Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
ទីឃ និកាយ ៣៣
Long Discourses 33
សង្គីតិសុត្ត
Reciting in Concert
ឯវំ មេ សុតំ—ឯកំ សមយំ ភគវា មល្លេសុ ចារិកំ ចរមានោ មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ បញ្ចមត្តេហិ ភិក្ខុសតេហិ យេន បាវា នាម មល្លានំ នគរំ តទវសរិ។ តត្រ សុទំ ភគវា បាវាយំ វិហរតិ ចុន្ទស្ស កម្មារបុត្តស្ស អម្ពវនេ។
So I have heard. At one time the Buddha was wandering in the land of the Mallas together with a large Saṅgha of five hundred bhikkhus when he arrived at a Mallian town named Pāvā. There he stayed in Cunda the smith’s mango grove.
តេន ខោ បន សមយេន បាវេយ្យកានំ មល្លានំ ឧព្ភតកំ នាម នវំ សន្ធាគារំ អចិរការិតំ ហោតិ អនជ្ឈាវុដ្ឋំ សមណេន វា ព្រាហ្មណេន វា កេនចិ វា មនុស្សភូតេន។ អស្សោសុំ ខោ បាវេយ្យកា មល្លា: “ភគវា កិរ មល្លេសុ ចារិកំ ចរមានោ មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ បញ្ចមត្តេហិ ភិក្ខុសតេហិ បាវំ អនុប្បត្តោ បាវាយំ វិហរតិ ចុន្ទស្ស កម្មារបុត្តស្ស អម្ពវនេ”តិ។ អថ ខោ បាវេយ្យកា មល្លា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ ឯកមន្តំ និសិន្នា ខោ បាវេយ្យកា មល្លា ភគវន្តំ ឯតទវោចុំ: “ឥធ, ភន្តេ, បាវេយ្យកានំ មល្លានំ ឧព្ភតកំ នាម នវំ សន្ធាគារំ អចិរការិតំ ហោតិ អនជ្ឈាវុដ្ឋំ សមណេន វា ព្រាហ្មណេន វា កេនចិ វា មនុស្សភូតេន។ តញ្ច ខោ, ភន្តេ, ភគវា បឋមំ បរិភុញ្ជតុ, ភគវតា បឋមំ បរិភុត្តំ បច្ឆា បាវេយ្យកា មល្លា បរិភុញ្ជិស្សន្តិ។ តទស្ស បាវេយ្យកានំ មល្លានំ ទីឃរត្តំ ហិតាយ សុខាយា”តិ។ អធិវាសេសិ ខោ ភគវា តុណ្ហីភាវេន។
Now at that time a new town hall named Ubbhaṭaka had recently been constructed for the Mallas of Pāvā. It had not yet been occupied by an ascetic or brahmin or any person at all. The Mallas of Pāvā also heard that the Buddha had arrived and was staying in Cunda’s mango grove. Then they went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him, “Sir, a new town hall named Ubbhaṭaka has recently been constructed for the Mallas of Pāvā. It has not yet been occupied by an ascetic or brahmin or any person at all. May the Buddha be the first to use it, and only then will the Mallas of Pāvā use it. That would be for the lasting welfare and happiness of the Mallas of Pāvā.” The Buddha consented in silence.
អថ ខោ បាវេយ្យកា មល្លា ភគវតោ អធិវាសនំ វិទិត្វា ឧដ្ឋាយាសនា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា យេន សន្ធាគារំ តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា សព្ពសន្ថរិំ សន្ធាគារំ សន្ថរិត្វា ភគវតោ អាសនានិ បញ្ញាបេត្វា ឧទកមណិកំ បតិដ្ឋបេត្វា តេលបទីបំ អារោបេត្វា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋំសុ។ ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ តេ បាវេយ្យកា មល្លា ភគវន្តំ ឯតទវោចុំ: “សព្ពសន្ថរិសន្ថតំ, ភន្តេ, សន្ធាគារំ, ភគវតោ អាសនានិ បញ្ញត្តានិ, ឧទកមណិកោ បតិដ្ឋាបិតោ, តេលបទីបោ អារោបិតោ។ យស្សទានិ, ភន្តេ, ភគវា កាលំ មញ្ញតី”តិ។
Then, knowing that the Buddha had consented, the Mallas got up from their seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on their right. Then they went to the new town hall, where they spread carpets all over, prepared seats, set up a water jar, and placed a lamp. Then they went back to the Buddha, bowed, stood to one side, and told him of their preparations, saying, “Please, sir, come at your convenience.”
អថ ខោ ភគវា និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ សទ្ធិំ ភិក្ខុសង្ឃេន យេន សន្ធាគារំ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា បាទេ បក្ខាលេត្វា សន្ធាគារំ បវិសិត្វា មជ្ឈិមំ ថម្ភំ និស្សាយ បុរត្ថាភិមុខោ និសីទិ។ ភិក្ខុសង្ឃោបិ ខោ បាទេ បក្ខាលេត្វា សន្ធាគារំ បវិសិត្វា បច្ឆិមំ ភិត្តិំ និស្សាយ បុរត្ថាភិមុខោ និសីទិ ភគវន្តំយេវ បុរក្ខត្វា។ បាវេយ្យកាបិ ខោ មល្លា បាទេ បក្ខាលេត្វា សន្ធាគារំ បវិសិត្វា បុរត្ថិមំ ភិត្តិំ និស្សាយ បច្ឆិមាភិមុខា និសីទិំសុ ភគវន្តំយេវ បុរក្ខត្វា។
Then the Buddha robed up and, taking his bowl and robe, went to the new town hall together with the Saṅgha of bhikkhus. Having washed his feet he entered the town hall and sat against the central column facing east. The Saṅgha of bhikkhus also washed their feet, entered the town hall, and sat against the west wall facing east, with the Buddha right in front of them. The Mallas of Pāvā also washed their feet, entered the town hall, and sat against the east wall facing west, with the Buddha right in front of them.
អថ ខោ ភគវា បាវេយ្យកេ មល្លេ ពហុទេវ រត្តិំ ធម្មិយា កថាយ សន្ទស្សេត្វា សមាទបេត្វា សមុត្តេជេត្វា សម្បហំសេត្វា ឧយ្យោជេសិ: “អភិក្កន្តា ខោ, វាសេដ្ឋា, រត្តិ។ យស្សទានិ តុម្ហេ កាលំ មញ្ញថា”តិ។
The Buddha spent much of the night educating, encouraging, firing up, and inspiring the Mallas with a Dhamma talk. Then he dismissed them, “The night is getting late, Vāseṭṭhas. Please go at your convenience.”
“ឯវំ, ភន្តេ”តិ ខោ បាវេយ្យកា មល្លា ភគវតោ បដិស្សុត្វា ឧដ្ឋាយាសនា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា បក្កមិំសុ។
“Yes, sir,” replied the Mallas. They got up from their seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on their right, before leaving.
អថ ខោ ភគវា អចិរបក្កន្តេសុ បាវេយ្យកេសុ មល្លេសុ តុណ្ហីភូតំ តុណ្ហីភូតំ ភិក្ខុសង្ឃំ អនុវិលោកេត្វា អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ អាមន្តេសិ: “វិគតថិនមិទ្ធោ ខោ, សារិបុត្ត, ភិក្ខុសង្ឃោ។ បដិភាតុ តំ, សារិបុត្ត, ភិក្ខូនំ ធម្មីកថា។ បិដ្ឋិ មេ អាគិលាយតិ។ តមហំ អាយមិស្សាមី”តិ។
Soon after they left, the Buddha looked around the Saṅgha of bhikkhus, who were so very silent. He addressed Venerable Sāriputta, “Sāriputta, the Saṅgha of bhikkhus is rid of dullness and drowsiness. Give them some Dhamma talk as you feel inspired. My back is sore, I’ll stretch it.”
“ឯវំ, ភន្តេ”តិ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ ភគវតោ បច្ចស្សោសិ។
“Yes, sir,” Sāriputta replied.
អថ ខោ ភគវា ចតុគ្គុណំ សង្ឃាដិំ បញ្ញាបេត្វា ទក្ខិណេន បស្សេន សីហសេយ្យំ កប្បេសិ បាទេ បាទំ អច្ចាធាយ, សតោ សម្បជានោ ឧដ្ឋានសញ្ញំ មនសិ ករិត្វា។
And then the Buddha spread out his outer robe folded in four and laid down in the lion’s posture—on the right side, placing one foot on top of the other—mindful and aware, and focused on the time of getting up.
តេន ខោ បន សមយេន និគណ្ឋោ នាដបុត្តោ បាវាយំ អធុនាកាលង្កតោ ហោតិ។ តស្ស កាលង្កិរិយាយ ភិន្នា និគណ្ឋា ទ្វេធិកជាតា ភណ្ឌនជាតា កលហជាតា វិវាទាបន្នា អញ្ញមញ្ញំ មុខសត្តីហិ វិតុទន្តា វិហរន្តិ: “ន ត្វំ ឥមំ ធម្មវិនយំ អាជានាសិ, អហំ ឥមំ ធម្មវិនយំ អាជានាមិ, កិំ ត្វំ ឥមំ ធម្មវិនយំ អាជានិស្សសិ។ មិច្ឆាបដិបន្នោ ត្វមសិ, អហមស្មិ សម្មាបដិបន្នោ។ សហិតំ មេ, អសហិតំ តេ។ បុរេវចនីយំ បច្ឆា អវច, បច្ឆាវចនីយំ បុរេ អវច។ អធិចិណ្ណំ តេ វិបរាវត្តំ, អារោបិតោ តេ វាទោ, និគ្គហិតោ ត្វមសិ, ចរ វាទប្បមោក្ខាយ, និព្ពេឋេហិ វា សចេ បហោសី”តិ។
Now at that time the Jain ascetic of the Ñātika clan had recently passed away at Pāvā. With his passing the Jain ascetics split, dividing into two factions, arguing, quarreling, and disputing, continually wounding each other with barbed words: “You don’t understand this teaching and training. I understand this teaching and training. What, you understand this teaching and training? You’re practicing wrong. I’m practicing right. I stay on topic, you don’t. You said last what you should have said first. You said first what you should have said last. What you’ve thought so much about has been disproved. Your doctrine is refuted. Go on, save your doctrine! You’re trapped; get yourself out of this—if you can!”
វធោយេវ ខោ មញ្ញេ និគណ្ឋេសុ នាដបុត្តិយេសុ វត្តតិ។ យេបិ និគណ្ឋស្ស នាដបុត្តស្ស សាវកា គិហី ឱទាតវសនា, តេបិ និគណ្ឋេសុ នាដបុត្តិយេសុ និព្ពិន្នរូបា វិរត្តរូបា បដិវានរូបា, យថា តំ ទុរក្ខាតេ ធម្មវិនយេ ទុប្បវេទិតេ អនិយ្យានិកេ អនុបសមសំវត្តនិកេ អសម្មាសម្ពុទ្ធប្បវេទិតេ ភិន្នថូបេ អប្បដិសរណេ។
You’d think there was nothing but slaughter going on among the Jain ascetics. And the Jain Ñātika’s white-clothed lay disciples were disillusioned, dismayed, and disappointed in the Jain ascetics. They were equally disappointed with a teaching and training so poorly explained and poorly propounded, not emancipating, not leading to peace, proclaimed by someone who is not a fully awakened Buddha, with broken monument and without a refuge.
