Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കങ്ഖാവിതരണീ-അഭിനവ-ടീകാ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ൧൦. സങ്ഘഭേദസിക്ഖാപദവണ്ണനാ

    10. Saṅghabhedasikkhāpadavaṇṇanā

    സഹിതസ്സാതി കായചിത്തേഹി ഏകീഭൂതസ്സ. തേനാഹ ‘‘ചിത്തേന ച സരീരേന ച അവിയുത്തസ്സാതി അത്ഥോ’’തി. അസ്സാതി ‘‘സമഗ്ഗസ്സാ’’തി പദസ്സ. സമാനസംവാസകോതി സമാനോ ഏകൂപോസഥാദിഭേദോ സംവാസോ അസ്സാതി സമാനസംവാസകോ, ലദ്ധിനാനാസംവാസകേന വാ കമ്മനാനാസംവാസകേന വാ വിരഹിതോ. കായസാമഗ്ഗിദാനതോതി കായേന, കായസ്സ വാ സാമഗ്ഗിയാ സഹിതഭാവസ്സ ദാനതോ, തേസു തേസു സങ്ഘകമ്മേസു ഹത്ഥപാസൂപഗമനതോതി വുത്തം ഹോതി. കഥം നാമായം ഭിജ്ജേയ്യാതി അയം സങ്ഘോ കേന നു ഖോ ഉപായേന വഗ്ഗോ ഭവേയ്യ. വായാമേയ്യാതി ഉസ്സാഹം കരേയ്യ, പക്ഖം പരിയേസേയ്യ, ഗണം ബന്ധേയ്യാതി വുത്തം ഹോതി. അത്തനോ ഫലം കരോതീതി കരണം, യം കിഞ്ചി കാരണം, അധികം കരണന്തി അധികരണം, വിസേസകാരണം, വിസേസകാരണഞ്ച സങ്ഘഭേദസ്സാതി വുത്തം ‘‘ഭേദനസ്സാ’’തിആദി. ഭേദകരവത്ഥുവസേന അട്ഠാരസവിധന്തി –

    Sahitassāti kāyacittehi ekībhūtassa. Tenāha ‘‘cittena ca sarīrena ca aviyuttassāti attho’’ti. Assāti ‘‘samaggassā’’ti padassa. Samānasaṃvāsakoti samāno ekūposathādibhedo saṃvāso assāti samānasaṃvāsako, laddhinānāsaṃvāsakena vā kammanānāsaṃvāsakena vā virahito. Kāyasāmaggidānatoti kāyena, kāyassa vā sāmaggiyā sahitabhāvassa dānato, tesu tesu saṅghakammesu hatthapāsūpagamanatoti vuttaṃ hoti. Kathaṃ nāmāyaṃ bhijjeyyāti ayaṃ saṅgho kena nu kho upāyena vaggo bhaveyya. Vāyāmeyyāti ussāhaṃ kareyya, pakkhaṃ pariyeseyya, gaṇaṃ bandheyyāti vuttaṃ hoti. Attano phalaṃ karotīti karaṇaṃ, yaṃ kiñci kāraṇaṃ, adhikaṃ karaṇanti adhikaraṇaṃ, visesakāraṇaṃ, visesakāraṇañca saṅghabhedassāti vuttaṃ ‘‘bhedanassā’’tiādi. Bhedakaravatthuvasena aṭṭhārasavidhanti –

