| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
១០. សង្គារវសុត្តវណ្ណនា
10. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
៦១. ទសមេ សង្គារវោតិ ឯវំនាមកោ រាជគហនគរេ ជិណ្ណបដិសង្ខរណការកោ អាយុត្តកព្រាហ្មណោ។ ឧបសង្កមីតិ ភុត្តបាតរាសោ ហុត្វា មហាជនបរិវុតោ ឧបសង្កមិ។ មយមស្សូតិ ឯត្ថ អស្សូតិ និបាតមត្តំ, មយំ, ភោ គោតម, ព្រាហ្មណា នាមាតិ ឥទមេវ អត្ថបទំ។ យញ្ញំ យជាមាតិ ពាហិរសមយេ សព្ពចតុក្កេន សព្ពដ្ឋកេន សព្ពសោឡសកេន សព្ពទ្វត្តិំសាយ សព្ពចតុសដ្ឋិយា សព្ពសតេន សព្ពបញ្ចសតេនាតិ ច ឯវំ បាណឃាតបដិសំយុត្តោ យញ្ញោ នាម ហោតិ។ តំ សន្ធាយេវមាហ។ អនេកសារីរិកន្តិ អនេកសរីរសម្ភវំ។ យទិទន្តិ យា ឯសា។ យញ្ញាធិករណន្តិ យជនការណា ចេវ យាជនការណា ចាតិ អត្ថោ។ ឯកស្មិញ្ហិ ពហូនំ ទទន្តេបិ ទាបេន្តេបិ ពហូសុបិ ពហូនំ ទេន្តេសុបិ ទាបេន្តេសុបិ បុញ្ញបដិបទា អនេកសារីរិកា នាម ហោតិ។ តំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ។ តុយ្ហញ្ច តុយ្ហញ្ច យជាមីតិ វទន្តស្សាបិ ត្វញ្ច ត្វញ្ច យជាហីតិ អាណាបេន្តស្សាបិ ច អនេកសារីរិកាវ ហោតិ។ តម្បិ សន្ធាយេតំ វុត្តំ។ យស្ស វា តស្ស វាតិ យស្មា វា តស្មា វា។ ឯកមត្តានំ ទមេតីតិ អត្តនោ ឥន្ទ្រិយទមនវសេន ឯកំ អត្តានមេវ ទមេតិ។ ឯកមត្តានំ សមេតីតិ អត្តនោ រាគាទិសមនវសេន ឯកំ អត្តានមេវ សមេតិ។ បរិនិព្ពាបេតីតិ រាគាទិបរិនិព្ពានេនេវ បរិនិព្ពាបេតិ។ ឯវមស្សាយន្តិ ឯវំ សន្តេបិ អយំ។
61. Dasame saṅgāravoti evaṃnāmako rājagahanagare jiṇṇapaṭisaṅkharaṇakārako āyuttakabrāhmaṇo. Upasaṅkamīti bhuttapātarāso hutvā mahājanaparivuto upasaṅkami. Mayamassūti ettha assūti nipātamattaṃ, mayaṃ, bho gotama, brāhmaṇā nāmāti idameva atthapadaṃ. Yaññaṃ yajāmāti bāhirasamaye sabbacatukkena sabbaṭṭhakena sabbasoḷasakena sabbadvattiṃsāya sabbacatusaṭṭhiyā sabbasatena sabbapañcasatenāti ca evaṃ pāṇaghātapaṭisaṃyutto yañño nāma hoti. Taṃ sandhāyevamāha. Anekasārīrikanti anekasarīrasambhavaṃ. Yadidanti yā esā. Yaññādhikaraṇanti yajanakāraṇā ceva yājanakāraṇā cāti attho. Ekasmiñhi bahūnaṃ dadantepi dāpentepi bahūsupi bahūnaṃ dentesupi dāpentesupi puññapaṭipadā anekasārīrikā nāma hoti. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Tuyhañca tuyhañca yajāmīti vadantassāpi tvañca tvañca yajāhīti āṇāpentassāpi ca anekasārīrikāva hoti. Tampi sandhāyetaṃ vuttaṃ. Yassa vā tassa vāti yasmā vā tasmā vā. Ekamattānaṃ dametīti attano indriyadamanavasena ekaṃ attānameva dameti. Ekamattānaṃ sametīti attano rāgādisamanavasena ekaṃ attānameva sameti. Parinibbāpetīti rāgādiparinibbāneneva parinibbāpeti. Evamassāyanti evaṃ santepi ayaṃ.