អថ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ ភិក្ខូ អាមន្តេសិ: “និគណ្ឋោ, អាវុសោ, នាដបុត្តោ បាវាយំ អធុនាកាលង្កតោ, តស្ស កាលង្កិរិយាយ ភិន្នា និគណ្ឋា ទ្វេធិកជាតា …បេ… ភិន្នថូបេ អប្បដិសរណេ។ ឯវញ្ហេតំ, អាវុសោ, ហោតិ ទុរក្ខាតេ ធម្មវិនយេ ទុប្បវេទិតេ អនិយ្យានិកេ អនុបសមសំវត្តនិកេ អសម្មាសម្ពុទ្ធប្បវេទិតេ។ អយំ ខោ បនាវុសោ, អម្ហាកំ ភគវតា ធម្មោ ស្វាក្ខាតោ សុប្បវេទិតោ និយ្យានិកោ ឧបសមសំវត្តនិកោ សម្មាសម្ពុទ្ធប្បវេទិតោ។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ, ន វិវទិតព្ពំ, យថយិទំ ព្រហ្មចរិយំ អទ្ធនិយំ អស្ស ចិរដ្ឋិតិកំ, តទស្ស ពហុជនហិតាយ ពហុជនសុខាយ លោកានុកម្បាយ អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។
Then Sāriputta told the bhikkhus about these things. He went on to say, “That’s what happens, friends, when a teaching and training is poorly explained and poorly propounded, not emancipating, not leading to peace, proclaimed by someone who is not a fully awakened Buddha. But this teaching is well explained and well propounded to us by the Blessed One, emancipating, leading to peace, proclaimed by someone who is a fully awakened Buddha. You should all recite this in concert, without disputing, so that this spiritual path may last for a long time. That would be for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans.
កតមោ ចាវុសោ, អម្ហាកំ ភគវតា ធម្មោ ស្វាក្ខាតោ សុប្បវេទិតោ និយ្យានិកោ ឧបសមសំវត្តនិកោ សម្មាសម្ពុទ្ធប្បវេទិតោ; យត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ, ន វិវទិតព្ពំ, យថយិទំ ព្រហ្មចរិយំ អទ្ធនិយំ អស្ស ចិរដ្ឋិតិកំ, តទស្ស ពហុជនហិតាយ ពហុជនសុខាយ លោកានុកម្បាយ អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ?
And what is that teaching?
១។ ឯកក
1. Ones
អត្ថិ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឯកោ ធម្មោ សម្មទក្ខាតោ។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ, ន វិវទិតព្ពំ, យថយិទំ ព្រហ្មចរិយំ អទ្ធនិយំ អស្ស ចិរដ្ឋិតិកំ, តទស្ស ពហុជនហិតាយ ពហុជនសុខាយ លោកានុកម្បាយ អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ កតមោ ឯកោ ធម្មោ?
There are teachings grouped by one that have been rightly explained by the Blessed One, who knows and sees, the perfected one, the fully awakened Buddha. You should all recite these in concert, without disputing, so that this spiritual path may last for a long time. That would be for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans. What are the teachings grouped by one?
សព្ពេ សត្តា អាហារដ្ឋិតិកា។
All sentient beings are sustained by food.
សព្ពេ សត្តា សង្ខារដ្ឋិតិកា។
All sentient beings are sustained by conditions.
អយំ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឯកោ ធម្មោ សម្មទក្ខាតោ។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ, ន វិវទិតព្ពំ, យថយិទំ ព្រហ្មចរិយំ អទ្ធនិយំ អស្ស ចិរដ្ឋិតិកំ, តទស្ស ពហុជនហិតាយ ពហុជនសុខាយ លោកានុកម្បាយ អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។
These are the teachings grouped by one that have been rightly explained by the Blessed One, who knows and sees, the perfected one, the fully awakened Buddha. You should all recite these in concert, without disputing, so that this spiritual path may last for a long time. That would be for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans.
២។ ទុក
2. Twos
អត្ថិ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ទ្វេ ធម្មា សម្មទក្ខាតា។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ, ន វិវទិតព្ពំ, យថយិទំ ព្រហ្មចរិយំ អទ្ធនិយំ អស្ស ចិរដ្ឋិតិកំ, តទស្ស ពហុជនហិតាយ ពហុជនសុខាយ លោកានុកម្បាយ អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ កតមេ ទ្វេ?
There are teachings grouped by two that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert. What are the teachings grouped by two?
នាមញ្ច រូបញ្ច។
Name and form.
អវិជ្ជា ច ភវតណ្ហា ច។
Ignorance and craving for continued existence.
ភវទិដ្ឋិ ច វិភវទិដ្ឋិ ច។
Views favoring continued existence and views favoring ending existence.
អហិរិកញ្ច អនោត្តប្បញ្ច។
Lack of conscience and prudence.
ហិរី ច ឱត្តប្បញ្ច។
Conscience and prudence.
ទោវចស្សតា ច បាបមិត្តតា ច។
Being hard to admonish and having bad friends.
សោវចស្សតា ច កល្យាណមិត្តតា ច។
Being easy to admonish and having good friends.
អាបត្តិកុសលតា ច អាបត្តិវុដ្ឋានកុសលតា ច។
Skill in offenses and skill in rehabilitation from offenses.
សមាបត្តិកុសលតា ច សមាបត្តិវុដ្ឋានកុសលតា ច។
Skill in meditative attainments and skill in emerging from those attainments.
ធាតុកុសលតា ច មនសិការកុសលតា ច។
Skill in the elements and skill in application of mind.
អាយតនកុសលតា ច បដិច្ចសមុប្បាទកុសលតា ច។
Skill in the sense fields and skill in dependent origination.
ឋានកុសលតា ច អដ្ឋានកុសលតា ច។
Skill in what is possible and skill in what is impossible.
អជ្ជវញ្ច លជ្ជវញ្ច។
Integrity and scrupulousness.
ខន្តិ ច សោរច្ចញ្ច។
Patience and gentleness.
សាខល្យញ្ច បដិសន្ថារោ ច។
Friendliness and hospitality.
អវិហិំសា ច សោចេយ្យញ្ច។
Harmlessness and purity.
មុដ្ឋស្សច្ចញ្ច អសម្បជញ្ញញ្ច។
Lack of mindfulness and lack of situational awareness.
សតិ ច សម្បជញ្ញញ្ច។
Mindfulness and situational awareness.
ឥន្ទ្រិយេសុ អគុត្តទ្វារតា ច ភោជនេ អមត្តញ្ញុតា ច។
Not guarding the sense doors and eating too much.
ឥន្ទ្រិយេសុ គុត្តទ្វារតា ច ភោជនេ មត្តញ្ញុតា ច។
Guarding the sense doors and moderation in eating.
បដិសង្ខានពលញ្ច ភាវនាពលញ្ច។
The power of reflection and the power of development.
សតិពលញ្ច សមាធិពលញ្ច។
The power of mindfulness and the power of immersion.
សមថោ ច វិបស្សនា ច។
Serenity and discernment.
សមថនិមិត្តញ្ច បគ្គហនិមិត្តញ្ច។
The foundation of serenity and the foundation of exertion.
បគ្គហោ ច អវិក្ខេបោ ច។
Exertion, and not being scattered.
សីលវិបត្តិ ច ទិដ្ឋិវិបត្តិ ច។
Failure in ethics and failure in view.
សីលសម្បទា ច ទិដ្ឋិសម្បទា ច។
Accomplishment in ethics and accomplishment in view.
សីលវិសុទ្ធិ ច ទិដ្ឋិវិសុទ្ធិ ច។
Purification of ethics and purification of view.
ទិដ្ឋិវិសុទ្ធិ ខោ បន យថា ទិដ្ឋិស្ស ច បធានំ។
Purification of view and making an effort in line with that view.
សំវេគោ ច សំវេជនីយេសុ ឋានេសុ សំវិគ្គស្ស ច យោនិសោ បធានំ។
Inspiration, and making a suitable effort when inspired by inspiring places.
អសន្តុដ្ឋិតា ច កុសលេសុ ធម្មេសុ អប្បដិវានិតា ច បធានស្មិំ។
To never be content with skillful qualities, and to never stop trying.
វិជ្ជា ច វិមុត្តិ ច។
Knowledge and freedom.
ខយេញាណំ អនុប្បាទេញាណំ។
Knowledge of ending and knowledge of non-arising.
ឥមេ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ទ្វេ ធម្មា សម្មទក្ខាតា។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ, ន វិវទិតព្ពំ, យថយិទំ ព្រហ្មចរិយំ អទ្ធនិយំ អស្ស ចិរដ្ឋិតិកំ, តទស្ស ពហុជនហិតាយ ពហុជនសុខាយ លោកានុកម្បាយ អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។
These are the teachings grouped by two that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert.
៣។ តិក
3. Threes
អត្ថិ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន តយោ ធម្មា សម្មទក្ខាតា។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ កតមេ តយោ?
There are teachings grouped by three that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert. What are the teachings grouped by three?
តីណិ អកុសលមូលានិ—លោភោ អកុសលមូលំ, ទោសោ អកុសលមូលំ, មោហោ អកុសលមូលំ។
Three unskillful roots: greed, hate, and delusion.
តីណិ កុសលមូលានិ—អលោភោ កុសលមូលំ, អទោសោ កុសលមូលំ, អមោហោ កុសលមូលំ។
Three skillful roots: non-greed, non-hate, and non-delusion.
តីណិ ទុច្ចរិតានិ—កាយទុច្ចរិតំ, វចីទុច្ចរិតំ, មនោទុច្ចរិតំ។
Three ways of performing bad conduct: by body, speech, and mind.
តីណិ សុចរិតានិ—កាយសុចរិតំ, វចីសុចរិតំ, មនោសុចរិតំ។
Three ways of performing good conduct: by body, speech, and mind.
តយោ អកុសលវិតក្កា—កាមវិតក្កោ, ព្យាបាទវិតក្កោ, វិហិំសាវិតក្កោ។
Three unskillful thoughts: sensuality, malice, and cruelty.
តយោ កុសលវិតក្កា—នេក្ខម្មវិតក្កោ, អព្យាបាទវិតក្កោ, អវិហិំសាវិតក្កោ។
Three skillful thoughts: renunciation, good will, and harmlessness.
តយោ អកុសលសង្កប្បា—កាមសង្កប្បោ, ព្យាបាទសង្កប្បោ, វិហិំសាសង្កប្បោ។
Three unskillful intentions: sensuality, malice, and cruelty.
តយោ កុសលសង្កប្បា—នេក្ខម្មសង្កប្បោ, អព្យាបាទសង្កប្បោ, អវិហិំសាសង្កប្បោ។
Three skillful intentions: renunciation, good will, and harmlessness.
តិស្សោ អកុសលសញ្ញា—កាមសញ្ញា, ព្យាបាទសញ្ញា, វិហិំសាសញ្ញា។
Three unskillful perceptions: sensuality, malice, and cruelty.
តិស្សោ កុសលសញ្ញា—នេក្ខម្មសញ្ញា, អព្យាបាទសញ្ញា, អវិហិំសាសញ្ញា។
Three skillful perceptions: renunciation, good will, and harmlessness.
តិស្សោ អកុសលធាតុយោ—កាមធាតុ, ព្យាបាទធាតុ, វិហិំសាធាតុ។
Three unskillful elements: sensuality, malice, and cruelty.
តិស្សោ កុសលធាតុយោ—នេក្ខម្មធាតុ, អព្យាបាទធាតុ, អវិហិំសាធាតុ។
Three skillful elements: renunciation, good will, and harmlessness.
អបរាបិ តិស្សោ ធាតុយោ—កាមធាតុ, រូបធាតុ, អរូបធាតុ។
Another three elements: sensuality, form, and formlessness.
អបរាបិ តិស្សោ ធាតុយោ—រូបធាតុ, អរូបធាតុ, និរោធធាតុ។
Another three elements: form, formlessness, and cessation.
អបរាបិ តិស្សោ ធាតុយោ—ហីនធាតុ, មជ្ឈិមធាតុ, បណីតធាតុ។
Another three elements: lower, middle, and higher.
តិស្សោ តណ្ហា—កាមតណ្ហា, ភវតណ្ហា, វិភវតណ្ហា។
Three cravings: for sensual pleasures, to continue existence, and to end existence.
អបរាបិ តិស្សោ តណ្ហា—កាមតណ្ហា, រូបតណ្ហា, អរូបតណ្ហា។
Another three cravings: sensuality, form, and formlessness.
អបរាបិ តិស្សោ តណ្ហា—រូបតណ្ហា, អរូបតណ្ហា, និរោធតណ្ហា។
Another three cravings: form, formlessness, and cessation.
តីណិ សំយោជនានិ—សក្កាយទិដ្ឋិ, វិចិកិច្ឆា, សីលព្ពតបរាមាសោ។
Three fetters: identity view, doubt, and misapprehension of precepts and observances.
តយោ អាសវា—កាមាសវោ, ភវាសវោ, អវិជ្ជាសវោ។
Three defilements: sensuality, desire for continued existence, and ignorance.
តយោ ភវា—កាមភវោ, រូបភវោ, អរូបភវោ។
Three realms of existence: sensual, form, and formless.
តិស្សោ ឯសនា—កាមេសនា, ភវេសនា, ព្រហ្មចរិយេសនា។
Three searches: for sensual pleasures, for continued existence, and for a spiritual path.
តិស្សោ វិធា—សេយ្យោហមស្មីតិ វិធា, សទិសោហមស្មីតិ វិធា, ហីនោហមស្មីតិ វិធា។
Three kinds of discrimination: ‘I’m better’, ‘I’m equal’, and ‘I’m worse’.
តយោ អទ្ធា—អតីតោ អទ្ធា, អនាគតោ អទ្ធា, បច្ចុប្បន្នោ អទ្ធា។
Three periods: past, future, and present.
តយោ អន្តា—សក្កាយោ អន្តោ, សក្កាយសមុទយោ អន្តោ, សក្កាយនិរោធោ អន្តោ។
Three extremes: identity, the origin of identity, and the cessation of identity.
តិស្សោ វេទនា—សុខា វេទនា, ទុក្ខា វេទនា, អទុក្ខមសុខា វេទនា។
Three feelings: pleasure, pain, and neutral.
តិស្សោ ទុក្ខតា—ទុក្ខទុក្ខតា, សង្ខារទុក្ខតា, វិបរិណាមទុក្ខតា។
Three forms of suffering: the suffering inherent in painful feeling, the suffering inherent in conditions, and the suffering inherent in perishing.
តយោ រាសី—មិច្ឆត្តនិយតោ រាសិ, សម្មត្តនិយតោ រាសិ, អនិយតោ រាសិ។
Three heaps: the heap of surety in the wrong way, the heap of surety in the right way, and the heap of lack of surety.
តយោ តមា—អតីតំ វា អទ្ធានំ អារព្ភ កង្ខតិ វិចិកិច្ឆតិ នាធិមុច្ចតិ ន សម្បសីទតិ, អនាគតំ វា អទ្ធានំ អារព្ភ កង្ខតិ វិចិកិច្ឆតិ នាធិមុច្ចតិ ន សម្បសីទតិ, ឯតរហិ វា បច្ចុប្បន្នំ អទ្ធានំ អារព្ភ កង្ខតិ វិចិកិច្ឆតិ នាធិមុច្ចតិ ន សម្បសីទតិ។
Three darknesses: one is doubtful, uncertain, undecided, and lacking confidence about the past, future, and present.
តីណិ តថាគតស្ស អរក្ខេយ្យានិ—បរិសុទ្ធកាយសមាចារោ អាវុសោ តថាគតោ, នត្ថិ តថាគតស្ស កាយទុច្ចរិតំ, យំ តថាគតោ រក្ខេយ្យ: ‘មា មេ ឥទំ បរោ អញ្ញាសីៜតិ។ បរិសុទ្ធវចីសមាចារោ អាវុសោ, តថាគតោ, នត្ថិ តថាគតស្ស វចីទុច្ចរិតំ, យំ តថាគតោ រក្ខេយ្យ: ‘មា មេ ឥទំ បរោ អញ្ញាសីៜតិ។ បរិសុទ្ធមនោសមាចារោ, អាវុសោ, តថាគតោ, នត្ថិ តថាគតស្ស មនោទុច្ចរិតំ យំ តថាគតោ រក្ខេយ្យ: ‘មា មេ ឥទំ បរោ អញ្ញាសីៜតិ។
Three things a Realized One need not hide: The Realized One’s behavior by way of body, speech, and mind is pure. He has no misconduct in these three ways that need be hidden, thinking: ‘Don’t let others find this out about me!’
តយោ កិញ្ចនា—រាគោ កិញ្ចនំ, ទោសោ កិញ្ចនំ, មោហោ កិញ្ចនំ។
Three possessions: greed, hate, and delusion.
តយោ អគ្គី—រាគគ្គិ, ទោសគ្គិ, មោហគ្គិ។
Three fires: greed, hate, and delusion.
អបរេបិ តយោ អគ្គី—អាហុនេយ្យគ្គិ, គហបតគ្គិ, ទក្ខិណេយ្យគ្គិ។
Another three fires: a fire for those worthy of offerings dedicated to the gods, a fire for householders, and a fire for those worthy of a religious donation.
តិវិធេន រូបសង្គហោ—សនិទស្សនសប្បដិឃំ រូបំ, អនិទស្សនសប្បដិឃំ រូបំ, អនិទស្សនអប្បដិឃំ រូបំ។
Threefold classification of the physical: visible and resistant, invisible and resistant, and invisible and non-resistant.
តយោ សង្ខារា—បុញ្ញាភិសង្ខារោ, អបុញ្ញាភិសង្ខារោ, អានេញ្ជាភិសង្ខារោ។
Three choices: good choices, bad choices, and imperturbable choices.
តយោ បុគ្គលា—សេក្ខោ បុគ្គលោ, អសេក្ខោ បុគ្គលោ, នេវសេក្ខោ នាសេក្ខោ បុគ្គលោ។
Three individuals: a trainee, an adept, and one who is neither a trainee nor an adept.
តយោ ថេរា—ជាតិថេរោ, ធម្មថេរោ, សម្មុតិថេរោ។
Three seniors: a senior by birth, a senior in the teaching, and a senior by convention.
តីណិ បុញ្ញកិរិយវត្ថូនិ—ទានមយំ បុញ្ញកិរិយវត្ថុ, សីលមយំ បុញ្ញកិរិយវត្ថុ, ភាវនាមយំ បុញ្ញកិរិយវត្ថុ។
Three grounds for making merit: giving, ethical conduct, and meditation.
តីណិ ចោទនាវត្ថូនិ—ទិដ្ឋេន, សុតេន, បរិសង្កាយ។
Three grounds for accusations: what is seen, heard, and suspected.
តិស្សោ កាមូបបត្តិយោ—សន្តាវុសោ សត្តា បច្ចុបដ្ឋិតកាមា, តេ បច្ចុបដ្ឋិតេសុ កាមេសុ វសំ វត្តេន្តិ, សេយ្យថាបិ មនុស្សា ឯកច្ចេ ច ទេវា ឯកច្ចេ ច វិនិបាតិកា។ អយំ បឋមា កាមូបបត្តិ។ សន្តាវុសោ, សត្តា និម្មិតកាមា, តេ និម្មិនិត្វា និម្មិនិត្វា កាមេសុ វសំ វត្តេន្តិ, សេយ្យថាបិ ទេវា និម្មានរតី។ អយំ ទុតិយា កាមូបបត្តិ។ សន្តាវុសោ សត្តា បរនិម្មិតកាមា, តេ បរនិម្មិតេសុ កាមេសុ វសំ វត្តេន្តិ, សេយ្យថាបិ ទេវា បរនិម្មិតវសវត្តី។ អយំ តតិយា កាមូបបត្តិ។
Three kinds of sensual rebirth: There are sentient beings who desire what is present. They fall under the sway of presently arisen sensual pleasures. Namely, humans, some gods, and some beings in the underworld. This is the first kind of sensual rebirth. There are sentient beings who desire to create. Having repeatedly created, they fall under the sway of sensual pleasures. Namely, the Gods Who Love to Create. This is the second kind of sensual rebirth. There are sentient beings who desire what is created by others. They fall under the sway of sensual pleasures created by others. Namely, the Gods Who Control the Creations of Others. This is the third kind of sensual rebirth.
តិស្សោ សុខូបបត្តិយោ—សន្តាវុសោ សត្តា ឧប្បាទេត្វា ឧប្បាទេត្វា សុខំ វិហរន្តិ, សេយ្យថាបិ ទេវា ព្រហ្មកាយិកា។ អយំ បឋមា សុខូបបត្តិ។ សន្តាវុសោ, សត្តា សុខេន អភិសន្នា បរិសន្នា បរិបូរា បរិប្ផុដា។ តេ កទាចិ ករហចិ ឧទានំ ឧទានេន្តិ: ‘អហោ សុខំ, អហោ សុខន៑ៜតិ, សេយ្យថាបិ ទេវា អាភស្សរា។ អយំ ទុតិយា សុខូបបត្តិ។ សន្តាវុសោ, សត្តា សុខេន អភិសន្នា បរិសន្នា បរិបូរា បរិប្ផុដា។ តេ សន្តំយេវ តុសិតា សុខំ បដិសំវេទេន្តិ, សេយ្យថាបិ ទេវា សុភកិណ្ហា។ អយំ តតិយា សុខូបបត្តិ។
Three kinds of pleasant rebirth: There are sentient beings who, having repeatedly given rise to it, dwell in pleasure. Namely, the gods of Brahmā’s Host. This is the first pleasant rebirth. There are sentient beings who are drenched, steeped, filled, and soaked with pleasure. Every so often they feel inspired to exclaim: ‘Oh, what bliss! Oh, what bliss!’ Namely, the gods of streaming radiance. This is the second pleasant rebirth. There are sentient beings who are drenched, steeped, filled, and soaked with pleasure. Since they’re truly content, they experience pleasure. Namely, the gods replete with glory. This is the third pleasant rebirth.
តិស្សោ បញ្ញា—សេក្ខា បញ្ញា, អសេក្ខា បញ្ញា, នេវសេក្ខានាសេក្ខា បញ្ញា។
Three kinds of wisdom: the wisdom of a trainee, the wisdom of an adept, and the wisdom of one who is neither a trainee nor an adept.
អបរាបិ តិស្សោ បញ្ញា—ចិន្តាមយា បញ្ញា, សុតមយា បញ្ញា, ភាវនាមយា បញ្ញា។
Another three kinds of wisdom: wisdom produced by thought, learning, and meditation.
តីណាវុធានិ—សុតាវុធំ, បវិវេកាវុធំ, បញ្ញាវុធំ។
Three weapons: learning, seclusion, and wisdom.
តីណិន្ទ្រិយានិ—អនញ្ញាតញ្ញស្សាមីតិន្ទ្រិយំ, អញ្ញិន្ទ្រិយំ, អញ្ញាតាវិន្ទ្រិយំ។
Three faculties: the faculty of understanding that one’s enlightenment is imminent, the faculty of enlightenment, and the faculty of one who is enlightened.
តីណិ ចក្ខូនិ—មំសចក្ខុ, ទិព្ពចក្ខុ, បញ្ញាចក្ខុ។
Three eyes: the eye of the flesh, the eye of clairvoyance, and the eye of wisdom.
តិស្សោ សិក្ខា—អធិសីលសិក្ខា, អធិចិត្តសិក្ខា, អធិបញ្ញាសិក្ខា។
Three trainings: in higher ethics, higher mind, and higher wisdom.
តិស្សោ ភាវនា—កាយភាវនា, ចិត្តភាវនា, បញ្ញាភាវនា។
Three kinds of development: the development of physical endurance, the development of the mind, and the development of wisdom.
តីណិ អនុត្តរិយានិ—ទស្សនានុត្តរិយំ, បដិបទានុត្តរិយំ, វិមុត្តានុត្តរិយំ។
Three unsurpassable things: unsurpassable seeing, practice, and freedom.
តយោ សមាធី—សវិតក្កសវិចារោ សមាធិ, អវិតក្កវិចារមត្តោ សមាធិ, អវិតក្កអវិចារោ សមាធិ។
Three kinds of immersion: Immersion with placing the mind and keeping it connected. Immersion without placing the mind, but just keeping it connected. Immersion without placing the mind or keeping it connected.
អបរេបិ តយោ សមាធី—សុញ្ញតោ សមាធិ, អនិមិត្តោ សមាធិ, អប្បណិហិតោ សមាធិ។
Another three kinds of immersion: emptiness, signless, and undirected.
តីណិ សោចេយ្យានិ—កាយសោចេយ្យំ, វចីសោចេយ្យំ, មនោសោចេយ្យំ។
Three purities: purity of body, speech, and mind.
តីណិ មោនេយ្យានិ—កាយមោនេយ្យំ, វចីមោនេយ្យំ, មនោមោនេយ្យំ។
Three kinds of sagacity: sagacity of body, speech, and mind.
តីណិ កោសល្លានិ—អាយកោសល្លំ, អបាយកោសល្លំ, ឧបាយកោសល្លំ។
Three skills: skill in progress, skill in regress, and skill in means.
តយោ មទា—អារោគ្យមទោ, យោព្ពនមទោ, ជីវិតមទោ។
Three vanities: the vanity of health, the vanity of youth, and the vanity of life.
តីណិ អាធិបតេយ្យានិ—អត្តាធិបតេយ្យំ, លោកាធិបតេយ្យំ, ធម្មាធិបតេយ្យំ។
Three ways of putting something in charge: putting oneself, the world, or the teaching in charge.
តីណិ កថាវត្ថូនិ—អតីតំ វា អទ្ធានំ អារព្ភ កថំ កថេយ្យ: ‘ឯវំ អហោសិ អតីតមទ្ធានន៑ៜតិ; អនាគតំ វា អទ្ធានំ អារព្ភ កថំ កថេយ្យ: ‘ឯវំ ភវិស្សតិ អនាគតមទ្ធានន៑ៜតិ; ឯតរហិ វា បច្ចុប្បន្នំ អទ្ធានំ អារព្ភ កថំ កថេយ្យ: ‘ឯវំ ហោតិ ឯតរហិ បច្ចុប្បន្នំ អទ្ធានន៑ៜតិ។
Three topics of discussion: You might discuss the past: ‘That is how it was in the past.’ You might discuss the future: ‘That is how it will be in the future.’ Or you might discuss the present: ‘This is how it is at present.’
តិស្សោ វិជ្ជា—បុព្ពេនិវាសានុស្សតិញាណំ វិជ្ជា, សត្តានំ ចុតូបបាតេញាណំ វិជ្ជា, អាសវានំ ខយេញាណំ វិជ្ជា។
Three knowledges: recollection of past lives, knowledge of the death and rebirth of sentient beings, and knowledge of the ending of defilements.
តយោ វិហារា—ទិព្ពោ វិហារោ, ព្រហ្មា វិហារោ, អរិយោ វិហារោ។
Three meditative abidings: the heavenly meditation, the divine meditation, and the noble meditation.
តីណិ បាដិហារិយានិ—ឥទ្ធិបាដិហារិយំ, អាទេសនាបាដិហារិយំ, អនុសាសនីបាដិហារិយំ។
Three demonstrations: The demonstration of psychic power, the demonstration of revealing, and the demonstration of instruction.
ឥមេ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន តយោ ធម្មា សម្មទក្ខាតា។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។
These are the teachings grouped by three that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert.
៤។ ចតុក្ក
4. Fours
អត្ថិ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ចត្តារោ ធម្មា សម្មទក្ខាតា។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ, ន វិវទិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ កតមេ ចត្តារោ?
There are teachings grouped by four that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert. What are the teachings grouped by four?
ចត្តារោ សតិបដ្ឋានា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ កាយេ កាយានុបស្សី វិហរតិ អាតាបី សម្បជានោ សតិមា, វិនេយ្យ លោកេ អភិជ្ឈាទោមនស្សំ។ វេទនាសុ វេទនានុបស្សី …បេ… ចិត្តេ ចិត្តានុបស្សី …បេ… ធម្មេសុ ធម្មានុបស្សី វិហរតិ អាតាបី សម្បជានោ សតិមា វិនេយ្យ លោកេ អភិជ្ឈាទោមនស្សំ។
Four kinds of mindfulness meditation: It’s when a bhikkhu meditates by observing an aspect of the body—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. They meditate observing an aspect of feelings … mind … principles—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world.
ចត្តារោ សម្មប្បធានា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ អនុប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ អនុប្បាទាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ។ ឧប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ បហានាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ។ អនុប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឧប្បាទាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ។ ឧប្បន្នានំ កុសលានំ ធម្មានំ ឋិតិយា អសម្មោសាយ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ ភាវនាយ បារិបូរិយា ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតិ វីរិយំ អារភតិ ចិត្តំ បគ្គណ្ហាតិ បទហតិ។
Four right efforts: A bhikkhu generates enthusiasm, tries, makes an effort, exerts the mind, and strives so that bad, unskillful qualities don’t arise. They generate enthusiasm, try, make an effort, exert the mind, and strive so that bad, unskillful qualities that have arisen are given up. They generate enthusiasm, try, make an effort, exert the mind, and strive so that skillful qualities arise. They generate enthusiasm, try, make an effort, exert the mind, and strive so that skillful qualities that have arisen remain, are not lost, but increase, mature, and are completed by development.
ចត្តារោ ឥទ្ធិបាទា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។ ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។ វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។ វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។
Four bases of psychic power: A bhikkhu develops the basis of psychic power that has immersion due to enthusiasm, and active effort. They develop the basis of psychic power that has immersion due to mental development, and active effort. They develop the basis of psychic power that has immersion due to energy, and active effort. They develop the basis of psychic power that has immersion due to inquiry, and active effort.
ចត្តារិ ឈានានិ។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ វិវិច្ចេវ កាមេហិ វិវិច្ច អកុសលេហិ ធម្មេហិ សវិតក្កំ សវិចារំ វិវេកឹ បីតិសុខំ បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ វិតក្កវិចារានំ វូបសមា អជ្ឈត្តំ សម្បសាទនំ ចេតសោ ឯកោទិភាវំ អវិតក្កំ អវិចារំ សមាធិឹ បីតិសុខំ ទុតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ បីតិយា ច វិរាគា ឧបេក្ខកោ ច វិហរតិ សតោ ច សម្បជានោ, សុខញ្ច កាយេន បដិសំវេទេតិ, យំ តំ អរិយា អាចិក្ខន្តិ: ‘ឧបេក្ខកោ សតិមា សុខវិហារីៜតិ តតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សុខស្ស ច បហានា ទុក្ខស្ស ច បហានា, បុព្ពេវ សោមនស្សទោមនស្សានំ អត្ថង្គមា, អទុក្ខមសុខំ ឧបេក្ខាសតិបារិសុទ្ធិំ ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។
Four jhānas: A bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. As the placing of the mind and keeping it connected are stilled, they enter and remain in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. And with the fading away of rapture, they enter and remain in the third jhāna, where they meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ Giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, they enter and remain in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness.
ចតស្សោ សមាធិភាវនា។ អត្ថាវុសោ, សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារាយ សំវត្តតិ។ អត្ថាវុសោ, សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា ញាណទស្សនបដិលាភាយ សំវត្តតិ។ អត្ថាវុសោ សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា សតិសម្បជញ្ញាយ សំវត្តតិ។ អត្ថាវុសោ សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា អាសវានំ ខយាយ សំវត្តតិ។
Four ways of developing immersion further: There is a way of developing immersion further that leads to blissful meditation in the present life. There is a way of developing immersion further that leads to gaining knowledge and vision. There is a way of developing immersion further that leads to mindfulness and awareness. There is a way of developing immersion further that leads to the ending of defilements.
កតមា ចាវុសោ, សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារាយ សំវត្តតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ វិវិច្ចេវ កាមេហិ វិវិច្ច អកុសលេហិ ធម្មេហិ សវិតក្កំ … បេ… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ, អាវុសោ, សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារាយ សំវត្តតិ។
And what is the way of developing immersion further that leads to blissful meditation in the present life? It’s when a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna … second jhāna … fourth jhāna. This is the way of developing immersion further that leads to blissful meditation in the present life.
កតមា ចាវុសោ, សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា ញាណទស្សនបដិលាភាយ សំវត្តតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ អាលោកសញ្ញំ មនសិ ករោតិ, ទិវាសញ្ញំ អធិដ្ឋាតិ យថា ទិវា តថា រត្តិំ, យថា រត្តិំ តថា ទិវា។ ឥតិ វិវដេន ចេតសា អបរិយោនទ្ធេន សប្បភាសំ ចិត្តំ ភាវេតិ។ អយំ, អាវុសោ, សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា ញាណទស្សនបដិលាភាយ សំវត្តតិ។
And what is the way of developing immersion further that leads to gaining knowledge and vision? A bhikkhu focuses on the perception of light, concentrating on the perception of day regardless of whether it’s night or day. And so, with an open and unenveloped heart, they develop a mind that’s full of radiance. This is the way of developing immersion further that leads to gaining knowledge and vision.
កតមា ចាវុសោ, សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា សតិសម្បជញ្ញាយ សំវត្តតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនោ វិទិតា វេទនា ឧប្បជ្ជន្តិ, វិទិតា ឧបដ្ឋហន្តិ, វិទិតា អព្ភត្ថំ គច្ឆន្តិ។ វិទិតា សញ្ញា ឧប្បជ្ជន្តិ, វិទិតា ឧបដ្ឋហន្តិ, វិទិតា អព្ភត្ថំ គច្ឆន្តិ។ វិទិតា វិតក្កា ឧប្បជ្ជន្តិ, វិទិតា ឧបដ្ឋហន្តិ, វិទិតា អព្ភត្ថំ គច្ឆន្តិ។ អយំ, អាវុសោ, សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា សតិសម្បជញ្ញាយ សំវត្តតិ។
And what is the way of developing immersion further that leads to mindfulness and awareness? A bhikkhu knows feelings as they arise, as they remain, and as they go away. They know perceptions as they arise, as they remain, and as they go away. They know thoughts as they arise, as they remain, and as they go away. This is the way of developing immersion further that leads to mindfulness and awareness.
កតមា ចាវុសោ, សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា អាសវានំ ខយាយ សំវត្តតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ បញ្ចសុ ឧបាទានក្ខន្ធេសុ ឧទយព្ពយានុបស្សី វិហរតិ។ ឥតិ រូបំ, ឥតិ រូបស្ស សមុទយោ, ឥតិ រូបស្ស អត្ថង្គមោ។ ឥតិ វេទនា …បេ… ឥតិ សញ្ញា … ឥតិ សង្ខារា … ឥតិ វិញ្ញាណំ, ឥតិ វិញ្ញាណស្ស សមុទយោ, ឥតិ វិញ្ញាណស្ស អត្ថង្គមោ។ អយំ, អាវុសោ, សមាធិភាវនា ភាវិតា ពហុលីកតា អាសវានំ ខយាយ សំវត្តតិ។
And what is the way of developing immersion further that leads to the ending of defilements? A bhikkhu meditates observing rise and fall in the five grasping aggregates. ‘Such is form, such is the origin of form, such is the ending of form. Such are feelings … perceptions … choices … consciousness, such is the origin of consciousness, such is the ending of consciousness.’ This is the way of developing immersion further that leads to the ending of defilements.
ចតស្សោ អប្បមញ្ញា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ មេត្តាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ។ តថា ទុតិយំ។ តថា តតិយំ។ តថា ចតុត្ថំ។ ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ មេត្តាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ ករុណាសហគតេន ចេតសា …បេ… មុទិតាសហគតេន ចេតសា …បេ… ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ។ តថា ទុតិយំ។ តថា តតិយំ។ តថា ចតុត្ថំ។ ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។
Four limitless states: A bhikkhu meditates spreading a heart full of love to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of love to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will. They meditate spreading a heart full of compassion … rejoicing … equanimity to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of equanimity to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will.
ចត្តារោ អារុប្បា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សព្ពសោ រូបសញ្ញានំ សមតិក្កមា បដិឃសញ្ញានំ អត្ថង្គមា នានត្តសញ្ញានំ អមនសិការា ‘អនន្តោ អាកាសោៜតិ អាកាសានញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សព្ពសោ អាកាសានញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘អនន្តំ វិញ្ញាណន៑ៜតិ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សព្ពសោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘នត្ថិ កិញ្ចីៜតិ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។
Four formless states: A bhikkhu, going totally beyond perceptions of form, with the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, enters and remains in the dimension of infinite space. Going totally beyond the dimension of infinite space, aware that ‘consciousness is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite consciousness. Going totally beyond the dimension of infinite consciousness, aware that ‘there is nothing at all’, they enter and remain in the dimension of nothingness. Going totally beyond the dimension of nothingness, they enter and remain in the dimension of neither perception nor non-perception.
ចត្តារិ អបស្សេនានិ។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សង្ខាយេកំ បដិសេវតិ, សង្ខាយេកំ អធិវាសេតិ, សង្ខាយេកំ បរិវជ្ជេតិ, សង្ខាយេកំ វិនោទេតិ។
Four supports: After appraisal, a bhikkhu uses some things, endures some things, avoids some things, and gets rid of some things.
ចត្តារោ អរិយវំសា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សន្តុដ្ឋោ ហោតិ ឥតរីតរេន ចីវរេន, ឥតរីតរចីវរសន្តុដ្ឋិយា ច វណ្ណវាទី, ន ច ចីវរហេតុ អនេសនំ អប្បតិរូបំ អាបជ្ជតិ; អលទ្ធា ច ចីវរំ ន បរិតស្សតិ, លទ្ធា ច ចីវរំ អគធិតោ អមុច្ឆិតោ អនជ្ឈាបន្នោ អាទីនវទស្សាវី និស្សរណបញ្ញោ បរិភុញ្ជតិ; តាយ ច បន ឥតរីតរចីវរសន្តុដ្ឋិយា នេវត្តានុក្កំសេតិ ន បរំ វម្ភេតិ។ យោ ហិ តត្ថ ទក្ខោ អនលសោ សម្បជានោ បដិស្សតោ, អយំ វុច្ចតាវុសោ: ‘ភិក្ខុ បោរាណេ អគ្គញ្ញេ អរិយវំសេ ឋិតោៜ។
Four noble traditions: A bhikkhu is content with any kind of robe, and praises such contentment. They don’t try to get hold of a robe in an improper way. They don’t get upset if they don’t get a robe. And if they do get a robe, they use it untied, uninfatuated, unattached, seeing the drawback, and understanding the escape. And on account of that they don’t glorify themselves or put others down. A bhikkhu who is deft, tireless, aware, and mindful in this is said to stand in the ancient, primordial noble tradition.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សន្តុដ្ឋោ ហោតិ ឥតរីតរេន បិណ្ឌបាតេន, ឥតរីតរបិណ្ឌបាតសន្តុដ្ឋិយា ច វណ្ណវាទី, ន ច បិណ្ឌបាតហេតុ អនេសនំ អប្បតិរូបំ អាបជ្ជតិ; អលទ្ធា ច បិណ្ឌបាតំ ន បរិតស្សតិ, លទ្ធា ច បិណ្ឌបាតំ អគធិតោ អមុច្ឆិតោ អនជ្ឈាបន្នោ អាទីនវទស្សាវី និស្សរណបញ្ញោ បរិភុញ្ជតិ; តាយ ច បន ឥតរីតរបិណ្ឌបាតសន្តុដ្ឋិយា នេវត្តានុក្កំសេតិ ន បរំ វម្ភេតិ។ យោ ហិ តត្ថ ទក្ខោ អនលសោ សម្បជានោ បដិស្សតោ, អយំ វុច្ចតាវុសោ: ‘ភិក្ខុ បោរាណេ អគ្គញ្ញេ អរិយវំសេ ឋិតោៜ។
Furthermore, a bhikkhu is content with any kind of almsfood …
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សន្តុដ្ឋោ ហោតិ ឥតរីតរេន សេនាសនេន, ឥតរីតរសេនាសនសន្តុដ្ឋិយា ច វណ្ណវាទី, ន ច សេនាសនហេតុ អនេសនំ អប្បតិរូបំ អាបជ្ជតិ; អលទ្ធា ច សេនាសនំ ន បរិតស្សតិ, លទ្ធា ច សេនាសនំ អគធិតោ អមុច្ឆិតោ អនជ្ឈាបន្នោ អាទីនវទស្សាវី និស្សរណបញ្ញោ បរិភុញ្ជតិ; តាយ ច បន ឥតរីតរសេនាសនសន្តុដ្ឋិយា នេវត្តានុក្កំសេតិ ន បរំ វម្ភេតិ។ យោ ហិ តត្ថ ទក្ខោ អនលសោ សម្បជានោ បដិស្សតោ, អយំ វុច្ចតាវុសោ: ‘ភិក្ខុ បោរាណេ អគ្គញ្ញេ អរិយវំសេ ឋិតោៜ។
Furthermore, a bhikkhu is content with any kind of lodgings …
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ បហានារាមោ ហោតិ បហានរតោ, ភាវនារាមោ ហោតិ ភាវនារតោ; តាយ ច បន បហានារាមតាយ បហានរតិយា ភាវនារាមតាយ ភាវនារតិយា នេវត្តានុក្កំសេតិ ន បរំ វម្ភេតិ។ យោ ហិ តត្ថ ទក្ខោ អនលសោ សម្បជានោ បដិស្សតោ អយំ វុច្ចតាវុសោ: ‘ភិក្ខុ បោរាណេ អគ្គញ្ញេ អរិយវំសេ ឋិតោៜ។
Furthermore, a bhikkhu enjoys giving up and loves to give up. They enjoy meditation and love to meditate. But they don’t glorify themselves or put down others on account of their love for giving up and meditation. A bhikkhu who is deft, tireless, aware, and mindful in this is said to stand in the ancient, primordial noble tradition.
ចត្តារិ បធានានិ។ សំវរបធានំ បហានបធានំ ភាវនាបធានំ អនុរក្ខណាបធានំ។ កតមញ្ចាវុសោ, សំវរបធានំ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វា ន និមិត្តគ្គាហី ហោតិ នានុព្យញ្ជនគ្គាហី។ យត្វាធិករណមេនំ ចក្ខុន្ទ្រិយំ អសំវុតំ វិហរន្តំ អភិជ្ឈាទោមនស្សា បាបកា អកុសលា ធម្មា អន្វាស្សវេយ្យុំ, តស្ស សំវរាយ បដិបជ្ជតិ, រក្ខតិ ចក្ខុន្ទ្រិយំ, ចក្ខុន្ទ្រិយេ សំវរំ អាបជ្ជតិ។ សោតេន សទ្ទំ សុត្វា … ឃានេន គន្ធំ ឃាយិត្វា … ជិវ្ហាយ រសំ សាយិត្វា … កាយេន ផោដ្ឋព្ពំ ផុសិត្វា … មនសា ធម្មំ វិញ្ញាយ ន និមិត្តគ្គាហី ហោតិ នានុព្យញ្ជនគ្គាហី។ យត្វាធិករណមេនំ មនិន្ទ្រិយំ អសំវុតំ វិហរន្តំ អភិជ្ឈាទោមនស្សា បាបកា អកុសលា ធម្មា អន្វាស្សវេយ្យុំ, តស្ស សំវរាយ បដិបជ្ជតិ, រក្ខតិ មនិន្ទ្រិយំ, មនិន្ទ្រិយេ សំវរំ អាបជ្ជតិ។ ឥទំ វុច្ចតាវុសោ, សំវរបធានំ។
Four efforts: The efforts to restrain, to give up, to develop, and to preserve. And what is the effort to restrain? When a bhikkhu sees a sight with their eyes, they don’t get caught up in the features and details. If the faculty of sight were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, they practice restraint, protecting the faculty of sight, and achieving its restraint. When they hear a sound with their ears … When they smell an odor with their nose … When they taste a flavor with their tongue … When they feel a touch with their body … When they know a thought with their mind, they don’t get caught up in the features and details. If the faculty of mind were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, they practice restraint, protecting the faculty of mind, and achieving its restraint. This is called the effort to restrain.
កតមញ្ចាវុសោ, បហានបធានំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ឧប្បន្នំ កាមវិតក្កំ នាធិវាសេតិ បជហតិ វិនោទេតិ ព្យន្តិំ ករោតិ អនភាវំ គមេតិ; ឧប្បន្នំ ព្យាបាទវិតក្កំ …បេ… ឧប្បន្នំ វិហិំសាវិតក្កំ …បេ… ឧប្បន្នុប្បន្នេ បាបកេ អកុសលេ ធម្មេ នាធិវាសេតិ បជហតិ វិនោទេតិ ព្យន្តិំ ករោតិ អនភាវំ គមេតិ។ ឥទំ វុច្ចតាវុសោ, បហានបធានំ។
And what is the effort to give up? It’s when a bhikkhu doesn’t tolerate a sensual, malicious, or cruel thought that’s arisen, but gives it up, gets rid of it, eliminates it, and obliterates it. They don’t tolerate any bad, unskillful qualities that have arisen, but give them up, get rid of them, eliminate them, and obliterate them. This is called the effort to give up.
កតមញ្ចាវុសោ, ភាវនាបធានំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សតិសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ វិវេកនិស្សិតំ វិរាគនិស្សិតំ និរោធនិស្សិតំ វោស្សគ្គបរិណាមិំ, ធម្មវិចយសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ … វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ … បីតិសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ … បស្សទ្ធិសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ … សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ … ឧបេក្ខាសម្ពោជ្ឈង្គំ ភាវេតិ វិវេកនិស្សិតំ វិរាគនិស្សិតំ និរោធនិស្សិតំ វោស្សគ្គបរិណាមិំ។ ឥទំ វុច្ចតាវុសោ, ភាវនាបធានំ។
And what is the effort to develop? It’s when a bhikkhu develops the awakening factors of mindfulness, investigation of principles, energy, rapture, tranquility, immersion, and equanimity, which rely on seclusion, fading away, and cessation, and ripen as letting go. This is called the effort to develop.
កតមញ្ចាវុសោ, អនុរក្ខណាបធានំ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ ឧប្បន្នំ ភទ្រកំ សមាធិនិមិត្តំ អនុរក្ខតិ—អដ្ឋិកសញ្ញំ, បុឡុវកសញ្ញំ, វិនីលកសញ្ញំ, វិច្ឆិទ្ទកសញ្ញំ, ឧទ្ធុមាតកសញ្ញំ។ ឥទំ វុច្ចតាវុសោ, អនុរក្ខណាបធានំ។
And what is the effort to preserve? It’s when a bhikkhu preserves a meditation subject that’s a fine foundation of immersion: the perception of a skeleton, a worm-infested corpse, a livid corpse, a split open corpse, or a bloated corpse. This is called the effort to preserve.
ចត្តារិ ញាណានិ—ធម្មេ ញាណំ, អន្វយេ ញាណំ, បរិយេ ញាណំ, សម្មុតិយា ញាណំ។
Four knowledges: knowledge of the present phenomena, inferential knowledge, knowledge of others’ minds, and conventional knowledge.
អបរានិបិ ចត្តារិ ញាណានិ—ទុក្ខេ ញាណំ, ទុក្ខសមុទយេ ញាណំ, ទុក្ខនិរោធេ ញាណំ, ទុក្ខនិរោធគាមិនិយា បដិបទាយ ញាណំ។
Another four knowledges: knowing about suffering, the origin of suffering, the cessation of suffering, and the practice that leads to the cessation of suffering.
ចត្តារិ សោតាបត្តិយង្គានិ—សប្បុរិសសំសេវោ, សទ្ធម្មស្សវនំ, យោនិសោមនសិការោ, ធម្មានុធម្មប្បដិបត្តិ។
Four factors of stream-entry: associating with good people, listening to the true teaching, rational application of mind, and practicing in line with the teaching.
ចត្តារិ សោតាបន្នស្ស អង្គានិ។ ឥធាវុសោ, អរិយសាវកោ ពុទ្ធេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតោ ហោតិ: ‘ឥតិបិ សោ ភគវា អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ សុគតោ លោកវិទូ អនុត្តរោ បុរិសទម្មសារថិ សត្ថា ទេវមនុស្សានំ ពុទ្ធោ, ភគវាៜតិ។ ធម្មេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតោ ហោតិ: ‘ស្វាក្ខាតោ ភគវតា ធម្មោ សន្ទិដ្ឋិកោ អកាលិកោ ឯហិបស្សិកោ ឱបនេយ្យិកោ បច្ចត្តំ វេទិតព្ពោ វិញ្ញូហីៜតិ។ សង្ឃេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតោ ហោតិ: ‘សុប្បដិបន្នោ ភគវតោ សាវកសង្ឃោ ឧជុប្បដិបន្នោ ភគវតោ សាវកសង្ឃោ ញាយប្បដិបន្នោ ភគវតោ សាវកសង្ឃោ សាមីចិប្បដិបន្នោ ភគវតោ សាវកសង្ឃោ យទិទំ ចត្តារិ បុរិសយុគានិ អដ្ឋ បុរិសបុគ្គលា, ឯស ភគវតោ សាវកសង្ឃោ អាហុនេយ្យោ បាហុនេយ្យោ ទក្ខិណេយ្យោ អញ្ជលិករណីយោ អនុត្តរំ បុញ្ញក្ខេត្តំ លោកស្សាៜតិ។ អរិយកន្តេហិ សីលេហិ សមន្នាគតោ ហោតិ អខណ្ឌេហិ អច្ឆិទ្ទេហិ អសពលេហិ អកម្មាសេហិ ភុជិស្សេហិ វិញ្ញុប្បសត្ថេហិ អបរាមដ្ឋេហិ សមាធិសំវត្តនិកេហិ។
Four factors of a stream-enterer: A noble disciple has experiential confidence in the Buddha: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ They have experiential confidence in the teaching: ‘The teaching is well explained by the Buddha—apparent in the present life, immediately effective, inviting inspection, relevant, so that sensible people can know it for themselves.’ They have experiential confidence in the Saṅgha: ‘The Saṅgha of the Buddha’s disciples is practicing the way that’s good, direct, systematic, and proper. It consists of the four pairs, the eight individuals. This is the Saṅgha of the Buddha’s disciples that is worthy of offerings dedicated to the gods, worthy of hospitality, worthy of a religious donation, worthy of greeting with joined palms, and is the supreme field of merit for the world.’ And a noble disciple’s ethical conduct is loved by the noble ones, unbroken, impeccable, spotless, and unmarred, liberating, praised by sensible people, not mistaken, and leading to immersion.
ចត្តារិ សាមញ្ញផលានិ—សោតាបត្តិផលំ, សកទាគាមិផលំ, អនាគាមិផលំ, អរហត្តផលំ។
Four fruits of the ascetic life: stream-entry, once-return, non-return, and perfection.
ចតស្សោ ធាតុយោ—បថវីធាតុ, អាបោធាតុ, តេជោធាតុ, វាយោធាតុ។
Four elements: earth, water, fire, and air.
ចត្តារោ អាហារា—កពឡីការោ អាហារោ ឱឡារិកោ វា សុខុមោ វា, ផស្សោ ទុតិយោ, មនោសញ្ចេតនា តតិយា, វិញ្ញាណំ ចតុត្ថំ។
Four foods: solid food, whether coarse or fine; contact is the second, mental intention the third, and consciousness the fourth.
ចតស្សោ វិញ្ញាណដ្ឋិតិយោ។ រូបូបាយំ វា, អាវុសោ, វិញ្ញាណំ តិដ្ឋមានំ តិដ្ឋតិ រូបារម្មណំ រូបប្បតិដ្ឋំ នន្ទូបសេចនំ វុទ្ធិំ វិរូឡ្ហិំ វេបុល្លំ អាបជ្ជតិ; វេទនូបាយំ វា អាវុសោ … សញ្ញូបាយំ វា, អាវុសោ …បេ… សង្ខារូបាយំ វា, អាវុសោ, វិញ្ញាណំ តិដ្ឋមានំ តិដ្ឋតិ សង្ខារារម្មណំ សង្ខារប្បតិដ្ឋំ នន្ទូបសេចនំ វុទ្ធិំ វិរូឡ្ហិំ វេបុល្លំ អាបជ្ជតិ។
Four bases for consciousness to remain: As long as consciousness remains, it remains involved with form, supported by form, founded on form. And with a sprinkle of relishing, it grows, increases, and matures. Or consciousness remains involved with feeling … Or consciousness remains involved with perception … Or as long as consciousness remains, it remains involved with choices, supported by choices, grounded on choices. And with a sprinkle of relishing, it grows, increases, and matures.
ចត្តារិ អគតិគមនានិ—ឆន្ទាគតិំ គច្ឆតិ, ទោសាគតិំ គច្ឆតិ, មោហាគតិំ គច្ឆតិ, ភយាគតិំ គច្ឆតិ។
Four prejudices: making decisions prejudiced by favoritism, hostility, stupidity, and cowardice.
ចត្តារោ តណ្ហុប្បាទា—ចីវរហេតុ វា, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ តណ្ហា ឧប្បជ្ជមានា ឧប្បជ្ជតិ; បិណ្ឌបាតហេតុ វា, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ តណ្ហា ឧប្បជ្ជមានា ឧប្បជ្ជតិ; សេនាសនហេតុ វា, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ តណ្ហា ឧប្បជ្ជមានា ឧប្បជ្ជតិ; ឥតិភវាភវហេតុ វា, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ តណ្ហា ឧប្បជ្ជមានា ឧប្បជ្ជតិ។
Four things that give rise to craving: Craving arises in a bhikkhu for the sake of robes, almsfood, lodgings, or rebirth in this or that state.
ចតស្សោ បដិបទា—ទុក្ខា បដិបទា ទន្ធាភិញ្ញា, ទុក្ខា បដិបទា ខិប្បាភិញ្ញា, សុខា បដិបទា ទន្ធាភិញ្ញា, សុខា បដិបទា ខិប្បាភិញ្ញា។
Four ways of practice: painful practice with slow insight, painful practice with swift insight, pleasant practice with slow insight, and pleasant practice with swift insight.
អបរាបិ ចតស្សោ បដិបទា—អក្ខមា បដិបទា, ខមា បដិបទា, ទមា បដិបទា, សមា បដិបទា។
Another four ways of practice: impatient practice, patient practice, taming practice, and calming practice.
ចត្តារិ ធម្មបទានិ—អនភិជ្ឈា ធម្មបទំ, អព្យាបាទោ ធម្មបទំ, សម្មាសតិ ធម្មបទំ, សម្មាសមាធិ ធម្មបទំ។
Four footprints of the Dhamma: contentment, good will, right mindfulness, and right immersion.
ចត្តារិ ធម្មសមាទានានិ—អត្ថាវុសោ, ធម្មសមាទានំ បច្ចុប្បន្នទុក្ខញ្ចេវ អាយតិញ្ច ទុក្ខវិបាកំ។ អត្ថាវុសោ, ធម្មសមាទានំ បច្ចុប្បន្នទុក្ខំ អាយតិំ សុខវិបាកំ។ អត្ថាវុសោ, ធម្មសមាទានំ បច្ចុប្បន្នសុខំ អាយតិំ ទុក្ខវិបាកំ។ អត្ថាវុសោ, ធម្មសមាទានំ បច្ចុប្បន្នសុខញ្ចេវ អាយតិញ្ច សុខវិបាកំ។
Four ways of taking up practices: There is a way of taking up practices that is painful now and results in future pain. There is a way of taking up practices that is painful now but results in future pleasure. There is a way of taking up practices that is pleasant now but results in future pain. There is a way of taking up practices that is pleasant now and results in future pleasure.
ចត្តារោ ធម្មក្ខន្ធា—សីលក្ខន្ធោ, សមាធិក្ខន្ធោ, បញ្ញាក្ខន្ធោ, វិមុត្តិក្ខន្ធោ។
Four spectrums of the teaching: ethics, immersion, wisdom, and freedom.
ចត្តារិ ពលានិ—វីរិយពលំ, សតិពលំ, សមាធិពលំ, បញ្ញាពលំ។
Four powers: energy, mindfulness, immersion, and wisdom.
ចត្តារិ អធិដ្ឋានានិ—បញ្ញាធិដ្ឋានំ, សច្ចាធិដ្ឋានំ, ចាគាធិដ្ឋានំ, ឧបសមាធិដ្ឋានំ។
Four foundations: the foundations of wisdom, truth, generosity, and peace.
ចត្តារិ បញ្ហព្យាករណានិ—ឯកំសព្យាករណីយោ បញ្ហោ, បដិបុច្ឆាព្យាករណីយោ បញ្ហោ, វិភជ្ជព្យាករណីយោ បញ្ហោ, ឋបនីយោ បញ្ហោ។
Four ways of answering questions: There is a question that should be answered definitively. There is a question that should be answered analytically. There is a question that should be answered with a counter-question. There is a question that should be set aside.
ចត្តារិ កម្មានិ—អត្ថាវុសោ, កម្មំ កណ្ហំ កណ្ហវិបាកំ។ អត្ថាវុសោ, កម្មំ សុក្កំ សុក្កវិបាកំ។ អត្ថាវុសោ, កម្មំ កណ្ហសុក្កំ កណ្ហសុក្កវិបាកំ។ អត្ថាវុសោ, កម្មំ អកណ្ហអសុក្កំ អកណ្ហអសុក្កវិបាកំ កម្មក្ខយាយ សំវត្តតិ។
Four deeds: There are deeds that are dark with dark result. There are deeds that are bright with bright result. There are deeds that are dark and bright with dark and bright result. There are neither dark nor bright deeds with neither dark nor bright results, which lead to the ending of deeds.
ចត្តារោ សច្ឆិករណីយា ធម្មា—បុព្ពេនិវាសោ សតិយា សច្ឆិករណីយោ; សត្តានំ ចុតូបបាតោ ចក្ខុនា សច្ឆិករណីយោ; អដ្ឋ វិមោក្ខា កាយេន សច្ឆិករណីយា; អាសវានំ ខយោ បញ្ញាយ សច្ឆិករណីយោ។
Four things to be realized: Past lives are to be realized with recollection. The passing away and rebirth of sentient beings is to be realized with vision. The eight liberations are to be realized with direct meditative experience. The ending of defilements is to be realized with wisdom.
ចត្តារោ ឱឃា—កាមោឃោ, ភវោឃោ, ទិដ្ឋោឃោ, អវិជ្ជោឃោ។
Four floods: the floods of sensuality, desire for rebirth, views, and ignorance.
ចត្តារោ យោគា—កាមយោគោ, ភវយោគោ, ទិដ្ឋិយោគោ, អវិជ្ជាយោគោ។
Four yokes: the yokes of sensuality, desire for rebirth, views, and ignorance.
ចត្តារោ វិសញ្ញោគា—កាមយោគវិសញ្ញោគោ, ភវយោគវិសញ្ញោគោ, ទិដ្ឋិយោគវិសញ្ញោគោ, អវិជ្ជាយោគវិសញ្ញោគោ។
Four unyokings: unyoking from the yokes of sensuality, desire for rebirth, views, and ignorance.
ចត្តារោ គន្ថា—អភិជ្ឈា កាយគន្ថោ, ព្យាបាទោ កាយគន្ថោ, សីលព្ពតបរាមាសោ កាយគន្ថោ, ឥទំសច្ចាភិនិវេសោ កាយគន្ថោ។
Four ties: the personal ties to covetousness, ill will, misapprehension of precepts and observances, and the insistence that this is the only truth.
ចត្តារិ ឧបាទានានិ—កាមុបាទានំ, ទិដ្ឋុបាទានំ, សីលព្ពតុបាទានំ, អត្តវាទុបាទានំ។
Four kinds of grasping: grasping at sensual pleasures, views, precepts and observances, and theories of a self.
ចតស្សោ យោនិយោ—អណ្ឌជយោនិ, ជលាពុជយោនិ, សំសេទជយោនិ, ឱបបាតិកយោនិ។
Four kinds of reproduction: reproduction for creatures born from an egg, from a womb, from moisture, or spontaneously.
ចតស្សោ គព្ភាវក្កន្តិយោ។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ អសម្បជានោ មាតុកុច្ឆិំ ឱក្កមតិ, អសម្បជានោ មាតុកុច្ឆិស្មិំ ឋាតិ, អសម្បជានោ មាតុកុច្ឆិម្ហា និក្ខមតិ, អយំ បឋមា គព្ភាវក្កន្តិ។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, ឥធេកច្ចោ សម្បជានោ មាតុកុច្ឆិំ ឱក្កមតិ, អសម្បជានោ មាតុកុច្ឆិស្មិំ ឋាតិ, អសម្បជានោ មាតុកុច្ឆិម្ហា និក្ខមតិ, អយំ ទុតិយា គព្ភាវក្កន្តិ។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, ឥធេកច្ចោ សម្បជានោ មាតុកុច្ឆិំ ឱក្កមតិ, សម្បជានោ មាតុកុច្ឆិស្មិំ ឋាតិ, អសម្បជានោ មាតុកុច្ឆិម្ហា និក្ខមតិ, អយំ តតិយា គព្ភាវក្កន្តិ។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, ឥធេកច្ចោ សម្បជានោ មាតុកុច្ឆិំ ឱក្កមតិ, សម្បជានោ មាតុកុច្ឆិស្មិំ ឋាតិ, សម្បជានោ មាតុកុច្ឆិម្ហា និក្ខមតិ, អយំ ចតុត្ថា គព្ភាវក្កន្តិ។
Four kinds of conception: Someone is unaware when conceived in their mother’s womb, unaware as they remain there, and unaware as they emerge. This is the first kind of conception. Furthermore, someone is aware when conceived in their mother’s womb, but unaware as they remain there, and unaware as they emerge. This is the second kind of conception. Furthermore, someone is aware when conceived in their mother’s womb, aware as they remain there, but unaware as they emerge. This is the third kind of conception. Furthermore, someone is aware when conceived in their mother’s womb, aware as they remain there, and aware as they emerge. This is the fourth kind of conception.
ចត្តារោ អត្តភាវបដិលាភា។ អត្ថាវុសោ, អត្តភាវបដិលាភោ, យស្មិំ អត្តភាវបដិលាភេ អត្តសញ្ចេតនាយេវ កមតិ, នោ បរសញ្ចេតនា។ អត្ថាវុសោ, អត្តភាវបដិលាភោ, យស្មិំ អត្តភាវបដិលាភេ បរសញ្ចេតនាយេវ កមតិ, នោ អត្តសញ្ចេតនា។ អត្ថាវុសោ, អត្តភាវបដិលាភោ, យស្មិំ អត្តភាវបដិលាភេ អត្តសញ្ចេតនា ចេវ កមតិ បរសញ្ចេតនា ច។ អត្ថាវុសោ, អត្តភាវបដិលាភោ, យស្មិំ អត្តភាវបដិលាភេ នេវ អត្តសញ្ចេតនា កមតិ, នោ បរសញ្ចេតនា។
Four kinds of reincarnation: There is a reincarnation where only one’s own intention is effective, not that of others. There is a reincarnation where only the intention of others is effective, not one’s own. There is a reincarnation where both one’s own and others’ intentions are effective. There is a reincarnation where neither one’s own nor others’ intentions are effective.
ចតស្សោ ទក្ខិណាវិសុទ្ធិយោ។ អត្ថាវុសោ, ទក្ខិណា ទាយកតោ វិសុជ្ឈតិ នោ បដិគ្គាហកតោ។ អត្ថាវុសោ, ទក្ខិណា បដិគ្គាហកតោ វិសុជ្ឈតិ នោ ទាយកតោ។ អត្ថាវុសោ, ទក្ខិណា នេវ ទាយកតោ វិសុជ្ឈតិ នោ បដិគ្គាហកតោ។ អត្ថាវុសោ, ទក្ខិណា ទាយកតោ ចេវ វិសុជ្ឈតិ បដិគ្គាហកតោ ច។
Four ways of purifying a religious donation: There’s a religious donation that’s purified by the giver, not the recipient. There’s a religious donation that’s purified by the recipient, not the giver. There’s a religious donation that’s purified by neither the giver nor the recipient. There’s a religious donation that’s purified by both the giver and the recipient.
ចត្តារិ សង្គហវត្ថូនិ—ទានំ, បេយ្យវជ្ឹ, អត្ថចរិយា, សមានត្តតា។
Four ways of being inclusive: giving, kindly words, taking care, and equality.
ចត្តារោ អនរិយវោហារា—មុសាវាទោ, បិសុណាវាចា, ផរុសាវាចា, សម្ផប្បលាបោ។
Four ignoble expressions: speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical.
ចត្តារោ អរិយវោហារា—មុសាវាទា វេរមណី, បិសុណាយ វាចាយ វេរមណី, ផរុសាយ វាចាយ វេរមណី, សម្ផប្បលាបា វេរមណី។
Four noble expressions: refraining from speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical.
អបរេបិ ចត្តារោ អនរិយវោហារា—អទិដ្ឋេ ទិដ្ឋវាទិតា, អស្សុតេ សុតវាទិតា, អមុតេ មុតវាទិតា, អវិញ្ញាតេ វិញ្ញាតវាទិតា។
Another four ignoble expressions: saying you’ve seen, heard, thought, or known something, but you haven’t.
អបរេបិ ចត្តារោ អរិយវោហារា—អទិដ្ឋេ អទិដ្ឋវាទិតា, អស្សុតេ អស្សុតវាទិតា, អមុតេ អមុតវាទិតា, អវិញ្ញាតេ អវិញ្ញាតវាទិតា។
Another four noble expressions: saying you haven’t seen, heard, thought, or known something, and you haven’t.
អបរេបិ ចត្តារោ អនរិយវោហារា—ទិដ្ឋេ អទិដ្ឋវាទិតា, សុតេ អស្សុតវាទិតា, មុតេ អមុតវាទិតា, វិញ្ញាតេ អវិញ្ញាតវាទិតា។
Another four ignoble expressions: saying you haven’t seen, heard, thought, or known something, and you have.
អបរេបិ ចត្តារោ អរិយវោហារា—ទិដ្ឋេ ទិដ្ឋវាទិតា, សុតេ សុតវាទិតា, មុតេ មុតវាទិតា, វិញ្ញាតេ វិញ្ញាតវាទិតា។
Another four noble expressions: saying you’ve seen, heard, thought, or known something, and you have.
ចត្តារោ បុគ្គលា។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ បុគ្គលោ អត្តន្តបោ ហោតិ អត្តបរិតាបនានុយោគមនុយុត្តោ។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ បុគ្គលោ បរន្តបោ ហោតិ បរបរិតាបនានុយោគមនុយុត្តោ។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ បុគ្គលោ អត្តន្តបោ ច ហោតិ អត្តបរិតាបនានុយោគមនុយុត្តោ, បរន្តបោ ច បរបរិតាបនានុយោគមនុយុត្តោ។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ បុគ្គលោ នេវ អត្តន្តបោ ហោតិ ន អត្តបរិតាបនានុយោគមនុយុត្តោ ន បរន្តបោ ន បរបរិតាបនានុយោគមនុយុត្តោ។ សោ អនត្តន្តបោ អបរន្តបោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ និច្ឆាតោ និព្ពុតោ សីតីភូតោ សុខប្បដិសំវេទី ព្រហ្មភូតេន អត្តនា វិហរតិ។
Four persons: One person mortifies themselves, committed to the practice of mortifying themselves. One person mortifies others, committed to the practice of mortifying others. One person mortifies themselves and others, committed to the practice of mortifying themselves and others. One person doesn’t mortify either themselves or others, committed to the practice of not mortifying themselves or others. They live without wishes in the present life, extinguished, cooled, experiencing bliss, with self become divine.
អបរេបិ ចត្តារោ បុគ្គលា។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ បុគ្គលោ អត្តហិតាយ បដិបន្នោ ហោតិ នោ បរហិតាយ។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ បុគ្គលោ បរហិតាយ បដិបន្នោ ហោតិ នោ អត្តហិតាយ។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ បុគ្គលោ នេវ អត្តហិតាយ បដិបន្នោ ហោតិ នោ បរហិតាយ។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ បុគ្គលោ អត្តហិតាយ ចេវ បដិបន្នោ ហោតិ បរហិតាយ ច។
Another four persons: One person practices to benefit themselves, but not others. One person practices to benefit others, but not themselves. One person practices to benefit neither themselves nor others. One person practices to benefit both themselves and others.
អបរេបិ ចត្តារោ បុគ្គលា—តមោ តមបរាយនោ, តមោ ជោតិបរាយនោ, ជោតិ តមបរាយនោ, ជោតិ ជោតិបរាយនោ។
Another four persons: the dark bound for darkness, the dark bound for light, the light bound for darkness, and the light bound for light.
អបរេបិ ចត្តារោ បុគ្គលា—សមណមចលោ, សមណបទុមោ, សមណបុណ្ឌរីកោ, សមណេសុ សមណសុខុមាលោ។
Another four persons: the confirmed ascetic, the white lotus ascetic, the pink lotus ascetic, and the exquisite ascetic of ascetics.
ឥមេ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ចត្តារោ ធម្មា សម្មទក្ខាតា; តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។
These are the teachings grouped by four that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert.