    ‘‘ഇധുപാലി ഭിക്ഖൂ അധമ്മം ‘ധമ്മോ’തി ദീപേന്തി, ധമ്മം ‘അധമ്മോ’തി ദീപേന്തി. അവിനയം ‘വിനയോ’തി ദീപേന്തി, വിനയം ‘അവിനയോ’തി ദീപേന്തി. അഭാസിതം അലപിതം തഥാഗതേന ‘ഭാസിതം ലപിതം തഥാഗതേനാ’തി ദീപേന്തി, ഭാസിതം ലപിതം തഥാഗതേന ‘അഭാസിതം അലപിതം തഥാഗതേനാ’തി ദീപേന്തി. അനാചിണ്ണം തഥാഗതേന ‘ആചിണ്ണം തഥാഗതേനാ’തി ദീപേന്തി, ആചിണ്ണം തഥാഗതേന ‘അനാചിണ്ണം തഥാഗതേനാ’തി ദീപേന്തി. അപഞ്ഞത്തം തഥാഗതേന ‘പഞ്ഞത്തം തഥാഗതേനാ’തി ദീപേന്തി, പഞ്ഞത്തം തഥാഗതേന ‘അപഞ്ഞത്തം തഥാഗതേനാ’തി ദീപേന്തി. അനാപത്തിം ‘ആപത്തീ’തി ദീപേന്തി, ആപത്തിം ‘അനാപത്തീ’തി ദീപേന്തി. ലഹുകം ആപത്തിം ‘ഗരുകാ ആപത്തീ’തി ദീപേന്തി, ഗരുകം ആപത്തിം ‘ലഹുകാ ആപത്തീ’തി ദീപേന്തി. സാവസേസം ആപത്തിം ‘അനവസേസാ ആപത്തീ’തി ദീപേന്തി, അനവസേസം ആപത്തിം ‘സാവസേസാ ആപത്തീ’തി ദീപേന്തി. ദുട്ഠുല്ലം ആപത്തിം ‘അദുട്ഠുല്ലാ ആപത്തീ’തി ദീപേന്തി, അദുട്ഠുല്ലം ആപത്തിം ‘ദുട്ഠുല്ലാ ആപത്തീ’തി ദീപേന്തീ’’തി (ചൂളവ॰ ൩൫൨) –

    ‘‘Idhupāli bhikkhū adhammaṃ ‘dhammo’ti dīpenti, dhammaṃ ‘adhammo’ti dīpenti. Avinayaṃ ‘vinayo’ti dīpenti, vinayaṃ ‘avinayo’ti dīpenti. Abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena ‘bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenā’ti dīpenti, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena ‘abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenā’ti dīpenti. Anāciṇṇaṃ tathāgatena ‘āciṇṇaṃ tathāgatenā’ti dīpenti, āciṇṇaṃ tathāgatena ‘anāciṇṇaṃ tathāgatenā’ti dīpenti. Apaññattaṃ tathāgatena ‘paññattaṃ tathāgatenā’ti dīpenti, paññattaṃ tathāgatena ‘apaññattaṃ tathāgatenā’ti dīpenti. Anāpattiṃ ‘āpattī’ti dīpenti, āpattiṃ ‘anāpattī’ti dīpenti. Lahukaṃ āpattiṃ ‘garukā āpattī’ti dīpenti, garukaṃ āpattiṃ ‘lahukā āpattī’ti dīpenti. Sāvasesaṃ āpattiṃ ‘anavasesā āpattī’ti dīpenti, anavasesaṃ āpattiṃ ‘sāvasesā āpattī’ti dīpenti. Duṭṭhullaṃ āpattiṃ ‘aduṭṭhullā āpattī’ti dīpenti, aduṭṭhullaṃ āpattiṃ ‘duṭṭhullā āpattī’ti dīpentī’’ti (cūḷava. 352) –

    ഏവം കമ്മക്ഖന്ധകേ വുത്താനം അട്ഠാരസന്നം ഭേദകരണാനം വസേന അട്ഠാരസവിധം. കാരണഞ്ഹി തദായത്തവുത്തിതായ ഫലം ഏത്ഥ വസതീതി ‘‘വത്ഥൂ’’തി വുച്ചതി. ഹോന്തി ചേത്ഥ –

    Evaṃ kammakkhandhake vuttānaṃ aṭṭhārasannaṃ bhedakaraṇānaṃ vasena aṭṭhārasavidhaṃ. Kāraṇañhi tadāyattavuttitāya phalaṃ ettha vasatīti ‘‘vatthū’’ti vuccati. Honti cettha –

    ‘‘ധമ്മവിനയഭാസിതാ-ചിണ്ണപഞ്ഞത്തികാ ദുകാ;

    ‘‘Dhammavinayabhāsitā-ciṇṇapaññattikā dukā;

    ആപത്തിലഹുദുട്ഠുല്ല-സാവസേസദുകാനി ച.

    Āpattilahuduṭṭhulla-sāvasesadukāni ca.

    ‘‘ഏതാനട്ഠാരസ ‘ഭേദ-കരവത്ഥൂ’തി വുച്ചരേ;

    ‘‘Etānaṭṭhārasa ‘bheda-karavatthū’ti vuccare;

    വിപല്ലാസഗഹിതാനി, വാദമൂലൂപനിസ്സയാ’’തി.

    Vipallāsagahitāni, vādamūlūpanissayā’’ti.

    പഗ്ഗയ്ഹാതി പഗ്ഗഹിതം അബ്ഭുസ്സിതം പാകടം കത്വാ. തിട്ഠേയ്യാതി യഥാസമാദിന്നം, യഥാപഗ്ഗഹിതമേവ ച കത്വാ അച്ഛേയ്യ. യസ്മാ പന ഏവം പഗ്ഗണ്ഹതാ, തിട്ഠതാ ച തം ദീപിതഞ്ചേവ അവിനിസ്സട്ഠഞ്ച ഹോതി, തസ്മാ ‘‘ദീപേയ്യ ചേവ നപ്പടിനിസ്സജ്ജേയ്യ ചാ’’തി വുത്തം. കീവ ദൂരേ സുത്വാ ഗന്ത്വാ അവദന്താനം ദുക്കടന്തി ആഹ ‘‘സബ്ബന്തിമേന പരിച്ഛേദേനാ’’തിആദി. പി-സദ്ദോ ചേത്ഥ അട്ഠാനപ്പയുത്തോ, തസ്സ ‘‘അഡ്ഢയോജനമത്ത’’ന്തി ഇമിനാ സമ്ബന്ധോ വേദിതബ്ബോ. തത്ഥ ‘‘അഡ്ഢയോജനമത്ത’’ന്തി ഇമിനാ ഏകവിഹാരേ വത്തബ്ബമേവ നത്ഥീതി ദീപേതി. ‘‘ഗന്ത്വാ’’തി ഇമിനാ ദൂതം വാ പണ്ണം വാ പേസേത്വാ വദതോപി ആപത്തിമോക്ഖോ നത്ഥി, സയമേവ പന ഗന്ത്വാ ‘‘ഗരുകോ ഖോ, ആവുസോ, സങ്ഘഭേദോ, മാ സങ്ഘഭേദായ പരക്കമീ’’തി (പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൨.൪൧൧) നിവാരേതബ്ബോതി ദീപേതി.

    Paggayhāti paggahitaṃ abbhussitaṃ pākaṭaṃ katvā. Tiṭṭheyyāti yathāsamādinnaṃ, yathāpaggahitameva ca katvā accheyya. Yasmā pana evaṃ paggaṇhatā, tiṭṭhatā ca taṃ dīpitañceva avinissaṭṭhañca hoti, tasmā ‘‘dīpeyya ceva nappaṭinissajjeyya cā’’ti vuttaṃ. Kīva dūre sutvā gantvā avadantānaṃ dukkaṭanti āha ‘‘sabbantimena paricchedenā’’tiādi. Pi-saddo cettha aṭṭhānappayutto, tassa ‘‘aḍḍhayojanamatta’’nti iminā sambandho veditabbo. Tattha ‘‘aḍḍhayojanamatta’’nti iminā ekavihāre vattabbameva natthīti dīpeti. ‘‘Gantvā’’ti iminā dūtaṃ vā paṇṇaṃ vā pesetvā vadatopi āpattimokkho natthi, sayameva pana gantvā ‘‘garuko kho, āvuso, saṅghabhedo, mā saṅghabhedāya parakkamī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.411) nivāretabboti dīpeti.