ឯវមិទំ ព្រាហ្មណស្ស កថំ សុត្វា សត្ថា ចិន្តេសិ – ‘‘អយំ ព្រាហ្មណោ បសុឃាតកសំយុត្តំ មហាយញ្ញំ អនេកសារីរិកំ បុញ្ញបដិបទំ វទេតិ, បព្ពជ្ជាមូលកំ បន បុញ្ញុប្បត្តិបដិបទំ ឯកសារីរិកន្តិ វទេតិ។ នេវាយំ ឯកសារីរិកំ ជានាតិ, ន អនេកសារីរិកំ, ហន្ទស្ស ឯកសារីរិកញ្ច អនេកសារីរិកញ្ច បដិបទំ ទេសេស្សាមី’’តិ ឧបរិ ទេសនំ វឌ្ឍេន្តោ តេន ហិ ព្រាហ្មណាតិអាទិមាហ។ តត្ថ យថា តេ ខមេយ្យាតិ យថា តុយ្ហំ រុច្ចេយ្យ។ ឥធ តថាគតោ លោកេ ឧប្បជ្ជតីតិអាទិ វិសុទ្ធិមគ្គេ វិត្ថារិតមេវ។ ឯថាយំ មគ្គោតិ ឯថ តុម្ហេ, អហមនុសាសាមិ, អយំ មគ្គោ។ អយំ បដិបទាតិ តស្សេវ វេវចនំ។ យថា បដិបន្នោតិ យេន មគ្គេន បដិបន្នោ។ អនុត្តរំ ព្រហ្មចរិយោគធន្តិ អរហត្តមគ្គសង្ខាតស្ស ព្រហ្មចរិយស្ស អនុត្តរំ ឱគធំ ឧត្តមបតិដ្ឋាភូតំ និព្ពានំ។ ឥច្ចាយន្តិ ឥតិ អយំ។
Evamidaṃ brāhmaṇassa kathaṃ sutvā satthā cintesi – ‘‘ayaṃ brāhmaṇo pasughātakasaṃyuttaṃ mahāyaññaṃ anekasārīrikaṃ puññapaṭipadaṃ vadeti, pabbajjāmūlakaṃ pana puññuppattipaṭipadaṃ ekasārīrikanti vadeti. Nevāyaṃ ekasārīrikaṃ jānāti, na anekasārīrikaṃ, handassa ekasārīrikañca anekasārīrikañca paṭipadaṃ desessāmī’’ti upari desanaṃ vaḍḍhento tena hi brāhmaṇātiādimāha. Tattha yathā te khameyyāti yathā tuyhaṃ rucceyya. Idha tathāgato loke uppajjatītiādi visuddhimagge vitthāritameva. Ethāyaṃ maggoti etha tumhe, ahamanusāsāmi, ayaṃ maggo. Ayaṃ paṭipadāti tasseva vevacanaṃ. Yathā paṭipannoti yena maggena paṭipanno. Anuttaraṃ brahmacariyogadhanti arahattamaggasaṅkhātassa brahmacariyassa anuttaraṃ ogadhaṃ uttamapatiṭṭhābhūtaṃ nibbānaṃ. Iccāyanti iti ayaṃ.
អប្បដ្ឋតរាតិ យត្ថ ពហូហិ វេយ្យាវច្ចករេហិ វា ឧបករណេហិ វា អត្ថោ នត្ថិ។ អប្បសមារម្ភតរាតិ យត្ថ ពហូនំ កម្មច្ឆេទវសេន បីឡាសង្ខាតោ សមារម្ភោ នត្ថិ។ សេយ្យថាបិ ភវំ គោតមោ , ភវំ ចានន្ទោ, ឯតេ មេ បុជ្ជាតិ យថា ភវំ គោតមោ, ភវញ្ចានន្ទោ, ឯវរូបា មម បូជិតា, តុម្ហេយេវ ទ្វេ ជនា មយ្ហំ បុជ្ជា ច បាសំសា ចាតិ ឥមមត្ថំ សន្ធាយេតំ វទតិ។ តស្ស កិរ ឯវំ អហោសិ – ‘‘អានន្ទត្ថេរោ មំយេវ ឥមំ បញ្ហំ កថាបេតុកាមោ, អត្តនោ ខោ បន វណ្ណេ វុត្តេ បទុស្សនកោ នាម នត្ថី’’តិ។ តស្មា បញ្ហំ អកថេតុកាមោ វណ្ណភណនេន វិក្ខេបំ ករោន្តោ ឯវមាហ។
Appaṭṭhatarāti yattha bahūhi veyyāvaccakarehi vā upakaraṇehi vā attho natthi. Appasamārambhatarāti yattha bahūnaṃ kammacchedavasena pīḷāsaṅkhāto samārambho natthi. Seyyathāpi bhavaṃ gotamo , bhavaṃ cānando, ete me pujjāti yathā bhavaṃ gotamo, bhavañcānando, evarūpā mama pūjitā, tumheyeva dve janā mayhaṃ pujjā ca pāsaṃsā cāti imamatthaṃ sandhāyetaṃ vadati. Tassa kira evaṃ ahosi – ‘‘ānandatthero maṃyeva imaṃ pañhaṃ kathāpetukāmo, attano kho pana vaṇṇe vutte padussanako nāma natthī’’ti. Tasmā pañhaṃ akathetukāmo vaṇṇabhaṇanena vikkhepaṃ karonto evamāha.
