| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
सङ्घभत्तादिअनुजाननकथा
Saṅghabhattādianujānanakathā
३२५. ‘‘सङ्घस्स भत्त’’न्ति इमिना सङ्घभत्तन्ति पदस्स छट्ठीसमासं दस्सेति। सङ्घस्स अत्थाय आभतं भत्तं कातुं न सक्कोन्तीति योजना। उद्देसभत्तन्तिआदीसु एवमत्थो वेदितब्बोति योजना। ‘‘उद्देसेन लद्धभिक्खूनं भत्तं कातु’’न्ति इमिना उद्देसेन लद्धभिक्खूनं कातब्बं भत्तं उद्देसभत्तन्ति वचनत्थं दस्सेति। तथेवाति यथा सङ्घतो उद्दिसित्वा लद्धभिक्खू, तथेव। परिच्छिन्दित्वाति ‘‘एकं वा’’तिआदिना परिच्छिन्दित्वा। तेसन्ति लद्धभिक्खूनं। इमिना निमन्तेत्वा लद्धभिक्खूनं कातब्बं भत्तं निमन्तनभत्तन्ति वचनत्थं दस्सेति। ‘‘सलाकायो छिन्दित्वा’’ति इमिना सलाकायो छिन्दित्वा कातब्बं भत्तं सलाकभत्तन्ति वचनत्थं दस्सेति। पक्खिकन्ति उपोसथिकन्ति पाटिपदिकन्ति एवं नियामेत्वाति योजना। पञ्चमीआदीसु पक्खेसु कातब्बं पक्खिकं। उपोसथे कातब्बं उपोसथिकं। पाटिपदे कातब्बं पाटिपदिकं, तमेव भत्तं पाटिपदिकभत्तं। उद्देसभत्तं निमन्तनन्ति एत्थ इतिसद्दो आद्यत्थो, उद्देसभत्तं निमन्तनन्तिआदिं इमं वोहारं पत्तानीति हि अत्थो। उद्देसभत्तादीनियेव अनुजाननमकत्वा कस्मा सङ्घभत्तम्पि अनुजानातीति आह ‘‘यस्मा पना’’तिआदि। तत्थ यस्मा सक्खिस्सन्तीति सम्बन्धो। तेति मनुस्सा। तम्पीति सङ्घभत्तम्पि। पिसद्देन उद्देसभत्तादीनि अपेक्खति।
325. ‘‘Saṅghassa bhatta’’nti iminā saṅghabhattanti padassa chaṭṭhīsamāsaṃ dasseti. Saṅghassa atthāya ābhataṃ bhattaṃ kātuṃ na sakkontīti yojanā. Uddesabhattantiādīsu evamattho veditabboti yojanā. ‘‘Uddesena laddhabhikkhūnaṃ bhattaṃ kātu’’nti iminā uddesena laddhabhikkhūnaṃ kātabbaṃ bhattaṃ uddesabhattanti vacanatthaṃ dasseti. Tathevāti yathā saṅghato uddisitvā laddhabhikkhū, tatheva. Paricchinditvāti ‘‘ekaṃ vā’’tiādinā paricchinditvā. Tesanti laddhabhikkhūnaṃ. Iminā nimantetvā laddhabhikkhūnaṃ kātabbaṃ bhattaṃ nimantanabhattanti vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Salākāyo chinditvā’’ti iminā salākāyo chinditvā kātabbaṃ bhattaṃ salākabhattanti vacanatthaṃ dasseti. Pakkhikanti uposathikanti pāṭipadikanti evaṃ niyāmetvāti yojanā. Pañcamīādīsu pakkhesu kātabbaṃ pakkhikaṃ. Uposathe kātabbaṃ uposathikaṃ. Pāṭipade kātabbaṃ pāṭipadikaṃ, tameva bhattaṃ pāṭipadikabhattaṃ. Uddesabhattaṃ nimantananti ettha itisaddo ādyattho, uddesabhattaṃ nimantanantiādiṃ imaṃ vohāraṃ pattānīti hi attho. Uddesabhattādīniyeva anujānanamakatvā kasmā saṅghabhattampi anujānātīti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Tattha yasmā sakkhissantīti sambandho. Teti manussā. Tampīti saṅghabhattampi. Pisaddena uddesabhattādīni apekkhati.
सङ्घभत्तादीनं वित्थारं दस्सेन्तो आह ‘‘तत्था’’तिआदि। तत्थ तत्थाति ‘‘सङ्घभत्तं उद्देसभत्त’’न्तिआदिपाठे, एवं विनिच्छयो वेदितब्बोति योजना, सङ्घभत्तादीसु वा निद्धारणे भुम्मं, भुञ्जन्तानं अम्हाकं अज्ज दस द्वादस दिवसा अहेसुन्ति योजना। अञ्ञतोति अञ्ञस्मा ठाना। तत्थाति सङ्घभत्ते। वत्तब्बाति मनुस्सा वत्तब्बा। तन्ति सङ्घभत्तं, धातुकम्मं, ‘‘अम्हाक’’न्ति कारितकम्मं। तन्ति सङ्घभत्तं।
Saṅghabhattādīnaṃ vitthāraṃ dassento āha ‘‘tatthā’’tiādi. Tattha tatthāti ‘‘saṅghabhattaṃ uddesabhatta’’ntiādipāṭhe, evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā, saṅghabhattādīsu vā niddhāraṇe bhummaṃ, bhuñjantānaṃ amhākaṃ ajja dasa dvādasa divasā ahesunti yojanā. Aññatoti aññasmā ṭhānā. Tatthāti saṅghabhatte. Vattabbāti manussā vattabbā. Tanti saṅghabhattaṃ, dhātukammaṃ, ‘‘amhāka’’nti kāritakammaṃ. Tanti saṅghabhattaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi / सङ्घभत्तादिअनुजाननं • Saṅghabhattādianujānanaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / सङ्घभत्तादिअनुजाननकथा • Saṅghabhattādianujānanakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / सङ्घभत्तादिअनुजाननकथावण्णना • Saṅghabhattādianujānanakathāvaṇṇanā
