| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಖುದ್ದಸಿಕ್ಖಾ-ಮೂಲಸಿಕ್ಖಾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
2. Saṅghādisesaniddesavaṇṇanā
೧೯. ವುಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಗರುಕತ್ತಾ ಗರುಕಾತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ನವಾತಿ ತೇಸಂ ಗಣನಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ನನು ‘‘ನವಾ’’ತಿ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ, ‘‘ತೇರಸಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ? ನಾಯಂ ದೋಸೋ, ಚಿರೇನಾಪಜ್ಜಿತಬ್ಬೇ ಚತ್ತಾರೋ ಯಾವತತಿಯಕೇ ಠಪೇತ್ವಾ ವೀತಿಕ್ಕಮಕ್ಖಣೇಯೇವ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ ಪಠಮಾಪತ್ತಿಕಾ ವುಚ್ಚನ್ತೀತಿ। ಇದಾನಿ ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಮೋಚೇತುಕಾಮತಾ’’ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ಥ ಸುಕ್ಕಸ್ಸಾತಿ ಆಸಯಧಾತುನಾನತ್ತತೋ ನೀಲಾದಿವಸೇನ ದಸವಿಧೇ ಸುಕ್ಕೇ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸುಕ್ಕಸ್ಸ। ಮೋಚೇತುಕಾಮತಾತಿ ಮೋಚೇತುಕಾಮತಾಯ, ಯ-ಕಾರೋ ಲುತ್ತನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ। ಇಮಿನಾ ಪನ ವಚನೇನ ಮೋಚನಸ್ಸಾದ ಮುಚ್ಚನಸ್ಸಾದ ಮುತ್ತಸ್ಸಾದಮೇಥುನಸ್ಸಾದ ಫಸ್ಸಸ್ಸಾದ ಕಣ್ಡುವನಸ್ಸಾದ ದಸ್ಸನಸ್ಸಾದ ನಿಸಜ್ಜನಸ್ಸಾದ ವಾಚಸ್ಸಾದ ಗೇಹಸಿತಪೇಮ ವನಭಙ್ಗಿಯ ಸಙ್ಖಾತೇಸು ಏಕಾದಸಸ್ಸಾದೇಸು ಏಕಂಯೇವ ಮೋಚನಸ್ಸಾದಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
19. Vuṭṭhānassa garukattā garukāti saṅghādisesā vuccanti. Navāti tesaṃ gaṇanaparicchedo. Nanu ‘‘navā’’ti kasmā vuttaṃ, ‘‘terasā’’ti vattabbanti? Nāyaṃ doso, cirenāpajjitabbe cattāro yāvatatiyake ṭhapetvā vītikkamakkhaṇeyeva āpajjitabbā paṭhamāpattikā vuccantīti. Idāni te dassetuṃ ‘‘mocetukāmatā’’tiādi āraddhaṃ. Tattha sukkassāti āsayadhātunānattato nīlādivasena dasavidhe sukke yassa kassaci sukkassa. Mocetukāmatāti mocetukāmatāya, ya-kāro luttaniddiṭṭho. Iminā pana vacanena mocanassāda muccanassāda muttassādamethunassāda phassassāda kaṇḍuvanassāda dassanassāda nisajjanassāda vācassāda gehasitapema vanabhaṅgiya saṅkhātesu ekādasassādesu ekaṃyeva mocanassādaṃ dasseti.
ತತ್ಥ ಮೋಚನಾಯ ಅಸ್ಸಾದೋ ಸುಖವೇದನಾ ಮೋಚನಸ್ಸಾದೋ। ಮುಚ್ಚನೇ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಮುಚ್ಚನೇ ಅಸ್ಸಾದೋ ಮುಚ್ಚನಸ್ಸಾದೋ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸತ್ತಮೀತಪ್ಪುರಿಸೇನ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಇಮೇಹಿ ಪನ ನವಹಿ ಪದೇಹಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಅಸ್ಸಾದಸೀಸೇನ ರಾಗೋ ವುತ್ತೋ। ಗೇಹನಿಸ್ಸಿತೇಸು ಮಾತಾದೀಸು ಪೇಮಂ ಗೇಹೇ ಸಿತಂ ಪೇಮನ್ತಿ ಗೇಹಸಿತಪೇಮಂ, ಇಮಿನಾ ಸರೂಪೇನೇವ ರಾಗೋ ವುತ್ತೋ। ಸನ್ಥವಕರಣತ್ಥಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ಪೇಸಿತಪುಪ್ಫಾದಿ ವನಭಙ್ಗಿಯಂ, ಇಮಿನಾ ಚ ವತ್ಥುವಸೇನ ರಾಗೋ ವುತ್ತೋ। ಮೇಥುನಸ್ಸಾದೋಪಿ ಇತ್ಥಿಯಾ ಗಹಣಪ್ಪಯೋಗೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸಬ್ಬತ್ಥೇವ ಚ ಪನ ಚೇತನಾನಿಮಿತ್ತುಪಕ್ಕಮಮೋಚನೇ ಸತಿ ವಿಸಙ್ಕೇತಾಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಉಪಕ್ಕಮ್ಮ ಹತ್ಥಾದಿನಾ ನಿಮಿತ್ತೇ ಉಪಕ್ಕಮಿತ್ವಾ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಸುಪಿನನ್ತೇನಾತಿ ಸುಪಿನೋಯೇವ ಸುಪಿನನ್ತೋ ‘‘ಕಮ್ಮಮೇವ ಕಮ್ಮನ್ತೋ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ ಅನ್ತ-ಸದ್ದಸ್ಸ ತಬ್ಭಾವವುತ್ತಿತ್ತಾ। ತಂ ಸುಪಿನನ್ತಂ ವಿನಾ ವಿಮೋಚಯಂ ಸುಕ್ಕಂ ವಿಮೋಚೇನ್ತೋ ಸಮಣೋ ಯೋ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಗರುಕಂ ಗರುಕಾಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಫುಸೇ ಫುಸೇಯ್ಯ, ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಅಜ್ಝತ್ತರೂಪಬಹಿದ್ಧಾರೂಪಉಭಯರೂಪಆಕಾಸೇಕಟಿಕಮ್ಪನಸಙ್ಖಾತೇಸು ಚತೂಸು ಉಪಾಯೇಸು ಸತಿ ರಾಗೂಪತ್ಥಮ್ಭಾದೀಸು ಚ ಕಾಲೇಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಅಙ್ಗಜಾತೇ ಕಮ್ಮಞ್ಞತಂ ಪತ್ತೇ ‘‘ಆರೋಗ್ಯತ್ಥಾಯಾ’’ತಿಆದೀಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಅಧಿಪ್ಪಾಯವತ್ಥುಭೂತಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸುಕ್ಕಂ ಮೋಚನಸ್ಸಾದಚೇತನಾಯ ಏವ ನಿಮಿತ್ತೇ ಉಪಕ್ಕಮ್ಮ ಮೋಚೇನ್ತೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಸಬ್ಬಥಾ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
Tattha mocanāya assādo sukhavedanā mocanassādo. Muccane attano dhammatāya muccane assādo muccanassādo. Evaṃ sabbattha sattamītappurisena attho daṭṭhabbo. Imehi pana navahi padehi sampayuttaassādasīsena rāgo vutto. Gehanissitesu mātādīsu pemaṃ gehe sitaṃ pemanti gehasitapemaṃ, iminā sarūpeneva rāgo vutto. Santhavakaraṇatthāya itthiyā pesitapupphādi vanabhaṅgiyaṃ, iminā ca vatthuvasena rāgo vutto. Methunassādopi itthiyā gahaṇappayogena veditabbo. Sabbattheva ca pana cetanānimittupakkamamocane sati visaṅketābhāvo veditabbo. Upakkamma hatthādinā nimitte upakkamitvā. Aññatra supinantenāti supinoyeva supinanto ‘‘kammameva kammanto’’tiādīsu viya anta-saddassa tabbhāvavuttittā. Taṃ supinantaṃ vinā vimocayaṃ sukkaṃ vimocento samaṇo yo koci bhikkhu garukaṃ garukāpattisaṅkhātaṃ saṅghādisesaṃ phuse phuseyya, āpajjeyyāti vuttaṃ hoti. Ettha ca ajjhattarūpabahiddhārūpaubhayarūpaākāsekaṭikampanasaṅkhātesu catūsu upāyesu sati rāgūpatthambhādīsu ca kālesu yena kenaci aṅgajāte kammaññataṃ patte ‘‘ārogyatthāyā’’tiādīsu yena kenaci adhippāyena adhippāyavatthubhūtaṃ yaṃ kiñci sukkaṃ mocanassādacetanāya eva nimitte upakkamma mocento saṅghādisesaṃ āpajjatīti sabbathā adhippāyo daṭṭhabbo.
ಪಠಮೋ।
Paṭhamo.