ន ខោ ត្យាហន្តិ ន ខោ តេ អហំ។ ថេរោបិ កិរ ចិន្តេសិ – ‘‘អយំ ព្រាហ្មណោ បញ្ហំ អកថេតុកាមោ បរិវត្តតិ, ឥមំ បញ្ហំ ឯតំយេវ កថាបេស្សាមី’’តិ។ តស្មា នំ ឯវមាហ។
Nakho tyāhanti na kho te ahaṃ. Theropi kira cintesi – ‘‘ayaṃ brāhmaṇo pañhaṃ akathetukāmo parivattati, imaṃ pañhaṃ etaṃyeva kathāpessāmī’’ti. Tasmā naṃ evamāha.
សហធម្មិកន្តិ សការណំ។ សំសាទេតីតិ សំសីទាបេតិ។ នោ វិស្សជ្ជេតីតិ ន កថេតិ។ យំនូនាហំ បរិមោចេយ្យន្តិ យំនូនាហំ ឧភោបេតេ វិហេសតោ បរិមោចេយ្យំ។ ព្រាហ្មណោ ហិ អានន្ទេន បុច្ឆិតំ បញ្ហំ អកថេន្តោ វិហេសេតិ, អានន្ទោបិ ព្រាហ្មណំ អកថេន្តំ កថាបេន្តោ។ ឥតិ ឧភោបេតេ វិហេសតោ មោចេស្សាមីតិ ចិន្តេត្វា ឯវមាហ។ កា ន្វជ្ជាតិ កា នុ អជ្ជ។ អន្តរាកថា ឧទបាទីតិ អញ្ញិស្សា កថាយ អន្តរន្តរេ កតរា កថា ឧប្បជ្ជីតិ បុច្ឆតិ។ តទា កិរ រាជន្តេបុរេ តីណិ បាដិហារិយានិ អារព្ភ កថា ឧទបាទិ, តំ បុច្ឆាមីតិ សត្ថា ឯវមាហ។ អថ ព្រាហ្មណោ ‘‘ឥទានិ វត្តុំ សក្ខិស្សាមី’’តិ រាជន្តេបុរេ ឧប្បន្នំ កថំ អារោចេន្តោ អយំ ខ្វជ្ជ, ភោ គោតមាតិអាទិមាហ។ តត្ថ អយំ ខ្វជ្ជាតិ អយំ ខោ អជ្ជ។ បុព្ពេ សុទន្តិ ឯត្ថ សុទន្តិ និបាតមត្តំ។ ឧត្តរិ មនុស្សធម្មាតិ ទសកុសលកម្មបថសង្ខាតា មនុស្សធម្មា ឧត្តរិំ។ ឥទ្ធិបាដិហារិយំ ទស្សេសុន្តិ ភិក្ខាចារំ គច្ឆន្តា អាកាសេនេវ គមិំសុ ចេវ អាគមិំសុ ចាតិ ឯវំ បុព្ពេ បវត្តំ អាកាសគមនំ សន្ធាយេវមាហ។ ឯតរហិ បន ពហុតរា ច ភិក្ខូតិ ឥទំ សោ ព្រាហ្មណោ ‘‘បុព្ពេ ភិក្ខូ ‘ចត្តារោ បច្ចយេ ឧប្បាទេស្សាមា’តិ មញ្ញេ ឯវមកំសុ, ឥទានិ បច្ចយានំ ឧប្បន្នភាវំ ញត្វា សោប្បេន ចេវ បមាទេន ច វីតិនាមេន្តី’’តិ លទ្ធិយា ឯវមាហ។
Sahadhammikanti sakāraṇaṃ. Saṃsādetīti saṃsīdāpeti. No vissajjetīti na katheti. Yaṃnūnāhaṃ parimoceyyanti yaṃnūnāhaṃ ubhopete vihesato parimoceyyaṃ. Brāhmaṇo hi ānandena pucchitaṃ pañhaṃ akathento viheseti, ānandopi brāhmaṇaṃ akathentaṃ kathāpento. Iti ubhopete vihesato mocessāmīti cintetvā evamāha. Kā nvajjāti kā nu ajja. Antarākathā udapādīti aññissā kathāya antarantare katarā kathā uppajjīti pucchati. Tadā kira rājantepure tīṇi pāṭihāriyāni ārabbha kathā udapādi, taṃ pucchāmīti satthā evamāha. Atha brāhmaṇo ‘‘idāni vattuṃ sakkhissāmī’’ti rājantepure uppannaṃ kathaṃ ārocento ayaṃ khvajja, bho gotamātiādimāha. Tattha ayaṃ khvajjāti ayaṃ kho ajja. Pubbe sudanti ettha sudanti nipātamattaṃ. Uttari manussadhammāti dasakusalakammapathasaṅkhātā