| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
៩. សង្ឃសាមគ្គីសុត្តវណ្ណនា
9. Saṅghasāmaggīsuttavaṇṇanā
១៩. នវមេ ឯកធម្មោតិ ឯកោ កុសលធម្មោ អនវជ្ជធម្មោ។ ‘‘អយំ ធម្មោ, នាយំ ធម្មោ’’តិអាទិនា សចេ សង្ឃេ វិវាទោ ឧប្បជ្ជេយ្យ, តត្ថ ធម្មកាមេន វិញ្ញុនា ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខិតព្ពំ ‘‘ឋានំ ខោ, បនេតំ វិជ្ជតិ, យទិទំ វិវាទោ វឌ្ឍមានោ សង្ឃរាជិយា វា សង្ឃភេទាយ វា សំវត្តេយ្យា’’តិ។ សចេ តំ អធិករណំ អត្តនា បគ្គហេត្វា ឋិតោ, អគ្គិំ អក្កន្តេន វិយ សហសា តតោ ឱរមិតព្ពំ។ អថ បរេហិ តំ បគ្គហិតំ សយញ្ចេតំ សក្កោតិ វូបសមេតុំ, ឧស្សាហជាតោ ហុត្វា ទូរម្បិ គន្ត្វា តថា បដិបជ្ជិតព្ពំ, យថា តំ វូបសម្មតិ។ សចេ បន សយំ ន សក្កោតិ, សោ ច វិវាទោ ឧបរូបរិ វឌ្ឍតេវ, ន វូបសម្មតិ។ យេ តត្ថ បតិរូបា សិក្ខាកាមា សព្រហ្មចារិនោ, តេ ឧស្សាហេត្វា យេន ធម្មេន យេន វិនយេន យេន សត្ថុសាសនេន តំ អធិករណំ យថា វូបសម្មតិ, តថា វូបសមេតព្ពំ។ ឯវំ វូបសមេន្តស្ស យោ សង្ឃសាមគ្គិករោ កុសលោ ធម្មោ, អយមេត្ថ ឯកធម្មោតិ អធិប្បេតោ។ សោ ហិ ឧភតោបក្ខិយានំ ទ្វេឡ្ហកជាតានំ ភិក្ខូនំ, តេសំ អនុវត្តនវសេន ឋិតានំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ តេសំ អារក្ខទេវតានំ យាវទេវ ព្រហ្មានម្បិ ឧប្បជ្ជនារហំ អហិតំ ទុក្ខាវហំ សំកិលេសធម្មំ អបនេត្វា មហតោ បុញ្ញរាសិស្ស កុសលាភិសន្ទស្ស ហេតុភាវតោ សទេវកស្ស លោកស្ស ហិតសុខាវហោ ហោតិ។ តេន វុត្តំ ‘‘ឯកធម្មោ, ភិក្ខវេ, លោកេ ឧប្បជ្ជមានោ ឧប្បជ្ជតិ ពហុជនហិតាយា’’តិអាទិ។ តស្សត្ថោ អនន្តរសុត្តេ វុត្តវិបរិយាយេន វេទិតព្ពោ។ សង្ឃសាមគ្គីតិ សង្ឃស្ស សមគ្គភាវោ ភេទាភាវោ ឯកកម្មតា ឯកុទ្ទេសតា ច។
19. Navame ekadhammoti eko kusaladhammo anavajjadhammo. ‘‘Ayaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo’’tiādinā sace saṅghe vivādo uppajjeyya, tattha dhammakāmena viññunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ ‘‘ṭhānaṃ kho, panetaṃ vijjati, yadidaṃ vivādo vaḍḍhamāno saṅgharājiyā vā saṅghabhedāya vā saṃvatteyyā’’ti. Sace taṃ adhikaraṇaṃ attanā paggahetvā ṭhito, aggiṃ akkantena viya sahasā tato oramitabbaṃ. Atha parehi taṃ paggahitaṃ sayañcetaṃ sakkoti vūpasametuṃ, ussāhajāto hutvā dūrampi gantvā tathā paṭipajjitabbaṃ, yathā taṃ vūpasammati. Sace pana sayaṃ na sakkoti, so ca vivādo uparūpari vaḍḍhateva, na vūpasammati. Ye tattha patirūpā sikkhākāmā sabrahmacārino, te ussāhetvā yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ yathā vūpasammati, tathā vūpasametabbaṃ. Evaṃ vūpasamentassa yo saṅghasāmaggikaro kusalo dhammo, ayamettha ekadhammoti adhippeto. So hi ubhatopakkhiyānaṃ dveḷhakajātānaṃ bhikkhūnaṃ, tesaṃ anuvattanavasena ṭhitānaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ tesaṃ ārakkhadevatānaṃ yāvadeva brahmānampi uppajjanārahaṃ ahitaṃ dukkhāvahaṃ saṃkilesadhammaṃ apanetvā mahato puññarāsissa kusalābhisandassa hetubhāvato sadevakassa lokassa hitasukhāvaho hoti. Tena vuttaṃ ‘‘ekadhammo, bhikkhave, loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāyā’’tiādi. Tassattho anantarasutte vuttavipariyāyena veditabbo. Saṅghasāmaggīti saṅghassa samaggabhāvo bhedābhāvo ekakammatā ekuddesatā ca.
គាថាយំ សុខា សង្ឃស្ស សាមគ្គីតិ សុខស្ស បច្ចយភាវតោ សាមគ្គី សុខាតិ វុត្តា។ យថា ‘‘សុខោ ពុទ្ធានមុប្បាទោ’’តិ (ធ. ប. ១៩៤)។ សមគ្គានញ្ចនុគ្គហោតិ សមគ្គានំ សាមគ្គិអនុមោទនេន អនុគ្គណ្ហនំ សាមគ្គិអនុរូបំ, យថា តេ សាមគ្គិំ ន វិជហន្តិ, តថា គហណំ ឋបនំ អនុពលប្បទានន្តិ អត្ថោ។ សង្ឃំ សមគ្គំ កត្វានាតិ ភិន្នំ សង្ឃំ រាជិបត្តំ វា សមគ្គំ សហិតំ កត្វា។ កប្បន្តិ អាយុកប្បមេវ។ សគ្គម្ហិ មោទតីតិ កាមាវចរទេវលោកេ អញ្ញេ ទេវេ ទសហិ ឋានេហិ អភិភវិត្វា ទិព្ពសុខំ អនុភវន្តោ ឥច្ឆិតនិប្ផត្តិយាវ មោទតិ បមោទតិ លលតិ កីឡតីតិ។
Gāthāyaṃ sukhā saṅghassa sāmaggīti sukhassa paccayabhāvato sāmaggī sukhāti vuttā. Yathā ‘‘sukho buddhānamuppādo’’ti (dha. pa. 194). Samaggānañcanuggahoti samaggānaṃ sāmaggianumodanena anuggaṇhanaṃ sāmaggianurūpaṃ, yathā te sāmaggiṃ na vijahanti, tathā gahaṇaṃ ṭhapanaṃ anubalappadānanti attho. Saṅghaṃ samaggaṃ katvānāti bhinnaṃ saṅghaṃ rājipattaṃ vā samaggaṃ sahitaṃ katvā. Kappanti āyukappameva. Saggamhi modatīti kāmāvacaradevaloke aññe deve dasahi ṭhānehi abhibhavitvā dibbasukhaṃ anubhavanto icchitanipphattiyāva modati pamodati lalati kīḷatīti.
នវមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Navamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ឥតិវុត្តកបាឡិ • Itivuttakapāḷi / ៩. សង្ឃសាមគ្គីសុត្តំ • 9. Saṅghasāmaggīsuttaṃ