೨೦. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗವಾತಿ ಕಾಯೇ ಸಂಸಗ್ಗೋ, ತಸ್ಮಿಂ ರಾಗೋ, ಸೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ವನ್ತು, ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗಸಮಙ್ಗೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಮಣೋ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಉಪಕ್ಕಮ್ಮಾತಿ ಕಾಯೇನ ವಾಯಮಿತ್ವಾ। ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಂ ಸಮ್ಫುಸನ್ತೋತಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಲೋಮೇನಪಿ ಪರಾಮಸನ್ತೋ ಗರುಕಂ ಫುಸೇತಿ ಯೋಜನಾ। ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ ಅಮತಾ ಇತ್ಥೀ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥೀ। ತತ್ಥ ‘‘ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗರಾಗವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಮಾತುಪೇಮಾದಿಂ , ಇತ್ಥಿಯಾ ಗಹಿತಮೋಕ್ಖಾಧಿಪ್ಪಾಯಞ್ಚ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಇತ್ಥಿಯಾ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ, ಪಣ್ಡಕಪುರಿಸತಿರಚ್ಛಾನಗತಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ಚ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಇತ್ಥಿಯಾ ಪನ ಕಾಯೇನ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಾಮಸನೇ, ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧೇನ ಕಾಯಾಮಸನೇ ಚ ಯಕ್ಖೀಪೇತೀಪಣ್ಡಕಾನಂ ಕಾಯೇನ ಕಾಯಾಮಸನೇ ಚ ಪುರಿಸತಿರಚ್ಛಾನಗತಿತ್ಥೀನಂ ಕಾಯೇನ ಕಾಯಾಮಸನೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ, ತಥಾಯಕ್ಖೀಆದೀನಂ ಕಾಯೇನ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಾದೀಸು ಚ। ಮತಿತ್ಥಿಯಾ ಪನ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಇತ್ಥಿಯಾ ಪನ ಫುಸಿಯಮಾನೋ ಸೇವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋಪಿ ಸಚೇ ಕಾಯೇನ ನ ವಾಯಮತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ।
20.Kāyasaṃsaggarāgavāti kāye saṃsaggo, tasmiṃ rāgo, so assa atthīti vantu, kāyasaṃsaggarāgasamaṅgīti attho. Samaṇo itthisaññīti sambandho. Upakkammāti kāyena vāyamitvā. Manussitthiṃ samphusantoti antamaso lomenapi parāmasanto garukaṃ phuseti yojanā. Manussabhūtā amatā itthī manussitthī. Tattha ‘‘kāyasaṃsaggarāgavā’’ti iminā mātupemādiṃ , itthiyā gahitamokkhādhippāyañca paṭikkhipati. Itthiyā vematikassa, paṇḍakapurisatiracchānagatasaññissa ca thullaccayaṃ. Itthiyā pana kāyena kāyappaṭibaddhāmasane, kāyappaṭibaddhena kāyāmasane ca yakkhīpetīpaṇḍakānaṃ kāyena kāyāmasane ca purisatiracchānagatitthīnaṃ kāyena kāyāmasanepi dukkaṭaṃ, tathāyakkhīādīnaṃ kāyena kāyappaṭibaddhādīsu ca. Matitthiyā pana thullaccayaṃ. Itthiyā pana phusiyamāno sevanādhippāyopi sace kāyena na vāyamati, anāpatti.
ದುತಿಯೋ।
Dutiyo.
೨೧. ತಥಾತಿ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞೀ। ಸುಣನ್ತಿನ್ತಿ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಪಥೇ ಠತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಚನಂ ಸುಣನ್ತಿಞ್ಚ। ವಿಞ್ಞುಞ್ಚಾತಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾದುಟ್ಠುಲ್ಲಸಲ್ಲಕ್ಖಣಸಮತ್ಥಞ್ಚ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಂ। ಮಗ್ಗಂ ವಾತಿ ವಚ್ಚಮಗ್ಗಪಸ್ಸಾವಮಗ್ಗಾನಂ ವಸೇನ ಮಗ್ಗಂ ವಾ ಮೇಥುನಂ ವಾ ಆರಬ್ಭಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಾರಾಗೇನಾತಿ ದುಟ್ಠಾ ಚ ಸಾ ಅಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತತಾಯ ಥೂಲಾ ಚ ಲಾಮಕಜನಸಾಧಾರಣತಾಯಾತಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ। ಸಾವ ಪುನ ವಾಚಾ ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಾ। ತಸ್ಸಂ ಅಸ್ಸಾದಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ ರಾಗೋತಿ ಸಮಾಸೋ, ತೇನ। ಓಭಾಸಿತ್ವಾತಿ ವಣ್ಣಾವಣ್ಣಯಾಚನಾದಿವಸೇನ ಅಸದ್ಧಮ್ಮವಚನಂ ವತ್ವಾ। ಅಸುಣನ್ತಿಯಾ ಪನ ದೂತೇನ ವಾ ಪಣ್ಣೇನ ವಾ ಆರೋಚಿತೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ತತ್ಥ ದ್ವಿನ್ನಂ ಮಗ್ಗಾನಂ ವಸೇನ ವಣ್ಣಾವಣ್ಣೇಹಿ, ಮೇಥುನಯಾಚನಾದೀಹಿ ವಾ ‘‘ಸಿಖರಣೀಸಿ, ಸಮ್ಭಿನ್ನಾಸಿ, ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕಾಸೀ’’ತಿ ಇಮೇಸು ತೀಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಅಕ್ಕೋಸವಚನೇನ ವಾ ಓಭಾಸನ್ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ಅಧಕ್ಖಕಉಬ್ಭಜಾಣುಮಣ್ಡಲಂ ಆದಿಸ್ಸ ವಣ್ಣಾದಿಭಣನೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ತಥಾ ಯಕ್ಖೀಪೇತೀಪಣ್ಡಕಾನಂ ವಚ್ಚಮಗ್ಗಪಸ್ಸಾವಮಗ್ಗೇ ಆದಿಸ್ಸ ವಣ್ಣಾದಿಭಣನೇ ಮೇಥುನಯಾಚನಾದೀಸುಪಿ। ತೇಸಂ ಪನ ಅಧಕ್ಖಕಾದಿಕೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ತಥಾ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥೀನಂ ಉಬ್ಭಕ್ಖಕೇ ಅಧೋಜಾಣುಮಣ್ಡಲೇ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧೇ ಚ।
21.Tathāti itthisaññī. Suṇantinti viññattipathe ṭhatvā attano vacanaṃ suṇantiñca. Viññuñcāti duṭṭhullāduṭṭhullasallakkhaṇasamatthañca manussitthiṃ. Maggaṃ vāti vaccamaggapassāvamaggānaṃ vasena maggaṃ vā methunaṃ vā ārabbhāti sambandho. Duṭṭhullavācārāgenāti duṭṭhā ca sā asaddhammappaṭisaṃyuttatāya thūlā ca lāmakajanasādhāraṇatāyāti duṭṭhullā. Sāva puna vācā duṭṭhullavācā. Tassaṃ assādasampayutto rāgoti samāso, tena. Obhāsitvāti vaṇṇāvaṇṇayācanādivasena asaddhammavacanaṃ vatvā. Asuṇantiyā pana dūtena vā paṇṇena vā ārocite anāpatti. Tattha dvinnaṃ maggānaṃ vasena vaṇṇāvaṇṇehi, methunayācanādīhi vā ‘‘sikharaṇīsi, sambhinnāsi, ubhatobyañjanakāsī’’ti imesu tīsu aññatarena akkosavacanena vā obhāsantassa saṅghādiseso, adhakkhakaubbhajāṇumaṇḍalaṃ ādissa vaṇṇādibhaṇane thullaccayaṃ, tathā yakkhīpetīpaṇḍakānaṃ vaccamaggapassāvamagge ādissa vaṇṇādibhaṇane methunayācanādīsupi. Tesaṃ pana adhakkhakādike dukkaṭaṃ, tathā manussitthīnaṃ ubbhakkhake adhojāṇumaṇḍale kāyappaṭibaddhe ca.
ತತಿಯೋ।
Tatiyo.
