| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi |
२. सङ्घादिसेसकण्डं
2. Saṅghādisesakaṇḍaṃ
२०६. यं तेन भगवता जानता पस्सता अरहता सम्मासम्बुद्धेन उस्सयवादिकाय भिक्खुनिया अड्डं करोन्तिया सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तो? कं आरब्भ? किस्मिं वत्थुस्मिं…पे॰… केनाभतन्ति?
206. Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ussayavādikāya bhikkhuniyā aḍḍaṃ karontiyā saṅghādiseso kattha paññatto? Kaṃ ārabbha? Kismiṃ vatthusmiṃ…pe… kenābhatanti?
२०७. यं तेन भगवता जानता पस्सता अरहता सम्मासम्बुद्धेन उस्सयवादिकाय भिक्खुनिया अड्डं करोन्तिया सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तोति? सावत्थियं पञ्ञत्तो। कं आरब्भाति? थुल्लनन्दं भिक्खुनिं आरब्भ। किस्मिं वत्थुस्मिन्ति? थुल्लनन्दा भिक्खुनी उस्सयवादिका विहरि, तस्मिं वत्थुस्मिं। अत्थि तत्थ पञ्ञत्ति, अनुपञ्ञत्ति, अनुप्पन्नपञ्ञत्तीति? एका पञ्ञत्ति। अनुपञ्ञत्ति अनुप्पन्नपञ्ञत्ति तस्मिं नत्थि। सब्बत्थपञ्ञत्ति, पदेसपञ्ञत्तीति? सब्बत्थपञ्ञत्ति। साधारणपञ्ञत्ति, असाधारणपञ्ञत्तीति? असाधारणपञ्ञत्ति। एकतोपञ्ञत्ति, उभतोपञ्ञत्तीति? एकतोपञ्ञत्ति। चतुन्नं पातिमोक्खुद्देसानं कत्थोगधं कत्थ परियापन्नन्ति? निदानोगधं निदानपरियापन्नं । कतमेन उद्देसेन उद्देसं आगच्छतीति? ततियेन उद्देसेन उद्देसं आगच्छति। चतुन्नं विपत्तीनं कतमा विपत्तीति? सीलविपत्ति। सत्तन्नं आपत्तिक्खन्धानं कतमो आपत्तिक्खन्धोति? सङ्घादिसेसापत्तिक्खन्धो। छन्नं आपत्तिसमुट्ठानानं कतिहि समुट्ठानेहि समुट्ठातीति? द्वीहि समुट्ठानेहि समुट्ठाति – सिया कायतो च वाचतो च समुट्ठाति, न चित्ततो; सिया कायतो च वाचतो च चित्ततो च समुट्ठाति…पे॰… केनाभतन्ति? परम्पराभतं –
207. Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ussayavādikāya bhikkhuniyā aḍḍaṃ karontiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Thullanandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Thullanandā bhikkhunī ussayavādikā vihari, tasmiṃ vatthusmiṃ. Atthi tattha paññatti, anupaññatti, anuppannapaññattīti? Ekā paññatti. Anupaññatti anuppannapaññatti tasmiṃ natthi. Sabbatthapaññatti, padesapaññattīti? Sabbatthapaññatti. Sādhāraṇapaññatti, asādhāraṇapaññattīti? Asādhāraṇapaññatti. Ekatopaññatti, ubhatopaññattīti? Ekatopaññatti. Catunnaṃ pātimokkhuddesānaṃ katthogadhaṃ kattha pariyāpannanti? Nidānogadhaṃ nidānapariyāpannaṃ . Katamena uddesena uddesaṃ āgacchatīti? Tatiyena uddesena uddesaṃ āgacchati. Catunnaṃ vipattīnaṃ katamā vipattīti? Sīlavipatti. Sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ katamo āpattikkhandhoti? Saṅghādisesāpattikkhandho. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhātīti? Dvīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti – siyā kāyato ca vācato ca samuṭṭhāti, na cittato; siyā kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti…pe… kenābhatanti? Paramparābhataṃ –
उपालि दासको चेव, सोणको सिग्गवो तथा।
Upāli dāsako ceva, soṇako siggavo tathā;
मोग्गलिपुत्तेन पञ्चमा, एते जम्बुसिरिव्हये॥ …पे॰…।
Moggaliputtena pañcamā, ete jambusirivhaye. …pe…;
एते नागा महापञ्ञा, विनयञ्ञू मग्गकोविदा।
Ete nāgā mahāpaññā, vinayaññū maggakovidā;
विनयं दीपे पकासेसुं, पिटकं तम्बपण्णियाति॥
Vinayaṃ dīpe pakāsesuṃ, piṭakaṃ tambapaṇṇiyāti.
