| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
३. सङ्गारवसुत्तवण्णना
3. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
१९३. ततिये (सं॰ नि॰ टी॰ २.५.२३६) पठमञ्ञेवाति पुरेतरंयेव, असज्झायकतानं मन्तानं अप्पटिभानं पगेव पठमंयेव सिद्धं, तत्थ वत्तब्बमेव नत्थीति अधिप्पायो। परियुट्ठानं नाम अभिभवो गहणन्ति आह ‘‘कामरागपरियुट्ठितेनाति कामरागग्गहितेना’’ति। विक्खम्भेति अपनेतीति विक्खम्भनं, पटिपक्खतो निस्सरति एतेनाति निस्सरणं। विक्खम्भनञ्च तं निस्सरणञ्चाति विक्खम्भननिस्सरणं। तेनाह ‘‘तत्था’’तिआदि। सेसपदद्वयेपि एसेव नयो। अत्तना अरणीयो पत्तब्बो अत्थो अत्तत्थो। तथा परत्थो वेदितब्बो।
193. Tatiye (saṃ. ni. ṭī. 2.5.236) paṭhamaññevāti puretaraṃyeva, asajjhāyakatānaṃ mantānaṃ appaṭibhānaṃ pageva paṭhamaṃyeva siddhaṃ, tattha vattabbameva natthīti adhippāyo. Pariyuṭṭhānaṃ nāma abhibhavo gahaṇanti āha ‘‘kāmarāgapariyuṭṭhitenāti kāmarāgaggahitenā’’ti. Vikkhambheti apanetīti vikkhambhanaṃ, paṭipakkhato nissarati etenāti nissaraṇaṃ. Vikkhambhanañca taṃ nissaraṇañcāti vikkhambhananissaraṇaṃ. Tenāha ‘‘tatthā’’tiādi. Sesapadadvayepi eseva nayo. Attanā araṇīyo pattabbo attho attattho. Tathā parattho veditabbo.
‘‘अनिच्चतो अनुपस्सन्तो निच्चसञ्ञं पजहती’’तिआदीसु (पटि॰ म॰ १.५२) ब्यापादादीनं अनागतत्ता ब्यापादवारे तदङ्गनिस्सरणं न गहितं। किञ्चापि न गहितं, पटिसङ्खानवसेन तस्स विनोदेतब्बताय तदङ्गनिस्सरणम्पि लब्भतेवाति सक्का विञ्ञातुं। आलोकसञ्ञा उपचारप्पत्ता वा अप्पनाप्पत्ता वा। यो कोचि कसिणज्झानादिभेदो समथो। धम्मववत्थानं उपचारप्पनाप्पत्तवसेन गहेतब्बं।
‘‘Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahatī’’tiādīsu (paṭi. ma. 1.52) byāpādādīnaṃ anāgatattā byāpādavāre tadaṅganissaraṇaṃ na gahitaṃ. Kiñcāpi na gahitaṃ, paṭisaṅkhānavasena tassa vinodetabbatāya tadaṅganissaraṇampi labbhatevāti sakkā viññātuṃ. Ālokasaññā upacārappattā vā appanāppattā vā. Yo koci kasiṇajjhānādibhedo samatho. Dhammavavatthānaṃ upacārappanāppattavasena gahetabbaṃ.
कुधितोति तत्तो। उस्सूरकजातोति तस्सेव कुधितभावस्स उस्सूरकं अच्चुण्हतं पत्तो। तेनाह ‘‘उसुमकजातो’’ति। तिलबीजकादिभेदेनाति तिलबीजकण्णिककेसरादिभेदेन सेवालेन। पणकेनाति उदकपिच्छिल्लेन। अप्पसन्नो आकुलताय। असन्निसिन्नो कललुप्पत्तिया। अनालोकट्ठानेति आलोकरहिते ठाने।
Kudhitoti tatto. Ussūrakajātoti tasseva kudhitabhāvassa ussūrakaṃ accuṇhataṃ patto. Tenāha ‘‘usumakajāto’’ti. Tilabījakādibhedenāti tilabījakaṇṇikakesarādibhedena sevālena. Paṇakenāti udakapicchillena. Appasanno ākulatāya. Asannisinno kalaluppattiyā. Anālokaṭṭhāneti ālokarahite ṭhāne.
सङ्गारवसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Saṅgāravasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ३. सङ्गारवसुत्तं • 3. Saṅgāravasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ३. सङ्गारवसुत्तवण्णना • 3. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