೨೨. ಅತ್ತಕಾಮುಪಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತೇನ ಕಾಮೇನ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಕಾಮುಪಟ್ಠಾನಂ। ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಕಾಮುಪಟ್ಠಾನಂ ಅತ್ತಕಾಮುಪಟ್ಠಾನಂ। ಅಥ ವಾ ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕಾಮಂ, ಅತ್ತನೋ ಕಾಮಂ ಅತ್ತಕಾಮಂ, ಸಯಂ ಮೇಥುನರಾಗವಸೇನ ಪತ್ಥಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತ್ತಕಾಮಞ್ಚ ತಂ ಉಪಟ್ಠಾನಞ್ಚಾತಿ ಅತ್ತಕಾಮುಪಟ್ಠಾನಂ। ತಸ್ಸ ವಣ್ಣೋ ಗುಣೋ, ತಂ। ವತ್ವಾತಿ ‘‘ಯದಿದಂ ಕಾಮುಪಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ, ಏತದಗ್ಗಂ ಉಪಟ್ಠಾನಾನ’’ನ್ತಿ ಕಾಮುಪಟ್ಠಾನೇ ವಣ್ಣಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಹತ್ಥಮುದ್ದಾಯಪಿ ಇತ್ಥೀತಿ ಸಞ್ಞೀ ಪಕಾಸೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಾಚಾತಿ ವಾಚಾಯ ಯಕಾರಲೋಪವಸೇನ। ಮೇಥುನಯುತ್ತೇನಾತಿ ಮೇಥುನಯುತ್ತಾಯ, ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸವಸೇನ ತಾಯ ‘‘ಅರಹಸಿ ತ್ವಂ ಮಯ್ಹಂ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ದಾತು’’ನ್ತಿಆದಿಕಾಯ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾಯ ವಾಚಾಯ ಮೇಥುನಯಾಚನೇ ಮೇಥುನರಾಗಿನೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಮೇಥುನೇರಾಗೋ, ಸೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಮೇಥುನರಾಗೀ, ತಸ್ಸ। ಗರು ಹೋತೀತಿ ಗರುಕಾಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮ-ಕಾರೋ ಪದಸನ್ಧಿಕರೋ। ಏತ್ಥ ಪನ ಪಣ್ಡಕೇ ಪಣ್ಡಕಸಞ್ಞಿನೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಿನೋ ದುಕ್ಕಟಂ।
22.Attakāmupaṭṭhānanti methunadhammasaṅkhātena kāmena upaṭṭhānaṃ kāmupaṭṭhānaṃ. Attano atthāya kāmupaṭṭhānaṃ attakāmupaṭṭhānaṃ. Atha vā kāmīyatīti kāmaṃ, attano kāmaṃ attakāmaṃ, sayaṃ methunarāgavasena patthitanti attho. Attakāmañca taṃ upaṭṭhānañcāti attakāmupaṭṭhānaṃ. Tassa vaṇṇo guṇo, taṃ. Vatvāti ‘‘yadidaṃ kāmupaṭṭhānaṃ nāma, etadaggaṃ upaṭṭhānāna’’nti kāmupaṭṭhāne vaṇṇaṃ antamaso hatthamuddāyapi itthīti saññī pakāsetvāti attho. Vācāti vācāya yakāralopavasena. Methunayuttenāti methunayuttāya, liṅgavipallāsavasena tāya ‘‘arahasi tvaṃ mayhaṃ methunaṃ dhammaṃ dātu’’ntiādikāya methunadhammappaṭisaṃyuttāya vācāya methunayācane methunarāginoti sambandho. Methunerāgo, so assa atthīti methunarāgī, tassa. Garu hotīti garukāpatti hotīti attho. Ma-kāro padasandhikaro. Ettha pana paṇḍake paṇḍakasaññino thullaccayaṃ, tasmiṃyeva itthisaññino dukkaṭaṃ.
ಚತುತ್ಥೋ।
Catuttho.
೨೩. ಇತ್ಥಿಯಾ ವಾ ಪುರಿಸಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ದೇಸಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇತ್ಥಿಯಾ ವಾತಿ ‘‘ದಸ ಇತ್ಥಿಯೋ ಮಾತುರಕ್ಖಿತಾ ಪಿತುರಕ್ಖಿತಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೩೦೩) ಚ ‘‘ದಸ ಭರಿಯಾಯೋ ಧನಕ್ಕೀತಾ ಛನ್ದವಾಸಿನೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೩೦೩) ಚ ವುತ್ತಾಯ ವೀಸತಿವಿಧಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ವಾ ಪುರಿಸಸ್ಸ ವಾ ತಂಸಮ್ಬನ್ಧವಸೇನ ತೇಸಂ ಮಾತಾದೀನಂ ವಾ। ಸನ್ದೇಸನ್ತಿ ಇತ್ಥಿಯಾ ವಾ ಪುರಿಸೇನ ವಾ ಉಭಿನ್ನಂ ಮಾತಾದೀಹಿ ವಾ ‘‘ಏಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಇತ್ಥಿಂ ವಾ ಪುರಿಸಂ ವಾ ಏವಂ ಭಣಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ಜಾಯಮ್ಪತಿಭಾವಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ಸನ್ದೇಸವಚನಂ। ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾತಿ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ। ವೀಮಂಸಿತ್ವಾತಿ ಯತ್ಥ ಪೇಸಿತೋ, ತೇಸಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ವಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ವಾ। ಹರಂ ಪಚ್ಚಾತಿ ಇತ್ಥೀ ವಾ ಪುರಿಸೋ ವಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತು ವಾ, ಮಾ ವಾ, ಯೇಹಿ ಪೇಸಿತೋ, ತೇಸಂ ಪಚ್ಚಾಹರನ್ತೋ ವಾ ಹರಾಪೇನ್ತೋ ವಾ, ಜಾಯಮ್ಪತಿಭಾವೋ ಹೋತು ವಾ, ಮಾ ವಾ, ಅಕಾರಣಮೇತಂ। ಇಮಾಯ ತಿವಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ ಚ, ದ್ವೀಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಪಣ್ಡಕೇ ಚ ಅಙ್ಗತ್ತಯೇನಾಪಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಏಕೇನ ದುಕ್ಕಟಂ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಹರಂ ಪಚ್ಛಾ’’ತಿ ವಿಪಾಠಂ ಪರಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ‘‘ಪಚ್ಛಾ ಹರ’’ನ್ತಿ ಯೋಜೇನ್ತಿ, ತಂ ನ ಸುನ್ದರಂ ಪಚ್ಚಾತಿ ಉಪಸಗ್ಗತ್ತಾ। ಪದಸ್ಸ ಉಪರಿ ಅತ್ಥೇ ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಹಿ ಉಪಸಗ್ಗೋ ನಾಮ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪತಿ ಆ’’ತಿ ಉಪಸಗ್ಗಾನಂ ‘‘ಹರ’’ನ್ತಿಮಸ್ಸ ಪದಸ್ಸ ಉಪರಿ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ।
23. Itthiyā vā purisassa vā sandesaṃ paṭiggahetvāti sambandho. Itthiyā vāti ‘‘dasa itthiyo māturakkhitā piturakkhitā’’tiādinā (pārā. 303) ca ‘‘dasa bhariyāyo dhanakkītā chandavāsinī’’tiādinā (pārā. 303) ca vuttāya vīsatividhāya itthiyā vā purisassa vā taṃsambandhavasena tesaṃ mātādīnaṃ vā. Sandesanti itthiyā vā purisena vā ubhinnaṃ mātādīhi vā ‘‘ehi, bhante, itthannāmaṃ itthiṃ vā purisaṃ vā evaṃ bhaṇāhī’’ti vuttaṃ jāyampatibhāvasannissitaṃ sandesavacanaṃ. Paṭiggahetvāti ‘‘sādhū’’ti kāyena vā vācāya vā sampaṭicchitvā. Vīmaṃsitvāti yattha pesito, tesaṃ adhippāyaṃ upaparikkhitvā vā upaparikkhāpetvā vā. Haraṃ paccāti itthī vā puriso vā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchatu vā, mā vā, yehi pesito, tesaṃ paccāharanto vā harāpento vā, jāyampatibhāvo hotu vā, mā vā, akāraṇametaṃ. Imāya tivaṅgasampattiyā saṅghādiseso ca, dvīhi aṅgehi paṇḍake ca aṅgattayenāpi thullaccayaṃ, ekena dukkaṭaṃ. Keci pana ‘‘haraṃ pacchā’’ti vipāṭhaṃ parikappetvā ‘‘pacchā hara’’nti yojenti, taṃ na sundaraṃ paccāti upasaggattā. Padassa upari atthe sajjento pakāsento gacchatīti hi upasaggo nāma, tasmā ‘‘pati ā’’ti upasaggānaṃ ‘‘hara’’ntimassa padassa upari bhavitabbanti.
ಪಞ್ಚಮೋ।
Pañcamo.