manussadhammā uttariṃ. Iddhipāṭihāriyaṃ dassesunti bhikkhācāraṃ gacchantā ākāseneva gamiṃsu ceva āgamiṃsu cāti evaṃ pubbe pavattaṃ ākāsagamanaṃ sandhāyevamāha. Etarahi pana bahutarā ca bhikkhūti idaṃ so brāhmaṇo ‘‘pubbe bhikkhū ‘cattāro paccaye uppādessāmā’ti maññe evamakaṃsu, idāni paccayānaṃ uppannabhāvaṃ ñatvā soppena ceva pamādena ca vītināmentī’’ti laddhiyā evamāha.
បាដិហារិយានីតិ បច្ចនីកបដិហរណវសេន បាដិហារិយានិ។ ឥទ្ធិបាដិហារិយន្តិ ឥជ្ឈនវសេន ឥទ្ធិ, បដិហរណវសេន បាដិហារិយំ, ឥទ្ធិយេវ បាដិហារិយំ ឥទ្ធិបាដិហារិយំ។ ឥតរេសុបិ ឯសេវ នយោ។ អនេកវិហិតំ ឥទ្ធិវិធន្តិអាទីនំ អត្ថោ ចេវ ភាវនានយោ ច វិសុទ្ធិមគ្គេ (វិសុទ្ធិ. ២.៣៦៥) វិត្ថារិតោវ។
Pāṭihāriyānīti paccanīkapaṭiharaṇavasena pāṭihāriyāni. Iddhipāṭihāriyanti ijjhanavasena iddhi, paṭiharaṇavasena pāṭihāriyaṃ, iddhiyeva pāṭihāriyaṃ iddhipāṭihāriyaṃ. Itaresupi eseva nayo. Anekavihitaṃ iddhividhantiādīnaṃ attho ceva bhāvanānayo ca visuddhimagge (visuddhi. 2.365) vitthāritova.
និមិត្តេន អាទិសតីតិ អាគតនិមិត្តេន វា គតនិមិត្តេន វា ឋិតនិមិត្តេន វា ‘‘ឥទំ នាម ភវិស្សតី’’តិ កថេតិ។ តត្រិទំ វត្ថុ – ឯកោ កិរ រាជា តិស្សោ មុត្តា គហេត្វា បុរោហិតំ បុច្ឆិ ‘‘កិំ មេ, អាចរិយ, ហត្ថេ’’តិ។ សោ ឥតោ ចិតោ ច ឱលោកេសិ, តេន ច សមយេន ឯកា សរពូ ‘‘មក្ខិកំ គហេស្សាមី’’តិ បក្ខន្តា, គហណកាលេ មក្ខិកា បលាតា។ សោ មក្ខិកាយ មុត្តត្តា ‘‘មុត្តា មហារាជា’’តិ អាហ។ មុត្តា តាវ ហោន្តុ, កតិ មុត្តាតិ។ សោ បុន និមិត្តំ ឱលោកេសិ។ អថាវិទូរេ កុក្កុដោ តិក្ខត្តុំ សទ្ទំ និច្ឆារេសិ។ ព្រាហ្មណោ ‘‘តិស្សោ មហារាជា’’តិ អាហ។ ឯវំ ឯកច្ចោ អាគតនិមិត្តេន កថេតិ។ ឯតេនុបាយេន គតឋិតនិមិត្តេហិបិ កថនំ វេទិតព្ពំ។ ឯវម្បិ តេ មនោតិ ឯវំ តវ មនោ សោមនស្សិតោ វា ទោមនស្សិតោ វា កាមវិតក្កាទិសំយុត្តោ វាតិ។ ទុតិយំ តស្សេវ វេវចនំ។ ឥតិបិ តេ ចិត្តន្តិ ឥតិបិ តវ ចិត្តំ, ឥមញ្ច ឥមញ្ច អត្ថំ ចិន្តយមានំ បវត្តតីតិ អត្ថោ។ ពហុំ ចេបិ អាទិសតីតិ ពហុំ ចេបិ កថេតិ។ តថេវ តំ ហោតីតិ យថា កថិតំ, តថេវ ហោតិ។
Nimittenaādisatīti āgatanimittena vā gatanimittena vā ṭhitanimittena vā ‘‘idaṃ nāma bhavissatī’’ti katheti. Tatridaṃ vatthu – eko kira rājā tisso muttā gahetvā purohitaṃ pucchi ‘‘kiṃ me, ācariya, hatthe’’ti. So ito cito ca olokesi, tena ca samayena ekā sarabū ‘‘makkhikaṃ gahessāmī’’ti pakkhantā, gahaṇakāle makkhikā palātā. So makkhikāya muttattā ‘‘muttā mahārājā’’ti āha. Muttā tāva hontu, kati muttāti. So puna nimittaṃ olokesi. Athāvidūre kukkuṭo tikkhattuṃ saddaṃ nicchāresi. Brāhmaṇo ‘‘tisso mahārājā’’ti āha. Evaṃ ekacco āgatanimittena katheti. Etenupāyena gataṭhitanimittehipi kathanaṃ veditabbaṃ. Evampi te manoti evaṃ tava mano somanassito vā domanassito vā kāmavitakkādisaṃyutto vāti. Dutiyaṃ tasseva vevacanaṃ. Itipi te cittanti itipi tava cittaṃ, imañca imañca atthaṃ cintayamānaṃ pavattatīti attho. Bahuṃ cepi ādisatīti bahuṃ cepi katheti. Tatheva taṃ hotīti yathā kathitaṃ, tatheva hoti.
អមនុស្សានន្តិ យក្ខបិសាចាទីនំ។ ទេវតានន្តិ ចាតុមហារាជិកាទីនំ។ សទ្ទំ សុត្វាតិ អញ្ញស្ស ចិត្តំ ញត្វា កថេន្តានំ សុត្វា។ វិតក្កវិប្ផារសទ្ទន្តិ វិតក្កវិប្ផារវសេន ឧប្បន្នំ វិប្បលបន្តានំ សុត្តប្បមត្តាទីនំ សទ្ទំ។ សុត្វាតិ តំ សុត្វា។ យំ វិតក្កយតោ តស្ស សោ សទ្ទោ ឧប្បន្នោ, តស្ស វសេន ‘‘ឯវម្បិ តេ មនោ’’តិអាទិសតិ។
Amanussānanti yakkhapisācādīnaṃ. Devatānanti cātumahārājikādīnaṃ. Saddaṃ sutvāti aññassa cittaṃ ñatvā kathentānaṃ sutvā. Vitakkavipphārasaddanti vitakkavipphāravasena uppannaṃ vippalapantānaṃ suttappamattādīnaṃ saddaṃ. Sutvāti taṃ sutvā. Yaṃ vitakkayato tassa so saddo uppanno, tassa vasena ‘‘evampi te mano’’tiādisati.
តត្រិមានិ វត្ថូនិ – ឯកោ កិរ មនុស្សោ ‘‘អដ្ដំ ករិស្សាមី’’តិ គាមា នគរំ គច្ឆន្តោ និក្ខន្តដ្ឋានតោ បដ្ឋាយ ‘‘វិនិច្ឆយសភាយំ រញ្ញោ ច រាជមហាមត្តានញ្ច ឥទំ កថេស្សាមិ ឥទំ កថេស្សាមី’’តិ វិតក្កេន្តោ រាជកុលំ គតោ វិយ រញ្ញោ បុរតោ ឋិតោ វិយ អដ្ដការកេន សទ្ធិំ កថេន្តោ វិយ ច អហោសិ, តស្ស តំ វិតក្កវិប្ផារវសេន និច្ឆរន្តំ សទ្ទំ សុត្វា ឯកោ បុរិសោ ‘‘កេនដ្ឋេន គច្ឆសី’’តិ អាហ។ អដ្ដកម្មេនាតិ។ គច្ឆ, ជយោ តេ ភវិស្សតីតិ។ សោ គន្ត្វា អដ្ដំ កត្វា ជយមេវ បាបុណិ។
Tatrimāni vatthūni – eko kira manusso ‘‘aṭṭaṃ karissāmī’’ti gāmā nagaraṃ gacchanto nikkhantaṭṭhānato paṭṭhāya ‘‘vinicchayasabhāyaṃ rañño ca rājamahāmattānañca idaṃ kathessāmi idaṃ kathessāmī’’ti vitakkento rājakulaṃ gato viya rañño purato ṭhito viya aṭṭakārakena saddhiṃ kathento viya ca ahosi, tassa taṃ vitakkavipphāravasena niccharantaṃ saddaṃ sutvā eko puriso ‘‘kenaṭṭhena gacchasī’’ti āha. Aṭṭakammenāti. Gaccha, jayo te bhavissatīti. So gantvā aṭṭaṃ katvā jayameva pāpuṇi.
