| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi |
๒. สงฺฆาทิเสสกณฺฑํ
2. Saṅghādisesakaṇḍaṃ
๒๐๖. ยํ เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุเทฺธน อุสฺสยวาทิกาย ภิกฺขุนิยา อฑฺฑํ กโรนฺติยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺต? กํ อารพฺภ? กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ…เป.… เกนาภตนฺติ?
206. Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ussayavādikāya bhikkhuniyā aḍḍaṃ karontiyā saṅghādiseso kattha paññatto? Kaṃ ārabbha? Kismiṃ vatthusmiṃ…pe… kenābhatanti?
๒๐๗. ยํ เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุเทฺธน อุสฺสยวาทิกาย ภิกฺขุนิยา อฑฺฑํ กโรนฺติยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญโตฺตฯ กํ อารพฺภาติ? ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี อุสฺสยวาทิกา วิหริ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ อตฺถิ ตตฺถ ปญฺญตฺติ, อนุปญฺญตฺติ, อนุปฺปนฺนปญฺญตฺตีติ? เอกา ปญฺญตฺติฯ อนุปญฺญตฺติ อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติ ตสฺมิํ นตฺถิฯ สพฺพตฺถปญฺญตฺติ, ปเทสปญฺญตฺตีติ? สพฺพตฺถปญฺญตฺติฯ สาธารณปญฺญตฺติ, อสาธารณปญฺญตฺตีติ? อสาธารณปญฺญตฺติฯ เอกโตปญฺญตฺติ, อุภโตปญฺญตฺตีติ? เอกโตปญฺญตฺติฯ จตุนฺนํ ปาติโมกฺขุเทฺทสานํ กโตฺถคธํ กตฺถ ปริยาปนฺนนฺติ? นิทาโนคธํ นิทานปริยาปนฺนํ ฯ กตเมน อุเทฺทเสน อุเทฺทสํ อาคจฺฉตีติ? ตติเยน อุเทฺทเสน อุเทฺทสํ อาคจฺฉติฯ จตุนฺนํ วิปตฺตีนํ กตมา วิปตฺตีติ? สีลวิปตฺติฯ สตฺตนฺนํ อาปตฺติกฺขนฺธานํ กตโม อาปตฺติกฺขโนฺธติ? สงฺฆาทิเสสาปตฺติกฺขโนฺธฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฎฺฐานานํ กติหิ สมุฎฺฐาเนหิ สมุฎฺฐาตีติ? ทฺวีหิ สมุฎฺฐาเนหิ สมุฎฺฐาติ – สิยา กายโต จ วาจโต จ สมุฎฺฐาติ, น จิตฺตโต; สิยา กายโต จ วาจโต จ จิตฺตโต จ สมุฎฺฐาติ…เป.… เกนาภตนฺติ? ปรมฺปราภตํ –
207. Yaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ussayavādikāya bhikkhuniyā aḍḍaṃ karontiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Thullanandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Thullanandā bhikkhunī ussayavādikā vihari, tasmiṃ vatthusmiṃ. Atthi tattha paññatti, anupaññatti, anuppannapaññattīti? Ekā paññatti. Anupaññatti anuppannapaññatti tasmiṃ natthi. Sabbatthapaññatti, padesapaññattīti? Sabbatthapaññatti. Sādhāraṇapaññatti, asādhāraṇapaññattīti? Asādhāraṇapaññatti. Ekatopaññatti, ubhatopaññattīti? Ekatopaññatti. Catunnaṃ pātimokkhuddesānaṃ katthogadhaṃ kattha pariyāpannanti? Nidānogadhaṃ nidānapariyāpannaṃ . Katamena uddesena uddesaṃ āgacchatīti? Tatiyena uddesena uddesaṃ āgacchati. Catunnaṃ vipattīnaṃ katamā vipattīti? Sīlavipatti. Sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ katamo āpattikkhandhoti? Saṅghādisesāpattikkhandho. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ katihi samuṭṭhānehi samuṭṭhātīti? Dvīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti – siyā kāyato ca vācato ca samuṭṭhāti, na cittato; siyā kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti…pe… kenābhatanti? Paramparābhataṃ –
อุปาลิ ทาสโก เจว, โสณโก สิคฺคโว ตถา;
Upāli dāsako ceva, soṇako siggavo tathā;
โมคฺคลิปุเตฺตน ปญฺจมา, เอเต ชมฺพุสิริวฺหเยฯ …เป.…;
Moggaliputtena pañcamā, ete jambusirivhaye. …pe…;
เอเต นาคา มหาปญฺญา, วินยญฺญู มคฺคโกวิทา;
Ete nāgā mahāpaññā, vinayaññū maggakovidā;
วินยํ ทีเป ปกาเสสุํ, ปิฎกํ ตมฺพปณฺณิยาติฯ
Vinayaṃ dīpe pakāsesuṃ, piṭakaṃ tambapaṇṇiyāti.
๒๐๘. โจริํ วุฎฺฐาเปนฺติยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญโตฺตฯ กํ อารพฺภาติ? ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี โจริํ วุฎฺฐาเปสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฎฺฐานานํ ทฺวีหิ สมุฎฺฐาเนหิ สมุฎฺฐาติ – สิยา วาจโต จ จิตฺตโต จ สมุฎฺฐาติ, น กายโต; สิยา กายโต จ วาจโต จ จิตฺตโต จ สมุฎฺฐาติ…เป.…ฯ
208. Coriṃ vuṭṭhāpentiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Thullanandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Thullanandā bhikkhunī coriṃ vuṭṭhāpesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ dvīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti – siyā vācato ca cittato ca samuṭṭhāti, na kāyato; siyā kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti…pe….
๒๐๙. เอกาย คามนฺตรํ คจฺฉนฺติยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญโตฺตฯ กํ อารพฺภาติ? อญฺญตรํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? อญฺญตรา ภิกฺขุนี เอกา คามนฺตรํ คจฺฉิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติ, ติโสฺส อนุปญฺญตฺติโยฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฎฺฐานานํ เอเกน สมุฎฺฐาเนน สมุฎฺฐาติ – ปฐมปาราชิเก…เป.…ฯ
209. Ekāya gāmantaraṃ gacchantiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Aññataraṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Aññatarā bhikkhunī ekā gāmantaraṃ gacchi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti, tisso anupaññattiyo. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – paṭhamapārājike…pe….
๒๑๐. สมเคฺคน สเงฺฆน อุกฺขิตฺตํ ภิกฺขุนิํ ธเมฺมน วินเยน สตฺถุสาสเนน อนปโลเกตฺวา การกสงฺฆํ อนญฺญาย คณสฺส ฉนฺทํ โอสาเรนฺติยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญโตฺตฯ กํ อารพฺภาติ? ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี สมเคฺคน สเงฺฆน อุกฺขิตฺตํ ภิกฺขุนิํ ธเมฺมน วินเยน สตฺถุสาสเนน อนปโลเกตฺวา การกสงฺฆํ อนญฺญาย คณสฺส ฉนฺทํ โอสาเรสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฎฺฐานานํ เอเกน สมุฎฺฐาเนน สมุฎฺฐาติ – ธุรนิเกฺขเป…เป.…ฯ
210. Samaggena saṅghena ukkhittaṃ bhikkhuniṃ dhammena vinayena satthusāsanena anapaloketvā kārakasaṅghaṃ anaññāya gaṇassa chandaṃ osārentiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Thullanandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Thullanandā bhikkhunī samaggena saṅghena ukkhittaṃ bhikkhuniṃ dhammena vinayena satthusāsanena anapaloketvā kārakasaṅghaṃ anaññāya gaṇassa chandaṃ osāresi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – dhuranikkhepe…pe….
๒๑๑. อวสฺสุตาย ภิกฺขุนิยา อวสฺสุตสฺส ปุริสปุคฺคลสฺส หตฺถโต ขาทนียํ วา โภชนียํ วา สหตฺถา ปฎิคฺคเหตฺวา ภุญฺชนฺติยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญโตฺตฯ กํ อารพฺภาติ? สุนฺทรีนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? สุนฺทรีนนฺทา ภิกฺขุนี อวสฺสุตา อวสฺสุตสฺส ปุริสปุคฺคลสฺส หตฺถโต อามิสํ ปฎิคฺคเหสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฎฺฐานานํ เอเกน สมุฎฺฐาเนน สมุฎฺฐาติ – ปฐมปาราชิเก…เป.…ฯ
211. Avassutāya bhikkhuniyā avassutassa purisapuggalassa hatthato khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā sahatthā paṭiggahetvā bhuñjantiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Sundarīnandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Sundarīnandā bhikkhunī avassutā avassutassa purisapuggalassa hatthato āmisaṃ paṭiggahesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – paṭhamapārājike…pe….
๒๑๒. ‘‘กิํ เต, อเยฺย, เอโส ปุริสปุคฺคโล กริสฺสติ อวสฺสุโต วา อนวสฺสุโต วา, ยโต ตฺวํ อนวสฺสุตา! อิงฺฆ, อเยฺย, ยํ เต เอโส ปุริสปุคฺคโล เทติ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา, ตํ ตฺวํ สหตฺถา ปฎิคฺคเหตฺวา ขาท วา ภุญฺช วา’’ติ อุโยฺยเชนฺติยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญโตฺตฯ กํ อรพฺภาติ? อญฺญตรํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? อญฺญตรา ภิกฺขุนี –‘‘กิํ เต, อเยฺย, เอโส ปุริสปุคฺคโล กริสฺสติ อวสฺสุโต วา อนวสฺสุโต วา, ยโต ตฺวํ อนวสฺสุตา! อิงฺฆ, อเยฺย, ยํ เต เอโส ปุริสปุคฺคโล เทติ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา, ตํ ตฺวํ สหตฺถา ปฎิคฺคเหตฺวา ขาท วา ภุญฺช วา’’ติ อุโยฺยเชสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฎฺฐานานํ ตีหิ สมุฎฺฐาเนหิ สมุฎฺฐาติ…เป.…ฯ
212. ‘‘Kiṃ te, ayye, eso purisapuggalo karissati avassuto vā anavassuto vā, yato tvaṃ anavassutā! Iṅgha, ayye, yaṃ te eso purisapuggalo deti khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā, taṃ tvaṃ sahatthā paṭiggahetvā khāda vā bhuñja vā’’ti uyyojentiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ arabbhāti? Aññataraṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Aññatarā bhikkhunī –‘‘kiṃ te, ayye, eso purisapuggalo karissati avassuto vā anavassuto vā, yato tvaṃ anavassutā! Iṅgha, ayye, yaṃ te eso purisapuggalo deti khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā, taṃ tvaṃ sahatthā paṭiggahetvā khāda vā bhuñja vā’’ti uyyojesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ tīhi samuṭṭhānehi samuṭṭhāti…pe….
๒๑๓. กุปิตาย อนตฺตมนาย ภิกฺขุนิยา ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฎินิสฺสชฺชนฺติยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญโตฺตฯ กํ อารพฺภาติ? จณฺฑกาฬิํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? จณฺฑกาฬี ภิกฺขุนี กุปิตา อนตฺตมนา เอวํ อวจ – ‘‘พุทฺธํ ปจฺจาจิกฺขามิ, ธมฺมํ ปจฺจาจิกฺขามิ, สงฺฆํ ปจฺจาจิกฺขามิ, สิกฺขํ ปจฺจาจิกฺขามี’’ติ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฎฺฐานานํ เอเกน สมุฎฺฐาเนน สมุฎฺฐาติ – ธุรนิเกฺขเป…เป.…ฯ
213. Kupitāya anattamanāya bhikkhuniyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjantiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Caṇḍakāḷiṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Caṇḍakāḷī bhikkhunī kupitā anattamanā evaṃ avaca – ‘‘buddhaṃ paccācikkhāmi, dhammaṃ paccācikkhāmi, saṅghaṃ paccācikkhāmi, sikkhaṃ paccācikkhāmī’’ti, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – dhuranikkhepe…pe….
๒๑๔. กิสฺมิญฺจิเทว อธิกรเณ ปจฺจากตาย ภิกฺขุนิยา ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฎินิสฺสชฺชนฺติยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญโตฺตฯ กํ อารพฺภาติ? จณฺฑกาฬิํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? จณฺฑกาฬี ภิกฺขุนี กิสฺมิญฺจิเทว อธิกรเณ ปจฺจากตา กุปิตา อนตฺตมนา เอวํ อวจ – ‘‘ฉนฺทคามินิโย จ ภิกฺขุนิโย, โทสคามินิโย จ ภิกฺขุนิโย, โมหคามินิโย จ ภิกฺขุนิโย, ภยคามินิโย จ ภิกฺขุนิโย’’ติ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฎฺฐานานํ เอเกน สมุฎฺฐาเนน สมุฎฺฐาติ – ธุรนิเกฺขเป…เป.…ฯ
214. Kismiñcideva adhikaraṇe paccākatāya bhikkhuniyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjantiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Caṇḍakāḷiṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Caṇḍakāḷī bhikkhunī kismiñcideva adhikaraṇe paccākatā kupitā anattamanā evaṃ avaca – ‘‘chandagāminiyo ca bhikkhuniyo, dosagāminiyo ca bhikkhuniyo, mohagāminiyo ca bhikkhuniyo, bhayagāminiyo ca bhikkhuniyo’’ti, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – dhuranikkhepe…pe….
๒๑๕. สํสฎฺฐานํ ภิกฺขุนีนํ ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฎินิสฺสชฺชนฺตีนํ สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญโตฺตฯ กํ อารพฺภาติ? สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย สํสฎฺฐา วิหริํสุ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฎฺฐานานํ เอเกน สมุฎฺฐาเนน สมุฎฺฐาติ – ธุรนิเกฺขเป…เป.…ฯ
215. Saṃsaṭṭhānaṃ bhikkhunīnaṃ yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjantīnaṃ saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Sambahulā bhikkhuniyo ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Sambahulā bhikkhuniyo saṃsaṭṭhā vihariṃsu, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – dhuranikkhepe…pe….
๒๑๖. ‘‘สํสฎฺฐาว, อเยฺย, ตุเมฺห วิหรถฯ มา ตุเมฺห นานา วิหริตฺถา’’ติ อุโยฺยเชนฺติยา ยาวตติยํ สมนุภาสนาย น ปฎินิสฺสชฺชนฺติยา สงฺฆาทิเสโส กตฺถ ปญฺญโตฺตติ? สาวตฺถิยํ ปญฺญโตฺตฯ กํ อารพฺภาติ? ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภฯ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมินฺติ? ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี – ‘‘สํสฎฺฐาว อเยฺย, ตุเมฺห วิหรถ, มา ตุเมฺห นานา วิหริตฺถา’’ติ อุโยฺยเชสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ เอกา ปญฺญตฺติฯ ฉนฺนํ อาปตฺติสมุฎฺฐานานํ เอเกน สมุฎฺฐาเนน สมุฎฺฐาติ – ธุรนิเกฺขเป…เป.…ฯ
216. ‘‘Saṃsaṭṭhāva, ayye, tumhe viharatha. Mā tumhe nānā viharitthā’’ti uyyojentiyā yāvatatiyaṃ samanubhāsanāya na paṭinissajjantiyā saṅghādiseso kattha paññattoti? Sāvatthiyaṃ paññatto. Kaṃ ārabbhāti? Thullanandaṃ bhikkhuniṃ ārabbha. Kismiṃ vatthusminti? Thullanandā bhikkhunī – ‘‘saṃsaṭṭhāva ayye, tumhe viharatha, mā tumhe nānā viharitthā’’ti uyyojesi, tasmiṃ vatthusmiṃ. Ekā paññatti. Channaṃ āpattisamuṭṭhānānaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhāti – dhuranikkhepe…pe….
ทส สงฺฆาทิเสสา นิฎฺฐิตาฯ
Dasa saṅghādisesā niṭṭhitā.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
อุสฺสยโจริ คามนฺตํ, อุกฺขิตฺตํ ขาทเนน จ;
Ussayacori gāmantaṃ, ukkhittaṃ khādanena ca;
กิํ เต กุปิตา กิสฺมิญฺจิ, สํสฎฺฐา ญายเต ทสาติฯ
Kiṃ te kupitā kismiñci, saṃsaṭṭhā ñāyate dasāti.