೨೪. ಸಂಯಾಚಿತಪರಿಕ್ಖಾರನ್ತಿ ಸಂ ಅತ್ತನಾ ಯಾಚಿತೋ ವಾಸಿಆದಿಕೋ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ಯಸ್ಸಾ, ತಂ। ಅದೇಸಿತವತ್ಥುಕನ್ತಿ ಉತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮೇನ ಅದೇಸಿತಂ ವತ್ಥು ಕುಟಿಕರಣಪ್ಪದೇಸೋ ಯಸ್ಸಾತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ, ತಂ। ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತನ್ತಿ ಇದಾನಿ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ತಿಸ್ಸೋ ವಿದತ್ಥಿಯೋ ಸುಗತವಿದತ್ಥಿ ನಾಮ, ತಾಯ ‘‘ದೀಘಸೋ ದ್ವಾದಸ ವಿದತ್ಥಿಯೋ ಸುಗತಸ್ಸ ವಿದತ್ಥಿಯಾ ತಿರಿಯಂ ಸತ್ತನ್ತರಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೩೪೮) ಏವಂ ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣಂ ಏಕತೋಭಾಗೇನಾಪಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಾತಿ ತಂ ತಿರಿಯಂ ಚತುಹತ್ಥಸಙ್ಖಾತಹೇಟ್ಠಿಮಪ್ಪಮಾಣೇ ಸತಿ ದೀಘತೋ ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ವಡ್ಢೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ತತೋ ಊನಕೇ, ದೀಘತೋ ಚ ವಡ್ಢಿತೇ ಅಯಂ ಕುಟಿಸಙ್ಖಂ ನ ಗಚ್ಛತೀತಿ। ‘‘ಮಯ್ಹಂ ವಾಸಾಗಾರಂ ಏತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅತ್ತಾ ಉದ್ದೇಸೋ ಏತಿಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ತುದ್ದೇಸಾ। ಕುಟಿನ್ತಿ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾದಿಕಂ ಕುಟಿಂ ಕತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತ್ಥ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾ ನಾಮ ಅನ್ತೋ ಉದ್ಧಂಮುಖಂ ಲಿತ್ತಾ। ಅವಲಿತ್ತಾ ನಾಮ ಬಹಿ ಅಧೋಮುಖಂ ಲಿತ್ತಾ। ಉಭಯಥಾ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾವಲಿತ್ತಾ। ಕತ್ವಾತಿ ಅನ್ತೋಭೂತಕಾರಿತತ್ಥವಸೇನ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ।
24.Saṃyācitaparikkhāranti saṃ attanā yācito vāsiādiko parikkhāro yassā, taṃ. Adesitavatthukanti uttidutiyakammena adesitaṃ vatthu kuṭikaraṇappadeso yassāti viggaho, taṃ. Pamāṇātikkantanti idāni majjhimassa purisassa tisso vidatthiyo sugatavidatthi nāma, tāya ‘‘dīghaso dvādasa vidatthiyo sugatassa vidatthiyā tiriyaṃ sattantarā’’ti (pārā. 348) evaṃ vuttappamāṇaṃ ekatobhāgenāpi atikkantā pamāṇātikkantāti taṃ tiriyaṃ catuhatthasaṅkhātaheṭṭhimappamāṇe sati dīghato vuttappamāṇato kesaggamattampi vaḍḍhetuṃ na vaṭṭati. Tato ūnake, dīghato ca vaḍḍhite ayaṃ kuṭisaṅkhaṃ na gacchatīti. ‘‘Mayhaṃ vāsāgāraṃ eta’’nti evaṃ attā uddeso etissāti attuddesā. Kuṭinti ullittādikaṃ kuṭiṃ katvāti sambandho. Tattha ullittā nāma anto uddhaṃmukhaṃ littā. Avalittā nāma bahi adhomukhaṃ littā. Ubhayathā ullittāvalittā. Katvāti antobhūtakāritatthavasena kārāpetvā vā.
ತತ್ಥಾಯಂ ವತ್ಥುದೇಸನಕ್ಕಮೋ – ತೇನ ಕುಟಿಕಾರಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕುಟಿವತ್ಥುಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಪದಭಾಜನೇ (ಪಾರಾ॰ ೩೪೯) ವುತ್ತನಯೇನ ಸಙ್ಘಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ವಾ ಸಙ್ಘಪರಿಯಾಪನ್ನಾ, ಸಙ್ಘೇನ ವಾ ಸಮ್ಮತಾ ದ್ವೇ ತಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ ತತ್ಥ ನೇತಬ್ಬಾ। ತೇಹಿ ಚ ಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಾದೀಹಿ ಸೋಳಸಹಿ ಉಪದ್ದವೇಹಿ ವಿರಹಿತತ್ತಾ ಅನಾರಮ್ಭಂ ಅನುಪದ್ದವಂ ದ್ವೀಹಿ ಚತೂಹಿ ವಾ ಬಲಿಬದ್ದೇಹಿ ಯುತ್ತೇನ ಸಕಟೇನ ಏಕಚಕ್ಕಂ ನಿಬ್ಬೋದಕಪತನಟ್ಠಾನೇ ಏಕಂ ಬಹಿ ಕತ್ವಾ ಆವಿಞ್ಛಿತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತಾಯ ‘‘ಸಪರಿಕ್ಕಮನ’’ನ್ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸಚೇಪಿ ಸಙ್ಘಪ್ಪಹೋನಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ಥೇವ, ನೋ ಚೇ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಯಾಚಿತೇಹಿ ಪದಭಾಜನೇ (ಪಾರಾ॰ ೫೦, ೫೧) ವುತ್ತಾಯ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವತ್ಥು ದೇಸೇತಬ್ಬನ್ತಿ। ಅದೇಸಿತವತ್ಥುಕಂ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಕುಟಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಬ್ಬಪ್ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಇದಾನಿ ದ್ವೀಹಿ ಪಿಣ್ಡೇಹಿ ನಿಟ್ಠಾನಂ ಗಮಿಸ್ಸತೀತಿ ಪಠಮಪಿಣ್ಡದಾನೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ದುತಿಯದಾನೇನ ಲೇಪೇ ಸಙ್ಘಟಿತೇ ಸಚೇ ಅದೇಸಿತವತ್ಥುಕಾ ಏವ ವಾ ಹೋತಿ, ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಏವ ವಾ, ಏಕೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ಸಾರಮ್ಭಅಪರಿಕ್ಕಮನತಾಯ ದ್ವೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಾನೀತಿ ಸಚೇ ಉಭಯವಿಪನ್ನಾ, ದ್ವೇ ಚ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ದ್ವೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಾನೀತಿ ಸಬ್ಬಂ ಞೇಯ್ಯಂ।
Tatthāyaṃ vatthudesanakkamo – tena kuṭikārakena bhikkhunā kuṭivatthuṃ sodhetvā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paṇāmetvā padabhājane (pārā. 349) vuttanayena saṅghaṃ tikkhattuṃ yācitvā sabbe vā saṅghapariyāpannā, saṅghena vā sammatā dve tayo bhikkhū tattha netabbā. Tehi ca kipillikādīhi soḷasahi upaddavehi virahitattā anārambhaṃ anupaddavaṃ dvīhi catūhi vā balibaddehi yuttena sakaṭena ekacakkaṃ nibbodakapatanaṭṭhāne ekaṃ bahi katvā āviñchituṃ sakkuṇeyyatāya ‘‘saparikkamana’’nti sallakkhetvā sacepi saṅghappahonakā honti, tattheva, no ce, saṅghamajjhaṃ gantvā tena bhikkhunā yācitehi padabhājane (pārā. 50, 51) vuttāya ñattidutiyakammavācāya vatthu desetabbanti. Adesitavatthukaṃ pamāṇātikkantaṃ kuṭiṃ karissāmīti sabbappayoge dukkaṭaṃ, idāni dvīhi piṇḍehi niṭṭhānaṃ gamissatīti paṭhamapiṇḍadāne thullaccayaṃ, dutiyadānena lepe saṅghaṭite sace adesitavatthukā eva vā hoti, pamāṇātikkantā eva vā, eko saṅghādiseso, sārambhaaparikkamanatāya dve ca dukkaṭānīti sace ubhayavipannā, dve ca saṅghādisesā dve ca dukkaṭānīti sabbaṃ ñeyyaṃ.
ಛಟ್ಠೋ।
Chaṭṭho.
೨೫. ಮಹಲ್ಲಕನ್ತಿ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಭಾವೇನ ಸಂಯಾಚಿತಕುಟಿತೋ ಮಹನ್ತಭಾವೇನ, ವತ್ಥುಂ ದೇಸಾಪೇತ್ವಾ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕಮೇನಾಪಿ ಕಾತಬ್ಬಭಾವೇನ ಚ ಮಹನ್ತತಾಯ ಮಹತ್ತಂ ಲಾತಿ ಆದದಾತೀತಿ ಮಹಲ್ಲಕೋ। ಮಹತ್ತಲಕ ಇತಿ ಠಿತೇ ತ್ತಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಲಸ್ಸ ಚ ದ್ವಿತ್ತಂ, ತಂ। ವಸನಂ ಅತ್ಥೋ ಪಯೋಜನಂ ವಸನತ್ಥೋ, ತಾಯ । ಏತ್ಥ ಪನ ಅದೇಸಿತವತ್ಥುಭಾವೇ ಏಕೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ। ಸೇಸಂ ಅನನ್ತರಸದಿಸಮೇವ। ಇಧ ಚ ತತ್ಥ ಚ ಲೇಣಗುಹಾತಿಣಕುಟಿಪಣ್ಣಚ್ಛದನಗೇಹೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಕಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಚ ಕುಟಿಮ್ಪಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾಸತ್ಥಾಯ ವಾಸಾಗಾರಂ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರತ್ಥಾಯ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ।
25.Mahallakanti sassāmikabhāvena saṃyācitakuṭito mahantabhāvena, vatthuṃ desāpetvā pamāṇātikkamenāpi kātabbabhāvena ca mahantatāya mahattaṃ lāti ādadātīti mahallako. Mahattalaka iti ṭhite ttassa lopo lassa ca dvittaṃ, taṃ. Vasanaṃ attho payojanaṃ vasanattho, tāya . Ettha pana adesitavatthubhāve eko saṅghādiseso. Sesaṃ anantarasadisameva. Idha ca tattha ca leṇaguhātiṇakuṭipaṇṇacchadanagehesu aññataraṃ kārentassa ca kuṭimpi aññassa vāsatthāya vāsāgāraṃ vā ṭhapetvā uposathāgārādīsu aññataratthāya karontassa ca anāpatti.
ಸತ್ತಮೋ।
Sattamo.
೨೬. ಅಮೂಲಕೇನ ಅನ್ತಿಮೇನ ವತ್ಥುನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಮೂಲಕೇನಾತಿ ದಸ್ಸನಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ, ಸವನಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ, ದಿಟ್ಠಸುತಮುತವಸೇನ ಪವತ್ತಪರಿಸಙ್ಕಾಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಚ ಮೂಲಸ್ಸ ಅಭಾವೇನ ನತ್ಥಿ ಮೂಲಮೇತಸ್ಸಾತಿ ಅಮೂಲಕಂ, ತೇನ। ತಂ ಪನ ಸೋ ಆಪನ್ನೋ ವಾ ಹೋತು, ನೋ ವಾ, ಏತಂ ಇಧ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ। ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುಞ್ಚ ಮಾತುಗಾಮಞ್ಚ ತಥಾರೂಪೇ ಠಾನೇ ದಿಸ್ವಾ ಪರಿಸಙ್ಕತಿ, ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಪರಿಸಙ್ಕಾ। ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಚ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಚ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅತ್ಥಿಭಾವಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಪರಿಸಙ್ಕತಿ, ಅಯಂ ಸುತಪರಿಸಙ್ಕಾ। ಧುತ್ತಾನಂ ಇತ್ಥೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚ್ಚನ್ತವಿಹಾರೇಸು ಪುಪ್ಫಗನ್ಧಸುರಾದೀಹಿ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಗತಟ್ಠಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಇದಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ವೀಮಂಸನ್ತೋ ತತ್ಥ ಕೇನಚಿ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಗನ್ಧಾದೀಹಿ ಪೂಜಾ ಕತಾ ಹೋತಿ, ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಅರಿಟ್ಠಂ ವಾ ಪೀತಂ, ಸೋ ತಸ್ಸ ಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಸೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪರಿಸಙ್ಕತಿ। ಅಯಂ ಮುತಪರಿಸಙ್ಕಾ ನಾಮ। ಅನ್ತಿಮೇನ ಚಾತಿ ತತೋ ಪರಂ ವಜ್ಜಾಭಾವೇನ ಅನ್ತೇ ಭವತ್ತಾ ಅನ್ತಿಮೇನೇವ। ವತ್ಥುನಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನುರೂಪೇಸು ಏಕೂನವೀಸತಿಯಾ ಪಾರಾಜಿಕೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಧಮ್ಮೇನ। ಚ-ಕಾರೋ ಪನೇತ್ಥ ಅವಧಾರಣೇ, ತೇನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾದಿಂ ನಿವತ್ತೇತಿ। ಅಥ ವಾ ಚ-ಕಾರೋ ಅಟ್ಠಾನಪ್ಪಯುತ್ತೋ।
26. Amūlakena antimena vatthunāti sambandho. Amūlakenāti dassanasaṅkhātassa, savanasaṅkhātassa, diṭṭhasutamutavasena pavattaparisaṅkāsaṅkhātassa ca mūlassa abhāvena natthi mūlametassāti amūlakaṃ, tena. Taṃ pana so āpanno vā hotu, no vā, etaṃ idha appamāṇaṃ. Tattha bhikkhuñca mātugāmañca tathārūpe ṭhāne disvā parisaṅkati, ayaṃ diṭṭhaparisaṅkā. Andhakāre vā paṭicchanne vā bhikkhussa ca mātugāmassa ca vacanaṃ sutvā aññassa atthibhāvaṃ ajānanto parisaṅkati, ayaṃ sutaparisaṅkā. Dhuttānaṃ itthīhi saddhiṃ paccantavihāresu pupphagandhasurādīhi anubhavitvā gataṭṭhānaṃ disvā ‘‘kena nu kho idaṃ kata’’nti vīmaṃsanto tattha kenaci bhikkhunā gandhādīhi pūjā katā hoti, bhesajjatthāya ariṭṭhaṃ vā pītaṃ, so tassa gandhaṃ ghāyitvā ‘‘ayaṃ so bhavissatī’’ti parisaṅkati. Ayaṃ mutaparisaṅkā nāma. Antimena cāti tato paraṃ vajjābhāvena ante bhavattā antimeneva. Vatthunāti bhikkhuno anurūpesu ekūnavīsatiyā pārājikesu dhammesu aññatarena pārājikena dhammena. Ca-kāro panettha avadhāraṇe, tena saṅghādisesādiṃ nivatteti. Atha vā ca-kāro aṭṭhānappayutto.
ಚೋದೇನ್ತೋ ವಾ ಚೋದಾಪೇನ್ತೋವಾಚಾತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ಚಾವೇತುನ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ಚಾವನತ್ಥಾಯ। ಏತೇನ ಏಕಂ ಚಾವನಾಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸೇ ಅಕ್ಕೋಸಾಧಿಪ್ಪಾಯವುಟ್ಠಾಪನಾಧಿಪ್ಪಾಯಾದಿಕೇ ಸತ್ತಾಧಿಪ್ಪಾಯೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಸುಣಮಾನನ್ತಿ ಇದಂ ‘‘ಚೋದೇನ್ತೋ’’ತಿಆದೀನಂ ಕಮ್ಮಪದಂ, ಇಮಿನಾ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಚೋದನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಪರಮ್ಮುಖಾ ಪನ ಸತ್ತಹಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇಹಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಚೋದೇನ್ತೋತಿ ‘‘ವತ್ಥುಸನ್ದಸ್ಸನಾ ಆಪತ್ತಿಸನ್ದಸ್ಸನಾ ಸಂವಾಸಪ್ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩೮೫-೩೮೬) ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವುತ್ತಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಚೋದನಾನಂ ವಸೇನ ಸಯಂ ಚೋದೇನ್ತೋ ವಾ। ಚೋದಾಪೇನ್ತೋ ವಾತಿ ಪರೇನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಚೋದಾಪೇನ್ತೋ ವಾ। ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಠತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಸೇವಿ, ಅಸ್ಸಮಣೋಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ ವತ್ಥುಸನ್ದಸ್ಸನವಸೇನ ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಾಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಆಪತ್ತಿಸನ್ದಸ್ಸನವಸೇನ ವಾ ‘‘ಅಸ್ಸಮಣೋಸಿ, ನತ್ಥಿ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪೋಸಥೋ ವಾ ಪವಾರಣಾ ವಾ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ವಾ, ಅಸ್ಸಮಣೋಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಸಂವಾಸಪ್ಪಟಿಕ್ಖೇಪವಸೇನ ವಾ ಅಭಿವಾದನಾದಿಸಂವಾಸೇ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ಅಸ್ಸಮಣೋತಿ ಕಸ್ಮಾತಿ ಪುಟ್ಠಸ್ಸ ‘‘ಅಸ್ಸಮಣೋಸೀ’’ತಿಆದಿವಚನೇಹಿ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಕ್ಖೇಪವಸೇನ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಹತ್ಥಮುದ್ದಾಯ ಏವ ವಾಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ದೀಪಯತೋ ‘‘ಕರೋತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಓಕಾಸಂ, ಅಹಂ ತಂ ವತ್ತುಕಾಮೋ’’ತಿ ಏವಂ ಓಕಾಸೇ ಅಕಾರಿತೇ ವಾಚಾಯ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ ಚೇವ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ, ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋವ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
Codento vā codāpentovācāti yojetabbo. Cāvetunti brahmacariyā cāvanatthāya. Etena ekaṃ cāvanādhippāyaṃ gahetvā avasese akkosādhippāyavuṭṭhāpanādhippāyādike sattādhippāye paṭikkhipati. Suṇamānanti idaṃ ‘‘codento’’tiādīnaṃ kammapadaṃ, iminā parammukhā codanaṃ paṭikkhipati. Parammukhā pana sattahi āpattikkhandhehi vadantassa dukkaṭaṃ. Codentoti ‘‘vatthusandassanā āpattisandassanā saṃvāsappaṭikkhepo sāmīcippaṭikkhepo’’ti (pārā. aṭṭha. 2.385-386) saṅkhepato vuttānaṃ catunnaṃ codanānaṃ vasena sayaṃ codento vā. Codāpento vāti parena yena kenaci codāpento vā. Tasmā yo bhikkhussa samīpe ṭhatvā ‘‘tvaṃ methunaṃ dhammaṃ sevi, assamaṇosī’’tiādinā vatthusandassanavasena vā ‘‘tvaṃ methunadhammāpattiṃ āpannosī’’tiādinā āpattisandassanavasena vā ‘‘assamaṇosi, natthi tayā saddhiṃ uposatho vā pavāraṇā vā saṅghakammaṃ vā, assamaṇosī’’tiādinā saṃvāsappaṭikkhepavasena vā abhivādanādisaṃvāse paṭikkhitte assamaṇoti kasmāti puṭṭhassa ‘‘assamaṇosī’’tiādivacanehi sāmīcippaṭikkhepavasena vā antamaso hatthamuddāya eva vāpi etamatthaṃ dīpayato ‘‘karotu me āyasmā okāsaṃ, ahaṃ taṃ vattukāmo’’ti evaṃ okāse akārite vācāya saṅghādiseso ceva dukkaṭañca, okāsaṃ kāretvā codentassa pana saṅghādisesova daṭṭhabbo.
