| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๕. สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา
5. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
๒๓๖. ปฐมเญฺญวาติ ปุเรตรํเยวฯ อสชฺฌายกตานํ มนฺตานํ อปฺปฎิภานํ ปเคว ปฐมํเยว สิทฺธํ, ตตฺถ วตฺตพฺพเมว นตฺถีติ อธิปฺปาโยฯ ปริยุฎฺฐานํ นาม อภิภโว คหณนฺติ อาห – ‘‘กามราคปริยุฎฺฐิเตนาติ กามราคคหิเตนา’’ติฯ วิกฺขเมฺภติ อปเนตีติ วิกฺขมฺภนํ, ปฎิปกฺขโต นิสฺสรติ เอเตนาติ นิสฺสรณํ, วิกฺขมฺภนญฺจ ตํ นิสฺสรณญฺจาติ วิกฺขมฺภนนิสฺสรณํฯ เตนาห – ‘‘ตตฺถา’’ติอาทิฯ เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโยฯ อตฺตนา อรณิโย ปตฺตโพฺพ อตฺตโตฺถ, ตถา ปรโตฺถ เวทิตโพฺพฯ
236.Paṭhamaññevāti puretaraṃyeva. Asajjhāyakatānaṃ mantānaṃ appaṭibhānaṃ pageva paṭhamaṃyeva siddhaṃ, tattha vattabbameva natthīti adhippāyo. Pariyuṭṭhānaṃ nāma abhibhavo gahaṇanti āha – ‘‘kāmarāgapariyuṭṭhitenāti kāmarāgagahitenā’’ti. Vikkhambheti apanetīti vikkhambhanaṃ, paṭipakkhato nissarati etenāti nissaraṇaṃ, vikkhambhanañca taṃ nissaraṇañcāti vikkhambhananissaraṇaṃ. Tenāha – ‘‘tatthā’’tiādi. Sesapadadvayepi eseva nayo. Attanā araṇiyo pattabbo attattho, tathā parattho veditabbo.
‘‘อนิจฺจโต อนุปสฺสโนฺต นิจฺจสญฺญํ ปชหตี’’ติอาทีสุ พฺยาปาทาทีนํ อนาคตตฺตา อพฺยาปาทวาเร ตทงฺคนิสฺสรณํ น คหิตํฯ กิญฺจาปิ น คหิตํ, ปฎิสงฺขานวเสน ปน ตสฺส วิโนเทตพฺพตาย ตทงฺคนิสฺสรณมฺปิ ลพฺภเตวาติ สกฺกา วิญฺญาตุํฯ อาโลกสญฺญา อุปจารปฺปตฺตา, อปฺปนาปฺปตฺตา วา, โย โกจิ กสิณชฺฌานาทิเภโท สมโถฯ ธมฺมววตฺถานํ อุปจารปฺปนาปฺปตฺตวเสน คเหตพฺพํฯ
‘‘Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahatī’’tiādīsu byāpādādīnaṃ anāgatattā abyāpādavāre tadaṅganissaraṇaṃ na gahitaṃ. Kiñcāpi na gahitaṃ, paṭisaṅkhānavasena pana tassa vinodetabbatāya tadaṅganissaraṇampi labbhatevāti sakkā viññātuṃ. Ālokasaññā upacārappattā, appanāppattā vā, yo koci kasiṇajjhānādibhedo samatho. Dhammavavatthānaṃ upacārappanāppattavasena gahetabbaṃ.
กุถิโตติ ตโตฺตฯ อุสฺมุทกชาโตติ ตเสฺสว กุถิตภาวสฺส อุสฺมุทกตํ อจฺจุณฺหตํ ปโตฺตฯ เตนาห ‘‘อุสุมชาโต’’ติฯ ติลพีชกาทิเภเทนาติ ติลพีชกกณฺณิกเกสราทิเภเทนฯ เสวาเลน…เป.… ปณเกนาติ อุทกปิจฺฉิเลนฯ อปฺปสโนฺน อากุลตายฯ อสนฺนิสิโนฺน กลลุปฺปตฺติยาฯ อนาโลกฎฺฐาเนติ อาโลกรหิเต ฐาเนฯ
Kuthitoti tatto. Usmudakajātoti tasseva kuthitabhāvassa usmudakataṃ accuṇhataṃ patto. Tenāha ‘‘usumajāto’’ti. Tilabījakādibhedenāti tilabījakakaṇṇikakesarādibhedena. Sevālena…pe… paṇakenāti udakapicchilena. Appasanno ākulatāya. Asannisinno kalaluppattiyā. Anālokaṭṭhāneti ālokarahite ṭhāne.
สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Saṅgāravasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๕. สงฺคารวสุตฺตํ • 5. Saṅgāravasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕. สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา • 5. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