२०८. चोरिं वुट्ठापेन्तिया सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तोति? सावत्थियं पञ्ञत्तो। कं आरब्भाति? थुल्लनन्दं भिक्खुनिं आरब्भ। किस्मिं वत्थुस्मिन्ति? थुल्लनन्दा भिक्खुनी चोरिं वुट्ठापेसि, तस्मिं वत्थुस्मिं। एका पञ्ञत्ति। छन्नं आपत्तिसमुट्ठानानं द्वीहि समुट्ठानेहि समुट्ठाति – सिया वाचतो च चित्ततो च समुट्ठाति, न कायतो; सिया कायतो च वाचतो च चित्ततो च समुट्ठाति…पे॰…।
208. Coriṃ vuṭṭhāpentiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Thullanandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Thullanandā bhikkhunī coriṃ vuṭṭhāpesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ dvīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti – siyā vācato ca cittato ca samuṭṭhāti, na kāyato; siyā kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti…pe….
२०९. एकाय गामन्तरं गच्छन्तिया सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तोति? सावत्थियं पञ्ञत्तो। कं आरब्भाति? अञ्ञतरं भिक्खुनिं आरब्भ। किस्मिं वत्थुस्मिन्ति? अञ्ञतरा भिक्खुनी एका गामन्तरं गच्छि, तस्मिं वत्थुस्मिं। एका पञ्ञत्ति, तिस्सो अनुपञ्ञत्तियो। छन्नं आपत्तिसमुट्ठानानं एकेन समुट्ठानेन समुट्ठाति – पठमपाराजिके…पे॰…।
209. Ekāya gāmantaraṃ gacchantiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Aññataraṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Aññatarā bhikkhunī ekā gāmantaraṃ gacchi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti, tisso anupaññattiyo. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – paṭhamapārājike…pe….
२१०. समग्गेन सङ्घेन उक्खित्तं भिक्खुनिं धम्मेन विनयेन सत्थुसासनेन अनपलोकेत्वा कारकसङ्घं अनञ्ञाय गणस्स छन्दं ओसारेन्तिया सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तोति? सावत्थियं पञ्ञत्तो। कं आरब्भाति? थुल्लनन्दं भिक्खुनिं आरब्भ। किस्मिं वत्थुस्मिन्ति? थुल्लनन्दा भिक्खुनी समग्गेन सङ्घेन उक्खित्तं भिक्खुनिं धम्मेन विनयेन सत्थुसासनेन अनपलोकेत्वा कारकसङ्घं अनञ्ञाय गणस्स छन्दं ओसारेसि, तस्मिं वत्थुस्मिं। एका पञ्ञत्ति। छन्नं आपत्तिसमुट्ठानानं एकेन समुट्ठानेन समुट्ठाति – धुरनिक्खेपे…पे॰…।
210. Samaggena saṅghena ukkhittaṃ bhikkhuniṃ dhammena vinayena satthusāsanena anapaloketvā kārakasaṅghaṃ anaññāya gaṇassa chandaṃ osārentiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Thullanandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Thullanandā bhikkhunī samaggena saṅghena ukkhittaṃ bhikkhuniṃ dhammena vinayena satthusāsanena anapaloketvā kārakasaṅghaṃ anaññāya gaṇassa chandaṃ osāresi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – dhuranikkhepe…pe….