អបរោបិ ថេរោ មោឡិយគាមេ បិណ្ឌាយ ចរិ។ អថ នំ និក្ខមន្តំ ឯកា ទារិកា អញ្ញវិហិតា ន អទ្ទស។ សោ គាមទ្វារេ ឋត្វា និវត្តិត្វា ឱលោកេត្វា តំ ទិស្វា វិតក្កេន្តោ អគមាសិ។ គច្ឆន្តោយេវ ច ‘‘កិំ នុ ខោ កុរុមានា ទារិកា ន អទ្ទសា’’តិ វចីភេទំ អកាសិ។ បស្សេ ឋិតោ ឯកោ បុរិសោ សុត្វា ‘‘តុម្ហេ, ភន្តេ, មោឡិយគាមេ ចរិត្ថា’’តិ អាហ។
Aparopi thero moḷiyagāme piṇḍāya cari. Atha naṃ nikkhamantaṃ ekā dārikā aññavihitā na addasa. So gāmadvāre ṭhatvā nivattitvā oloketvā taṃ disvā vitakkento agamāsi. Gacchantoyeva ca ‘‘kiṃ nu kho kurumānā dārikā na addasā’’ti vacībhedaṃ akāsi. Passe ṭhito eko puriso sutvā ‘‘tumhe, bhante, moḷiyagāme caritthā’’ti āha.
មនោសង្ខារា បណិហិតាតិ ចិត្តសង្ខារា សុដ្ឋបិតា។ វិតក្កេស្សតីតិ វិតក្កយិស្សតិ បវត្តយិស្សតីតិ បជានាតិ។ បជានន្តោ ច អាគមនេន ជានាតិ, បុព្ពភាគេន ជានាតិ, អន្តោសមាបត្តិយំ ចិត្តំ អបលោកេត្វា ជានាតិ។ អាគមនេន ជានាតិ នាម កសិណបរិកម្មកាលេយេវ ‘‘យេនាការេនេស កសិណភាវនំ អារទ្ធោ បឋមជ្ឈានំ វា…បេ.… ចតុត្ថជ្ឈានំ វា អដ្ឋ វា សមាបត្តិយោ និព្ពត្តេស្សតី’’តិ ជានាតិ។ បុព្ពភាគេន ជានាតិ នាម បឋមវិបស្សនាយ អារទ្ធាយយេវ ជានាតិ, ‘‘យេនាការេន ឯស វិបស្សនំ អារទ្ធោ សោតាបត្តិមគ្គំ វា និព្ពត្តេស្សតិ…បេ.… អរហត្តមគ្គំ វា និព្ពត្តេស្សតី’’តិ ជានាតិ។ អន្តោសមាបត្តិយំ ចិត្តំ ឱលោកេត្វា ជានាតិ នាម – ‘‘យេនាការេន ឥមស្ស មនោសង្ខារា សុដ្ឋបិតា, ឥមស្ស នាម ចិត្តស្ស អនន្តរា ឥមំ នាម វិតក្កំ វិតក្កេស្សតិ, ឥតោ វុដ្ឋិតស្ស ឯតស្ស ហានភាគិយោ វា សមាធិ ភវិស្សតិ ឋិតិភាគិយោ វា វិសេសភាគិយោ វា និព្ពេធភាគិយោ វា, អភិញ្ញាយោ វា និព្ពត្តេស្សតី’’តិ ជានាតិ។ តត្ថ បុថុជ្ជនោ ចេតោបរិយញាណលាភី បុថុជ្ជនានំយេវ ចិត្តំ ជានាតិ, ន អរិយានំ។ អរិយេសុបិ ហេដ្ឋិមោ ឧបរិមស្ស ចិត្តំ ន ជានាតិ, ឧបរិមោ បន ហេដ្ឋិមស្ស ជានាតិ។ ឯតេសុ ច សោតាបន្នោ សោតាបត្តិផលសមាបត្តិំ សមាបជ្ជតិ…បេ.… អរហា អរហត្តផលសមាបត្តិំ សមាបជ្ជតិ។ ឧបរិមោ ហេដ្ឋិមំ ន សមាបជ្ជតិ។ តេសញ្ហិ ហេដ្ឋិមា ហេដ្ឋិមា សមាបត្តិ តត្រវត្តិយេវ ហោតិ។ តថេវ តំ ហោតីតិ ឯតំ ឯកំសេន តថេវ ហោតិ។ ចេតោបរិយញាណវសេន ញាតញ្ហិ អញ្ញថាភាវិ នាម នត្ថិ។
Manosaṅkhārāpaṇihitāti cittasaṅkhārā suṭṭhapitā. Vitakkessatīti vitakkayissati pavattayissatīti pajānāti. Pajānanto ca āgamanena jānāti, pubbabhāgena jānāti, antosamāpattiyaṃ cittaṃ apaloketvā jānāti. Āgamanena jānāti nāma kasiṇaparikammakāleyeva ‘‘yenākārenesa kasiṇabhāvanaṃ āraddho paṭhamajjhānaṃ vā…pe… catutthajjhānaṃ vā aṭṭha vā samāpattiyo nibbattessatī’’ti jānāti. Pubbabhāgena jānāti nāma paṭhamavipassanāya āraddhāyayeva jānāti, ‘‘yenākārena esa vipassanaṃ āraddho sotāpattimaggaṃ vā nibbattessati…pe… arahattamaggaṃ vā nibbattessatī’’ti jānāti. Antosamāpattiyaṃ cittaṃ oloketvā jānāti nāma – ‘‘yenākārena imassa manosaṅkhārā suṭṭhapitā, imassa nāma cittassa anantarā imaṃ nāma vitakkaṃ vitakkessati, ito vuṭṭhitassa etassa hānabhāgiyo vā samādhi bhavissati ṭhitibhāgiyo vā visesabhāgiyo vā nibbedhabhāgiyo vā, abhiññāyo vā nibbattessatī’’ti jānāti. Tattha puthujjano cetopariyañāṇalābhī puthujjanānaṃyeva cittaṃ jānāti, na ariyānaṃ. Ariyesupi heṭṭhimo uparimassa cittaṃ na jānāti, uparimo pana heṭṭhimassa jānāti. Etesu ca sotāpanno sotāpattiphalasamāpattiṃ samāpajjati…pe… arahā arahattaphalasamāpattiṃ samāpajjati. Uparimo heṭṭhimaṃ na samāpajjati. Tesañhi heṭṭhimā heṭṭhimā samāpatti tatravattiyeva hoti. Tatheva taṃhotīti etaṃ ekaṃsena tatheva hoti. Cetopariyañāṇavasena ñātañhi aññathābhāvi nāma natthi.
ឯវំ វិតក្កេថាតិ ឯវំ នេក្ខម្មវិតក្កាទយោ បវត្តេន្តា វិតក្កេថ។ មា ឯវំ វិតក្កយិត្ថាតិ ឯវំ កាមវិតក្កាទយោ បវត្តេន្តា មា វិតក្កយិត្ថ។ ឯវំ មនសិ ករោថាតិ ឯវំ អនិច្ចសញ្ញមេវ, ទុក្ខសញ្ញាទីសុ វា អញ្ញតរំ មនសិ ករោថ។ មា ឯវន្តិ និច្ចន្តិអាទិនា នយេន មា មនសា ករិត្ថ។ ឥទន្តិ ឥទំ បញ្ចកាមគុណរាគំ បជហថ។ ឥទញ្ច ឧបសម្បជ្ជាតិ ឥទំ ចតុមគ្គផលប្បភេទំ លោកុត្តរធម្មមេវ ឧបសម្បជ្ជ បាបុណិត្វា និប្ផាទេត្វា វិហរថ។
Evaṃ vitakkethāti evaṃ nekkhammavitakkādayo pavattentā vitakketha. Mā evaṃ vitakkayitthāti evaṃ kāmavitakkādayo pavattentā mā vitakkayittha. Evaṃ manasi karothāti evaṃ aniccasaññameva, dukkhasaññādīsu vā aññataraṃ manasi karotha. Mā evanti niccantiādinā nayena mā manasā karittha. Idanti idaṃ pañcakāmaguṇarāgaṃ pajahatha. Idañca upasampajjāti idaṃ catumaggaphalappabhedaṃ lokuttaradhammameva upasampajja pāpuṇitvā nipphādetvā viharatha.
មាយាសហធម្មរូបំ វិយ ខាយតីតិ មាយាយ សមានការណជាតិកំ វិយ ហុត្វា ឧបដ្ឋាតិ។ មាយាការោបិ ហិ ឧទកំ គហេត្វា តេលំ ករោតិ, តេលំ គហេត្វា ឧទកន្តិ ឯវំ អនេករូបំ មាយំ ទស្សេតិ។ ឥទម្បិ បាដិហារិយំ តថារូបមេវាតិ។ ឥទម្បិ មេ, ភោ គោតម, បាដិហារិយំ មាយាសហធម្មរូបំ វិយ ខាយតីតិ ចិន្តាមណិកវិជ្ជាសរិក្ខកតំ សន្ធាយ ឯវំ អាហ។ ចិន្តាមណិកវិជ្ជំ ជានន្តាបិ ហិ អាគច្ឆន្តមេវ ទិស្វា ‘‘អយំ ឥទំ នាម វិតក្កេន្តោ អាគច្ឆតី’’តិ ជានន្តិ។ តថា ‘‘ឥទំ នាម វិតក្កេន្តោ ឋិតោ, ឥទំ នាម វិតក្កេន្តោ និសិន្នោ, ឥទំ នាម វិតក្កេន្តោ និបន្នោ’’តិ ជានន្តិ។
Māyāsahadhammarūpaṃ viya khāyatīti māyāya samānakāraṇajātikaṃ viya hutvā upaṭṭhāti. Māyākāropi hi udakaṃ gahetvā telaṃ karoti, telaṃ gahetvā udakanti evaṃ anekarūpaṃ māyaṃ dasseti. Idampi pāṭihāriyaṃ tathārūpamevāti. Idampi me, bho gotama, pāṭihāriyaṃ māyāsahadhammarūpaṃ viya khāyatīti cintāmaṇikavijjāsarikkhakataṃ sandhāya evaṃ āha. Cintāmaṇikavijjaṃ jānantāpi hi āgacchantameva disvā ‘‘ayaṃ idaṃ nāma vitakkento āgacchatī’’ti jānanti. Tathā ‘‘idaṃ nāma vitakkento ṭhito, idaṃ nāma vitakkento nisinno, idaṃ nāma vitakkento nipanno’’ti jānanti.
អភិក្កន្តតរន្តិ សុន្ទរតរំ។ បណីតតរន្តិ ឧត្តមតរំ។ ភវញ្ហិ គោតមោ អវិតក្កំ អវិចារន្តិ ឥធ ព្រាហ្មណោ អវសេសំ អាទេសនាបាដិហារិយំ ពាហិរកន្តិ ន គណ្ហិ។ ឥទញ្ច បន សព្ពំ សោ ព្រាហ្មណោ តថាគតស្ស វណ្ណំ កថេន្តោយេវ អាហ។ អទ្ធា ខោ ត្យាយន្តិ ឯកំសេនេវ តយា អយំ។ អាសជ្ជ ឧបនីយ វាចា ភាសិតាតិ មម គុណេ ឃដ្ដេត្វា មមេវ គុណានំ សន្តិកំ ឧបនីតា វាចា ភាសិតា។ អបិច ត្យាហំ ព្យាករិស្សាមីតិ អបិច តេ អហមេវ កថេស្សាមីតិ។ សេសំ ឧត្តានត្ថមេវាតិ។
Abhikkantataranti sundarataraṃ. Paṇītataranti uttamataraṃ. Bhavañhi gotamo avitakkaṃ avicāranti idha brāhmaṇo avasesaṃ ādesanāpāṭihāriyaṃ bāhirakanti na gaṇhi. Idañca pana sabbaṃ so brāhmaṇo tathāgatassa vaṇṇaṃ kathentoyeva āha. Addhā kho tyāyanti ekaṃseneva tayā ayaṃ. Āsajja upanīya vācā bhāsitāti mama guṇe ghaṭṭetvā mameva guṇānaṃ santikaṃ upanītā vācā bhāsitā. Apica tyāhaṃ byākarissāmīti apica te ahameva kathessāmīti. Sesaṃ uttānatthamevāti.
ព្រាហ្មណវគ្គោ បឋមោ។
Brāhmaṇavaggo paṭhamo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១០. សង្គារវសុត្តំ • 10. Saṅgāravasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១០. សង្គារវសុត្តវណ្ណនា • 10. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