ಅಟ್ಠಮೋ।
Aṭṭhamo.
೨೭. ಅಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಖತ್ತಿಯಾದಿಜಾತಿಕಸ್ಸ ಪರಸ್ಸ। ಕಿರಿಯನ್ತಿ ಮೇಥುನವೀತಿಕ್ಕಮಸಙ್ಖಾತಂ ಕಿರಿಯಂ। ತೇನಾತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವೀತಿಕ್ಕಮಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಮೇಥುನವೀತಿಕ್ಕಮಸನ್ದಸ್ಸನೇನ ಕರಣಭೂತೇನ। ಲೇಸೇನಾತಿ ಯಸ್ಸ ಜಾತಿಆದಯೋ ತತೋ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ವತ್ಥುಂ ಲಿಸ್ಸತಿ ಉದ್ದಿಟ್ಠೇ ವಿತ್ಥಾರಂ ಸಿಲಿಸ್ಸತಿ ವೋಹಾರಮತ್ತೇನೇವಾತಿ ಜಾತಿಆದಯೋವ ‘‘ಲೇಸಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ತೇನ ಜಾತಿಲೇಸನಾಮಲೇಸಾದಿನಾ ಲೇಸೇನ। ಅಞ್ಞನ್ತಿ ಯೋ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ದಿಟ್ಠೋ, ತತೋ ಅಪರಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚಾವೇತುಂ ಅನ್ತಿಮೇನ ವತ್ಥುನಾ ಚೋದಯನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಥಂ? ಕೋಚಿ ಖತ್ತಿಯಜಾತಿಯೋ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ದಿಟ್ಠೋ, ತತೋ ಅಞ್ಞಂ ಅತ್ತನೋ ವೇರಿಂ ಖತ್ತಿಯಜಾತಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ತಂ ಖತ್ತಿಯಂ ಜಾತಿಲೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಖತ್ತಿಯೋ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠೋ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ, ತ್ವಂ ಖತ್ತಿಯೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ಚೋದೇತಿ ಚೋದಾಪೇತಿ ವಾ। ಏವಂ ನಾಮಲೇಸಾದಯೋಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸೇಸಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಅಟ್ಠಮೇ ವುತ್ತಸದಿಸಾಯೇವ।
27.Aññassāti khattiyādijātikassa parassa. Kiriyanti methunavītikkamasaṅkhātaṃ kiriyaṃ. Tenāti aññassa vītikkamasaṅkhātassa methunavītikkamasandassanena karaṇabhūtena. Lesenāti yassa jātiādayo tato aññampi vatthuṃ lissati uddiṭṭhe vitthāraṃ silissati vohāramattenevāti jātiādayova ‘‘lesā’’ti vuccanti, tena jātilesanāmalesādinā lesena. Aññanti yo vītikkamanto diṭṭho, tato aparampi bhikkhuṃ cāvetuṃ antimena vatthunā codayanti sambandho. Kathaṃ? Koci khattiyajātiyo vītikkamanto diṭṭho, tato aññaṃ attano veriṃ khattiyajātikaṃ bhikkhuṃ passitvā taṃ khattiyaṃ jātilesaṃ gahetvā ‘‘khattiyo mayā diṭṭho vītikkamanto, tvaṃ khattiyo pārājikaṃ dhammaṃ āpannosī’’ti codeti codāpeti vā. Evaṃ nāmalesādayopi veditabbā. Sesā vinicchayakathā aṭṭhame vuttasadisāyeva.
ನವಮೋ।
Navamo.
೨೮. ಏತ್ತಾವತಾ ‘‘ಗರುಕಾ ನವಾ’’ತಿ ಉದ್ದಿಟ್ಠೇ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತೇಸು ಆಪನ್ನೇಸು ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಛಾದೇತಿ ಜಾನಮಾಪನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಅತ್ತನಾ ಆಪನ್ನಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾಪತ್ತಿಂ ಆಪತ್ತಿವಸೇನ ವಾ ವತ್ಥುವಸೇನ ವಾ ಜಾನಂ ಜಾನನ್ತೋ ಯಾವತಾ ಯತ್ತಕಾನಿ ಅಹಾನಿ ಛಾದೇತಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ, ತಾವತಾ ತತ್ತಕಾನಿ ಅಹಾನಿ ತಸ್ಸ ಪರಿವಾಸೋ ಹೋತೀತಿ ಏವಂ ಪದಸನ್ಧಿವಸೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿವಾಸೋ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸೋ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸೋತಿ ತಿವಿಧೋ ಪರಿವಾಸೋ। ತೇಸಂ ಪನ ಅತಿಸಙ್ಖೇಪನಯೇನ ಮುಖಮತ್ತೇಪಿ ದಸ್ಸಿತೇ ವಿತ್ಥಾರವಿನಿಚ್ಛಯಪವೇಸೋಪಾಯಸಮ್ಭವೋ ಸಿಯಾತಿ ಮುಖಮತ್ತಂ ದಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮ।
28. Ettāvatā ‘‘garukā navā’’ti uddiṭṭhe vitthārato dassetvā idāni tesu āpannesu paṭipajjitabbākāraṃ dassetuṃ ‘‘chādeti jānamāpanna’’ntiādi vuttaṃ. Tattha yo bhikkhu attanā āpannaṃ saṅghādisesāpattiṃ āpattivasena vā vatthuvasena vā jānaṃ jānanto yāvatā yattakāni ahāni chādeti paṭicchādeti, tāvatā tattakāni ahāni tassa parivāso hotīti evaṃ padasandhivasena attho veditabbo. Tattha paṭicchannaparivāso suddhantaparivāso samodhānaparivāsoti tividho parivāso. Tesaṃ pana atisaṅkhepanayena mukhamattepi dassite vitthāravinicchayapavesopāyasambhavo siyāti mukhamattaṃ dassayissāma.
ತತ್ಥ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿವಾಸೋ ನಾಮ ಯಥಾಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ದಾತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನದಿವಸೇ ಚ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸಚೇ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಖನ್ಧಕೇ (ಚೂಳವ॰ ೯೮-೯೯) ಆಗತನಯೇನ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ ಭನ್ತೇ ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಖನ್ಧಕೇ ಆಗತನಯೇನೇವ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ವತ್ವಾ ಪರಿವಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ। ಏಕಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ’’ತಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ವುಟ್ಠಾತೀತಿ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ನಾನಾವತ್ಥುಕಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಥ ದ್ವೀಹಾದಿಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪಕ್ಖಅತಿರೇಕಪಕ್ಖಮಾಸಅತಿರೇಕಮಾಸಸಂವಚ್ಛರಅತಿರೇಕಸಂವಚ್ಛರಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ವಾ, ‘‘ದ್ವೀಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವತ್ವಾ ಯೋ ಯೋ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ನಾಮಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಯೋಜನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ।
Tattha paṭicchannaparivāso nāma yathāpaṭicchannāya āpattiyā dātabbo, tasmā paṭicchannadivase ca āpattiyo ca sallakkhetvā sace ekāhappaṭicchannā hoti, ‘‘ahaṃ, bhante, sambahulā āpattiyo āpajjiṃ ekāhappaṭicchannāyo’’tiādinā khandhake (cūḷava. 98-99) āgatanayena yācāpetvā ‘‘suṇātu me bhante saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu sambahulā āpattiyo āpajji ekāhappaṭicchannāyo’’tiādinā khandhake āgatanayeneva kammavācaṃ vatvā parivāso dātabbo. Ekaṃ āpajjitvā ‘‘sambahulā’’ti vinayakammaṃ karontassāpi vuṭṭhātīti ‘‘sambahulā’’ti vuttaṃ. Nānāvatthukāsupi eseva nayo. Atha dvīhādippaṭicchannā honti, pakkhaatirekapakkhamāsaatirekamāsasaṃvaccharaatirekasaṃvaccharappaṭicchannā vā, ‘‘dvīhappaṭicchannāyo vā’’tiādinā vatvā yo yo āpanno hoti, tassa tassa nāmañca gahetvā yojanā kātabbā.
ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ಸಚೇ ಅಪ್ಪಭಿಕ್ಖುಕೋ ಆವಾಸೋ ಹೋತಿ, ಸಕ್ಕಾ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದಂ ಅನಾಪಜ್ಜನ್ತೇನ ವಸಿತುಂ, ತತ್ಥೇವ ‘‘ಪರಿವಾಸಂ ಸಮಾದಿಯಾಮಿ, ವತ್ತಂ ಸಮಾದಿಯಾಮೀ’ತಿ ವತ್ತಂ ಸಮಾದಾಯ ತತ್ಥೇವ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಪುನ ಆಗತಾಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪಕತತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಚ್ಛನ್ನೇ ಸಹವಾಸೋ, ತೇನ ಚ ವಿನಾವಾಸೋ, ಆಗನ್ತುಕಾದೀನಂ ಉಪಚಾರಗತಾನಂ ಅನಾರೋಚನಾತಿ ಏತೇಸು ಏಕೇನಾಪಿ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದಞ್ಚ ವತ್ತಭೇದಞ್ಚ ಅಕತ್ವಾ ಪರಿವತ್ಥಬ್ಬಂ।
Kammavācāpariyosāne ca sace appabhikkhuko āvāso hoti, sakkā ratticchedaṃ anāpajjantena vasituṃ, tattheva ‘‘parivāsaṃ samādiyāmi, vattaṃ samādiyāmī’ti vattaṃ samādāya tattheva saṅghassa ‘‘ahaṃ, bhante, sambahulā saṅghādisesā āpattiyo āpajjiṃ ekāhappaṭicchannāyo’’tiādinā ārocetvā puna āgatāgatānaṃ bhikkhūnaṃ ārocentena pakatattena bhikkhunā saddhiṃ ekacchanne sahavāso, tena ca vināvāso, āgantukādīnaṃ upacāragatānaṃ anārocanāti etesu ekenāpi ratticchedañca vattabhedañca akatvā parivatthabbaṃ.
