Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၉. သင္ဃရက္ခိတတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    9. Saṅgharakkhitattheragāthāvaṇṇanā

    န နူနာယံ ပရမဟိတာနုကမ္ပိနောတိ အာယသ္မတော သင္ဃရက္ခိတတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? သောပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ပုညာနိ ဥပစိနန္တော ဣတော စတုနဝုတေ ကပ္ပေ ကုလဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝိညုတံ ပတ္တော ဧကဒိဝသံ ပဗ္ဗတပာဒေ ဝသန္တေ သတ္တ ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓေ ဒိသ္ဝာ ပသန္နမာနသော ကဒမ္ဗပုပ္ဖာနိ ဂဟေတ္ဝာ ပူဇေသိ။ သော တေန ပုညကမ္မေန ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ အပရာပရံ ပုညာနိ ကတ္ဝာ သုဂတီသုယေဝ သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ သာဝတ္ထိယံ ဣဗ္ဘကုလေ နိဗ္ဗတ္တိ, တသ္သ သင္ဃရက္ခိတောတိ နာမံ အဟောသိ။ သော ဝိညုတံ ပတ္တော ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓော ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတ္ဝာ အညတရံ ဘိက္ခုံ သဟာယံ ကတ္ဝာ အရညေ ဝိဟရတိ။ ထေရသ္သ ဝသနဋ္ဌာနတော အဝိဒူရေ ဝနဂုမ္ဗေ ဧကာ မိဂီ ဝိဇာယိတ္ဝာ တရုဏံ ဆာပံ ရက္ခန္တီ ဆာတဇ္ဈတ္တာပိ ပုတ္တသိနေဟေန ဒူရေ ဂောစရာယ န ဂစ္ဆတိ, အာသန္နေ စ တိဏောဒကသ္သ အလာဘေန ကိလမတိ။ တံ ဒိသ္ဝာ ထေရော, ‘‘အဟော ဝတာယံ လောကော တဏ္ဟာဗန္ဓနဗဒ္ဓော မဟာဒုက္ခံ အနုဘဝတိ, န တံ ဆိန္ဒိတုံ သက္ကောတီ’’တိ သံဝေဂဇာတော တမေဝ အင္ကုသံ ကတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၁.၁၆.၃၀-၃၄) –

    Na nūnāyaṃ paramahitānukampinoti āyasmato saṅgharakkhitattherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto ito catunavute kappe kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ pabbatapāde vasante satta paccekasambuddhe disvā pasannamānaso kadambapupphāni gahetvā pūjesi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ ibbhakule nibbatti, tassa saṅgharakkhitoti nāmaṃ ahosi. So viññutaṃ patto paṭiladdhasaddho pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā aññataraṃ bhikkhuṃ sahāyaṃ katvā araññe viharati. Therassa vasanaṭṭhānato avidūre vanagumbe ekā migī vijāyitvā taruṇaṃ chāpaṃ rakkhantī chātajjhattāpi puttasinehena dūre gocarāya na gacchati, āsanne ca tiṇodakassa alābhena kilamati. Taṃ disvā thero, ‘‘aho vatāyaṃ loko taṇhābandhanabaddho mahādukkhaṃ anubhavati, na taṃ chindituṃ sakkotī’’ti saṃvegajāto tameva aṅkusaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.16.30-34) –

    ‘‘ဟိမဝန္တသ္သာဝိဒူရေ၊ ကုက္ကုဋော နာမ ပဗ္ဗတော။

    ‘‘Himavantassāvidūre, kukkuṭo nāma pabbato;

    တမ္ဟိ ပဗ္ဗတပာဒမ္ဟိ၊ သတ္တ ဗုဒ္ဓာ ဝသန္တိ တေ။

    Tamhi pabbatapādamhi, satta buddhā vasanti te.

    ‘‘ကဒမ္ဗံ ပုပ္ဖိတံ ဒိသ္ဝာ၊ ဒီပရာဇံဝ ဥဂ္ဂတံ။

    ‘‘Kadambaṃ pupphitaṃ disvā, dīparājaṃva uggataṃ;

    ဥဘော ဟတ္ထေဟိ ပဂ္ဂယ္ဟ၊ သတ္တ ဗုဒ္ဓေ သမောကိရိံ။

    Ubho hatthehi paggayha, satta buddhe samokiriṃ.

    ‘‘စတုန္နဝုတိတော ကပ္ပေ၊ ယံ ပုပ္ဖမဘိရောပယိံ။

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဗုဒ္ဓပူဇာယိဒံ ဖလံ။

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ဒ္ဝေနဝုတေ ဣတော ကပ္ပေ၊ သတ္တာသုံ ပုပ္ဖနာမကာ။

    ‘‘Dvenavute ito kappe, sattāsuṃ pupphanāmakā;

    သတ္တရတနသမ္ပန္နာ၊ စက္ကဝတ္တီ မဟဗ္ဗလာ။

    Sattaratanasampannā, cakkavattī mahabbalā.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    အရဟတ္တံ ပန ပတ္ဝာ အတ္တနော ဒုတိယကံ ဘိက္ခုံ မိစ္ဆာဝိတက္ကဗဟုလံ ဝိဟရန္တံ ဉတ္ဝာ တမေဝ မိဂိံ ဥပမံ ကရိတ္ဝာ တံ ဩဝဒန္တော –

    Arahattaṃ pana patvā attano dutiyakaṃ bhikkhuṃ micchāvitakkabahulaṃ viharantaṃ ñatvā tameva migiṃ upamaṃ karitvā taṃ ovadanto –

    ၁၀၉.

    109.

