Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / စူဠဝဂ္ဂပာဠိ • Cūḷavaggapāḷi |
၃. တတိယဘာဏဝာရော
3. Tatiyabhāṇavāro
သင္ဃဘေဒကထာ
Saṅghabhedakathā
၃၄၄. အထ ခော ဒေဝဒတ္တော တဒဟုပောသထေ ဥဋ္ဌာယာသနာ သလာကံ ဂာဟေသိ – ‘‘မယံ, အာဝုသော, သမဏံ ဂောတမံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပဉ္စ ဝတ္ထူနိ ယာစိမ္ဟာ – ‘ဘဂဝာ, ဘန္တေ, အနေကပရိယာယေန အပ္ပိစ္ဆသ္သ။ပေ.။ ဝီရိယာရမ္ဘသ္သ ဝဏ္ဏဝာဒီ။ ဣမာနိ, ဘန္တေ, ပဉ္စ ဝတ္ထူနိ အနေကပရိယာယေန အပ္ပိစ္ဆတာယ။ပေ.။ ဝီရိယာရမ္ဘာယ သံဝတ္တန္တိ။ သာဓု, ဘန္တေ, ဘိက္ခူ ယာဝဇီဝံ အာရညိကာ အသ္သု; ယော ဂာမန္တံ ဩသရေယ္ယ, ဝဇ္ဇံ နံ ဖုသေယ္ယ။ပေ.။ ယာဝဇီဝံ မစ္ဆမံသံ န ခာဒေယ္ယုံ; ယော မစ္ဆမံသံ ခာဒေယ္ယ, ဝဇ္ဇံ နံ ဖုသေယ္ယာ’တိ။ ဣမာနိ ပဉ္စ ဝတ္ထူနိ သမဏော ဂောတမော နာနုဇာနာတိ။ တေ မယံ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ ဝတ္ထူဟိ သမာဒာယ ဝတ္တာမ။ ယသ္သာယသ္မတော ဣမာနိ ပဉ္စ ဝတ္ထူနိ ခမန္တိ, သော သလာကံ ဂဏ္ဟာတူ’’တိ။
344. Atha kho devadatto tadahuposathe uṭṭhāyāsanā salākaṃ gāhesi – ‘‘mayaṃ, āvuso, samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā pañca vatthūni yācimhā – ‘bhagavā, bhante, anekapariyāyena appicchassa…pe… vīriyārambhassa vaṇṇavādī. Imāni, bhante, pañca vatthūni anekapariyāyena appicchatāya…pe… vīriyārambhāya saṃvattanti. Sādhu, bhante, bhikkhū yāvajīvaṃ āraññikā assu; yo gāmantaṃ osareyya, vajjaṃ naṃ phuseyya…pe… yāvajīvaṃ macchamaṃsaṃ na khādeyyuṃ; yo macchamaṃsaṃ khādeyya, vajjaṃ naṃ phuseyyā’ti. Imāni pañca vatthūni samaṇo gotamo nānujānāti. Te mayaṃ imehi pañcahi vatthūhi samādāya vattāma. Yassāyasmato imāni pañca vatthūni khamanti, so salākaṃ gaṇhātū’’ti.