    സമാഗച്ഛതൂതി ഏകീഭവതു. ഏകീഭാവോ ച സമാനലദ്ധിവസേന ഹോതീതി ആഹ ‘‘ഏകലദ്ധികോ ഹോതൂ’’തി. ഏകാ ലദ്ധി ഗഹണം അസ്സാതി ഏകലദ്ധികോ, ഏകദിട്ഠികോതി അത്ഥോ. അഞ്ഞമഞ്ഞസമ്പത്തിയാതി അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ സമാനദിട്ഠിചിത്തതാസങ്ഖാതായ സമ്പത്തിയാ. ‘‘അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഗുണലാഭാദികായ സമ്പത്തിയാ’’തി കേചി. അസമഗ്ഗോ ഹി വിസും പാതിമോക്ഖം ഉദ്ദിസതി, ബഹിസീമായം വാ അനുപരിവേണിയം വാതി ന ഏകുദ്ദേസോ. തേനാഹ ‘‘ഏകതോ പവത്തപാതിമോക്ഖുദ്ദേസോതി അത്ഥോ’’തി. അപ്പടിനിസ്സജ്ജതോ ദുക്കടന്തി വിസും വിസും വദന്താനം ഗണനായ ദുക്കടം. സമനുഭാസനകമ്മം കാതബ്ബന്തി യാവതതിയം സമനുഭാസനകമ്മം കാതബ്ബം, ‘‘സുണാതു മേ, ഭന്തേ, സങ്ഘോ, അയം ഇത്ഥന്നാമോ ഭിക്ഖു സമഗ്ഗസ്സ സങ്ഘസ്സ ഭേദായ പരക്കമതീ’’തിആദിനാ (പാരാ॰ ൪൧൩) പദഭാജനേ വുത്താഹി ഞത്തിചതുത്ഥാഹി തീഹി സമനുഭാസനകമ്മവാചാഹി കമ്മം കാതബ്ബന്തി വുത്തം ഹോതി. ‘‘ഭേദായ പരക്കമേയ്യാ’’തി വിസും വുത്തത്താ ഭേദനസംവത്തനികസ്സ അധികരണസ്സ സമാദായ പഗ്ഗണ്ഹനതോ പുബ്ബേപി പക്ഖപരിയേസനാദിവസേന സങ്ഘഭേദായ പരക്കമന്തസ്സ സമനുഭാസനകമ്മം കാതബ്ബന്തി വേദിതബ്ബം. പടിനിസ്സജ്ജന്തസ്സ അനാപത്തിഭാവതോ ‘‘സോത്ഥിഭാവോ തസ്സ ഭിക്ഖുനോ’’തി വുത്തം.

    Samāgacchatūti ekībhavatu. Ekībhāvo ca samānaladdhivasena hotīti āha ‘‘ekaladdhiko hotū’’ti. Ekā laddhi gahaṇaṃ assāti ekaladdhiko, ekadiṭṭhikoti attho. Aññamaññasampattiyāti aññamaññassa samānadiṭṭhicittatāsaṅkhātāya sampattiyā. ‘‘Aññamaññassa guṇalābhādikāya sampattiyā’’ti keci. Asamaggo hi visuṃ pātimokkhaṃ uddisati, bahisīmāyaṃ vā anupariveṇiyaṃ vāti na ekuddeso. Tenāha ‘‘ekato pavattapātimokkhuddesoti attho’’ti. Appaṭinissajjato dukkaṭanti visuṃ visuṃ vadantānaṃ gaṇanāya dukkaṭaṃ. Samanubhāsanakammaṃ kātabbanti yāvatatiyaṃ samanubhāsanakammaṃ kātabbaṃ, ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu samaggassa saṅghassa bhedāya parakkamatī’’tiādinā (pārā. 413) padabhājane vuttāhi ñatticatutthāhi tīhi samanubhāsanakammavācāhi kammaṃ kātabbanti vuttaṃ hoti. ‘‘Bhedāya parakkameyyā’’ti visuṃ vuttattā bhedanasaṃvattanikassa adhikaraṇassa samādāya paggaṇhanato pubbepi pakkhapariyesanādivasena saṅghabhedāya parakkamantassa samanubhāsanakammaṃ kātabbanti veditabbaṃ. Paṭinissajjantassa anāpattibhāvato ‘‘sotthibhāvo tassa bhikkhuno’’ti vuttaṃ.

