| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
੯. ਸਙ੍ਘਸਾਮਗ੍ਗੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
9. Saṅghasāmaggīsuttavaṇṇanā
੧੯. ਨવਮੇ ਏਕਧਮ੍ਮੋਤਿ ਏਕੋ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੋ ਅਨવਜ੍ਜਧਮ੍ਮੋ। ‘‘ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਚੇ ਸਙ੍ਘੇ વਿવਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਕਾਮੇਨ વਿਞ੍ਞੁਨਾ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਠਾਨਂ ਖੋ, ਪਨੇਤਂ વਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਦਿਦਂ વਿવਾਦੋ વਡ੍ਢਮਾਨੋ ਸਙ੍ਘਰਾਜਿਯਾ વਾ ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਯ વਾ ਸਂવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ਸਚੇ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਠਿਤੋ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ વਿਯ ਸਹਸਾ ਤਤੋ ਓਰਮਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਥ ਪਰੇਹਿ ਤਂ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਯਞ੍ਚੇਤਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ વੂਪਸਮੇਤੁਂ, ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਦੂਰਮ੍ਪਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਯਥਾ ਤਂ વੂਪਸਮ੍ਮਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਸਯਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਸੋ ਚ વਿવਾਦੋ ਉਪਰੂਪਰਿ વਡ੍ਢਤੇવ, ਨ વੂਪਸਮ੍ਮਤਿ। ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਪਤਿਰੂਪਾ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ, ਤੇ ਉਸ੍ਸਾਹੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਯੇਨ વਿਨਯੇਨ ਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਯਥਾ વੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਤਥਾ વੂਪਸਮੇਤਬ੍ਬਂ। ਏવਂ વੂਪਸਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋ ਸਙ੍ਘਸਾਮਗ੍ਗਿਕਰੋ ਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਏਕਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਸੋ ਹਿ ਉਭਤੋਪਕ੍ਖਿਯਾਨਂ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਜਾਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਤੇਸਂ ਅਨੁવਤ੍ਤਨવਸੇਨ ਠਿਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਤੇਸਂ ਆਰਕ੍ਖਦੇવਤਾਨਂ ਯਾવਦੇવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਾਰਹਂ ਅਹਿਤਂ ਦੁਕ੍ਖਾવਹਂ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਮਹਤੋ ਪੁਞ੍ਞਰਾਸਿਸ੍ਸ ਕੁਸਲਾਭਿਸਨ੍ਦਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭਾવਤੋ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਹਿਤਸੁਖਾવਹੋ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਧਮ੍ਮੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਅਨਨ੍ਤਰਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤવਿਪਰਿਯਾਯੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸਙ੍ਘਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਮਗ੍ਗਭਾવੋ ਭੇਦਾਭਾવੋ ਏਕਕਮ੍ਮਤਾ ਏਕੁਦ੍ਦੇਸਤਾ ਚ।
19. Navame ekadhammoti eko kusaladhammo anavajjadhammo. ‘‘Ayaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo’’tiādinā sace saṅghe vivādo uppajjeyya, tattha dhammakāmena viññunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ ‘‘ṭhānaṃ kho, panetaṃ vijjati, yadidaṃ vivādo vaḍḍhamāno saṅgharājiyā vā saṅghabhedāya vā saṃvatteyyā’’ti. Sace taṃ adhikaraṇaṃ attanā paggahetvā ṭhito, aggiṃ akkantena viya sahasā tato oramitabbaṃ. Atha parehi taṃ paggahitaṃ sayañcetaṃ sakkoti vūpasametuṃ, ussāhajāto hutvā dūrampi gantvā tathā paṭipajjitabbaṃ, yathā taṃ vūpasammati. Sace pana sayaṃ na sakkoti, so ca vivādo uparūpari vaḍḍhateva, na vūpasammati. Ye tattha patirūpā sikkhākāmā sabrahmacārino, te ussāhetvā yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ yathā vūpasammati, tathā vūpasametabbaṃ. Evaṃ vūpasamentassa yo saṅghasāmaggikaro kusalo dhammo, ayamettha ekadhammoti adhippeto. So hi ubhatopakkhiyānaṃ dveḷhakajātānaṃ bhikkhūnaṃ, tesaṃ anuvattanavasena ṭhitānaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ tesaṃ ārakkhadevatānaṃ yāvadeva brahmānampi uppajjanārahaṃ ahitaṃ dukkhāvahaṃ saṃkilesadhammaṃ apanetvā mahato puññarāsissa kusalābhisandassa hetubhāvato sadevakassa lokassa hitasukhāvaho hoti. Tena vuttaṃ ‘‘ekadhammo, bhikkhave, loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāyā’’tiādi. Tassattho anantarasutte vuttavipariyāyena veditabbo. Saṅghasāmaggīti saṅghassa samaggabhāvo bhedābhāvo ekakammatā ekuddesatā ca.
ਗਾਥਾਯਂ ਸੁਖਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਸੁਖਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭਾવਤੋ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਸੁਖਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਯਥਾ ‘‘ਸੁਖੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮੁਪ੍ਪਾਦੋ’’ਤਿ (ਧ॰ ਪ॰ ੧੯੪)। ਸਮਗ੍ਗਾਨਞ੍ਚਨੁਗ੍ਗਹੋਤਿ ਸਮਗ੍ਗਾਨਂ ਸਾਮਗ੍ਗਿਅਨੁਮੋਦਨੇਨ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਸਾਮਗ੍ਗਿਅਨੁਰੂਪਂ, ਯਥਾ ਤੇ ਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਨ વਿਜਹਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਗਹਣਂ ਠਪਨਂ ਅਨੁਬਲਪ੍ਪਦਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਙ੍ਘਂ ਸਮਗ੍ਗਂ ਕਤ੍વਾਨਾਤਿ ਭਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਂ ਰਾਜਿਪਤ੍ਤਂ વਾ ਸਮਗ੍ਗਂ ਸਹਿਤਂ ਕਤ੍વਾ। ਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਆਯੁਕਪ੍ਪਮੇવ। ਸਗ੍ਗਮ੍ਹਿ ਮੋਦਤੀਤਿ ਕਾਮਾવਚਰਦੇવਲੋਕੇ ਅਞ੍ਞੇ ਦੇવੇ ਦਸਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਦਿਬ੍ਬਸੁਖਂ ਅਨੁਭવਨ੍ਤੋ ਇਚ੍ਛਿਤਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾવ ਮੋਦਤਿ ਪਮੋਦਤਿ ਲਲਤਿ ਕੀਲ਼ਤੀਤਿ।
Gāthāyaṃ sukhā saṅghassa sāmaggīti sukhassa paccayabhāvato sāmaggī sukhāti vuttā. Yathā ‘‘sukho buddhānamuppādo’’ti (dha. pa. 194). Samaggānañcanuggahoti samaggānaṃ sāmaggianumodanena anuggaṇhanaṃ sāmaggianurūpaṃ, yathā te sāmaggiṃ na vijahanti, tathā gahaṇaṃ ṭhapanaṃ anubalappadānanti attho. Saṅghaṃ samaggaṃ katvānāti bhinnaṃ saṅghaṃ rājipattaṃ vā samaggaṃ sahitaṃ katvā. Kappanti āyukappameva. Saggamhi modatīti kāmāvacaradevaloke aññe deve dasahi ṭhānehi abhibhavitvā dibbasukhaṃ anubhavanto icchitanipphattiyāva modati pamodati lalati kīḷatīti.
ਨવਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Navamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi / ੯. ਸਙ੍ਘਸਾਮਗ੍ਗੀਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Saṅghasāmaggīsuttaṃ