တေန ခော ပန သမယေန ဝေသာလိကာ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ ပဉ္စမတ္တာနိ ဘိက္ခုသတာနိ နဝကာ စေဝ ဟောန္တိ အပ္ပကတညုနော စ။ တေ – ‘အယံ ဓမ္မော , အယံ ဝိနယော, ဣဒံ သတ္ထုသာသန’န္တိ – သလာကံ ဂဏ္ဟိံသု။ အထ ခော ဒေဝဒတ္တော သင္ဃံ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ပဉ္စမတ္တာနိ ဘိက္ခုသတာနိ အာဒာယ ယေန ဂယာသီသံ တေန ပက္ကာမိ။ အထ ခော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဒေဝဒတ္တော, ဘန္တေ, သင္ဃံ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ပဉ္စမတ္တာနိ ဘိက္ခုသတာနိ အာဒာယ ယေန ဂယာသီသံ တေန ပက္ကန္တော’’တိ။ ‘‘န ဟိ နာမ တုမ္ဟာကံ, သာရိပုတ္တာ, တေသု နဝကေသု ဘိက္ခူသု ကာရုညမ္ပိ ဘဝိသ္သတိ? ဂစ္ဆထ တုမ္ဟေ, သာရိပုတ္တာ, ပုရာ တေ ဘိက္ခူ အနယဗ္ယသနံ အာပဇ္ဇန္တီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘန္တေ’’တိ ခော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ဘဂဝတော ပဋိသ္သုတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ယေန ဂယာသီသံ တေနုပသင္ကမိံသု။
Tena kho pana samayena vesālikā vajjiputtakā pañcamattāni bhikkhusatāni navakā ceva honti appakataññuno ca. Te – ‘ayaṃ dhammo , ayaṃ vinayo, idaṃ satthusāsana’nti – salākaṃ gaṇhiṃsu. Atha kho devadatto saṅghaṃ bhinditvā pañcamattāni bhikkhusatāni ādāya yena gayāsīsaṃ tena pakkāmi. Atha kho sāriputtamoggallānā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘devadatto, bhante, saṅghaṃ bhinditvā pañcamattāni bhikkhusatāni ādāya yena gayāsīsaṃ tena pakkanto’’ti. ‘‘Na hi nāma tumhākaṃ, sāriputtā, tesu navakesu bhikkhūsu kāruññampi bhavissati? Gacchatha tumhe, sāriputtā, purā te bhikkhū anayabyasanaṃ āpajjantī’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho sāriputtamoggallānā bhagavato paṭissutvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena gayāsīsaṃ tenupasaṅkamiṃsu.
တေန ခော ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝတော အဝိဒူရေ ရောဒမာနော ဌိတော ဟောတိ။ အထ ခော ဘဂဝာ တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကိသ္သ တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ရောဒသီ’’တိ? ‘‘ယေပိ တေ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော အဂ္ဂသာဝကာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ တေပိ ဒေဝဒတ္တသ္သ သန္တိကေ ဂစ္ဆန္တိ ဒေဝဒတ္တသ္သ ဓမ္မံ ရောစေန္တာ’’တိ။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခု, အနဝကာသော, ယံ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ဒေဝဒတ္တသ္သ ဓမ္မံ ရောစေယ္ယုံ, အပိ စ တေ ဂတာ ဘိက္ခူနံ သညတ္တိယာ’’တိ 1။
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu bhagavato avidūre rodamāno ṭhito hoti. Atha kho bhagavā taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘kissa tvaṃ, bhikkhu, rodasī’’ti? ‘‘Yepi te, bhante, bhagavato aggasāvakā sāriputtamoggallānā tepi devadattassa santike gacchanti devadattassa dhammaṃ rocentā’’ti. ‘‘Aṭṭhānametaṃ, bhikkhu, anavakāso, yaṃ sāriputtamoggallānā devadattassa dhammaṃ roceyyuṃ, api ca te gatā bhikkhūnaṃ saññattiyā’’ti 2.
၃၄၅. တေန ခော ပန သမယေန ဒေဝဒတ္တော မဟတိယာ ပရိသာယ ပရိဝုတ္တော ဓမ္မံ ဒေသေန္တော နိသိန္နော ဟောတိ။ အဒ္ဒသာ ခော ဒေဝဒတ္တော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တေ။ ဒိသ္ဝာန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ပသ္သထ, ဘိက္ခဝေ, ယာဝ သ္ဝာက္ခာတော မယာ ဓမ္မော, ယေပိ တေ သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ အဂ္ဂသာဝကာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ တေပိ မမ သန္တိကေ အာဂစ္ဆန္တိ။ မမ ဓမ္မံ ရောစေန္တာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ကောကာလိကော ဒေဝဒတ္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ, အာဝုသော ဒေဝဒတ္တ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ ဝိသ္သသိ ။ ပာပိစ္ဆာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ , ပာပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ ‘‘အလံ, အာဝုသော။ သ္ဝာဂတံ တေသံ ယတော မေ ဓမ္မံ ရောစေန္တီ’’တိ။
345. Tena kho pana samayena devadatto mahatiyā parisāya parivutto dhammaṃ desento nisinno hoti. Addasā kho devadatto sāriputtamoggallāne dūratova āgacchante. Disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘passatha, bhikkhave, yāva svākkhāto mayā dhammo, yepi te samaṇassa gotamassa aggasāvakā sāriputtamoggallānā tepi mama santike āgacchanti. Mama dhammaṃ rocentā’’ti. Evaṃ vutte kokāliko devadattaṃ etadavoca – ‘‘mā, āvuso devadatta, sāriputtamoggallāne vissasi . Pāpicchā sāriputtamoggallānā , pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gatā’’ti. ‘‘Alaṃ, āvuso. Svāgataṃ tesaṃ yato me dhammaṃ rocentī’’ti.