    കിഞ്ചാപി ഭിക്ഖുനീ സങ്ഘം ന ഭിന്ദതി, അപിച ഖോ ഭേദായ പരക്കമതീതി ‘‘സാധാരണപഞ്ഞത്തീ’’തി വുത്തം. സങ്ഘാദിസേസം അജ്ഝാപജ്ജന്തസ്സ ഞത്തിയാ ദുക്കടം, ദ്വീഹി കമ്മവാചാഹി ഥുല്ലച്ചയാ ച പടിപ്പസ്സമ്ഭന്തീതി ആഹ ‘‘സമനുഭാസനകമ്മേ’’തിആദി. തഞ്ച ദുക്കടം തേ ച ഥുല്ലച്ചയാ പടിപ്പസ്സമ്ഭന്തീതി യഞ്ച ഞത്തിപരിയോസാനേ ദുക്കടം ആപന്നോ, യേ ച ദ്വീഹി കമ്മവാചാഹി ഥുല്ലച്ചയേ, താ തിസ്സോപി ആപത്തിയോ ലിങ്ഗപരിവത്തേന അസാധാരണാപത്തിയോ വിയ പടിപ്പസ്സമ്ഭന്തി. സചേ പനസ്സ ഞത്തിപരിയോസാനേ ലജ്ജിധമ്മോ ഓക്കമതി, സംവരോ ഉപ്പജ്ജതി, തം പടിനിസ്സജ്ജതി, ഞത്തിയാ ദുക്കടം ദേസേത്വാ മുച്ചതി. അഥ തം ന പടിനിസ്സജ്ജതി, ഭേദായ പരക്കമതി ചേവ ഭേദനസംവത്തനികം അധികരണം സമാദായ പഗ്ഗയ്ഹ തിട്ഠതി ച, ഞത്തിദുക്കടം പടിപ്പസ്സമ്ഭതി, പഠമകമ്മവാചായ ഥുല്ലച്ചയേ പതിട്ഠാതി. ഏസ നയോ ഇതരകമ്മവാചായമ്പി. അസമനുഭാസിയമാനസ്സ അപ്പടിനിസ്സജ്ജന്തസ്സാപി സങ്ഘാദിസേസേന അനാപത്തി. പടിനിസ്സജ്ജന്തസ്സാപി ഞത്തിതോ പുബ്ബേ വാ ഞത്തിക്ഖണേ വാ ഞത്തിപരിയോസാനേ വാ പഠമായ വാ അനുസ്സാവനായ ദുതിയായ വാ തതിയായ വാ യാവ യ്യ-കാരം ന സമ്പാപുണാതി, താവ പടിനിസ്സജ്ജന്തസ്സ സങ്ഘാദിസേസേന അനാപത്തി. തേനാഹ ‘‘അസമനുഭാസിയമാനസ്സ ചാ’’തിആദി.

    Kiñcāpi bhikkhunī saṅghaṃ na bhindati, apica kho bhedāya parakkamatīti ‘‘sādhāraṇapaññattī’’ti vuttaṃ. Saṅghādisesaṃ ajjhāpajjantassa ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā ca paṭippassambhantīti āha ‘‘samanubhāsanakamme’’tiādi. Tañca dukkaṭaṃ te ca thullaccayā paṭippassambhantīti yañca ñattipariyosāne dukkaṭaṃ āpanno, ye ca dvīhi kammavācāhi thullaccaye, tā tissopi āpattiyo liṅgaparivattena asādhāraṇāpattiyo viya paṭippassambhanti. Sace panassa ñattipariyosāne lajjidhammo okkamati, saṃvaro uppajjati, taṃ paṭinissajjati, ñattiyā dukkaṭaṃ desetvā muccati. Atha taṃ na paṭinissajjati, bhedāya parakkamati ceva bhedanasaṃvattanikaṃ adhikaraṇaṃ samādāya paggayha tiṭṭhati ca, ñattidukkaṭaṃ paṭippassambhati, paṭhamakammavācāya thullaccaye patiṭṭhāti. Esa nayo itarakammavācāyampi. Asamanubhāsiyamānassa appaṭinissajjantassāpi saṅghādisesena anāpatti. Paṭinissajjantassāpi ñattito pubbe vā ñattikkhaṇe vā ñattipariyosāne vā paṭhamāya vā anussāvanāya dutiyāya vā tatiyāya vā yāva yya-kāraṃ na sampāpuṇāti, tāva paṭinissajjantassa saṅghādisesena anāpatti. Tenāha ‘‘asamanubhāsiyamānassa cā’’tiādi.