२११. अवस्सुताय भिक्खुनिया अवस्सुतस्स पुरिसपुग्गलस्स हत्थतो खादनीयं वा भोजनीयं वा सहत्था पटिग्गहेत्वा भुञ्जन्तिया सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तोति? सावत्थियं पञ्ञत्तो। कं आरब्भाति? सुन्दरीनन्दं भिक्खुनिं आरब्भ। किस्मिं वत्थुस्मिन्ति? सुन्दरीनन्दा भिक्खुनी अवस्सुता अवस्सुतस्स पुरिसपुग्गलस्स हत्थतो आमिसं पटिग्गहेसि, तस्मिं वत्थुस्मिं। एका पञ्ञत्ति। छन्नं आपत्तिसमुट्ठानानं एकेन समुट्ठानेन समुट्ठाति – पठमपाराजिके…पे॰…।
211. Avassutāya bhikkhuniyā avassutassa purisapuggalassa hatthato khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā sahatthā paṭiggahetvā bhuñjantiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Sundarīnandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Sundarīnandā bhikkhunī avassutā avassutassa purisapuggalassa hatthato āmisaṃ paṭiggahesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – paṭhamapārājike…pe….
२१२. ‘‘किं ते, अय्ये, एसो पुरिसपुग्गलो करिस्सति अवस्सुतो वा अनवस्सुतो वा, यतो त्वं अनवस्सुता! इङ्घ, अय्ये, यं ते एसो पुरिसपुग्गलो देति खादनीयं वा भोजनीयं वा, तं त्वं सहत्था पटिग्गहेत्वा खाद वा भुञ्ज वा’’ति उय्योजेन्तिया सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तोति? सावत्थियं पञ्ञत्तो। कं अरब्भाति? अञ्ञतरं भिक्खुनिं आरब्भ। किस्मिं वत्थुस्मिन्ति? अञ्ञतरा भिक्खुनी –‘‘किं ते, अय्ये, एसो पुरिसपुग्गलो करिस्सति अवस्सुतो वा अनवस्सुतो वा, यतो त्वं अनवस्सुता! इङ्घ, अय्ये, यं ते एसो पुरिसपुग्गलो देति खादनीयं वा भोजनीयं वा, तं त्वं सहत्था पटिग्गहेत्वा खाद वा भुञ्ज वा’’ति उय्योजेसि, तस्मिं वत्थुस्मिं। एका पञ्ञत्ति। छन्नं आपत्तिसमुट्ठानानं तीहि समुट्ठानेहि समुट्ठाति…पे॰…।
212. ‘‘Kiṃ te, ayye, eso purisapuggalo karissati avassuto vā anavassuto vā, yato tvaṃ anavassutā! Iṅgha, ayye, yaṃ te eso purisapuggalo deti khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā, taṃ tvaṃ sahatthā paṭiggahetvā khāda vā bhuñja vā’’ti uyyojentiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ arabbhāti? Aññataraṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Aññatarā bhikkhunī –‘‘kiṃ te, ayye, eso purisapuggalo karissati avassuto vā anavassuto vā, yato tvaṃ anavassutā! Iṅgha, ayye, yaṃ te eso purisapuggalo deti khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā, taṃ tvaṃ sahatthā paṭiggahetvā khāda vā bhuñja vā’’ti uyyojesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ tīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti…pe….
२१३. कुपिताय अनत्तमनाय भिक्खुनिया यावततियं समनुभासनाय न पटिनिस्सज्जन्तिया सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तोति? सावत्थियं पञ्ञत्तो। कं आरब्भाति? चण्डकाळिं भिक्खुनिं आरब्भ। किस्मिं वत्थुस्मिन्ति? चण्डकाळी भिक्खुनी कुपिता अनत्तमना एवं अवच – ‘‘बुद्धं पच्चाचिक्खामि, धम्मं पच्चाचिक्खामि, सङ्घं पच्चाचिक्खामि, सिक्खं पच्चाचिक्खामी’’ति, तस्मिं वत्थुस्मिं। एका पञ्ञत्ति। छन्नं आपत्तिसमुट्ठानानं एकेन समुट्ठानेन समुट्ठाति – धुरनिक्खेपे…पे॰…।
213. Kupitāya anattamanāya bhikkhuniyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjantiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Caṇḍakāḷiṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Caṇḍakāḷī bhikkhunī kupitā anattamanā evaṃ avaca – ‘‘buddhaṃ paccācikkhāmi, dhammaṃ paccācikkhāmi, saṅghaṃ paccācikkhāmi, sikkhaṃ paccācikkhāmī’’ti, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – dhuranikkhepe…pe….