အထ ခော ဒေဝဒတ္တော အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဥပဍ္ဎာသနေန နိမန္တေသိ – ‘‘ဧဟာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဣဓ နိသီဒာဟီ’’တိ။ ‘‘အလံ အာဝုသော’’တိ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အညတရံ အာသနံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အာယသ္မာပိ ခော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော အညတရံ အာသနံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ အထ ခော ဒေဝဒတ္တော ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေတ္ဝာ သမာဒပေတ္ဝာ သမုတ္တေဇေတ္ဝာ သမ္ပဟံသေတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အဇ္ဈေသိ – ‘‘ဝိဂတထိနမိဒ္ဓော ခော, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုသင္ဃော။ ပဋိဘာတု တံ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခူနံ ဓမ္မီ ကထာ, ပိဋ္ဌိ မေ အာဂိလာယတိ, တမဟံ အာယမိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဒေဝဒတ္တသ္သ ပစ္စသ္သောသိ။ အထ ခော ဒေဝဒတ္တော စတုဂ္ဂုဏံ သင္ဃာဋိံ ပညာပေတ္ဝာ ဒက္ခိဏေန ပသ္သေန သေယ္ယံ ကပ္ပေသိ။ တသ္သ ကိလမန္တသ္သ မုဋ္ဌသ္သတိသ္သ အသမ္ပဇာနသ္သ မုဟုတ္တကေနေဝ နိဒ္ဒာ ဩက္ကမိ။
Atha kho devadatto āyasmantaṃ sāriputtaṃ upaḍḍhāsanena nimantesi – ‘‘ehāvuso sāriputta, idha nisīdāhī’’ti. ‘‘Alaṃ āvuso’’ti kho āyasmā sāriputto aññataraṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Āyasmāpi kho mahāmoggallāno aññataraṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Atha kho devadatto bahudeva rattiṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ ajjhesi – ‘‘vigatathinamiddho kho, āvuso sāriputta, bhikkhusaṅgho. Paṭibhātu taṃ, āvuso sāriputta, bhikkhūnaṃ dhammī kathā, piṭṭhi me āgilāyati, tamahaṃ āyamissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā sāriputto devadattassa paccassosi. Atha kho devadatto catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpetvā dakkhiṇena passena seyyaṃ kappesi. Tassa kilamantassa muṭṭhassatissa asampajānassa muhuttakeneva niddā okkami.
အထ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာဒေသနာပာဋိဟာရိယာနုသာသနိယာ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိ အနုသာသိ။ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဣဒ္ဓိပာဋိဟာရိယာနုသာသနိယာ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ ဩဝဒိ အနုသာသိ။ အထ ခော တေသံ ဘိက္ခူနံ အာယသ္မတာ သာရိပုတ္တေန အာဒေသနာပာဋိဟာရိယာနုသာသနိယာ အာယသ္မတာ စ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနေန ဣဒ္ဓိပာဋိဟာရိယာနုသာသနိယာ ဩဝဒိယမာနာနံ အနုသာသိယမာနာနံ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပာဒိ – ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ။
Atha kho āyasmā sāriputto ādesanāpāṭihāriyānusāsaniyā bhikkhū dhammiyā kathāya ovadi anusāsi. Āyasmā mahāmoggallāno iddhipāṭihāriyānusāsaniyā bhikkhū dhammiyā kathāya ovadi anusāsi. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ āyasmatā sāriputtena ādesanāpāṭihāriyānusāsaniyā āyasmatā ca mahāmoggallānena iddhipāṭihāriyānusāsaniyā ovadiyamānānaṃ anusāsiyamānānaṃ virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti.
အထ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဂစ္ဆာမ မယံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သန္တိကေ။ ယော တသ္သ ဘဂဝတော ဓမ္မံ ရောစေသိ သော အာဂစ္ဆတူ’’တိ။ အထ ခော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ တာနိ ပဉ္စဘိက္ခုသတာနိ အာဒာယ ယေန ဝေဠုဝနံ တေနုပသင္ကမိံသု။ အထ ခော ကောကာလိကော ဒေဝဒတ္တံ ဥဋ္ဌာပေသိ – ‘‘ဥဋ္ဌေဟိ, အာဝုသော ဒေဝဒတ္တ, နီတာ တေ ဘိက္ခူ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေဟိ။ နနု တ္ဝံ, အာဝုသော ဒေဝဒတ္တ, မယာ ဝုတ္တော – ‘မာ, အာဝုသော ဒေဝဒတ္တ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေ ဝိသ္သာသိ။ ပာပိစ္ဆာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ, ပာပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’’တိ? အထ ခော ဒေဝဒတ္တသ္သ တတ္ထေဝ ဥဏ္ဟံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂဉ္ဆိ။
Atha kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘gacchāma mayaṃ, āvuso, bhagavato santike. Yo tassa bhagavato dhammaṃ rocesi so āgacchatū’’ti. Atha kho sāriputtamoggallānā tāni pañcabhikkhusatāni ādāya yena veḷuvanaṃ tenupasaṅkamiṃsu. Atha kho kokāliko devadattaṃ uṭṭhāpesi – ‘‘uṭṭhehi, āvuso devadatta, nītā te bhikkhū sāriputtamoggallānehi. Nanu tvaṃ, āvuso devadatta, mayā vutto – ‘mā, āvuso devadatta, sāriputtamoggallāne vissāsi. Pāpicchā sāriputtamoggallānā, pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gatā’’’ti? Atha kho devadattassa tattheva uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggañchi.
အထ ခော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံသု, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိသုံ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သာဓု, ဘန္တေ , ဘေဒကာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ ပုန ဥပသမ္ပဇ္ဇေယ္ယု’’န္တိ။ ‘‘အလံ, သာရိပုတ္တ။ မာ တေ ရုစ္စိ ဘေဒကာနုဝတ္တကာနံ ဘိက္ခူနံ ပုန ဥပသမ္ပဒာ။ တေန ဟိ တ္ဝံ, သာရိပုတ္တ, ဘေဒကာနုဝတ္တကေ ဘိက္ခူ ထုလ္လစ္စယံ ဒေသာပေဟိ။ ကထံ ပန တေ, သာရိပုတ္တ, ဒေဝဒတ္တော ပဋိပဇ္ဇီ’’တိ? ‘‘ယထေဝ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဗဟုဒေဝ ရတ္တိံ ဘိက္ခူ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေတ္ဝာ သမာဒပေတ္ဝာ သမုတ္တေဇေတ္ဝာ သမ္ပဟံသေတ္ဝာ မံ အဇ္ဈေသတိ – ‘ဝိဂတထိနမိဒ္ဓော ခော , သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခုသင္ဃော; ပဋိဘာတု တံ, သာရိပုတ္တ, ဘိက္ခူနံ ဓမ္မီ ကထာ, ပိဋ္ဌိ မေ အာဂိလာယတိ, တမဟံ အာယမိသ္သာမီ’တိ, ဧဝမေဝ ခော, ဘန္တေ, ဒေဝဒတ္တော ပဋိပဇ္ဇီ’’တိ။
Atha kho sāriputtamoggallānā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdisuṃ. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu, bhante , bhedakānuvattakā bhikkhū puna upasampajjeyyu’’nti. ‘‘Alaṃ, sāriputta. Mā te rucci bhedakānuvattakānaṃ bhikkhūnaṃ puna upasampadā. Tena hi tvaṃ, sāriputta, bhedakānuvattake bhikkhū thullaccayaṃ desāpehi. Kathaṃ pana te, sāriputta, devadatto paṭipajjī’’ti? ‘‘Yatheva, bhante, bhagavā bahudeva rattiṃ bhikkhū dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā maṃ ajjhesati – ‘vigatathinamiddho kho , sāriputta, bhikkhusaṅgho; paṭibhātu taṃ, sāriputta, bhikkhūnaṃ dhammī kathā, piṭṭhi me āgilāyati, tamahaṃ āyamissāmī’ti, evameva kho, bhante, devadatto paṭipajjī’’ti.