ಸಚೇ ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಪರಿವಾಸಂ ಸೋಧೇತುಂ, ನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತೇನ ವಸಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥೇವ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ವಾ ಏಕಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘ಪರಿವಾಸಂ ನಿಕ್ಖಿಪಾಮಿ, ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಾಮೀ’’ತಿ ಪರಿವಾಸೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ। ನಿಕ್ಖಿತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಕತತ್ತಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ। ಅಥಾನೇನ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಏಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪತೋ, ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪಾರಹಟ್ಠಾನತೋ ದ್ವೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೇ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಹಾಮಗ್ಗತೋ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ ವತ್ತಂ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಬಹಿ ಠಿತಾನಮ್ಪಿ ಸದ್ದಂ ಸುಣಾತಿ, ಪಸ್ಸತಿ ವಾ, ದೂರಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಅನಾರೋಚೇನ್ತೇ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಚೇವ ವತ್ತಭೇದದುಕ್ಕಟಞ್ಚ। ಸಚೇ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸೇವ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ ಹೋತಿ, ನ ವತ್ತಭೇದೋ। ಅರುಣೇ ಉಟ್ಠಿತೇ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಯಾವ ರತ್ತಿಯೋ ಪೂರೇನ್ತಿ, ತಾವ ಪರಿವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಅಯಂ ತಾವ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿವಾಸೋ।
Sace na sakkā hoti parivāsaṃ sodhetuṃ, nikkhittavattena vasitukāmo hoti, tattheva saṅghamajjhe vā ekassa puggalassa vā santike ‘‘parivāsaṃ nikkhipāmi, vattaṃ nikkhipāmī’’ti parivāso nikkhipitabbo. Nikkhittakālato paṭṭhāya pakatattaṭṭhāne tiṭṭhati. Athānena paccūsasamaye ekena bhikkhunā saddhiṃ parikkhittassa vihārassa parikkhepato, aparikkhittassa parikkhepārahaṭṭhānato dve leḍḍupāte atikkamitvā mahāmaggato okkamma paṭicchannaṭṭhāne nisīditvā antoaruṇeyeva vattaṃ samādiyitvā ārocetabbaṃ. Sace bahi ṭhitānampi saddaṃ suṇāti, passati vā, dūraṃ gantvāpi ārocetabbaṃ, anārocente ratticchedo ceva vattabhedadukkaṭañca. Sace ajānantasseva upacārasīmaṃ pavisitvā gacchanti, ratticchedova hoti, na vattabhedo. Aruṇe uṭṭhite tassa santike vattaṃ nikkhipitvā vihāraṃ gantabbaṃ. Evaṃ yāva rattiyo pūrenti, tāva parivatthabbaṃ. Ayaṃ tāva paṭicchannaparivāso.
ಸುದ್ಧನ್ತೋ ದುವಿಧೋ ಚೂಳಸುದ್ಧನ್ತೋ ಮಹಾಸುದ್ಧನ್ತೋತಿ। ತತ್ಥ ಯೋ ‘‘ಉಪಸಮ್ಪದತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯತ್ತಕಂ ನಾಮ ಕಾಲಂ ಅಹಂ ಸುದ್ಧೋ’’ತಿ ಜಾನಾತಿ, ತತ್ತಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ತತೋ ಅವಸೇಸೇ ರತ್ತಿಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಪರಿವಾಸೋ ಚೂಳಸುದ್ಧನ್ತೋ। ಯೋ ಪನ ಸಬ್ಬಸೋ ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ ನಸ್ಸರತಿ, ತತ್ಥ ಚ ವೇಮತಿಕೋ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ ಮಹಾಸುದ್ಧನ್ತೋ। ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ಜಾನಾತು ವಾ, ಮಾ ವಾ, ಅಕಾರಣಮೇತಂ।
Suddhanto duvidho cūḷasuddhanto mahāsuddhantoti. Tattha yo ‘‘upasampadato paṭṭhāya yattakaṃ nāma kālaṃ ahaṃ suddho’’ti jānāti, tattakaṃ apanetvā tato avasese rattiparicchede ekato katvā dātabbaparivāso cūḷasuddhanto. Yo pana sabbaso rattipariyantaṃ na jānāti nassarati, tattha ca vematiko, tassa dātabbo mahāsuddhanto. Āpattipariyantaṃ jānātu vā, mā vā, akāraṇametaṃ.
ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸೋ ನಾಮ ತಿವಿಧೋ ಓಧಾನಸಮೋಧಾನೋ ಅಗ್ಘಸಮೋಧಾನೋ ಮಿಸ್ಸಕಸಮೋಧಾನೋತಿ। ತತ್ಥ ಯೋ ನಿಟ್ಠಿತಪರಿವಾಸೋಪಿ ವಾ ನಿಟ್ಠಿತಮಾನತ್ತೋಪಿ ವಾ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತೋ ಅಞ್ಞಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪುರಿಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಸಮಾ ವಾ ಊನತರಾ ವಾ ರತ್ತಿಯೋ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ, ತಸ್ಸ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸನೇನ ತೇ ಪರಿವುತ್ಥದಿವಸೇ ಚ ಮಾನತ್ತಚಿಣ್ಣದಿವಸೇ ಚ ಓಧುನಿತ್ವಾ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪುರಿಮಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಮೂಲದಿವಸಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪಚ್ಛಾ ಆಪನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಸಮೋದಹಿತ್ವಾ ಪುನ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಾತಬ್ಬಪರಿವಾಸೋ ಓಧಾನಸಮೋಧಾನೋ ನಾಮ। ಸಚೇ ಕಸ್ಸಚಿ ಏಕಾಪತ್ತಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ದ್ವೀಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಏವಂ ಯಾವ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾಯ ತಾಸಂ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನವಸೇನ ಅವಸೇಸಾನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾದೀನಮ್ಪಿ ದಾತಬ್ಬಪರಿವಾಸೋ ಅಗ್ಘಸಮೋಧಾನೋ ನಾಮ। ಯೋ ಪನ ನಾನಾವತ್ಥುಕಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಪರಿವಾಸೋ ಮಿಸ್ಸಕಸಮೋಧಾನೋ ನಾಮ। ದಾನವಿಧಿ ಪನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಖನ್ಧಕೇ (ಚೂಳವ॰ ೧೩೪ ಆದಯೋ) ಆಗತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Samodhānaparivāso nāma tividho odhānasamodhāno agghasamodhāno missakasamodhānoti. Tattha yo niṭṭhitaparivāsopi vā niṭṭhitamānattopi vā anikkhittavatto aññaṃ āpattiṃ āpajjitvā purimāpattiyā samā vā ūnatarā vā rattiyo paṭicchādeti, tassa mūlāya paṭikassanena te parivutthadivase ca mānattaciṇṇadivase ca odhunitvā makkhetvā purimāya āpattiyā mūladivasaparicchede pacchā āpannaṃ āpattiṃ samodahitvā puna ādito paṭṭhāya dātabbaparivāso odhānasamodhāno nāma. Sace kassaci ekāpatti ekāhappaṭicchannā, dvīhappaṭicchannā, evaṃ yāva dasāhappaṭicchannā, tāsaṃ agghena samodhāya tāsaṃ dasāhappaṭicchannavasena avasesānaṃ ekāhappaṭicchannādīnampi dātabbaparivāso agghasamodhāno nāma. Yo pana nānāvatthukā āpattiyo ekato katvā dātabbaparivāso missakasamodhāno nāma. Dānavidhi pana sabbattha khandhake (cūḷava. 134 ādayo) āgatanayeneva veditabbo.
ಏವಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಮಾನತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮಾನನಭಾವಂ ಛ ರತ್ತಿಯೋ ಅಖಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ ಚರೇಯ್ಯ ಕರೇಯ್ಯ, ಸಮ್ಪಾದೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಘೇನ ಗಣೇನ ಪುಗ್ಗಲೇನ ಕತಂ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ವತ್ತಂ ಸಮಾದಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ವುತ್ತನಯೇನ ಮಾನತ್ತದಾನಾದಯೋಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇಮಿನಾಪಿ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಕಾಮೇನ ಚೇ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚತೂಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿವಾಸೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ ಪದೇಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಂ ಸಹವಾಸಾದಿಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಚತೂಹಿ ಊನತ್ತಾ ಊನೇ ಗಣೇ ಚರಣದೋಸಞ್ಚ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಪತ್ತಿಕಸ್ಸ ಪನ ಪರಿವಾಸಂ ಅದತ್ವಾ ಮಾನತ್ತಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಚಿಣ್ಣಂ ಕತಂ ಪರಿನಿಟ್ಠಾಪಿತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯೇನ , ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ। ವೀಸತಿ ಸಙ್ಘೋ ಗಣೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ವೀಸತೀಗಣೋ ದೀಘಂ ಕತ್ವಾ, ಸೋ ಸಙ್ಘೋ ಅಬ್ಭೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಅಬ್ಭಾನಕಮ್ಮವಸೇನ ಓಸಾರೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಅವ್ಹೇಯ್ಯಾತಿ ವಾ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ಥಾಪಿ ಸಮಾದಾನಆರೋಚನಯಾಚನಾನಿ, ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಚ ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Evaṃ parivutthaparivāso bhikkhu mānattaṃ bhikkhūnaṃ mānanabhāvaṃ cha rattiyo akhaṇḍaṃ katvā careyya kareyya, sampādeyyāti vuttaṃ hoti. Tattha saṅghena gaṇena puggalena kataṃ tena bhikkhunā saṅghamajjhe vattaṃ samādāpetvā ‘‘ahaṃ, bhante, sambahulā āpattiyo āpajji’’ntiādinā khandhake vuttanayena yācāpetvā tattheva vuttanayena mānattadānādayopi veditabbā. Imināpi vattaṃ nikkhipitukāmena ce vattaṃ nikkhipitvā catūhi pañcahi saddhiṃ parivāse vuttappakāraṃ padesaṃ gantvā purimanayeneva heṭṭhā vuttaṃ sahavāsādiṃ antamaso catūhi ūnattā ūne gaṇe caraṇadosañca vajjetvā paṭipajjitabbaṃ. Appaṭicchannāpattikassa pana parivāsaṃ adatvā mānattameva dātabbaṃ. Evaṃ ciṇṇaṃ kataṃ pariniṭṭhāpitaṃ mānattaṃ yena , taṃ bhikkhuṃ. Vīsati saṅgho gaṇo assāti vīsatīgaṇo dīghaṃ katvā, so saṅgho abbheyya sampaṭiccheyya, abbhānakammavasena osāreyyāti vuttaṃ hoti, avheyyāti vā attho. Etthāpi samādānaārocanayācanāni, kammavācā ca khandhake vuttanayena veditabbā.
೨೯. ಏವಂ ತೇಸು ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಛಾದನಸ್ಸ ಅಙ್ಗಾನಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಆಪತ್ತೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ನ ಉಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತೋ, ನತ್ಥಿ ಅನ್ತರಾಯೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಅನನ್ತರಾಯೋ। ಸಕತ್ಥೇ ತ್ತಪಚ್ಚಯವಸೇನ ವಾ, ಪಹುನೋ ಭಾವೋ ಪಹುತ್ತಂ, ತಂ ಅಸ್ಸತ್ಥೀತಿ ಸದ್ಧಾದಿವಸೇನ ವಾ ಪಹುತ್ತೋ। ಅನುಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚ ಅನನ್ತರಾಯೋ ಚ ಪಹುತ್ತೋ ಚಾತಿ ದ್ವನ್ದೋ, ತೇಸಂ ಭಾವೋ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತಾದಿಗುಣೋ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತ…ಪೇ॰… ಪಹುತ್ತತಾ। ಆಪತ್ತಿ ಚ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತ…ಪೇ॰… ಪಹುತ್ತತಾ ಚ ಆಪತ್ತಿ…ಪೇ॰… ಪಹುತ್ತತಾಯೋ। ಮ-ಕಾರೋ ಪದಸನ್ಧಿಜೋ। ತಥಾ ತೇನ ಪಕಾರೇನ ಆಪತ್ತಿಆದೀಸು ಚತೂಸು ಆಪತ್ತಾದಿಪಕಾರೇನ ಸಞ್ಞೀ ತಥಸಞ್ಞೀ ರಸ್ಸವಸೇನ। ತಸ್ಸ ಭಾವೋ ತಥಸಞ್ಞಿತಾ, ಯಥಾವುತ್ತಆಪತ್ತಾದಿಸಞ್ಞಿತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಚ-ಕಾರೋ ವುತ್ತಸಮುಚ್ಚಯತ್ಥೋ। ಕಮನಂ ಪತ್ಥನಂ ಕಾಮೋ, ಛಾದೇತುಂ ಕಾಮೋ ಛಾದೇತುಕಾಮೋ। ಇತಿ ಯಥಾವುತ್ತಾ ನವ, ಅಥ ಛಾದನಾ ಚಾತಿ ಏವಂ ದಸ ಚ ತಾನಿ ಅಙ್ಗಾನಿ ಚಾತಿ, ತೇಹಿ। ಅರುಣುಗ್ಗಮಮ್ಹಿ ಅರುಣಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಪಠಮಬಾಲಸೂರಿಯರಂಸಿನೋ ಉಗ್ಗಮನೇ ಸತಿ ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಆಪತ್ತೀತಿ ಸೇಸೋ।
29. Evaṃ tesu paṭipajjitabbākāraṃ dassetvā idāni chādanassa aṅgāni dassetuṃ ‘‘āpattī’’tiādimāha. Tattha na ukkhitto anukkhitto, natthi antarāyo assāti anantarāyo. Sakatthe ttapaccayavasena vā, pahuno bhāvo pahuttaṃ, taṃ assatthīti saddhādivasena vā pahutto. Anukkhitto ca anantarāyo ca pahutto cāti dvando, tesaṃ bhāvo anukkhittādiguṇo anukkhitta…pe… pahuttatā. Āpatti ca anukkhitta…pe… pahuttatā ca āpatti…pe… pahuttatāyo. Ma-kāro padasandhijo. Tathā tena pakārena āpattiādīsu catūsu āpattādipakārena saññī tathasaññī rassavasena. Tassa bhāvo tathasaññitā, yathāvuttaāpattādisaññitāti vuttaṃ hoti. Ca-kāro vuttasamuccayattho. Kamanaṃ patthanaṃ kāmo, chādetuṃ kāmo chādetukāmo. Iti yathāvuttā nava, atha chādanā cāti evaṃ dasa ca tāni aṅgāni cāti, tehi. Aruṇuggamamhi aruṇasaṅkhātassa paṭhamabālasūriyaraṃsino uggamane sati channā hoti, āpattīti seso.
ತತ್ಥಾಯಮಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ರಾಜಚೋರಅಗ್ಗಿಉದಕಮನುಸ್ಸಅಮನುಸ್ಸವಾಳಸರೀಸಪಜೀವಿತಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತರಾಯಾನಂ ದಸನ್ನಮೇಕಸ್ಸಾಪಿ ನತ್ಥಿತಾಯ ಅನನ್ತರಾಯಿಕೋ ಸಮಾನೋ ಅನನ್ತರಾಯಿಕಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಞ್ಚೇವ ಆರೋಚೇತುಞ್ಚ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತಾಯ ಪಹು ಸಮಾನೋ ಪಹುಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ತಿವಿಧಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಾಕರಣೇನ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಗರುಕಾಪತ್ತೀತಿ ಸಞ್ಞೀ ಗರುಕಂಯೇವ ಆಪತ್ತಿಂ ಛಾದೇತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಛಾದೇತಿ, ತಸ್ಸಾಯಂ ಆಪತ್ತಿ ಚ ಛನ್ನಾ ಹೋತೀತಿ। ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತಿಸಞ್ಞೀ ವಾ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಸಞ್ಞೀ ವಾ ವೇಮತಿಕೋ ವಾ, ಅಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ। ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ ‘‘ಮಮ ಏಕಾಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನಭಾವಂ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ವತ್ಥುಸಭಾಗಾಪತ್ತಿಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಿ, ತಾವ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।
Tatthāyamadhippāyo – yo bhikkhu rājacoraaggiudakamanussaamanussavāḷasarīsapajīvitabrahmacariyantarāyānaṃ dasannamekassāpi natthitāya anantarāyiko samāno anantarāyikasaññī hutvā bhikkhuno santikaṃ gantuñceva ārocetuñca sakkuṇeyyatāya pahu samāno pahusaññī hutvā tividhaukkhepanīyakammākaraṇena anukkhitto samāno anukkhittasaññī hutvā garukāpattīti saññī garukaṃyeva āpattiṃ chādetukāmo hutvā chādeti, tassāyaṃ āpatti ca channā hotīti. Sace panettha anāpattisaññī vā hoti aññāpattikkhandhasaññī vā vematiko vā, acchannā honti. Ārocentena pana ‘‘mama ekāpattiṃ āpannabhāvaṃ jānāhī’’tiādinā nayena ārocetabbaṃ. Sace pana vatthusabhāgāpattikassa āroceti, tāva tappaccayā dukkaṭaṃ āpajjati.
ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Saṅghādisesaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