    ഏത്ഥ പന (പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൨.൪൧൬) ‘‘ദേവദത്തോ സമഗ്ഗസ്സ സങ്ഘസ്സ ഭേദായ പരക്കമി, തസ്മിം വത്ഥുസ്മി’’ന്തി (പരി॰ ൧൭) പരിവാരേ ആഗതത്താ ദേവദത്തോ ആദികമ്മികോ, സോ ച ഖോ സങ്ഘഭേദായ പരക്കമനസ്സേവ, ന അപ്പടിനിസ്സജ്ജനസ്സ. ന ഹി തസ്സ തം കമ്മം കതം. കഥമിദം ജാനിതബ്ബന്തി ചേ? സുത്തതോ. തഥാ ഹി ‘‘അരിട്ഠോ ഭിക്ഖു ഗദ്ധബാധിപുബ്ബോ പാപികായ ദിട്ഠിയാ യാവതതിയം സമനുഭാസനായ ന പടിനിസ്സജ്ജി, തസ്മിം വത്ഥുസ്മി’’ന്തി പരിവാരേ ആഗതത്താ അരിട്ഠസ്സ കമ്മം കതന്തി പഞ്ഞായതി, ന തഥാ ദേവദത്തസ്സ. അഥാപിസ്സ കതേന ഭവിതബ്ബന്തി കോചി അത്തനോ രുചിമത്തേന വദേയ്യ, തഥാപി അപ്പടിനിസ്സജ്ജനേ ആദികമ്മികസ്സ അനാപത്തി നാമ നത്ഥി. ന ഹി പഞ്ഞത്തം സിക്ഖാപദം വീതിക്കമന്തസ്സ അഞ്ഞത്ര ഓദിസ്സ അനുഞ്ഞാതതോ അനാപത്തി നാമ ദിസ്സതി. യമ്പി അരിട്ഠസിക്ഖാപദസ്സ പദഭാജനേ അനാപത്തിയം ‘‘ആദികമ്മികസ്സാ’’തി പോത്ഥകേസു ലിഖിതം, തം പമാദലിഖിതം, പമാദലിഖിതഭാവോ ച തസ്സ ‘‘പഠമം അരിട്ഠോ ഭിക്ഖു ചോദേതബ്ബോ, ചോദേത്വാ സാരേതബ്ബോ, സാരേത്വാ ആപത്തിം ആരോപേതബ്ബോ’’തി (ചൂളവ॰ ൬൫) ഏവം കമ്മക്ഖന്ധകേ ആപത്തിരോപനതോ വേദിതബ്ബോ.

    Ettha pana (pārā. aṭṭha. 2.416) ‘‘devadatto samaggassa saṅghassa bhedāya parakkami, tasmiṃ vatthusmi’’nti (pari. 17) parivāre āgatattā devadatto ādikammiko, so ca kho saṅghabhedāya parakkamanasseva, na appaṭinissajjanassa. Na hi tassa taṃ kammaṃ kataṃ. Kathamidaṃ jānitabbanti ce? Suttato. Tathā hi ‘‘ariṭṭho bhikkhu gaddhabādhipubbo pāpikāya diṭṭhiyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajji, tasmiṃ vatthusmi’’nti parivāre āgatattā ariṭṭhassa kammaṃ katanti paññāyati, na tathā devadattassa. Athāpissa katena bhavitabbanti koci attano rucimattena vadeyya, tathāpi appaṭinissajjane ādikammikassa anāpatti nāma natthi. Na hi paññattaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamantassa aññatra odissa anuññātato anāpatti nāma dissati. Yampi ariṭṭhasikkhāpadassa padabhājane anāpattiyaṃ ‘‘ādikammikassā’’ti potthakesu likhitaṃ, taṃ pamādalikhitaṃ, pamādalikhitabhāvo ca tassa ‘‘paṭhamaṃ ariṭṭho bhikkhu codetabbo, codetvā sāretabbo, sāretvā āpattiṃ āropetabbo’’ti (cūḷava. 65) evaṃ kammakkhandhake āpattiropanato veditabbo.

