| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๓. สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา
3. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
๑๙๓. ตติเย ปเควาติ ปฐมเญฺญวฯ กามราคปริยุฎฺฐิเตนาติ กามราคคฺคหิเตนฯ กามราคปเรเตนาติ กามราคานุคเตนฯ นิสฺสรณนฺติ ติวิธํ กามราคสฺส นิสฺสรณํ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ, ตทงฺคนิสฺสรณํ, สมุเจฺฉทนิสฺสรณนฺติฯ ตตฺถ อสุเภ ปฐมชฺฌานํ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ นาม, วิปสฺสนา ตทงฺคนิสฺสรณํ นาม, อรหตฺตมโคฺค สมุเจฺฉทนิสฺสรณํ นามฯ ตํ ติวิธมฺปิ นปฺปชานาตีติ อโตฺถฯ อตฺตตฺถมฺปีติอาทีสุ อรหตฺตสงฺขาโต อตฺตโน อโตฺถ อตฺตโตฺถ นาม, ปจฺจยทายกานํ อโตฺถ ปรโตฺถ นาม, เสฺวว ทุวิโธ อุภยโตฺถ นามฯ อิมินา นเยน สพฺพวาเรสุ อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ
193. Tatiye pagevāti paṭhamaññeva. Kāmarāgapariyuṭṭhitenāti kāmarāgaggahitena. Kāmarāgaparetenāti kāmarāgānugatena. Nissaraṇanti tividhaṃ kāmarāgassa nissaraṇaṃ vikkhambhananissaraṇaṃ, tadaṅganissaraṇaṃ, samucchedanissaraṇanti. Tattha asubhe paṭhamajjhānaṃ vikkhambhananissaraṇaṃ nāma, vipassanā tadaṅganissaraṇaṃ nāma, arahattamaggo samucchedanissaraṇaṃ nāma. Taṃ tividhampi nappajānātīti attho. Attatthampītiādīsu arahattasaṅkhāto attano attho attattho nāma, paccayadāyakānaṃ attho parattho nāma, sveva duvidho ubhayattho nāma. Iminā nayena sabbavāresu attho veditabbo.
อยํ ปน วิเสโส – พฺยาปาทสฺส นิสฺสรณนฺติอาทีสุ หิ เทฺวว นิสฺสรณานิ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณญฺจ สมุเจฺฉทนิสฺสรณญฺจฯ ตตฺถ พฺยาปาทสฺส ตาว เมตฺตาย ปฐมชฺฌานํ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ นาม, อนาคามิมโคฺค สมุเจฺฉทนิสฺสรณํ, ถินมิทฺธสฺส อาโลกสญฺญา วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ , อรหตฺตมโคฺค สมุเจฺฉทนิสฺสรณํฯ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจสฺส โย โกจิ สมโถ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ, อุทฺธจฺจสฺส ปเนตฺถ อรหตฺตมโคฺค, กุกฺกุจฺจสฺส อนาคามิมโคฺค สมุเจฺฉทนิสฺสรณํฯ วิจิกิจฺฉาย ธมฺมววตฺถานํ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํ, ปฐมมโคฺค สมุเจฺฉทนิสฺสรณํฯ
Ayaṃ pana viseso – byāpādassa nissaraṇantiādīsu hi dveva nissaraṇāni vikkhambhananissaraṇañca samucchedanissaraṇañca. Tattha byāpādassa tāva mettāya paṭhamajjhānaṃ vikkhambhananissaraṇaṃ nāma, anāgāmimaggo samucchedanissaraṇaṃ, thinamiddhassa ālokasaññā vikkhambhananissaraṇaṃ , arahattamaggo samucchedanissaraṇaṃ. Uddhaccakukkuccassa yo koci samatho vikkhambhananissaraṇaṃ, uddhaccassa panettha arahattamaggo, kukkuccassa anāgāmimaggo samucchedanissaraṇaṃ. Vicikicchāya dhammavavatthānaṃ vikkhambhananissaraṇaṃ, paṭhamamaggo samucchedanissaraṇaṃ.
ยา ปเนตฺถ เสยฺยถาปิ, พฺราหฺมณ, อุทปโตฺต สํสโฎฺฐ ลาขาย วาติอาทิกา อุปมา วุตฺตา, ตาสุ อุทปโตฺตติ อุทกภริตา ปาติฯ สํสโฎฺฐติ วณฺณเภทกรณวเสน สํสโฎฺฐฯ อุกฺกุธิโตติ กุธิโตฯ อุสฺสทกชาโตติ อุสุมกชาโตฯ เสวาลปณกปริโยนโทฺธติ ติลพีชกาทิเภเทน เสวาเลน วา นีลมณฺฑูกปิฎฺฐิวเณฺณน วา อุทกปิฎฺฐิํ ฉาเทตฺวา นิพฺพเตฺตน ปณเกน ปริโยนโทฺธฯ วาเตริโตติ วาเตน เอริโต กมฺปิโตฯ อาวิโลติ อปฺปสโนฺนฯ ลุฬิโตติ อสนฺนิสิโนฺนฯ กลลีภูโตติ กทฺทมีภูโตฯ อนฺธกาเร นิกฺขิโตฺตติ โกฎฺฐกนฺตราทิเภเท อนาโลกฎฺฐาเน ฐปิโตฯ อิมสฺมิํ สุเตฺต ภควา ตีหิ ภเวหิ เทสนํ นิวเฎฺฎตฺวา อรหตฺตนิกูเฎน นิฎฺฐเปสิ, พฺราหฺมโณ ปน สรณมเตฺต ปติฎฺฐิโตติฯ
Yā panettha seyyathāpi, brāhmaṇa, udapatto saṃsaṭṭho lākhāya vātiādikā upamā vuttā, tāsu udapattoti udakabharitā pāti. Saṃsaṭṭhoti vaṇṇabhedakaraṇavasena saṃsaṭṭho. Ukkudhitoti kudhito. Ussadakajātoti usumakajāto. Sevālapaṇakapariyonaddhoti tilabījakādibhedena sevālena vā nīlamaṇḍūkapiṭṭhivaṇṇena vā udakapiṭṭhiṃ chādetvā nibbattena paṇakena pariyonaddho. Vāteritoti vātena erito kampito. Āviloti appasanno. Luḷitoti asannisinno. Kalalībhūtoti kaddamībhūto. Andhakāre nikkhittoti koṭṭhakantarādibhede anālokaṭṭhāne ṭhapito. Imasmiṃ sutte bhagavā tīhi bhavehi desanaṃ nivaṭṭetvā arahattanikūṭena niṭṭhapesi, brāhmaṇo pana saraṇamatte patiṭṭhitoti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๓. สงฺคารวสุตฺตํ • 3. Saṅgāravasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๓. สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา • 3. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
