| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
५. सङ्गारवसुत्तवण्णना
5. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
२३६. पठमञ्ञेवाति पुरेतरंयेव। असज्झायकतानं मन्तानं अप्पटिभानं पगेव पठमंयेव सिद्धं, तत्थ वत्तब्बमेव नत्थीति अधिप्पायो। परियुट्ठानं नाम अभिभवो गहणन्ति आह – ‘‘कामरागपरियुट्ठितेनाति कामरागगहितेना’’ति। विक्खम्भेति अपनेतीति विक्खम्भनं, पटिपक्खतो निस्सरति एतेनाति निस्सरणं, विक्खम्भनञ्च तं निस्सरणञ्चाति विक्खम्भननिस्सरणं। तेनाह – ‘‘तत्था’’तिआदि। सेसपदद्वयेपि एसेव नयो। अत्तना अरणियो पत्तब्बो अत्तत्थो, तथा परत्थो वेदितब्बो।
236.Paṭhamaññevāti puretaraṃyeva. Asajjhāyakatānaṃ mantānaṃ appaṭibhānaṃ pageva paṭhamaṃyeva siddhaṃ, tattha vattabbameva natthīti adhippāyo. Pariyuṭṭhānaṃ nāma abhibhavo gahaṇanti āha – ‘‘kāmarāgapariyuṭṭhitenāti kāmarāgagahitenā’’ti. Vikkhambheti apanetīti vikkhambhanaṃ, paṭipakkhato nissarati etenāti nissaraṇaṃ, vikkhambhanañca taṃ nissaraṇañcāti vikkhambhananissaraṇaṃ. Tenāha – ‘‘tatthā’’tiādi. Sesapadadvayepi eseva nayo. Attanā araṇiyo pattabbo attattho, tathā parattho veditabbo.
‘‘अनिच्चतो अनुपस्सन्तो निच्चसञ्ञं पजहती’’तिआदीसु ब्यापादादीनं अनागतत्ता अब्यापादवारे तदङ्गनिस्सरणं न गहितं। किञ्चापि न गहितं, पटिसङ्खानवसेन पन तस्स विनोदेतब्बताय तदङ्गनिस्सरणम्पि लब्भतेवाति सक्का विञ्ञातुं। आलोकसञ्ञा उपचारप्पत्ता, अप्पनाप्पत्ता वा, यो कोचि कसिणज्झानादिभेदो समथो। धम्मववत्थानं उपचारप्पनाप्पत्तवसेन गहेतब्बं।
‘‘Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahatī’’tiādīsu byāpādādīnaṃ anāgatattā abyāpādavāre tadaṅganissaraṇaṃ na gahitaṃ. Kiñcāpi na gahitaṃ, paṭisaṅkhānavasena pana tassa vinodetabbatāya tadaṅganissaraṇampi labbhatevāti sakkā viññātuṃ. Ālokasaññā upacārappattā, appanāppattā vā, yo koci kasiṇajjhānādibhedo samatho. Dhammavavatthānaṃ upacārappanāppattavasena gahetabbaṃ.
कुथितोति तत्तो। उस्मुदकजातोति तस्सेव कुथितभावस्स उस्मुदकतं अच्चुण्हतं पत्तो। तेनाह ‘‘उसुमजातो’’ति। तिलबीजकादिभेदेनाति तिलबीजककण्णिककेसरादिभेदेन। सेवालेन…पे॰… पणकेनाति उदकपिच्छिलेन। अप्पसन्नो आकुलताय। असन्निसिन्नो कललुप्पत्तिया। अनालोकट्ठानेति आलोकरहिते ठाने।
Kuthitoti tatto. Usmudakajātoti tasseva kuthitabhāvassa usmudakataṃ accuṇhataṃ patto. Tenāha ‘‘usumajāto’’ti. Tilabījakādibhedenāti tilabījakakaṇṇikakesarādibhedena. Sevālena…pe… paṇakenāti udakapicchilena. Appasanno ākulatāya. Asannisinno kalaluppattiyā. Anālokaṭṭhāneti ālokarahite ṭhāne.
सङ्गारवसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Saṅgāravasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ५. सङ्गारवसुत्तं • 5. Saṅgāravasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ५. सङ्गारवसुत्तवण्णना • 5. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