    ‘‘န နူနာယံ ပရမဟိတာနုကမ္ပိနော၊ ရဟောဂတော အနုဝိဂဏေတိ သာသနံ။

    ‘‘Na nūnāyaṃ paramahitānukampino, rahogato anuvigaṇeti sāsanaṃ;

    တထာဟယံ ဝိဟရတိ ပာကတိန္ဒ္ရိယော၊ မိဂီ ယထာ တရုဏဇာတိကာ ဝနေ’’တိ။ –

    Tathāhayaṃ viharati pākatindriyo, migī yathā taruṇajātikā vane’’ti. –

    ဂာထံ အဘာသိ။

    Gāthaṃ abhāsi.

    တတ္ထ န နူနာယန္တိ -ဣတိ ပဋိသေဓေ နိပာတော။ နူနာတိ ပရိဝိတက္ကေ။ နူန အယန္တိ ပဒစ္ဆေဒော။ ပရမဟိတာနုကမ္ပိနောတိ ပရမံ အတိဝိယ, ပရမေန ဝာ အနုတ္တရေန ဟိတေန သတ္တေ အနုကမ္ပနသီလသ္သ ဘဂဝတော။ ရဟောဂတောတိ ရဟသိ ဂတော, သုညာဂာရဂတော ကာယဝိဝေကယုတ္တောတိ အတ္ထော။ အနုဝိဂဏေတီတိ ဧတ္ထ ‘‘န နူနာ’’တိ ပဒဒ္ဝယံ အာနေတ္ဝာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ ‘‘နာနုဝိဂဏေတိ နူနာ’’တိ, န စိန္တေသိ မညေ, ‘‘နာနုယုဉ္ဇတီ’’တိ တက္ကေမီတိ အတ္ထော။ သာသနန္တိ ပဋိပတ္တိသာသနံ, စတုသစ္စကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနန္တိ အဓိပ္ပာယော ။ တထာ ဟီတိ တေနေဝ ကာရဏေန, သတ္ထု သာသနသ္သ အနနုယုဉ္ဇနတော ဧဝ။ အယန္တိ အယံ ဘိက္ခု။ ပာကတိန္ဒ္ရိယောတိ မနစ္ဆဋ္ဌာနံ ဣန္ဒ္ရိယာနံ ယထာသကံ ဝိသယေသု ဝိသ္သဇ္ဇနတော သဘာဝဘူတဣန္ဒ္ရိယော , အသံဝုတစက္ခုဒ္ဝာရာဒိကောတိ အတ္ထော။ ယသ္သ တဏ္ဟာသင္ဂသ္သ အစ္ဆိန္နတာယ သော ဘိက္ခု ပာကတိန္ဒ္ရိယော ဝိဟရတိ, တသ္သ ဥပမံ ဒသ္သေန္တော ‘‘မိဂီ ယထာ တရုဏဇာတိကာ ဝနေ’’တိ အာဟ။ ယထာ အယံ တရုဏသဘာဝာ မိဂီ ပုတ္တသ္နေဟသ္သ အစ္ဆိန္နတာယ ဝနေ ဒုက္ခံ အနုဘဝတိ, န တံ အတိဝတ္တတိ, ဧဝမယမ္ပိ ဘိက္ခု သင္ဂသ္သ အစ္ဆိန္နတာယ ပာကတိန္ဒ္ရိယော ဝိဟရန္တော ဝဋ္ဋဒုက္ခံ နာတိဝတ္တတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ‘‘တရုဏဝိဇာတိကာ’’တိ ဝာ ပာဌော။ အဘိနဝပ္ပသုတာ ဗာလဝစ္ဆာတိ အတ္ထော။ တံ သုတ္ဝာ သော ဘိက္ခု သဉ္ဇာတသံဝေဂော ဝိပသ္သနံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ နစိရသ္သေဝ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။

    Tattha na nūnāyanti na-iti paṭisedhe nipāto. Nūnāti parivitakke. Nūna ayanti padacchedo. Paramahitānukampinoti paramaṃ ativiya, paramena vā anuttarena hitena satte anukampanasīlassa bhagavato. Rahogatoti rahasi gato, suññāgāragato kāyavivekayuttoti attho. Anuvigaṇetīti ettha ‘‘na nūnā’’ti padadvayaṃ ānetvā sambandhitabbaṃ ‘‘nānuvigaṇeti nūnā’’ti, na cintesi maññe, ‘‘nānuyuñjatī’’ti takkemīti attho. Sāsananti paṭipattisāsanaṃ, catusaccakammaṭṭhānabhāvananti adhippāyo . Tathā hīti teneva kāraṇena, satthu sāsanassa ananuyuñjanato eva. Ayanti ayaṃ bhikkhu. Pākatindriyoti manacchaṭṭhānaṃ indriyānaṃ yathāsakaṃ visayesu vissajjanato sabhāvabhūtaindriyo , asaṃvutacakkhudvārādikoti attho. Yassa taṇhāsaṅgassa acchinnatāya so bhikkhu pākatindriyo viharati, tassa upamaṃ dassento ‘‘migī yathā taruṇajātikā vane’’ti āha. Yathā ayaṃ taruṇasabhāvā migī puttasnehassa acchinnatāya vane dukkhaṃ anubhavati, na taṃ ativattati, evamayampi bhikkhu saṅgassa acchinnatāya pākatindriyo viharanto vaṭṭadukkhaṃ nātivattatīti adhippāyo. ‘‘Taruṇavijātikā’’ti vā pāṭho. Abhinavappasutā bālavacchāti attho. Taṃ sutvā so bhikkhu sañjātasaṃvego vipassanaṃ vaḍḍhetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi.

    သင္ဃရက္ခိတတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Saṅgharakkhitattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၉. သင္ဃရက္ခိတတ္ထေရဂာထာ • 9. Saṅgharakkhitattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact