| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
91. සඞ්‌ඝුපොසථාදිකථා
91. Saṅghuposathādikathā
168. ‘‘සම්‌මජ්‌ජිත්‌වා’’ති පදමපෙක්‌ඛිත්‌වා සො දෙසොති එත්‌ථ ‘‘උපයොගත්‌ථෙ පච්‌චත්‌තවචන’’න්‌ති වුත්‌තං. එතන්‌ති ‘‘සො දෙසො සම්‌මජ්‌ජිතබ්‌බො’’තිආදිවචනං. තෙනාති තෙන හෙතුනා. අට්‌ඨකථාචරියා ‘‘සම්‌මජ්‌ජනී…පෙ.… වුච්‌චති’’ ඉති ආහූති යොජනා.
168. ‘‘Sammajjitvā’’ti padamapekkhitvā so desoti ettha ‘‘upayogatthe paccattavacana’’nti vuttaṃ. Etanti ‘‘so deso sammajjitabbo’’tiādivacanaṃ. Tenāti tena hetunā. Aṭṭhakathācariyā ‘‘sammajjanī…pe… vuccati’’ iti āhūti yojanā.
සම්‌මජ්‌ජනීති සම්‌මජ්‌ජනකරණං. පදීපොති පදීපුජ්‌ජලනං. උදකන්‌ති උදකට්‌ඨපනං. ආසනෙනාති ආසනපඤ්‌ඤාපනෙන. ‘‘ඉතී’’ති අජ්‌ඣාහරිතබ්‌බං. උපොසථස්‌සාති නවවිධස්‌ස උපොසථස්‌ස පුබ්‌බකරණන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. එතානීති චත්‌තාරි කම්‌මානි. වුච්‌චතීති කථියති. ඉදං ‘‘එතානී’’ති කම්‌මස්‌ස ච ‘‘පුබ්‌බකරණ’’න්‌ති ආකාරස්‌ස ච අභෙදත්‌තා ආසන්‌නං ආකාරමපෙක්‌ඛිත්‌වා එකවචනවසෙන වුත්‌තං. ‘‘අක්‌ඛාතානී’’ති ඉදං පන ‘‘ඉමානි චත්‌තාරී’’ති කම්‌මමපෙක්‌ඛිත්‌වා බහුවචනවසෙන වුත්‌තන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං.
Sammajjanīti sammajjanakaraṇaṃ. Padīpoti padīpujjalanaṃ. Udakanti udakaṭṭhapanaṃ. Āsanenāti āsanapaññāpanena. ‘‘Itī’’ti ajjhāharitabbaṃ. Uposathassāti navavidhassa uposathassa pubbakaraṇanti sambandho. Etānīti cattāri kammāni. Vuccatīti kathiyati. Idaṃ ‘‘etānī’’ti kammassa ca ‘‘pubbakaraṇa’’nti ākārassa ca abhedattā āsannaṃ ākāramapekkhitvā ekavacanavasena vuttaṃ. ‘‘Akkhātānī’’ti idaṃ pana ‘‘imāni cattārī’’ti kammamapekkhitvā bahuvacanavasena vuttanti daṭṭhabbaṃ.
ඡන්‌දපාරිසුද්‌ධිඋතුක්‌ඛානන්‌ති ඡන්‌දක්‌ඛානඤ්‌ච පාරිසුද්‌ධික්‌ඛානඤ්‌ච උතුක්‌ඛානඤ්‌ච. භික්‌ඛුගණනාති භික්‌ඛූ ගණෙත්‌වා අක්‌ඛානං. ඔවාදොති භික්‌ඛුනීහි යාචිතස්‌ස ඔවාදස්‌ස අක්‌ඛානං. එතානීති එතානි පඤ්‌ච. පුබ්‌බකරණතො පච්‌ඡාති පුබ්‌බකරණස්‌ස කරණතො පච්‌ඡා. එත්‌ථ ච ‘‘පුබ්‌බකරණතො පච්‌ඡා කත්‌තබ්‌බානී’’ති ඉදං කත්‌තබ්‌බාකාරස්‌සෙව විසෙසනං, න අත්‌ථස්‌ස. අයං පන විසෙසො – සඞ්‌ඝසන්‌නිපාතතො පුබ්‌බභාගෙ කත්‌තබ්‌බත්‌තා පුබ්‌බකරණං නාම, උපොසථකරණතො පුබ්‌බභාගෙ කත්‌තබ්‌බත්‌තා පුබ්‌බකිච්‌චං නාමාති.
Chandapārisuddhiutukkhānanti chandakkhānañca pārisuddhikkhānañca utukkhānañca. Bhikkhugaṇanāti bhikkhū gaṇetvā akkhānaṃ. Ovādoti bhikkhunīhi yācitassa ovādassa akkhānaṃ. Etānīti etāni pañca. Pubbakaraṇato pacchāti pubbakaraṇassa karaṇato pacchā. Ettha ca ‘‘pubbakaraṇato pacchā kattabbānī’’ti idaṃ kattabbākārasseva visesanaṃ, na atthassa. Ayaṃ pana viseso – saṅghasannipātato pubbabhāge kattabbattā pubbakaraṇaṃ nāma, uposathakaraṇato pubbabhāge kattabbattā pubbakiccaṃ nāmāti.
උපොසථොති උපොසථදිවසො. යාවතිකා ච භික්‌ඛූති යත්‌තකා භික්‌ඛූ. කම්‌මපත්‌තාති උපොසථකම්‌මස්‌ස පත්‌තා යුත්‌තා අනුරූපා. තාවතිකා භික්‌ඛූ හත්‌ථපාසං අවිජහිත්‌වා එකසීමායං ඨිතා ච හොන්‌තීති යොජනා. සභාගාපත්‌තියොති වත්‌ථුසභාගා ආපත්‌තියො. වජ්‌ජනීයාති වජ්‌ජෙතබ්‌බා. පුග්‌ගලාති ගහට්‌ඨාදිපුග්‌ගලා. තස්‌මින්‌ති තස්‌මිං උපොසථසීමමාළකෙ. එතානි චත්‌තාරීති පාඨසෙසො.
Uposathoti uposathadivaso. Yāvatikā ca bhikkhūti yattakā bhikkhū. Kammapattāti uposathakammassa pattā yuttā anurūpā. Tāvatikā bhikkhū hatthapāsaṃ avijahitvā ekasīmāyaṃ ṭhitā ca hontīti yojanā. Sabhāgāpattiyoti vatthusabhāgā āpattiyo. Vajjanīyāti vajjetabbā. Puggalāti gahaṭṭhādipuggalā. Tasminti tasmiṃ uposathasīmamāḷake. Etāni cattārīti pāṭhaseso.
ආගතෙහි තෙහි භික්‌ඛූහීති යොජනා. පන්‌නරසොපීති පිසද්‌දෙන න කෙවලං පාළියං ආගතනයෙනෙව අධිට්‌ඨාතුං වට්‌ටති, අථ ඛො ‘‘අජ්‌ජ මෙ උපොසථො පන්‌නරසො’’තිපීති දස්‌සෙති.
Āgatehi tehi bhikkhūhīti yojanā. Pannarasopīti pisaddena na kevalaṃ pāḷiyaṃ āgatanayeneva adhiṭṭhātuṃ vaṭṭati, atha kho ‘‘ajja me uposatho pannaraso’’tipīti dasseti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 91. සඞ්‌ඝුපොසථාදිප්‌පභෙදං • 91. Saṅghuposathādippabhedaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / සඞ්‌ඝුපොසථාදිකථා • Saṅghuposathādikathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / සඞ්‌ඝුපොසථාදිකථාවණ්‌ණනා • Saṅghuposathādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / ඡන්‌දදානකථාදිවණ්‌ණනා • Chandadānakathādivaṇṇanā
