| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๑๐. สงฺฆุปฎฺฐากเตฺถรอปทานวณฺณนา
10. Saṅghupaṭṭhākattheraapadānavaṇṇanā
เวสฺสภุมฺหิ ภควตีติอาทิกํ อายสฺมโต สงฺฆุปฎฺฐากเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ เถโร ปุริมพุเทฺธสุ กตกุสลสมฺภาโร อเนเกสุ ภเวสุ วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต เวสฺสภุสฺส ภควโต กาเล ตสฺสารามิกสฺส ปุโตฺต หุตฺวา นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปตฺวา สโทฺธ ปสโนฺน วิหาเรสุ อารามิกกมฺมํ กโรโนฺต สกฺกจฺจํ สงฺฆํ อุปฎฺฐาสิฯ โส เตเนว กุสลกเมฺมน เทวมนุเสฺสสุ สํสรโนฺต อุภยสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ คหปติกุเล นิพฺพโตฺต วุทฺธิปฺปโตฺต วิภวสมฺปโนฺน สุขปฺปโตฺต ปากโฎ สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา สาสเน ปสโนฺน ปพฺพชิตฺวา วตฺตสมฺปโนฺน สาสนํ โสภยมาโน วิปสฺสนํ วเฑฺฒโนฺต นจิรเสฺสว สห ปฎิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปโตฺต ฉฬภิโญฺญ ปุเพฺพ กตกุสลกมฺมวเสน สงฺฆุปฎฺฐากเตฺถโรติ ปากโฎ อโหสิฯ
Vessabhumhi bhagavatītiādikaṃ āyasmato saṅghupaṭṭhākattherassa apadānaṃ. Ayampi thero purimabuddhesu katakusalasambhāro anekesu bhavesu vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vessabhussa bhagavato kāle tassārāmikassa putto hutvā nibbatto viññutaṃ patvā saddho pasanno vihāresu ārāmikakammaṃ karonto sakkaccaṃ saṅghaṃ upaṭṭhāsi. So teneva kusalakammena devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ gahapatikule nibbatto vuddhippatto vibhavasampanno sukhappatto pākaṭo satthu dhammadesanaṃ sutvā sāsane pasanno pabbajitvā vattasampanno sāsanaṃ sobhayamāno vipassanaṃ vaḍḍhento nacirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patto chaḷabhiñño pubbe katakusalakammavasena saṅghupaṭṭhākattheroti pākaṭo ahosi.
๔๕. โส เอกทิวสํ ‘‘ปุเพฺพ มยา กิํ นาม กมฺมํ กตฺวา อยํ โลกุตฺตรสมฺปตฺติ ลทฺธา’’ติ อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา ปจฺจกฺขโต ชานิตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปากฎํ กโรโนฺต เวสฺสภุมฺหิ ภควตีติอาทิมาหฯ ตตฺถ อโหสารามิโก อหนฺติ อหํ เวสฺสภุสฺส ภควโต สาสเน อารามิโก อโหสินฺติ อโตฺถฯ เสสํ เหฎฺฐา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถตฺตา จ สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
45. So ekadivasaṃ ‘‘pubbe mayā kiṃ nāma kammaṃ katvā ayaṃ lokuttarasampatti laddhā’’ti attano pubbakammaṃ saritvā paccakkhato jānitvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pākaṭaṃ karonto vessabhumhi bhagavatītiādimāha. Tattha ahosārāmiko ahanti ahaṃ vessabhussa bhagavato sāsane ārāmiko ahosinti attho. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayattā uttānatthattā ca suviññeyyamevāti.
สงฺฆุปฎฺฐากเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Saṅghupaṭṭhākattheraapadānavaṇṇanā samattā.
อฎฺฐารสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ
Aṭṭhārasamavaggavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๑๐. สงฺฆุปฎฺฐากเตฺถรอปทานํ • 10. Saṅghupaṭṭhākattheraapadānaṃ