၃၄၆. အထ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အရညာယတနေ မဟာသရသီ။ တံ နာဂာ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရိံသု။ တေ တံ သရသိံ ဩဂာဟေတ္ဝာ, သောဏ္ဍာယ ဘိသမုဠာလံ အဗ္ဗုဟိတ္ဝာ, သုဝိက္ခာလိတံ ဝိက္ခာလေတ္ဝာ, အကဒ္ဒမံ သင္ခာဒိတ္ဝာ, အဇ္ဈောဟရန္တိ။ တေသံ တံ ဝဏ္ဏာယ စေဝ ဟောတိ, ဗလာယ စ။ န စ တတောနိဒာနံ မရဏံ ဝာ နိဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တံ ဝာ ဒုက္ခံ။ တေသံယေဝ ခော ပန, ဘိက္ခဝေ, မဟာနာဂာနံ အနုသိက္ခမာနာ တရုဏာ ဘိင္ကစ္ဆာပာ။ တေ တံ သရသိံ ဩဂာဟေတ္ဝာ, သောဏ္ဍာယ ဘိသမုဠာလံ အဗ္ဗုဟိတ္ဝာ, န သုဝိက္ခာလိတံ ဝိက္ခာလေတ္ဝာ, သကဒ္ဒမံ သင္ခာဒိတ္ဝာ, အဇ္ဈောဟရန္တိ။ တေသံ တံ နေဝ ဝဏ္ဏာယ ဟောတိ, န ဗလာယ။ တတောနိဒာနဉ္စ မရဏံ ဝာ နိဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တံ ဝာ ဒုက္ခံ။ ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝဒတ္တော မမာနုက္ရုဗ္ဗံ 3 ကပဏော မရိသ္သတီတိ။
346. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhūtapubbaṃ, bhikkhave, araññāyatane mahāsarasī. Taṃ nāgā upanissāya vihariṃsu. Te taṃ sarasiṃ ogāhetvā, soṇḍāya bhisamuḷālaṃ abbuhitvā, suvikkhālitaṃ vikkhāletvā, akaddamaṃ saṅkhāditvā, ajjhoharanti. Tesaṃ taṃ vaṇṇāya ceva hoti, balāya ca. Na ca tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigacchanti, maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Tesaṃyeva kho pana, bhikkhave, mahānāgānaṃ anusikkhamānā taruṇā bhiṅkacchāpā. Te taṃ sarasiṃ ogāhetvā, soṇḍāya bhisamuḷālaṃ abbuhitvā, na suvikkhālitaṃ vikkhāletvā, sakaddamaṃ saṅkhāditvā, ajjhoharanti. Tesaṃ taṃ neva vaṇṇāya hoti, na balāya. Tatonidānañca maraṇaṃ vā nigacchanti, maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Evameva kho, bhikkhave, devadatto mamānukrubbaṃ 4 kapaṇo marissatīti.
ဘိင္ကောဝ ပင္ကံ အဘိဘက္ခယိတ္ဝာ၊ မမာနုက္ရုဗ္ဗံ ကပဏော မရိသ္သတီ’’တိ။
Bhiṅkova paṅkaṃ abhibhakkhayitvā, mamānukrubbaṃ kapaṇo marissatī’’ti.
၃၄၇. 9 ‘‘အဋ္ဌဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒူတေယ္ယံ ဂန္တုမရဟတိ။ ကတမေဟိ အဋ္ဌဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သောတာ စ ဟောတိ, သာဝေတာ စ, ဥဂ္ဂဟေတာ စ, ဓာရေတာ စ, ဝိညာတာ စ, ဝိညာပေတာ စ, ကုသလော စ သဟိတာသဟိတသ္သ, နော စ ကလဟကာရကော – ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဒူတေယ္ယံ ဂန္တုမရဟတိ။
347.10 ‘‘Aṭṭhahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato bhikkhu dūteyyaṃ gantumarahati. Katamehi aṭṭhahi? Idha, bhikkhave, bhikkhu sotā ca hoti, sāvetā ca, uggahetā ca, dhāretā ca, viññātā ca, viññāpetā ca, kusalo ca sahitāsahitassa, no ca kalahakārako – imehi kho, bhikkhave, aṭṭhahaṅgehi samannāgato bhikkhu dūteyyaṃ gantumarahati.
11 ‘‘အဋ္ဌဟိ , ဘိက္ခဝေ, အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သာရိပုတ္တော ဒူတေယ္ယံ ဂန္တုမရဟတိ။ ကတမေဟိ အဋ္ဌဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, သာရိပုတ္တော သောတာ စ ဟောတိ, သာဝေတာ စ, ဥဂ္ဂဟေတာ စ, ဓာရေတာ စ, ဝိညာတာ စ, ဝိညာပေတာ စ, ကုသလော စ သဟိတာသဟိတသ္သ, နော စ ကလဟကာရကော – ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌဟင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သာရိပုတ္တော ဒူတေယ္ယံ ဂန္တုမရဟတီတိ။
12 ‘‘Aṭṭhahi , bhikkhave, aṅgehi samannāgato sāriputto dūteyyaṃ gantumarahati. Katamehi aṭṭhahi? Idha, bhikkhave, sāriputto sotā ca hoti, sāvetā ca, uggahetā ca, dhāretā ca, viññātā ca, viññāpetā ca, kusalo ca sahitāsahitassa, no ca kalahakārako – imehi kho, bhikkhave, aṭṭhahaṅgehi samannāgato sāriputto dūteyyaṃ gantumarahatīti.
န စ ဟာပေတိ ဝစနံ၊ န စ ဆာဒေတိ သာသနံ။
Na ca hāpeti vacanaṃ, na ca chādeti sāsanaṃ.
‘‘အသန္ဒိဒ္ဓော စ အက္ခာတိ 17၊ ပုစ္ဆိတော စ န ကုပ္ပတိ။
‘‘Asandiddho ca akkhāti 18, pucchito ca na kuppati;
သ ဝေ တာဒိသကော ဘိက္ခု၊ ဒူတေယ္ယံ ဂန္တုမရဟတီ’’တိ။
Sa ve tādisako bhikkhu, dūteyyaṃ gantumarahatī’’ti.
၃၄၈. 19 ‘‘အဋ္ဌဟိ, ဘိက္ခဝေ, အသဒ္ဓမ္မေဟိ အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ဒေဝဒတ္တော အာပာယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ အဋ္ဌဟိ ? လာဘေန, ဘိက္ခဝေ, အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ဒေဝဒတ္တော အာပာယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော; အလာဘေန, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ယသေန, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ အယသေန, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ သက္ကာရေန, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ အသက္ကာရေန, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ပာပိစ္ဆတာယ, ဘိက္ခဝေ။ပေ.။ ပာပမိတ္တတာယ ဘိက္ခဝေ, အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ဒေဝဒတ္တော အာပာယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော – ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌဟိ အသဒ္ဓမ္မေဟိ အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ဒေဝဒတ္တော အာပာယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။
348.20 ‘‘Aṭṭhahi, bhikkhave, asaddhammehi abhibhūto pariyādinnacitto devadatto āpāyiko nerayiko kappaṭṭho atekiccho. Katamehi aṭṭhahi ? Lābhena, bhikkhave, abhibhūto pariyādinnacitto devadatto āpāyiko nerayiko kappaṭṭho atekiccho; alābhena, bhikkhave…pe… yasena, bhikkhave…pe… ayasena, bhikkhave…pe… sakkārena, bhikkhave…pe… asakkārena, bhikkhave…pe… pāpicchatāya, bhikkhave…pe… pāpamittatāya bhikkhave, abhibhūto pariyādinnacitto devadatto āpāyiko nerayiko kappaṭṭho atekiccho – imehi kho, bhikkhave, aṭṭhahi asaddhammehi abhibhūto pariyādinnacitto devadatto āpāyiko nerayiko kappaṭṭho atekiccho.
၃၄၉. ‘‘သာဓု, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နံ လာဘံ အဘိဘုယ္ယ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရေယ္ယ, ဥပ္ပန္နံ အလာဘံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နံ ယသံ။ ဥပ္ပန္နံ အယသံ။ ဥပ္ပန္နံ သက္ကာရံ။ ဥပ္ပန္နံ အသက္ကာရံ။ ဥပ္ပန္နံ ပာပိစ္ဆတံ။ ဥပ္ပန္နံ ပာပမိတ္တတံ အဘိဘုယ္ယ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရေယ္ယ။ ကထဉ္စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု အတ္ထဝသံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နံ လာဘံ အဘိဘုယ္ယ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရေယ္ယ, ဥပ္ပန္နံ အလာဘံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နံ ယသံ။ ဥပ္ပန္နံ အယသံ။ ဥပ္ပန္နံ သက္ကာရံ။ ဥပ္ပန္နံ အသက္ကာရံ။ ဥပ္ပန္နံ ပာပိစ္ဆတံ။ ဥပ္ပန္နံ ပာပမိတ္တတံ အဘိဘုယ္ယ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရေယ္ယ? ယံ ဟိသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဥပ္ပန္နံ လာဘံ အနဘိဘုယ္ယ ဝိဟရတော ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယုံ အာသဝာ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, ဥပ္ပန္နံ လာဘံ အဘိဘုယ္ယ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရတော ဧဝံသတေ အာသဝာ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ။ ယံ ဟိသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဥပ္ပန္နံ အလာဘံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နံ ယသံ။ ဥပ္ပန္နံ အယသံ။ ဥပ္ပန္နံ သက္ကာရံ။ ဥပ္ပန္နံ အသက္ကာရံ။ ဥပ္ပန္နံ ပာပိစ္ဆတံ။ ဥပ္ပန္နံ ပာပမိတ္တတံ အနဘိဘုယ္ယ ဝိဟရတော ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယုံ အာသဝာ ဝိဃာတပရိဠာဟာ, ဥပ္ပန္နံ ပာပမိတ္တတံ အဘိဘုယ္ယ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရတော ဧဝံသတေ အာသဝာ ဝိဃာတပရိဠာဟာ န ဟောန္တိ။ ဣဒံ ခော, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထဝသံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နံ လာဘံ အဘိဘုယ္ယ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရေယ္ယ, ဥပ္ပန္နံ အလာဘံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နံ ယသံ။ ဥပ္ပန္နံ အယသံ။ ဥပ္ပန္နံ သက္ကာရံ။ ဥပ္ပန္နံ အသက္ကာရံ။ ဥပ္ပန္နံ ပာပိစ္ဆတံ။ ဥပ္ပန္နံ ပာပမိတ္တတံ အဘိဘုယ္ယ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရေယ္ယ။ တသ္မာတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဥပ္ပန္နံ လာဘံ အဘိဘုယ္ယ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရိသ္သာမ, ဥပ္ပန္နံ အလာဘံ။ပေ.။ ဥပ္ပန္နံ ယသံ။ ဥပ္ပန္နံ အယသံ။ ဥပ္ပန္နံ သက္ကာရံ။ ဥပ္ပန္နံ အသက္ကာရံ။ ဥပ္ပန္နံ ပာပိစ္ဆတံ။ ဥပ္ပန္နံ ပာပမိတ္တတံ အဘိဘုယ္ယ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရိသ္သာမာတိ; ဧဝဉ္ဟိ ဝော, ဘိက္ခဝေ, သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ။
349. ‘‘Sādhu, bhikkhave, bhikkhu uppannaṃ lābhaṃ abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppannaṃ alābhaṃ…pe… uppannaṃ yasaṃ… uppannaṃ ayasaṃ… uppannaṃ sakkāraṃ… uppannaṃ asakkāraṃ… uppannaṃ pāpicchataṃ… uppannaṃ pāpamittataṃ abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Kathañca, bhikkhave, bhikkhu atthavasaṃ paṭicca uppannaṃ lābhaṃ abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppannaṃ alābhaṃ…pe… uppannaṃ yasaṃ… uppannaṃ ayasaṃ… uppannaṃ sakkāraṃ… uppannaṃ asakkāraṃ… uppannaṃ pāpicchataṃ… uppannaṃ pāpamittataṃ abhibhuyya abhibhuyya vihareyya? Yaṃ hissa, bhikkhave, uppannaṃ lābhaṃ anabhibhuyya viharato uppajjeyyuṃ āsavā vighātapariḷāhā, uppannaṃ lābhaṃ abhibhuyya abhibhuyya viharato evaṃsate āsavā vighātapariḷāhā na honti. Yaṃ hissa, bhikkhave, uppannaṃ alābhaṃ…pe… uppannaṃ yasaṃ… uppannaṃ ayasaṃ… uppannaṃ sakkāraṃ… uppannaṃ asakkāraṃ… uppannaṃ pāpicchataṃ… uppannaṃ pāpamittataṃ anabhibhuyya viharato uppajjeyyuṃ āsavā vighātapariḷāhā, uppannaṃ pāpamittataṃ abhibhuyya abhibhuyya viharato evaṃsate āsavā vighātapariḷāhā na honti. Idaṃ kho, bhikkhave, atthavasaṃ paṭicca uppannaṃ lābhaṃ abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppannaṃ alābhaṃ…pe… uppannaṃ yasaṃ… uppannaṃ ayasaṃ… uppannaṃ sakkāraṃ… uppannaṃ asakkāraṃ… uppannaṃ pāpicchataṃ… uppannaṃ pāpamittataṃ abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Tasmātiha, bhikkhave, uppannaṃ lābhaṃ abhibhuyya abhibhuyya viharissāma, uppannaṃ alābhaṃ…pe… uppannaṃ yasaṃ… uppannaṃ ayasaṃ… uppannaṃ sakkāraṃ… uppannaṃ asakkāraṃ… uppannaṃ pāpicchataṃ… uppannaṃ pāpamittataṃ abhibhuyya abhibhuyya viharissāmāti; evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbanti.
၃၅၀. ‘‘တီဟိ, ဘိက္ခဝေ, အသဒ္ဓမ္မေဟိ အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ဒေဝဒတ္တော အာပာယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော။ ကတမေဟိ တီဟိ? ပာပိစ္ဆတာ, ပာပမိတ္တတာ, ဩရမတ္တကေန ဝိသေသာဓိဂမေန အန္တရာ ဝောသာနံ အာပာဒိ – ဣမေဟိ ခော, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ အသဒ္ဓမ္မေဟိ အဘိဘူတော ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ဒေဝဒတ္တော အာပာယိကော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆောတိ။
350. ‘‘Tīhi, bhikkhave, asaddhammehi abhibhūto pariyādinnacitto devadatto āpāyiko nerayiko kappaṭṭho atekiccho. Katamehi tīhi? Pāpicchatā, pāpamittatā, oramattakena visesādhigamena antarā vosānaṃ āpādi – imehi kho, bhikkhave, tīhi asaddhammehi abhibhūto pariyādinnacitto devadatto āpāyiko nerayiko kappaṭṭho atekicchoti.
‘‘မာ ဇာတု ကောစိ လောကသ္မိံ၊ ပာပိစ္ဆော ဥဒပဇ္ဇထ။
‘‘Mā jātu koci lokasmiṃ, pāpiccho udapajjatha;
တဒမိနာပိ ဇာနာထ၊ ပာပိစ္ဆာနံ ယထာဂတိ။
Tadamināpi jānātha, pāpicchānaṃ yathāgati.
‘‘ပဏ္ဍိတောတိ သမညာတော၊ ဘာဝိတတ္တောတိ သမ္မတော။
‘‘Paṇḍitoti samaññāto, bhāvitattoti sammato;
ဇလံဝ ယသသာ အဋ္ဌာ၊ ဒေဝဒတ္တောတိ မေ သုတံ။
Jalaṃva yasasā aṭṭhā, devadattoti me sutaṃ.
‘‘သော ပမာဒံ အနုစိဏ္ဏော၊ အာသဇ္ဇ နံ တထာဂတံ။
‘‘So pamādaṃ anuciṇṇo, āsajja naṃ tathāgataṃ;
အဝီစိနိရယံ ပတ္တော၊ စတုဒ္ဝာရံ ဘယာနကံ။
Avīcinirayaṃ patto, catudvāraṃ bhayānakaṃ.
‘‘အဒုဋ္ဌသ္သ ဟိ ယော ဒုဗ္ဘေ၊ ပာပကမ္မံ အက္ရုဗ္ဗတော။
‘‘Aduṭṭhassa hi yo dubbhe, pāpakammaṃ akrubbato;
တမေဝ ပာပံ ဖုသတိ၊ ဒုဋ္ဌစိတ္တံ အနာဒရံ။
Tameva pāpaṃ phusati, duṭṭhacittaṃ anādaraṃ.
န သော တေန ပဒူသေယ္ယ၊ ဘေသ္မာ ဟိ ဥဒဓီ မဟာ။
Na so tena padūseyya, bhesmā hi udadhī mahā.
‘‘ဧဝမေဝ တထာဂတံ၊ ယော ဝာဒေနုပဟိံသတိ။
‘‘Evameva tathāgataṃ, yo vādenupahiṃsati;
‘‘တာဒိသံ မိတ္တံ က္ရုဗ္ဗေထ 25၊ တဉ္စ သေဝေထ ပဏ္ဍိတော။
‘‘Tādisaṃ mittaṃ krubbetha 26, tañca sevetha paṇḍito;
ယသ္သ မဂ္ဂာနုဂော ဘိက္ခု၊ ခယံ ဒုက္ခသ္သ ပာပုဏေ’’တိ။
Yassa maggānugo bhikkhu, khayaṃ dukkhassa pāpuṇe’’ti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / စူဠဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / သင္ဃဘေဒကကထာ • Saṅghabhedakakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / သင္ဃဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ • Saṅghabhedakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဆသက္ယပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / သင္ဃဘေဒကကထာဝဏ္ဏနာ • Saṅghabhedakakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / သင္ဃဘေဒကထာ • Saṅghabhedakathā