    ഇധ ഭേദായ പരക്കമനേ ആദികമ്മികസ്സ ദേവദത്തസ്സ യസ്മാ തം കമ്മം ന കതം (പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൨.൪൧൬), തസ്മാസ്സ ആപത്തിയേവ ന ജാതാ. സിക്ഖാപദം പന തം ആരബ്ഭ പഞ്ഞത്തന്തി കത്വാ ‘‘ആദികമ്മികോ’’തി വുത്തോ. ഇതി ആപത്തിയാ അഭാവതോയേവസ്സ അനാപത്തി വുത്താ. സാ പനേസാ കിഞ്ചാപി ‘‘അസമനുഭാസിയമാനസ്സാ’’തി ഇമിനാവ സിദ്ധാ. യസ്മാ പന അസമനുഭാസിയമാനോ നാമ യസ്സ കേവലം സമനുഭാസനം ന കരോന്തി, സോ വുച്ചതി, ന ആദികമ്മികോ. അയഞ്ച ദേവദത്തോ ആദികമ്മികോയേവ. തസ്മാ ‘‘ആദികമ്മികസ്സാ’’തി (പാരാ॰ ൪൧൬) വുത്തം. ഏതേനേവ ഉപായേന ഠപേത്വാ അരിട്ഠസിക്ഖാപദം സബ്ബസമനുഭാസനാസു വിനിച്ഛയോ വേദിതബ്ബോ. കായവാചാചിത്തതോ സമുട്ഠാനതോ സമനുഭാസനസമുട്ഠാനം. ‘‘പടിനിസ്സജ്ജാമീ’’തി കായവികാരം വാ വചീഭേദം വാ അകരോന്തസ്സേവ പന ആപജ്ജനതോ അകിരിയം. ‘‘നപ്പടിനിസ്സജ്ജാമീ’’തി സഞ്ഞായ അഭാവേന മുച്ചനതോ സഞ്ഞാവിമോക്ഖം. ‘‘നപ്പടിനിസ്സജ്ജാമീ’’തി ജാനനചിത്തേനേവ സചിത്തകം.

    Idha bhedāya parakkamane ādikammikassa devadattassa yasmā taṃ kammaṃ na kataṃ (pārā. aṭṭha. 2.416), tasmāssa āpattiyeva na jātā. Sikkhāpadaṃ pana taṃ ārabbha paññattanti katvā ‘‘ādikammiko’’ti vutto. Iti āpattiyā abhāvatoyevassa anāpatti vuttā. Sā panesā kiñcāpi ‘‘asamanubhāsiyamānassā’’ti imināva siddhā. Yasmā pana asamanubhāsiyamāno nāma yassa kevalaṃ samanubhāsanaṃ na karonti, so vuccati, na ādikammiko. Ayañca devadatto ādikammikoyeva. Tasmā ‘‘ādikammikassā’’ti (pārā. 416) vuttaṃ. Eteneva upāyena ṭhapetvā ariṭṭhasikkhāpadaṃ sabbasamanubhāsanāsu vinicchayo veditabbo. Kāyavācācittato samuṭṭhānato samanubhāsanasamuṭṭhānaṃ. ‘‘Paṭinissajjāmī’’ti kāyavikāraṃ vā vacībhedaṃ vā akarontasseva pana āpajjanato akiriyaṃ. ‘‘Nappaṭinissajjāmī’’ti saññāya abhāvena muccanato saññāvimokkhaṃ. ‘‘Nappaṭinissajjāmī’’ti jānanacitteneva sacittakaṃ.

    സങ്ഘഭേദസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Saṅghabhedasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact