| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā |
೮. ಸಙ್ಘಭೇದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Saṅghabhedasuttavaṇṇanā
೪೮. ಅಟ್ಠಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚಾತಿ ಅಭಿಮಾರೇ ಪಯೋಜೇತ್ವಾ ನಾಳಾಗಿರಿಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಸಿಲಂ ಪವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಅನತ್ಥಂ ಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಸಙ್ಘಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಚಕ್ಕಭೇದಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಏತಂ ‘‘ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ। ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಭಗವತಾತಿ ವಿನಾ ಏವ ಭಗವನ್ತಂ, ಸತ್ಥಾರಂ ಅಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಾತಿ ವಿನಾ ಏವ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ। ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಿ ಚಾತಿ ಭಗವತೋ ಓವಾದಕಾರಕಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ವಿಸುಂ ಕತ್ವಾ ಮಂ ಅನುವತ್ತನ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಆವೇಣಿಕಂ ಉಪೋಸಥಂ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಿ ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ದೇವದತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸತೀತಿ ಭೇದಕರಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದೇವದತ್ತೇನ ಸಜ್ಜಿತತ್ತಾ ಏಕಂಸೇನೇವ ದೇವದತ್ತೋ ಅಜ್ಜ ಸಙ್ಘಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸತಿ ದ್ವಿಧಾ ಕರಿಸ್ಸತಿ। ‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿಆದೀಸು ಹಿ ಅಟ್ಠಾರಸಸು ಭೇದಕರವತ್ಥೂಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಏಕಮ್ಪಿ ವತ್ಥುಂ ದೀಪೇತ್ವಾ ತೇನ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ‘‘ಇಮಂ ಗಣ್ಹಥ, ಇಮಂ ರೋಚೇಥಾ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಸಲಾಕಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಕತೇ ಸಙ್ಘೋ ಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
48. Aṭṭhame āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocāti abhimāre payojetvā nāḷāgiriṃ vissajjāpetvā silaṃ pavaṭṭetvā bhagavato anatthaṃ kātuṃ asakkonto ‘‘saṅghaṃ bhinditvā cakkabhedaṃ karissāmī’’ti adhippāyena etaṃ ‘‘ajjatagge’’tiādivacanaṃ avoca. Aññatreva bhagavatāti vinā eva bhagavantaṃ, satthāraṃ akatvāti attho. Aññatra bhikkhusaṅghāti vinā eva bhikkhusaṅghaṃ. Uposathaṃ karissāmi saṅghakammāni cāti bhagavato ovādakārakaṃ bhikkhusaṅghaṃ visuṃ katvā maṃ anuvattantehi bhikkhūhi saddhiṃ āveṇikaṃ uposathaṃ saṅghakammāni ca karissāmīti attho. Devadatto saṅghaṃ bhindissatīti bhedakarānaṃ sabbesaṃ devadattena sajjitattā ekaṃseneva devadatto ajja saṅghaṃ bhindissati dvidhā karissati. ‘‘Adhammaṃ dhammo’’tiādīsu hi aṭṭhārasasu bhedakaravatthūsu yaṃkiñci ekampi vatthuṃ dīpetvā tena tena kāraṇena ‘‘imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’’ti saññāpetvā salākaṃ gāhetvā visuṃ saṅghakamme kate saṅgho bhinno hoti. Vuttañhetaṃ –
‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಉಪಾಲಿ, ಆಕಾರೇಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತಿ ಕಮ್ಮೇನ ಉದ್ದೇಸೇನ ವೋಹರನ್ತೋ ಅನುಸ್ಸಾವನೇನ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇನಾ’’ತಿ (ಪರಿ॰ ೪೫೮)।
‘‘Pañcahi, upāli, ākārehi saṅgho bhijjati kammena uddesena voharanto anussāvanena salākaggāhenā’’ti (pari. 458).
ತತ್ಥ ಕಮ್ಮೇನಾತಿ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಾದೀಸು ಚತೂಸು ಕಮ್ಮೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಕಮ್ಮೇನ। ಉದ್ದೇಸೇನಾತಿ ಪಞ್ಚಸು ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಉದ್ದೇಸೇನ। ವೋಹರನ್ತೋತಿ ತಾಹಿ ತಾಹಿ ಉಪ್ಪತ್ತೀಹಿ ‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿಆದೀನಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧೦.೩೭; ಚೂಳವ॰ ೩೫೨) ಅಟ್ಠಾರಸಭೇದಕರವತ್ಥೂನಿ ದೀಪೇನ್ತೋ। ಅನುಸ್ಸಾವನೇನಾತಿ ‘‘ನನು ತುಮ್ಹೇ ಜಾನಾಥ ಮಯ್ಹಂ ಉಚ್ಚಾಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ಬಹುಸ್ಸುತಭಾವಞ್ಚ, ಮಾದಿಸೋ ನಾಮ ಉದ್ಧಮ್ಮಂ ಉಬ್ಬಿನಯಂ ಗಾಹೇಯ್ಯಾತಿ ಕಿಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಉಪ್ಪಾದೇತುಂ ಯುತ್ತಂ, ಕಿಮಹಂ ಅಪಾಯತೋ ನ ಭಾಯಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಕಣ್ಣಮೂಲೇ ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ಅನುಸ್ಸಾವನೇನ। ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇನಾತಿ ಏವಂ ಅನುಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಚಿತ್ತಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭೇತ್ವಾ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೇ ಕತ್ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹಥ ಇಮಂ ಸಲಾಕ’’ನ್ತಿ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇನ।
Tattha kammenāti apalokanakammādīsu catūsu kammesu aññatarena kammena. Uddesenāti pañcasu pātimokkhuddesesu aññatarena uddesena. Voharantoti tāhi tāhi uppattīhi ‘‘adhammaṃ dhammo’’tiādīni (a. ni. 10.37; cūḷava. 352) aṭṭhārasabhedakaravatthūni dīpento. Anussāvanenāti ‘‘nanu tumhe jānātha mayhaṃ uccākulā pabbajitabhāvaṃ bahussutabhāvañca, mādiso nāma uddhammaṃ ubbinayaṃ gāheyyāti kiṃ tumhākaṃ cittampi uppādetuṃ yuttaṃ, kimahaṃ apāyato na bhāyāmī’’tiādinā nayena kaṇṇamūle vacībhedaṃ katvā anussāvanena. Salākaggāhenāti evaṃ anussāvetvā tesaṃ cittaṃ upatthambhetvā anāvattidhamme katvā ‘‘gaṇhatha imaṃ salāka’’nti salākaggāhena.
ಏತ್ಥ ಚ ಕಮ್ಮಮೇವ ಉದ್ದೇಸೋ ವಾ ಪಮಾಣಂ, ವೋಹಾರಾನುಸ್ಸಾವನಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ ಪನ ಪುಬ್ಬಭಾಗಾ। ಅಟ್ಠಾರಸವತ್ಥುದೀಪನವಸೇನ ಹಿ ವೋಹರನ್ತೇನ ತತ್ಥ ರುಚಿಜನನತ್ಥಂ ಅನುಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಸಲಾಕಾಯ ಗಾಹಿತಾಯಪಿ ಅಭಿನ್ನೋವ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘೋ। ಯದಾ ಪನೇವಂ ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ಅತಿರೇಕಾ ವಾ ಸಲಾಕಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಆವೇಣಿಕಂ ಉದ್ದೇಸಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ತದಾ ಸಙ್ಘೋ ಭಿನ್ನೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ದೇವದತ್ತೋ ಚ ಸಬ್ಬಂ ಸಙ್ಘಭೇದಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಭಾಗಂ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ ‘‘ಏಕಂಸೇನೇವ ಅಜ್ಜ ಆವೇಣಿಕಂ ಉಪೋಸಥಂ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಞ್ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಅಜ್ಜ, ಭನ್ತೇ, ದೇವದತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಯತೋ ಅವೋಚುಮ್ಹಾ ‘‘ಭೇದಕರಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದೇವದತ್ತೇನ ಸಜ್ಜಿತತ್ತಾ’’ತಿ।
Ettha ca kammameva uddeso vā pamāṇaṃ, vohārānussāvanasalākaggāhā pana pubbabhāgā. Aṭṭhārasavatthudīpanavasena hi voharantena tattha rucijananatthaṃ anussāvetvā salākāya gāhitāyapi abhinnova hoti saṅgho. Yadā panevaṃ cattāro vā atirekā vā salākaṃ gāhetvā āveṇikaṃ uddesaṃ vā kammaṃ vā karonti, tadā saṅgho bhinno nāma hoti. Devadatto ca sabbaṃ saṅghabhedassa pubbabhāgaṃ nipphādetvā ‘‘ekaṃseneva ajja āveṇikaṃ uposathaṃ saṅghakammañca karissāmī’’ti cintetvā ‘‘ajjatagge’’tiādivacanaṃ avoca. Tenāha – ‘‘ajja, bhante, devadatto saṅghaṃ bhindissatī’’ti. Yato avocumhā ‘‘bhedakarānaṃ sabbesaṃ devadattena sajjitattā’’ti.
ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಏತಂ ಅವೀಚಿಮಹಾನಿರಯುಪ್ಪತ್ತಿಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಕಪ್ಪಟ್ಠಿಯಂ ಅತೇಕಿಚ್ಛಂ ದೇವದತ್ತೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಮಾನಂ ಸಙ್ಘಭೇದಕಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರತೋ ವಿದಿತ್ವಾ । ಇಮಂ ಉದಾನನ್ತಿ ಕುಸಲಾಕುಸಲೇಸು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಾಸಪ್ಪುರಿಸಸಭಾಗವಿಸಭಾಗಪಟಿಪತ್ತಿವಸೇನ ಪನ ಸುಕುಸಲಾತಿ ಇದಮತ್ಥವಿಭಾವನಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ।
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ avīcimahānirayuppattisaṃvattaniyaṃ kappaṭṭhiyaṃ atekicchaṃ devadattena nibbattiyamānaṃ saṅghabhedakammaṃ sabbākārato viditvā . Imaṃ udānanti kusalākusalesu yathākkamaṃ sappurisāsappurisasabhāgavisabhāgapaṭipattivasena pana sukusalāti idamatthavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ತತ್ಥ ಸುಕರಂ ಸಾಧುನಾ ಸಾಧೂತಿ ಅತ್ತನೋ ಪರೇಸಞ್ಚ ಹಿತಂ ಸಾಧೇತೀತಿ ಸಾಧು, ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನೋ। ತೇನ ಸಾಧುನಾ ಸಾರಿಪುತ್ತಾದಿನಾ ಸಾವಕೇನ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇನ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಲೋಕಿಯಸಾಧುನಾ ಸಾಧು ಸುನ್ದರಂ ಭದ್ದಕಂ ಅತ್ತನೋ ಪರೇಸಞ್ಚ ಹಿತಸುಖಾವಹಂ ಸುಕರಂ ಸುಖೇನ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕಾ। ಸಾಧು ಪಾಪೇನ ದುಕ್ಕರನ್ತಿ ತದೇವ ಪನ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಂ ಸಾಧು ಪಾಪೇನ ದೇವದತ್ತಾದಿನಾ ಪಾಪಪುಗ್ಗಲೇನ ದುಕ್ಕರಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ನ ಸೋ ತಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾಪಂ ಪಾಪೇನ ಸುಕರನ್ತಿ ಪಾಪಂ ಅಸುನ್ದರಂ ಅತ್ತನೋ ಪರೇಸಞ್ಚ ಅನತ್ಥಾವಹಂ ಪಾಪೇನ ಯಥಾವುತ್ತಪಾಪಪುಗ್ಗಲೇನ ಸುಕರಂ ಸುಖೇನ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ। ಪಾಪಮರಿಯೇಹಿ ದುಕ್ಕರನ್ತಿ ಅರಿಯೇಹಿ ಪನ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ತಂ ತಂ ಪಾಪಂ ದುಕ್ಕರಂ ದುರಭಿಸಮ್ಭವಂ। ಸೇತುಘಾತೋಯೇವ ಹಿ ತೇಸನ್ತಿ ಸತ್ಥಾ ದೀಪೇತಿ।
Tattha sukaraṃ sādhunā sādhūti attano paresañca hitaṃ sādhetīti sādhu, sammāpaṭipanno. Tena sādhunā sāriputtādinā sāvakena paccekabuddhena sammāsambuddhena aññena vā lokiyasādhunā sādhu sundaraṃ bhaddakaṃ attano paresañca hitasukhāvahaṃ sukaraṃ sukhena kātuṃ sakkā. Sādhu pāpena dukkaranti tadeva pana vuttalakkhaṇaṃ sādhu pāpena devadattādinā pāpapuggalena dukkaraṃ kātuṃ na sakkā, na so taṃ kātuṃ sakkotīti attho. Pāpaṃ pāpena sukaranti pāpaṃ asundaraṃ attano paresañca anatthāvahaṃ pāpena yathāvuttapāpapuggalena sukaraṃ sukhena kātuṃ sakkuṇeyya. Pāpamariyehi dukkaranti ariyehi pana buddhādīhi taṃ taṃ pāpaṃ dukkaraṃ durabhisambhavaṃ. Setughātoyeva hi tesanti satthā dīpeti.
ಅಟ್ಠಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Aṭṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೮. ಸಙ್ಘಭೇದಸುತ್ತಂ • 8. Saṅghabhedasuttaṃ
