| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-अभिनव-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
१४-१७. सङ्घभेदकादिसिक्खापदवण्णना
14-17. Saṅghabhedakādisikkhāpadavaṇṇanā
भिक्खुनी सङ्घं न भिन्दतीति कम्मं, उद्देसो चाति द्वीहि भेदो, सो ताय सद्धिं नत्थीति भिक्खुनी सङ्घं न भिन्दति। न केवलं परिवासाभावोयेवाति आह ‘‘छादनपच्चयापी’’तिआदि। एत्थ च ‘‘छादनपच्चयापि न दुक्कटं आपज्जती’’ति पाठो दट्ठब्बो, छादनपच्चयापि दुक्कटं न आपज्जतीति अत्थो। एवञ्च कत्वा –
Bhikkhunī saṅghaṃ na bhindatīti kammaṃ, uddeso cāti dvīhi bhedo, so tāya saddhiṃ natthīti bhikkhunī saṅghaṃ na bhindati. Na kevalaṃ parivāsābhāvoyevāti āha ‘‘chādanapaccayāpī’’tiādi. Ettha ca ‘‘chādanapaccayāpi na dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti pāṭho daṭṭhabbo, chādanapaccayāpi dukkaṭaṃ na āpajjatīti attho. Evañca katvā –
‘‘आपज्जति गरुकं सावसेसं।
‘‘Āpajjati garukaṃ sāvasesaṃ;
छादेति अनादरियं पटिच्च।
Chādeti anādariyaṃ paṭicca;
न भिक्खुनी नो च फुसेय्य वज्जं।
Na bhikkhunī no ca phuseyya vajjaṃ;
पञ्हामेसा कुसलेहि चिन्तिता’’ति॥ (परि॰ ४८१) –
Pañhāmesā kusalehi cintitā’’ti. (pari. 481) –
एत्थ भिक्खुनिनिसेधो उपपन्नो होति। येसु पन पोत्थकेसु ‘‘छादनपच्चया पन दुक्कटं आपज्जती’’ति विना न-कारं पाठो दिस्सति, सो पमादलेखोति दट्ठब्बं। तस्माति यस्मा परिवासो नाम नत्थि, तस्मा। अत्तनो सीमं सोधेत्वा विहारसीमाय वाति विहारे बद्धसीममेव सन्धाय वुत्तं। सोधेतुं असक्कोन्तीहीति विहारसीमं सोधेतुं असक्कोन्तीहि।
Ettha bhikkhuninisedho upapanno hoti. Yesu pana potthakesu ‘‘chādanapaccayā pana dukkaṭaṃ āpajjatī’’ti vinā na-kāraṃ pāṭho dissati, so pamādalekhoti daṭṭhabbaṃ. Tasmāti yasmā parivāso nāma natthi, tasmā. Attano sīmaṃ sodhetvā vihārasīmāya vāti vihāre baddhasīmameva sandhāya vuttaṃ. Sodhetuṃ asakkontīhīti vihārasīmaṃ sodhetuṃ asakkontīhi.
मुखमत्तनिदस्सनन्ति पवेसोपायमत्तनिदस्सनं। एत्थाह – अथ कस्मा यथा भिक्खुमानत्तकथाय ‘‘परिक्खित्तस्स विहारस्स परिक्खेपतो, अपरिक्खित्तस्स विहारस्स परिक्खेपारहट्ठानतो द्वे लेड्डुपाते अतिक्कम्मा’’ति (कङ्खा॰ अट्ठ॰ निगमनवण्णना) वुत्तं, एवमवत्वा ‘‘गामूपचारतो च भिक्खूनं विहारूपचारतो च द्वे लेड्डुपाते अतिक्कमित्वा’’ति इध वुत्तन्ति? तत्र चेके वदन्ति ‘‘भिक्खूनं वुत्तप्पकारं पदेसं अतिक्कमित्वा गामेपि तं कम्मं कातुं वट्टति, भिक्खुनीनं पन गामे न वट्टति, तस्मा एवं वुत्त’’न्ति। अपरे पन भणन्ति ‘‘भिक्खूनम्पि गामे न वट्टति, भिक्खुविहारो नाम पुब्बेयेव गामूपचारं अतिक्कमित्वा तिट्ठति , तस्मा गामं अवत्वा विहारूपचारमेव हेट्ठा वुत्तं। भिक्खुनीनं पन विहारो गामेयेव, न बहि, तस्मा गामूपचारञ्च विहारूपचारञ्च उभयमेवेत्थ दस्सितं। तस्मा उभयत्थापि अत्थतो नानात्थं नत्थी’’ति। वीमंसित्वा यञ्चेत्थ युज्जति, तं गहेतब्बं।
Mukhamattanidassananti pavesopāyamattanidassanaṃ. Etthāha – atha kasmā yathā bhikkhumānattakathāya ‘‘parikkhittassa vihārassa parikkhepato, aparikkhittassa vihārassa parikkhepārahaṭṭhānato dve leḍḍupāte atikkammā’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. nigamanavaṇṇanā) vuttaṃ, evamavatvā ‘‘gāmūpacārato ca bhikkhūnaṃ vihārūpacārato ca dve leḍḍupāte atikkamitvā’’ti idha vuttanti? Tatra ceke vadanti ‘‘bhikkhūnaṃ vuttappakāraṃ padesaṃ atikkamitvā gāmepi taṃ kammaṃ kātuṃ vaṭṭati, bhikkhunīnaṃ pana gāme na vaṭṭati, tasmā evaṃ vutta’’nti. Apare pana bhaṇanti ‘‘bhikkhūnampi gāme na vaṭṭati, bhikkhuvihāro nāma pubbeyeva gāmūpacāraṃ atikkamitvā tiṭṭhati , tasmā gāmaṃ avatvā vihārūpacārameva heṭṭhā vuttaṃ. Bhikkhunīnaṃ pana vihāro gāmeyeva, na bahi, tasmā gāmūpacārañca vihārūpacārañca ubhayamevettha dassitaṃ. Tasmā ubhayatthāpi atthato nānātthaṃ natthī’’ti. Vīmaṃsitvā yañcettha yujjati, taṃ gahetabbaṃ.
ततो पट्ठायाति आरोचितकालतो पट्ठाय।
Tato paṭṭhāyāti ārocitakālato paṭṭhāya.
सङ्घभेदकादिसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Saṅghabhedakādisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
इति कङ्खावितरणिया पातिमोक्खवण्णनाय
Iti kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
विनयत्थमञ्जूसायं लीनत्थप्पकासनियं
Vinayatthamañjūsāyaṃ līnatthappakāsaniyaṃ
भिक्खुनिपातिमोक्खे सङ्घादिसेसवण्णना निट्ठिता।
Bhikkhunipātimokkhe saṅghādisesavaṇṇanā niṭṭhitā.