२१४. किस्मिञ्चिदेव अधिकरणे पच्चाकताय भिक्खुनिया यावततियं समनुभासनाय न पटिनिस्सज्जन्तिया सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तोति? सावत्थियं पञ्ञत्तो। कं आरब्भाति? चण्डकाळिं भिक्खुनिं आरब्भ। किस्मिं वत्थुस्मिन्ति? चण्डकाळी भिक्खुनी किस्मिञ्चिदेव अधिकरणे पच्चाकता कुपिता अनत्तमना एवं अवच – ‘‘छन्दगामिनियो च भिक्खुनियो, दोसगामिनियो च भिक्खुनियो, मोहगामिनियो च भिक्खुनियो, भयगामिनियो च भिक्खुनियो’’ति, तस्मिं वत्थुस्मिं। एका पञ्ञत्ति। छन्नं आपत्तिसमुट्ठानानं एकेन समुट्ठानेन समुट्ठाति – धुरनिक्खेपे…पे॰…।
214. Kismiñcideva adhikaraṇe paccākatāya bhikkhuniyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjantiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Caṇḍakāḷiṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Caṇḍakāḷī bhikkhunī kismiñcideva adhikaraṇe paccākatā kupitā anattamanā evaṃ avaca – ‘‘chandagāminiyo ca bhikkhuniyo, dosagāminiyo ca bhikkhuniyo, mohagāminiyo ca bhikkhuniyo, bhayagāminiyo ca bhikkhuniyo’’ti, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – dhuranikkhepe…pe….
२१५. संसट्ठानं भिक्खुनीनं यावततियं समनुभासनाय न पटिनिस्सज्जन्तीनं सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तोति? सावत्थियं पञ्ञत्तो। कं आरब्भाति? सम्बहुला भिक्खुनियो आरब्भ। किस्मिं वत्थुस्मिन्ति? सम्बहुला भिक्खुनियो संसट्ठा विहरिंसु, तस्मिं वत्थुस्मिं। एका पञ्ञत्ति। छन्नं आपत्तिसमुट्ठानानं एकेन समुट्ठानेन समुट्ठाति – धुरनिक्खेपे…पे॰…।
215. Saṃsaṭṭhānaṃ bhikkhunīnaṃ yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjantīnaṃ saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Sambahulā bhikkhuniyo ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Sambahulā bhikkhuniyo saṃsaṭṭhā vihariṃsu, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – dhuranikkhepe…pe….
२१६. ‘‘संसट्ठाव, अय्ये, तुम्हे विहरथ। मा तुम्हे नाना विहरित्था’’ति उय्योजेन्तिया यावततियं समनुभासनाय न पटिनिस्सज्जन्तिया सङ्घादिसेसो कत्थ पञ्ञत्तोति? सावत्थियं पञ्ञत्तो। कं आरब्भाति? थुल्लनन्दं भिक्खुनिं आरब्भ। किस्मिं वत्थुस्मिन्ति? थुल्लनन्दा भिक्खुनी – ‘‘संसट्ठाव अय्ये, तुम्हे विहरथ, मा तुम्हे नाना विहरित्था’’ति उय्योजेसि, तस्मिं वत्थुस्मिं। एका पञ्ञत्ति। छन्नं आपत्तिसमुट्ठानानं एकेन समुट्ठानेन समुट्ठाति – धुरनिक्खेपे…पे॰…।
216. ‘‘Saṃsaṭṭhāva, ayye, tumhe viharatha. Mā tumhe nānā viharitthā’’ti uyyojentiyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjantiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Thullanandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Thullanandā bhikkhunī – ‘‘saṃsaṭṭhāva ayye, tumhe viharatha, mā tumhe nānā viharitthā’’ti uyyojesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – dhuranikkhepe…pe….
दस सङ्घादिसेसा निट्ठिता।
Dasa saṅghādisesā niṭṭhitā.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
उस्सयचोरि गामन्तं, उक्खित्तं खादनेन च।
Ussayacori gāmantaṃ, ukkhittaṃ khādanena ca;
किं ते कुपिता किस्मिञ्चि, संसट्ठा ञायते दसाति॥
Kiṃ te kupitā kismiñci, saṃsaṭṭhā ñāyate dasāti.
