, passāmī’ti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca . Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi; addhā rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī’ti. Atha khvāhaṃ, bhāradvāja, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? Evaṃ vutte, bhāradvāja, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho rāmasseva ahosi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho rāmasseva ahosi vīriyaṃ…pe… sati… samādhi… paññā, mayhaṃpatthi paññā. Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ.
‘‘ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਯੇਨ ਉਦਕੋ ਰਾਮਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਉਦਕਂ ਰਾਮਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਨੋ, ਆવੁਸੋ, ਰਾਮੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਪવੇਦੇਸੀ’ਤਿ? ‘ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਰਾਮੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਪવੇਦੇਸੀ’ਤਿ। ‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਾਮੀ’ਤਿ। ‘ਲਾਭਾ ਨੋ, ਆવੁਸੋ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ ਨੋ, ਆવੁਸੋ, ਯੇ ਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਤਾਦਿਸਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਂ ਪਸ੍ਸਾਮ। ਇਤਿ ਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰਾਮੋ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਪવੇਦੇਸਿ ਤਂ ਤ੍વਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਸਿ; ਯਂ ਤ੍વਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਸਿ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰਾਮੋ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਪવੇਦੇਸਿ। ਇਤਿ ਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰਾਮੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਤਂ ਤ੍વਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਾਸਿ, ਯਂ ਤ੍વਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਾਸਿ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰਾਮੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ। ਇਤਿ ਯਾਦਿਸੋ ਰਾਮੋ ਅਹੋਸਿ ਤਾਦਿਸੋ ਤੁવਂ, ਯਾਦਿਸੋ ਤੁવਂ ਤਾਦਿਸੋ ਰਾਮੋ ਅਹੋਸਿ। ਏਹਿ ਦਾਨਿ, ਆવੁਸੋ, ਤੁવਂ ਇਮਂ ਗਣਂ ਪਰਿਹਰਾ’ਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਉਦਕੋ ਰਾਮਪੁਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਮੇ ਸਮਾਨੋ ਆਚਰਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਮਂ ਠਪੇਸਿ, ਉਲ਼ਾਰਾਯ ਚ ਮਂ ਪੂਜਾਯ ਪੂਜੇਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ વਿਰਾਗਾਯ ਨ ਨਿਰੋਧਾਯ ਨ ਉਪਸਮਾਯ ਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਨ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ਯਾવਦੇવ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ’ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨਲਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜ ਅਪਕ੍ਕਮਿਂ।
‘‘Atha khvāhaṃ, bhāradvāja, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘ettāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? ‘Ettāvatā kho, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti. ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi taṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi, yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi taṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi. Iti yādiso rāmo ahosi tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso rāmo ahosi. Ehi dāni, āvuso, tuvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’ti. Iti kho, bhāradvāja, udako rāmaputto sabrahmacārī me samāno ācariyaṭṭhāne maṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva nevasaññānāsaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.
੪੭੭. ‘‘ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਕਿਂਕੁਸਲਗવੇਸੀ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਨ੍ਤਿવਰਪਦਂ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨੋ ਮਗਧੇਸੁ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਯੇਨ ਉਰੁવੇਲ਼ਾ ਸੇਨਾਨਿਗਮੋ ਤਦવਸਰਿਂ। ਤਤ੍ਥਦ੍ਦਸਂ ਰਮਣੀਯਂ ਭੂਮਿਭਾਗਂ, ਪਾਸਾਦਿਕਞ੍ਚ વਨਸਣ੍ਡਂ, ਨਦਿਞ੍ਚ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿਂ ਸੇਤਕਂ ਸੁਪਤਿਤ੍ਥਂ ਰਮਣੀਯਂ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਚ ਗੋਚਰਗਾਮਂ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਰਮਣੀਯੋ વਤ, ਭੋ, ਭੂਮਿਭਾਗੋ, ਪਾਸਾਦਿਕੋ ਚ વਨਸਣ੍ਡੋ, ਨਦੀ ਚ ਸਨ੍ਦਤਿ ਸੇਤਕਾ ਸੁਪਤਿਤ੍ਥਾ ਰਮਣੀਯਾ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਚ ਗੋਚਰਗਾਮੋ। ਅਲਂ વਤਿਦਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਧਾਨਤ੍ਥਿਕਸ੍ਸ ਪਧਾਨਾਯਾ’ਤਿ । ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਤ੍ਥੇવ ਨਿਸੀਦਿਂ – ‘ਅਲਮਿਦਂ ਪਧਾਨਾਯਾ’ਤਿ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਉਪਮਾ ਪਟਿਭਂਸੁ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾ।
477. ‘‘So kho ahaṃ, bhāradvāja, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno magadhesu anupubbena cārikaṃ caramāno yena uruveḷā senānigamo tadavasariṃ. Tatthaddasaṃ ramaṇīyaṃ bhūmibhāgaṃ, pāsādikañca vanasaṇḍaṃ, nadiñca sandantiṃ setakaṃ supatitthaṃ ramaṇīyaṃ, samantā ca gocaragāmaṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘ramaṇīyo vata, bho, bhūmibhāgo, pāsādiko ca vanasaṇḍo, nadī ca sandati setakā supatitthā ramaṇīyā, samantā ca gocaragāmo. Alaṃ vatidaṃ kulaputtassa padhānatthikassa padhānāyā’ti . So kho ahaṃ, bhāradvāja, tattheva nisīdiṃ – ‘alamidaṃ padhānāyā’ti. Apissu maṃ, bhāradvāja, tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe assutapubbā.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਅਲ੍ਲਂ ਕਟ੍ਠਂ ਸਸ੍ਨੇਹਂ ਉਦਕੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ। ਅਥ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਉਤ੍ਤਰਾਰਣਿਂ ਆਦਾਯ – ‘ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੇਜੋ ਪਾਤੁਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਅਪਿ ਨੁ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਮੁਂ ਅਲ੍ਲਂ ਕਟ੍ਠਂ ਸਸ੍ਨੇਹਂ ਉਦਕੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਉਤ੍ਤਰਾਰਣਿਂ ਆਦਾਯ ਅਭਿਮਨ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਤੇਜੋ ਪਾਤੁਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹਿਦਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਦੁਞ੍ਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਲ੍ਲਂ ਕਟ੍ਠਂ ਸਸ੍ਨੇਹਂ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਉਦਕੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ; ਯਾવਦੇવ ਚ ਪਨ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ વਿਘਾਤਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਕਾਯੇਨ ਚੇવ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਕਾਮੇਹਿ ਅવੂਪਕਟ੍ਠਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਯੋ ਚ ਨੇਸਂ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਸ੍ਨੇਹੋ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਪਿਪਾਸਾ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਸੋ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਨ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾ ਚੇਪਿ ਤੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਖਰਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦਯਨ੍ਤਿ, ਅਭਬ੍ਬਾવ ਤੇ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ। ਨੋ ਚਪਿ ਤੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਖਰਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦਯਨ੍ਤਿ ਅਭਬ੍ਬਾવ ਤੇ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ। ਅਯਂ ਖੋ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਪਠਮਾ ਉਪਮਾ ਪਟਿਭਾਸਿ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾ।
‘‘Seyyathāpi, bhāradvāja, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ udake nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, bhāradvāja, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ udake nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Taṃ kissa hetu? Aduñhi, bho gotama, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, tañca pana udake nikkhittaṃ; yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhāradvāja, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi avūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ na suppahīno hoti na suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No capi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, bhāradvāja, paṭhamā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā.
੪੭੮. ‘‘ਅਪਰਾਪਿ ਖੋ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਦੁਤਿਯਾ ਉਪਮਾ ਪਟਿਭਾਸਿ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਅਲ੍ਲਂ ਕਟ੍ਠਂ ਸਸ੍ਨੇਹਂ ਆਰਕਾ ਉਦਕਾ ਥਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ। ਅਥ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਉਤ੍ਤਰਾਰਣਿਂ ਆਦਾਯ – ‘ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੇਜੋ ਪਾਤੁਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਅਪਿ ਨੁ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਮੁਂ ਅਲ੍ਲਂ ਕਟ੍ਠਂ ਸਸ੍ਨੇਹਂ ਆਰਕਾ ਉਦਕਾ ਥਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਉਤ੍ਤਰਾਰਣਿਂ ਆਦਾਯ ਅਭਿਮਨ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ ਤੇਜੋ ਪਾਤੁਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹਿਦਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਦੁਞ੍ਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਲ੍ਲਂ ਕਟ੍ਠਂ ਸਸ੍ਨੇਹਂ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਆਰਕਾ ਉਦਕਾ ਥਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ; ਯਾવਦੇવ ਚ ਪਨ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ વਿਘਾਤਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਕਾਯੇਨ ਚੇવ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਕਾਮੇਹਿ વੂਪਕਟ੍ਠਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਯੋ ਚ ਨੇਸਂ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਸ੍ਨੇਹੋ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਪਿਪਾਸਾ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਸੋ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਨ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾ ਚੇਪਿ ਤੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਖਰਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦਯਨ੍ਤਿ, ਅਭਬ੍ਬਾવ ਤੇ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ। ਨੋ ਚੇਪਿ ਤੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਖਰਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦਯਨ੍ਤਿ, ਅਭਬ੍ਬਾવ ਤੇ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ। ਅਯਂ ਖੋ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਦੁਤਿਯਾ ਉਪਮਾ ਪਟਿਭਾਸਿ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾ।
478. ‘‘Aparāpi kho maṃ, bhāradvāja, dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, bhāradvāja, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, bhāradvāja, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Taṃ kissa hetu? Aduñhi, bho gotama, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, kiñcāpi ārakā udakā thale nikkhittaṃ; yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhāradvāja, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ na suppahīno hoti na suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, bhāradvāja, dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā.
੪੭੯. ‘‘ਅਪਰਾਪਿ ਖੋ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਤਿਯਾ ਉਪਮਾ ਪਟਿਭਾਸਿ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਸੁਕ੍ਖਂ ਕਟ੍ਠਂ ਕੋਲ਼ਾਪਂ ਆਰਕਾ ਉਦਕਾ ਥਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ। ਅਥ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਉਤ੍ਤਰਾਰਣਿਂ ਆਦਾਯ – ‘ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੇਜੋ ਪਾਤੁਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਅਪਿ ਨੁ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਮੁਂ ਸੁਕ੍ਖਂ ਕਟ੍ਠਂ ਕੋਲ਼ਾਪਂ ਆਰਕਾ ਉਦਕਾ ਥਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਉਤ੍ਤਰਾਰਣਿਂ ਆਦਾਯ ਅਭਿਮਨ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਤੇਜੋ ਪਾਤੁਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏવਂ ਭੋ ਗੋਤਮ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਦੁਞ੍ਹਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਸੁਕ੍ਖਂ ਕਟ੍ਠਂ ਕੋਲ਼ਾਪਂ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਆਰਕਾ ਉਦਕਾ ਥਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਕਾਯੇਨ ਚੇવ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਕਾਮੇਹਿ વੂਪਕਟ੍ਠਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਯੋ ਚ ਨੇਸਂ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਸ੍ਨੇਹੋ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਪਿਪਾਸਾ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਸੋ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾ ਚੇਪਿ ਤੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਖਰਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦਯਨ੍ਤਿ, ਭਬ੍ਬਾવ ਤੇ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ। ਨੋ ਚੇਪਿ ਤੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਖਰਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦਯਨ੍ਤਿ, ਭਬ੍ਬਾવ ਤੇ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ। ਅਯਂ ਖੋ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਤਿਯਾ ਉਪਮਾ ਪਟਿਭਾਸਿ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾ। ਇਮਾ ਖੋ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਉਪਮਾ ਪਟਿਭਂਸੁ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾ।
479. ‘‘Aparāpi kho maṃ, bhāradvāja, tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, bhāradvāja, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, bhāradvāja, api nu so puriso amuṃ sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘Evaṃ bho gotama. Taṃ kissa hetu? Aduñhi, bho gotama, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ, tañca pana ārakā udakā thale nikkhitta’’nti. ‘‘Evameva kho, bhāradvāja, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ suppahīno hoti suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, bhāradvāja, tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Imā kho maṃ, bhāradvāja, tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe assutapubbā.
੪੮੦. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਦਨ੍ਤੇਭਿਦਨ੍ਤਮਾਧਾਯ, ਜਿવ੍ਹਾਯ ਤਾਲੁਂ ਆਹਚ੍ਚ, ਚੇਤਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਸਨ੍ਤਾਪੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਦਨ੍ਤੇਭਿਦਨ੍ਤਮਾਧਾਯ, ਜਿવ੍ਹਾਯ ਤਾਲੁਂ ਆਹਚ੍ਚ, ਚੇਤਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਅਭਿਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ੇਮਿ ਅਭਿਸਨ੍ਤਾਪੇਮਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਦਨ੍ਤੇਭਿਦਨ੍ਤਮਾਧਾਯ, ਜਿવ੍ਹਾਯ ਤਾਲੁਂ ਆਹਚ੍ਚ, ਚੇਤਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਅਭਿਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ਯਤੋ ਅਭਿਸਨ੍ਤਾਪਯਤੋ ਕਚ੍ਛੇਹਿ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ ਦੁਬ੍ਬਲਤਰਂ ਪੁਰਿਸਂ ਸੀਸੇ વਾ ਗਹੇਤ੍વਾ ਖਨ੍ਧੇ વਾ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਭਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ ਅਭਿਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ੇਯ੍ਯ ਅਭਿਸਨ੍ਤਾਪੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ ਖੋ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਦਨ੍ਤੇਭਿਦਨ੍ਤਮਾਧਾਯ, ਜਿવ੍ਹਾਯ ਤਾਲੁਂ ਆਹਚ੍ਚ, ਚੇਤਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਅਭਿਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ਯਤੋ ਅਭਿਸਨ੍ਤਾਪਯਤੋ ਕਚ੍ਛੇਹਿ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, વੀਰਿਯਂ ਹੋਤਿ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ; ਸਾਰਦ੍ਧੋ ਚ ਪਨ ਮੇ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਤੇਨੇવ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਧਾਨੇਨ ਪਧਾਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤੋ।
480. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇheyyaṃ abhinippīḷeyyaṃ abhisantāpeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhāmi abhinippīḷemi abhisantāpemi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. Seyyathāpi, bhāradvāja, balavā puriso dubbalataraṃ purisaṃ sīse vā gahetvā khandhe vā gahetvā abhiniggaṇheyya abhinippīḷeyya abhisantāpeyya, evameva kho me, bhāradvāja, dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. Āraddhaṃ kho pana me, bhāradvāja, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā; sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
੪੮੧. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਅਪ੍ਪਾਣਕਂਯੇવ ਝਾਨਂ ਝਾਯੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਉਪਰੁਨ੍ਧਿਂ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਣ੍ਣਸੋਤੇਹਿ વਾਤਾਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਾਰਗਗ੍ਗਰਿਯਾ ਧਮਮਾਨਾਯ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਣ੍ਣਸੋਤੇਹਿ વਾਤਾਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤਿ। ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, વੀਰਿਯਂ ਹੋਤਿ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ; ਸਾਰਦ੍ਧੋ ਚ ਪਨ ਮੇ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਤੇਨੇવ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਧਾਨੇਨ ਪਧਾਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤੋ।
481. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ nikkhamantānaṃ adhimatto saddo hoti. Seyyathāpi nāma kammāragaggariyā dhamamānāya adhimatto saddo hoti, evameva kho me, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ nikkhamantānaṃ adhimatto saddo hoti. Āraddhaṃ kho pana me, bhāradvāja, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā; sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਅਪ੍ਪਾਣਕਂਯੇવ ਝਾਨਂ ਝਾਯੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਉਪਰੁਨ੍ਧਿਂ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ વਾਤਾ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਊਹਨਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ, ਤਿਣ੍ਹੇਨ ਸਿਖਰੇਨ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਅਭਿਮਤ੍ਥੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ ਖੋ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ વਾਤਾ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਊਹਨਨ੍ਤਿ। ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, વੀਰਿਯਂ ਹੋਤਿ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ , ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ; ਸਾਰਦ੍ਧੋ ਚ ਪਨ ਮੇ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਤੇਨੇવ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਧਾਨੇਨ ਪਧਾਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤੋ।
‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā muddhani ūhananti. Seyyathāpi, bhāradvāja, balavā puriso, tiṇhena sikharena muddhani abhimattheyya, evameva kho me, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā muddhani ūhananti. Āraddhaṃ kho pana me, bhāradvāja, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ , upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā; sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਅਪ੍ਪਾਣਕਂਯੇવ ਝਾਨਂ ਝਾਯੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਉਪਰੁਨ੍ਧਿਂ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਸੀਸੇ ਸੀਸવੇਦਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ ਦਲ਼੍ਹੇਨ વਰਤ੍ਤਕ੍ਖਣ੍ਡੇਨ ਸੀਸੇ ਸੀਸવੇਠਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਸੀਸੇ ਸੀਸવੇਦਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, વੀਰਿਯਂ ਹੋਤਿ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ; ਸਾਰਦ੍ਧੋ ਚ ਪਨ ਮੇ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਤੇਨੇવ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਧਾਨੇਨ ਪਧਾਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤੋ।
‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sīse sīsavedanā honti. Seyyathāpi, bhāradvāja, balavā puriso daḷhena varattakkhaṇḍena sīse sīsaveṭhaṃ dadeyya, evameva kho, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sīse sīsavedanā honti. Āraddhaṃ kho pana me, bhāradvāja, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā; sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਅਪ੍ਪਾਣਕਂਯੇવ ਝਾਨਂ ਝਾਯੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਉਪਰੁਨ੍ਧਿਂ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ વਾਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਪਰਿਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ , ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਦਕ੍ਖੋ ਗੋਘਾਤਕੋ વਾ ਗੋਘਾਤਕਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਤਿਣ੍ਹੇਨ ਗੋવਿਕਨ੍ਤਨੇਨ ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਪਰਿਕਨ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ ਖੋ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ વਾਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਪਰਿਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, વੀਰਿਯਂ ਹੋਤਿ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ; ਸਾਰਦ੍ਧੋ ਚ ਪਨ ਮੇ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਤੇਨੇવ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਧਾਨੇਨ ਪਧਾਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤੋ।
‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Seyyathāpi , bhāradvāja, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā tiṇhena govikantanena kucchiṃ parikanteyya, evameva kho me, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Āraddhaṃ kho pana me, bhāradvāja, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā; sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਅਪ੍ਪਾਣਕਂਯੇવ ਝਾਨਂ ਝਾਯੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਉਪਰੁਨ੍ਧਿਂ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਡਾਹੋ ਹੋਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਦ੍વੇ ਬਲવਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾ ਦੁਬ੍ਬਲਤਰਂ ਪੁਰਿਸਂ ਨਾਨਾਬਾਹਾਸੁ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਯਾ ਸਨ੍ਤਾਪੇਯ੍ਯੁਂ ਸਮ੍ਪਰਿਤਾਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਏવਮੇવ ਖੋ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਨਾਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਡਾਹੋ ਹੋਤਿ। ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, વੀਰਿਯਂ ਹੋਤਿ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ, ਸਾਰਦ੍ਧੋ ਚ ਪਨ ਮੇ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਤੇਨੇવ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਧਾਨੇਨ ਪਧਾਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤੋ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਦੇવਤਾ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ। ਏਕਚ੍ਚਾ ਦੇવਤਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘ਨ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ, ਅਪਿ ਚ ਕਾਲਙ੍ਕਰੋਤੀ’ਤਿ। ਏਕਚ੍ਚਾ ਦੇવਤਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘ਨ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ, ਨਾਪਿ ਕਾਲਙ੍ਕਰੋਤਿ; ਅਰਹਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ, વਿਹਾਰੋਤ੍વੇવ ਸੋ ਅਰਹਤੋ ਏવਰੂਪੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ।
‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti. Seyyathāpi, bhāradvāja, dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuyā santāpeyyuṃ samparitāpeyyuṃ, evameva kho me, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti. Āraddhaṃ kho pana me, bhāradvāja, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Apissu maṃ, bhāradvāja, devatā disvā evamāhaṃsu – ‘kālaṅkato samaṇo gotamo’ti. Ekaccā devatā evamāhaṃsu – ‘na kālaṅkato samaṇo gotamo, api ca kālaṅkarotī’ti. Ekaccā devatā evamāhaṃsu – ‘na kālaṅkato samaṇo gotamo, nāpi kālaṅkaroti; arahaṃ samaṇo gotamo, vihārotveva so arahato evarūpo hotī’ti.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਹਾਰੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਦੇવਤਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਮਾ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਮਾਰਿਸ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਹਾਰੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ। ਸਚੇ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਮਾਰਿਸ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਹਾਰੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਮਯਂ ਦਿਬ੍ਬਂ ਓਜਂ ਲੋਮਕੂਪੇਹਿ ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇਸ੍ਸਾਮ। ਤਾਯ ਤ੍વਂ ਯਾਪੇਸ੍ਸਸੀ’ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਹਞ੍ਚੇવ ਖੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਜਜ੍ਜਿਤਂ ਪਟਿਜਾਨੇਯ੍ਯਂ, ਇਮਾ ਚ ਮੇ ਦੇવਤਾ ਦਿਬ੍ਬਂ ਓਜਂ ਲੋਮਕੂਪੇਹਿ ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਾਯ ਚਾਹਂ ਯਾਪੇਯ੍ਯਂ। ਤਂ ਮਮਸ੍ਸ ਮੁਸਾ’ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਾ ਦੇવਤਾ ਪਚ੍ਚਾਚਿਕ੍ਖਾਮਿ, ‘ਹਲ’ਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ।
‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso āhārupacchedāya paṭipajjeyya’nti. Atha kho maṃ, bhāradvāja, devatā upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘mā kho tvaṃ, mārisa, sabbaso āhārupacchedāya paṭipajji. Sace kho tvaṃ, mārisa, sabbaso āhārupacchedāya paṭipajjissasi, tassa te mayaṃ dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohāressāma. Tāya tvaṃ yāpessasī’ti. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘ahañceva kho pana sabbaso ajajjitaṃ paṭijāneyyaṃ, imā ca me devatā dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohāreyyuṃ, tāya cāhaṃ yāpeyyaṃ. Taṃ mamassa musā’ti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, tā devatā paccācikkhāmi, ‘hala’nti vadāmi.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਯ੍ਯਂ ਪਸਤਂ ਪਸਤਂ , ਯਦਿ વਾ ਮੁਗ੍ਗਯੂਸਂ, ਯਦਿ વਾ ਕੁਲਤ੍ਥਯੂਸਂ, ਯਦਿ વਾ ਕਲ਼ਾਯਯੂਸਂ, ਯਦਿ વਾ ਹਰੇਣੁਕਯੂਸ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਸਿਂ ਪਸਤਂ ਪਸਤਂ, ਯਦਿ વਾ ਮੁਗ੍ਗਯੂਸਂ , ਯਦਿ વਾ ਕੁਲਤ੍ਥਯੂਸਂ, ਯਦਿ વਾ ਕਲ਼ਾਯਯੂਸਂ, ਯਦਿ વਾ ਹਰੇਣੁਕਯੂਸਂ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰਯਤੋ ਪਸਤਂ ਪਸਤਂ, ਯਦਿ વਾ ਮੁਗ੍ਗਯੂਸਂ, ਯਦਿ વਾ ਕੁਲਤ੍ਥਯੂਸਂ, ਯਦਿ વਾ ਕਲ਼ਾਯਯੂਸਂ, ਯਦਿ વਾ ਹਰੇਣੁਕਯੂਸਂ, ਅਧਿਮਤ੍ਤਕਸਿਮਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਆਸੀਤਿਕਪਬ੍ਬਾਨਿ વਾ ਕਾਲ਼ਪਬ੍ਬਾਨਿ વਾ, ਏવਮੇવਸ੍ਸੁ ਮੇ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਭવਨ੍ਤਿ ਤਾਯੇવਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਓਟ੍ਠਪਦਂ, ਏવਮੇવਸ੍ਸੁ ਮੇ ਆਨਿਸਦਂ ਹੋਤਿ ਤਾਯੇવਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ વਟ੍ਟਨਾવਲ਼ੀ, ਏવਮੇવਸ੍ਸੁ ਮੇ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕੋ ਉਣ੍ਣਤਾવਨਤੋ ਹੋਤਿ ਤਾਯੇવਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਜਰਸਾਲਾਯ ਗੋਪਾਨਸਿਯੋ ਓਲੁਗ੍ਗવਿਲੁਗ੍ਗਾ ਭવਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇવਸ੍ਸੁ ਮੇ ਫਾਸੁਲ਼ਿਯੋ ਓਲੁਗ੍ਗવਿਲੁਗ੍ਗਾ ਭવਨ੍ਤਿ ਤਾਯੇવਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਉਦਪਾਨੇ ਉਦਕਤਾਰਕਾ ਗਮ੍ਭੀਰਗਤਾ ਓਕ੍ਖਾਯਿਕਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇવਸ੍ਸੁ ਮੇ ਅਕ੍ਖਿਕੂਪੇਸੁ ਅਕ੍ਖਿਤਾਰਕਾ ਗਮ੍ਭੀਰਗਤਾ ਓਕ੍ਖਾਯਿਕਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਾਯੇવਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਤਿਤ੍ਤਕਾਲਾਬੁ ਆਮਕਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ વਾਤਾਤਪੇਨ ਸਂਫੁਟਿਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮਿਲਾਤੋ, ਏવਮੇવਸ੍ਸੁ ਮੇ ਸੀਸਚ੍ਛવਿ ਸਂਫੁਟਿਤਾ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮਿਲਾਤਾ ਤਾਯੇવਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ‘ਉਦਰਚ੍ਛવਿਂ ਪਰਿਮਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਂਯੇવ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮਿ, ‘ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਂ ਪਰਿਮਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਉਦਰਚ੍ਛવਿਂਯੇવ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮਿ; ਯਾવਸ੍ਸੁ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਉਦਰਚ੍ਛવਿ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਂ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਹੋਤਿ ਤਾਯੇવਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ , ‘વਚ੍ਚਂ વਾ ਮੁਤ੍ਤਂ વਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਅવਕੁਜ੍ਜੋ ਪਪਤਾਮਿ ਤਾਯੇવਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ ਅਸ੍ਸਾਸੇਨ੍ਤੋ ਪਾਣਿਨਾ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਅਨੁਮਜ੍ਜਾਮਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਪਾਣਿਨਾ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਅਨੁਮਜ੍ਜਤੋ ਪੂਤਿਮੂਲਾਨਿ ਲੋਮਾਨਿ ਕਾਯਸ੍ਮਾ ਪਪਤਨ੍ਤਿ ਤਾਯੇવਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘ਕਾਲ਼ੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ। ਏਕਚ੍ਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘ਨ ਕਾਲ਼ੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ, ਸਾਮੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ। ਏਕਚ੍ਚੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ – ‘ਨ ਕਾਲ਼ੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਨਪਿ ਸਾਮੋ, ਮਙ੍ਗੁਰਚ੍ਛવਿ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’ਤਿ; ਯਾવਸ੍ਸੁ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਤਾવ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਛવਿવਣ੍ਣੋ ਪਰਿਯੋਦਾਤੋ ਉਪਹਤੋ ਹੋਤਿ ਤਾਯੇવਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ।
‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ pasataṃ pasataṃ , yadi vā muggayūsaṃ, yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsa’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāresiṃ pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ , yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsaṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhārayato pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ, yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsaṃ, adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya; seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya; seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako uṇṇatāvanato hoti tāyevappāhāratāya; seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya; seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya; seyyathāpi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena saṃphuṭito hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, bhāradvāja, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi; yāvassu me, bhāradvāja, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, bhāradvāja , ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, bhāradvāja, imameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anumajjāmi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, pāṇinā gattāni anumajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā papatanti tāyevappāhāratāya. Apissu maṃ, bhāradvāja, manussā disvā evamāhaṃsu – ‘kāḷo samaṇo gotamo’ti. Ekacce manussā evamāhaṃsu – ‘na kāḷo samaṇo gotamo, sāmo samaṇo gotamo’ti. Ekacce manussā evamāhaṃsu – ‘na kāḷo samaṇo gotamo napi sāmo, maṅguracchavi samaṇo gotamo’ti; yāvassu me, bhāradvāja, tāva parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto upahato hoti tāyevappāhāratāya.
੪੮੨. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯੇ ਖੋ ਕੇਚਿ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਖਰਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦਯਿਂਸੁ , ਏਤਾવਪਰਮਂ, ਨਯਿਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ; ਯੇਪਿ ਹਿ ਕੇਚਿ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਖਰਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਤਾવਪਰਮਂ, ਨਯਿਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ; ਯੇਪਿ ਹਿ ਕੇਚਿ ਏਤਰਹਿ ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਖਰਾ ਕਟੁਕਾ વੇਦਨਾ વੇਦਯਨ੍ਤਿ, ਏਤਾવਪਰਮਂ, ਨਯਿਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਨ ਖੋ ਪਨਾਹਂ ਇਮਾਯ ਕਟੁਕਾਯ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਾਯ ਅਧਿਗਚ੍ਛਾਮਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾ ਅਲਮਰਿਯਞਾਣਦਸ੍ਸਨવਿਸੇਸਂ। ਸਿਯਾ ਨੁ ਖੋ ਅਞ੍ਞੋ ਮਗ੍ਗੋ ਬੋਧਾਯਾ’ਤਿ ? ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਭਿਜਾਨਾਮਿ ਖੋ ਪਨਾਹਂ ਪਿਤੁ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਸੀਤਾਯ ਜਮ੍ਬੁਚ੍ਛਾਯਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ વਿવਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸવਿਤਕ੍ਕਂ ਸવਿਚਾਰਂ વਿવੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਿਤਾ। ਸਿਯਾ ਨੁ ਖੋ ਏਸੋ ਮਗ੍ਗੋ ਬੋਧਾਯਾ’ਤਿ? ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਸਤਾਨੁਸਾਰਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਹੋਸਿ – ‘ਏਸੇવ ਮਗ੍ਗੋ ਬੋਧਾਯਾ’ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਸ੍ਸ ਭਾਯਾਮਿ ਯਂ ਤਂ ਸੁਖਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰੇવ ਕਾਮੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’ਤਿ? ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਖੋ ਅਹਂ ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਸ੍ਸ ਭਾਯਾਮਿ ਯਂ ਤਂ ਸੁਖਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰੇવ ਕਾਮੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’ਤਿ।
482. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘ye kho keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayiṃsu , etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo; yepi hi keci anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayissanti, etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo; yepi hi keci etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo. Na kho panāhaṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya adhigacchāmi uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ. Siyā nu kho añño maggo bodhāyā’ti ? Tassa mayhaṃ bhāradvāja, etadahosi – ‘abhijānāmi kho panāhaṃ pitu sakkassa kammante sītāya jambucchāyāya nisinno vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharitā. Siyā nu kho eso maggo bodhāyā’ti? Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, satānusāri viññāṇaṃ ahosi – ‘eseva maggo bodhāyā’ti. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘kiṃ nu kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi yaṃ taṃ sukhaṃ aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehī’ti? Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi yaṃ taṃ sukhaṃ aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehī’ti.
੪੮੩. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਖੋ ਤਂ ਸੁਕਰਂ ਸੁਖਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਏવਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਕਸਿਮਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਾਯੇਨ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਯ੍ਯਂ ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸ’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਸਿਂ ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸਂ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਮਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਸਮਯੇਨ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ‘ਯਂ ਖੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਧਮ੍ਮਂ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਤਿ ਤਂ ਨੋ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਯਤੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਸਿਂ ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸਂ, ਅਥ ਮੇ ਤੇ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ – ‘ਬਾਹੁਲ੍ਲਿਕੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਪਧਾਨવਿਬ੍ਭਨ੍ਤੋ ਆવਤ੍ਤੋ ਬਾਹੁਲ੍ਲਾਯਾ’ਤਿ।
483. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho taṃ sukaraṃ sukhaṃ adhigantuṃ evaṃ adhimattakasimānaṃ pattakāyena. Yaṃnūnāhaṃ oḷārikaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ odanakummāsa’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ. Tena kho pana maṃ, bhāradvāja, samayena pañcavaggiyā bhikkhū paccupaṭṭhitā honti – ‘yaṃ kho samaṇo gotamo dhammaṃ adhigamissati taṃ no ārocessatī’ti. Yato kho ahaṃ, bhāradvāja, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ, atha me te pañcavaggiyā bhikkhū nibbijja pakkamiṃsu – ‘bāhulliko samaṇo gotamo padhānavibbhanto āvatto bāhullāyā’ti.
‘‘ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਤ੍વਾ ਬਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਾਸਿਂ। વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾવਂ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ… ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਾਸਿਂ।
‘‘So kho ahaṃ, bhāradvāja, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāretvā balaṃ gahetvā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.
‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਂ। ਸੋ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਾਮਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਦ੍વੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ…ਪੇ॰… ਇਤਿ ਸਾਕਾਰਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਾਮਿ। ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਠਮੇ ਯਾਮੇ ਪਠਮਾ વਿਜ੍ਜਾ ਅਧਿਗਤਾ, ਅવਿਜ੍ਜਾ વਿਹਤਾ, વਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ; ਤਮੋ વਿਹਤੋ, ਆਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ; ਯਥਾ ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ।
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Ayaṃ kho me, bhāradvāja, rattiyā paṭhame yāme paṭhamā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
੪੮੪. ‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤੂਪਪਾਤਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਂ। ਸੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਯਾਮੇ ਦੁਤਿਯਾ વਿਜ੍ਜਾ ਅਧਿਗਤਾ, ਅવਿਜ੍ਜਾ વਿਹਤਾ, વਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ; ਤਮੋ વਿਹਤੋ, ਆਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ; ਯਥਾ ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ।
484. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi…pe… ayaṃ kho me, bhāradvāja, rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
‘‘ਸੋ ਏવਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ વਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਂ। ਸੋ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ; ‘ਇਮੇ ਆਸવਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਆਸવਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ। ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਏવਂ ਜਾਨਤੋ ਏવਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਕਾਮਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ, ਭવਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ। વਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਂ ਅਹੋਸਿ। ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, વੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ। ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ ਤਤਿਯਾ વਿਜ੍ਜਾ ਅਧਿਗਤਾ, ਅવਿਜ੍ਜਾ વਿਹਤਾ, વਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ; ਤਮੋ વਿਹਤੋ, ਆਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ; ਯਥਾ ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਰਤੋ’’ਤਿ।
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccittha. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsiṃ. Ayaṃ kho me, bhāradvāja, rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato’’ti.
੪੮੫. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਗਾਰવੋ ਮਾਣવੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਟ੍ਠਿਤવਤਂ 15 ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਧਾਨਂ ਅਹੋਸਿ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸવਤਂ 16 ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਧਾਨਂ ਅਹੋਸਿ; ਯਥਾ ਤਂ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ। ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਤ੍ਥਿ ਦੇવਾ’’ਤਿ 17? ‘‘ਠਾਨਸੋ ਮੇਤਂ 18, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, વਿਦਿਤਂ ਯਦਿਦਂ – ਅਧਿਦੇવਾ’’ਤਿ 19। ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ‘ਅਤ੍ਥਿ ਦੇવਾ’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਠਾਨਸੋ ਮੇਤਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ , વਿਦਿਤਂ ਯਦਿਦਂ ਅਧਿਦੇવਾ’ਤਿ વਦੇਸਿ। ਨਨੁ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤੁਚ੍ਛਾ ਮੁਸਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਦੇવਾ’ਤਿ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਅਤ੍ਥਿ ਦੇવਾ’ਤਿ ਯੋ વਦੇਯ੍ਯ, ‘ਠਾਨਸੋ ਮੇ વਿਦਿਤਾ’ਤਿ 20 ਯੋ વਦੇਯ੍ਯ; ਅਥ ਖ੍વੇਤ੍ਥ વਿਞ੍ਞੁਨਾ ਪੁਰਿਸੇਨ ਏਕਂਸੇਨ ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ 21 ਯਦਿਦਂ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਦੇવਾ’’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਮੇ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਆਦਿਕੇਨੇવ ਨ ਬ੍ਯਾਕਾਸੀ’’ਤਿ 22? ‘‘ਉਚ੍ਚੇਨ ਸਮ੍ਮਤਂ ਖੋ ਏਤਂ, ਭਾਰਦ੍વਾਜ, ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਯਦਿਦਂ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਦੇવਾ’’’ਤਿ।
485. Evaṃ vutte, saṅgāravo māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘aṭṭhitavataṃ 23 bhoto gotamassa padhānaṃ ahosi, sappurisavataṃ 24 bhoto gotamassa padhānaṃ ahosi; yathā taṃ arahato sammāsambuddhassa. Kiṃ nu kho, bho gotama, atthi devā’’ti 25? ‘‘Ṭhānaso metaṃ 26, bhāradvāja, viditaṃ yadidaṃ – adhidevā’’ti 27. ‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, ‘atthi devā’ti puṭṭho samāno ‘ṭhānaso metaṃ, bhāradvāja , viditaṃ yadidaṃ adhidevā’ti vadesi. Nanu, bho gotama, evaṃ sante tucchā musā hotī’’ti? ‘‘‘Atthi devā’ti, bhāradvāja, puṭṭho samāno ‘atthi devā’ti yo vadeyya, ‘ṭhānaso me viditā’ti 28 yo vadeyya; atha khvettha viññunā purisena ekaṃsena niṭṭhaṃ gantabbaṃ 29 yadidaṃ – ‘atthi devā’’’ti. ‘‘Kissa pana me bhavaṃ gotamo ādikeneva na byākāsī’’ti 30? ‘‘Uccena sammataṃ kho etaṃ, bhāradvāja, lokasmiṃ yadidaṃ – ‘atthi devā’’’ti.
੪੮੬. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਗਾਰવੋ ਮਾਣવੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ! ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ વਾ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ વਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ – ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ – ਏવਮੇવਂ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਏਸਾਹਂ ਭવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ। ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ।
486. Evaṃ vutte, saṅgāravo māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ਸਙ੍ਗਾਰવਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਦਸਮਂ।
Saṅgāravasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣવਗ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
Brāhmaṇavaggo niṭṭhito pañcamo.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁ ਸੇਲਸ੍ਸਲਾਯਨੋ, ਘੋਟਮੁਖੋ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ।
Brahmāyu selassalāyano, ghoṭamukho ca brāhmaṇo;
ਚਙ੍ਕੀ ਏਸੁ ਧਨਞ੍ਜਾਨਿ, વਾਸੇਟ੍ਠੋ ਸੁਭਗਾਰવੋਤਿ॥
Caṅkī esu dhanañjāni, vāseṭṭho subhagāravoti.
ਇਦਂ વਗ੍ਗਾਨਮੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Idaṃ vaggānamuddānaṃ –
વਗ੍ਗੋ ਗਹਪਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਨਾਮਕੋ।
Vaggo gahapati bhikkhu, paribbājakanāmako;
ਰਾਜવਗ੍ਗੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ, ਪਞ੍ਚ ਮਜ੍ਝਿਮਆਗਮੇ॥
Rājavaggo brāhmaṇoti, pañca majjhimaāgame.
ਮਜ੍ਝਿਮਪਣ੍ਣਾਸਕਂ ਸਮਤ੍ਤਂ।
Majjhimapaṇṇāsakaṃ samattaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਸਙ੍ਗਾਰવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਸਙ੍ਗਾਰવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
