| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
สงฺฆภตฺตาทิอนุชานนกถา
Saṅghabhattādianujānanakathā
๓๒๕. ‘‘สงฺฆสฺส ภตฺต’’นฺติ อิมินา สงฺฆภตฺตนฺติ ปทสฺส ฉฎฺฐีสมาสํ ทเสฺสติฯ สงฺฆสฺส อตฺถาย อาภตํ ภตฺตํ กาตุํ น สโกฺกนฺตีติ โยชนาฯ อุเทฺทสภตฺตนฺติอาทีสุ เอวมโตฺถ เวทิตโพฺพติ โยชนาฯ ‘‘อุเทฺทเสน ลทฺธภิกฺขูนํ ภตฺตํ กาตุ’’นฺติ อิมินา อุเทฺทเสน ลทฺธภิกฺขูนํ กาตพฺพํ ภตฺตํ อุเทฺทสภตฺตนฺติ วจนตฺถํ ทเสฺสติฯ ตเถวาติ ยถา สงฺฆโต อุทฺทิสิตฺวา ลทฺธภิกฺขู, ตเถวฯ ปริจฺฉินฺทิตฺวาติ ‘‘เอกํ วา’’ติอาทินา ปริจฺฉินฺทิตฺวาฯ เตสนฺติ ลทฺธภิกฺขูนํฯ อิมินา นิมเนฺตตฺวา ลทฺธภิกฺขูนํ กาตพฺพํ ภตฺตํ นิมนฺตนภตฺตนฺติ วจนตฺถํ ทเสฺสติฯ ‘‘สลากาโย ฉินฺทิตฺวา’’ติ อิมินา สลากาโย ฉินฺทิตฺวา กาตพฺพํ ภตฺตํ สลากภตฺตนฺติ วจนตฺถํ ทเสฺสติฯ ปกฺขิกนฺติ อุโปสถิกนฺติ ปาฎิปทิกนฺติ เอวํ นิยาเมตฺวาติ โยชนาฯ ปญฺจมีอาทีสุ ปเกฺขสุ กาตพฺพํ ปกฺขิกํฯ อุโปสเถ กาตพฺพํ อุโปสถิกํฯ ปาฎิปเท กาตพฺพํ ปาฎิปทิกํ, ตเมว ภตฺตํ ปาฎิปทิกภตฺตํฯ อุเทฺทสภตฺตํ นิมนฺตนนฺติ เอตฺถ อิติสโทฺท อาทฺยโตฺถ, อุเทฺทสภตฺตํ นิมนฺตนนฺติอาทิํ อิมํ โวหารํ ปตฺตานีติ หิ อโตฺถฯ อุเทฺทสภตฺตาทีนิเยว อนุชานนมกตฺวา กสฺมา สงฺฆภตฺตมฺปิ อนุชานาตีติ อาห ‘‘ยสฺมา ปนา’’ติอาทิฯ ตตฺถ ยสฺมา สกฺขิสฺสนฺตีติ สมฺพโนฺธฯ เตติ มนุสฺสาฯ ตมฺปีติ สงฺฆภตฺตมฺปิฯ ปิสเทฺทน อุเทฺทสภตฺตาทีนิ อเปกฺขติฯ
325. ‘‘Saṅghassa bhatta’’nti iminā saṅghabhattanti padassa chaṭṭhīsamāsaṃ dasseti. Saṅghassa atthāya ābhataṃ bhattaṃ kātuṃ na sakkontīti yojanā. Uddesabhattantiādīsu evamattho veditabboti yojanā. ‘‘Uddesena laddhabhikkhūnaṃ bhattaṃ kātu’’nti iminā uddesena laddhabhikkhūnaṃ kātabbaṃ bhattaṃ uddesabhattanti vacanatthaṃ dasseti. Tathevāti yathā saṅghato uddisitvā laddhabhikkhū, tatheva. Paricchinditvāti ‘‘ekaṃ vā’’tiādinā paricchinditvā. Tesanti laddhabhikkhūnaṃ. Iminā nimantetvā laddhabhikkhūnaṃ kātabbaṃ bhattaṃ nimantanabhattanti vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Salākāyo chinditvā’’ti iminā salākāyo chinditvā kātabbaṃ bhattaṃ salākabhattanti vacanatthaṃ dasseti. Pakkhikanti uposathikanti pāṭipadikanti evaṃ niyāmetvāti yojanā. Pañcamīādīsu pakkhesu kātabbaṃ pakkhikaṃ. Uposathe kātabbaṃ uposathikaṃ. Pāṭipade kātabbaṃ pāṭipadikaṃ, tameva bhattaṃ pāṭipadikabhattaṃ. Uddesabhattaṃ nimantananti ettha itisaddo ādyattho, uddesabhattaṃ nimantanantiādiṃ imaṃ vohāraṃ pattānīti hi attho. Uddesabhattādīniyeva anujānanamakatvā kasmā saṅghabhattampi anujānātīti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Tattha yasmā sakkhissantīti sambandho. Teti manussā. Tampīti saṅghabhattampi. Pisaddena uddesabhattādīni apekkhati.
สงฺฆภตฺตาทีนํ วิตฺถารํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ตตฺถา’’ติอาทิฯ ตตฺถ ตตฺถาติ ‘‘สงฺฆภตฺตํ อุเทฺทสภตฺต’’นฺติอาทิปาเฐ, เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตโพฺพติ โยชนา, สงฺฆภตฺตาทีสุ วา นิทฺธารเณ ภุมฺมํ, ภุญฺชนฺตานํ อมฺหากํ อชฺช ทส ทฺวาทส ทิวสา อเหสุนฺติ โยชนาฯ อญฺญโตติ อญฺญสฺมา ฐานาฯ ตตฺถาติ สงฺฆภเตฺตฯ วตฺตพฺพาติ มนุสฺสา วตฺตพฺพาฯ ตนฺติ สงฺฆภตฺตํ, ธาตุกมฺมํ, ‘‘อมฺหาก’’นฺติ การิตกมฺมํฯ ตนฺติ สงฺฆภตฺตํฯ
Saṅghabhattādīnaṃ vitthāraṃ dassento āha ‘‘tatthā’’tiādi. Tattha tatthāti ‘‘saṅghabhattaṃ uddesabhatta’’ntiādipāṭhe, evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā, saṅghabhattādīsu vā niddhāraṇe bhummaṃ, bhuñjantānaṃ amhākaṃ ajja dasa dvādasa divasā ahesunti yojanā. Aññatoti aññasmā ṭhānā. Tatthāti saṅghabhatte. Vattabbāti manussā vattabbā. Tanti saṅghabhattaṃ, dhātukammaṃ, ‘‘amhāka’’nti kāritakammaṃ. Tanti saṅghabhattaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi / สงฺฆภตฺตาทิอนุชานนํ • Saṅghabhattādianujānanaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / สงฺฆภตฺตาทิอนุชานนกถา • Saṅghabhattādianujānanakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / สงฺฆภตฺตาทิอนุชานนกถาวณฺณนา • Saṅghabhattādianujānanakathāvaṇṇanā