បឋមភាណវារោ និដ្ឋិតោ។
The first recitation section is finished.
៥។ បញ្ចក
5. Fives
អត្ថិ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន បញ្ច ធម្មា សម្មទក្ខាតា។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ កតមេ បញ្ច?
There are teachings grouped by five that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert. What are the teachings grouped by five?
បញ្ចក្ខន្ធា។ រូបក្ខន្ធោ វេទនាក្ខន្ធោ សញ្ញាក្ខន្ធោ សង្ខារក្ខន្ធោ វិញ្ញាណក្ខន្ធោ។
Five aggregates: form, feeling, perception, choices, and consciousness.
បញ្ចុបាទានក្ខន្ធា។ រូបុបាទានក្ខន្ធោ វេទនុបាទានក្ខន្ធោ សញ្ញុបាទានក្ខន្ធោ សង្ខារុបាទានក្ខន្ធោ វិញ្ញាណុបាទានក្ខន្ធោ។
Five grasping aggregates: form, feeling, perception, choices, and consciousness.
បញ្ច កាមគុណា។ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា ឥដ្ឋា កន្តា មនាបា បិយរូបា កាមូបសញ្ហិតា រជនីយា, សោតវិញ្ញេយ្យា សទ្ទា … ឃានវិញ្ញេយ្យា គន្ធា … ជិវ្ហាវិញ្ញេយ្យា រសា … កាយវិញ្ញេយ្យា ផោដ្ឋព្ពា ឥដ្ឋា កន្តា មនាបា បិយរូបា កាមូបសញ្ហិតា រជនីយា។
Five kinds of sensual stimulation: Sights known by the eye that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing. Sounds known by the ear … Smells known by the nose … Tastes known by the tongue … Touches known by the body that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing.
បញ្ច គតិយោ—និរយោ, តិរច្ឆានយោនិ, បេត្តិវិសយោ, មនុស្សា, ទេវា។
Five destinations: hell, the animal realm, the ghost realm, humanity, and the gods.
បញ្ច មច្ឆរិយានិ—អាវាសមច្ឆរិយំ, កុលមច្ឆរិយំ, លាភមច្ឆរិយំ, វណ្ណមច្ឆរិយំ, ធម្មមច្ឆរិយំ។
Five kinds of stinginess: stinginess with dwellings, families, material possessions, praise, and the teachings.
បញ្ច នីវរណានិ—កាមច្ឆន្ទនីវរណំ, ព្យាបាទនីវរណំ, ថិនមិទ្ធនីវរណំ, ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចនីវរណំ, វិចិកិច្ឆានីវរណំ។
Five hindrances: sensual desire, ill will, dullness and drowsiness, restlessness and remorse, and doubt.
បញ្ច ឱរម្ភាគិយានិ សំយោជនានិ—សក្កាយទិដ្ឋិ, វិចិកិច្ឆា, សីលព្ពតបរាមាសោ, កាមច្ឆន្ទោ, ព្យាបាទោ។
Five lower fetters: identity view, doubt, misapprehension of precepts and observances, sensual desire, and ill will.
បញ្ច ឧទ្ធម្ភាគិយានិ សំយោជនានិ—រូបរាគោ, អរូបរាគោ, មានោ, ឧទ្ធច្ចំ, អវិជ្ជា។
Five higher fetters: desire for rebirth in the realm of luminous form, desire for rebirth in the formless realm, conceit, restlessness, and ignorance.
បញ្ច សិក្ខាបទានិ—បាណាតិបាតា វេរមណី, អទិន្នាទានា វេរមណី, កាមេសុមិច្ឆាចារា វេរមណី, មុសាវាទា វេរមណី, សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋានា វេរមណី។
Five precepts: refraining from killing living creatures, stealing, sexual misconduct, lying, and drinking alcohol, which is a basis for negligence.
បញ្ច អភព្ពដ្ឋានានិ។ អភព្ពោ, អាវុសោ, ខីណាសវោ ភិក្ខុ សញ្ចិច្ច បាណំ ជីវិតា វោរោបេតុំ។ អភព្ពោ ខីណាសវោ ភិក្ខុ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយិតុំ។ អភព្ពោ ខីណាសវោ ភិក្ខុ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវិតុំ។ អភព្ពោ ខីណាសវោ ភិក្ខុ សម្បជានមុសា ភាសិតុំ។ អភព្ពោ ខីណាសវោ ភិក្ខុ សន្និធិការកំ កាមេ បរិភុញ្ជិតុំ, សេយ្យថាបិ បុព្ពេ អាគារិកភូតោ។
Five things that can’t be done: A bhikkhu with defilements ended can’t deliberately take the life of a living creature, take something with the intention to steal, have sex, tell a deliberate lie, or store up goods for their own enjoyment like they used to as a lay person.
បញ្ច ព្យសនានិ—ញាតិព្យសនំ, ភោគព្យសនំ, រោគព្យសនំ, សីលព្យសនំ, ទិដ្ឋិព្យសនំ។ នាវុសោ, សត្តា ញាតិព្យសនហេតុ វា ភោគព្យសនហេតុ វា រោគព្យសនហេតុ វា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជន្តិ។ សីលព្យសនហេតុ វា, អាវុសោ, សត្តា ទិដ្ឋិព្យសនហេតុ វា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជន្តិ។
Five losses: loss of relatives, wealth, health, ethics, and view. It is not because of loss of relatives, wealth, or health that sentient beings, when their body breaks up, after death, are reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell. It is because of loss of ethics or view that sentient beings, when their body breaks up, after death, are reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell.
បញ្ច សម្បទា—ញាតិសម្បទា, ភោគសម្បទា, អារោគ្យសម្បទា, សីលសម្បទា, ទិដ្ឋិសម្បទា។ នាវុសោ, សត្តា ញាតិសម្បទាហេតុ វា ភោគសម្បទាហេតុ វា អារោគ្យសម្បទាហេតុ វា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជន្តិ។ សីលសម្បទាហេតុ វា, អាវុសោ, សត្តា ទិដ្ឋិសម្បទាហេតុ វា កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជន្តិ។
Five endowments: endowment with relatives, wealth, health, ethics, and view. It is not because of endowment with family, wealth, or health that sentient beings, when their body breaks up, after death, are reborn in a good place, a heavenly realm. It is because of endowment with ethics or view that sentient beings, when their body breaks up, after death, are reborn in a good place, a heavenly realm.
បញ្ច អាទីនវា ទុស្សីលស្ស សីលវិបត្តិយា។ ឥធាវុសោ, ទុស្សីលោ សីលវិបន្នោ បមាទាធិករណំ មហតិំ ភោគជានិំ និគច្ឆតិ, អយំ បឋមោ អាទីនវោ ទុស្សីលស្ស សីលវិបត្តិយា។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, ទុស្សីលស្ស សីលវិបន្នស្ស បាបកោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គច្ឆតិ, អយំ ទុតិយោ អាទីនវោ ទុស្សីលស្ស សីលវិបត្តិយា។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, ទុស្សីលោ សីលវិបន្នោ យញ្ញទេវ បរិសំ ឧបសង្កមតិ យទិ ខត្តិយបរិសំ យទិ ព្រាហ្មណបរិសំ យទិ គហបតិបរិសំ យទិ សមណបរិសំ, អវិសារទោ ឧបសង្កមតិ មង្កុភូតោ, អយំ តតិយោ អាទីនវោ ទុស្សីលស្ស សីលវិបត្តិយា។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, ទុស្សីលោ សីលវិបន្នោ សម្មូឡ្ហោ កាលំ ករោតិ, អយំ ចតុត្ថោ អាទីនវោ ទុស្សីលស្ស សីលវិបត្តិយា។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, ទុស្សីលោ សីលវិបន្នោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ, អយំ បញ្ចមោ អាទីនវោ ទុស្សីលស្ស សីលវិបត្តិយា។
Five drawbacks for an unethical person because of their failure in ethics: Firstly, an unethical person loses substantial wealth on account of negligence. This is the first drawback. Furthermore, an unethical person gets a bad reputation. This is the second drawback. Furthermore, an unethical person enters any kind of assembly timid and embarrassed, whether it’s an assembly of aristocrats, brahmins, householders, or ascetics. This is the third drawback. Furthermore, an unethical person feels lost when they die. This is the fourth drawback. Furthermore, an unethical person, when their body breaks up, after death, is reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell. This is the fifth drawback.
បញ្ច អានិសំសា សីលវតោ សីលសម្បទាយ។ ឥធាវុសោ, សីលវា សីលសម្បន្នោ អប្បមាទាធិករណំ មហន្តំ ភោគក្ខន្ធំ អធិគច្ឆតិ, អយំ បឋមោ អានិសំសោ សីលវតោ សីលសម្បទាយ។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, សីលវតោ សីលសម្បន្នស្ស កល្យាណោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គច្ឆតិ, អយំ ទុតិយោ អានិសំសោ សីលវតោ សីលសម្បទាយ។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, សីលវា សីលសម្បន្នោ យញ្ញទេវ បរិសំ ឧបសង្កមតិ យទិ ខត្តិយបរិសំ យទិ ព្រាហ្មណបរិសំ យទិ គហបតិបរិសំ យទិ សមណបរិសំ, វិសារទោ ឧបសង្កមតិ អមង្កុភូតោ, អយំ តតិយោ អានិសំសោ សីលវតោ សីលសម្បទាយ។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, សីលវា សីលសម្បន្នោ អសម្មូឡ្ហោ កាលំ ករោតិ, អយំ ចតុត្ថោ អានិសំសោ សីលវតោ សីលសម្បទាយ។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, សីលវា សីលសម្បន្នោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជតិ, អយំ បញ្ចមោ អានិសំសោ សីលវតោ សីលសម្បទាយ។
Five benefits for an ethical person because of their accomplishment in ethics: Firstly, an ethical person gains substantial wealth on account of diligence. This is the first benefit. Furthermore, an ethical person gets a good reputation. This is the second benefit. Furthermore, an ethical person enters any kind of assembly bold and self-assured, whether it’s an assembly of aristocrats, brahmins, householders, or ascetics. This is the third benefit. Furthermore, an ethical person dies not feeling lost. This is the fourth benefit. Furthermore, when an ethical person’s body breaks up, after death, they’re reborn in a good place, a heavenly realm. This is the fifth benefit.
ចោទកេន, អាវុសោ, ភិក្ខុនា បរំ ចោទេតុកាមេន បញ្ច ធម្មេ អជ្ឈត្តំ ឧបដ្ឋបេត្វា បរោ ចោទេតព្ពោ។ កាលេន វក្ខាមិ នោ អកាលេន, ភូតេន វក្ខាមិ នោ អភូតេន, សណ្ហេន វក្ខាមិ នោ ផរុសេន, អត្ថសំហិតេន វក្ខាមិ នោ អនត្ថសំហិតេន, មេត្តចិត្តេន វក្ខាមិ នោ ទោសន្តរេនាតិ។ ចោទកេន, អាវុសោ, ភិក្ខុនា បរំ ចោទេតុកាមេន ឥមេ បញ្ច ធម្មេ អជ្ឈត្តំ ឧបដ្ឋបេត្វា បរោ ចោទេតព្ពោ។
A bhikkhu who wants to accuse another should first establish five things in themselves: I will speak at the right time, not at the wrong time. I will speak truthfully, not falsely. I will speak gently, not harshly. I will speak beneficially, not harmfully. I will speak lovingly, not from secret hate. A bhikkhu who wants to accuse another should first establish these five things in themselves.
បញ្ច បធានិយង្គានិ។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សទ្ធោ ហោតិ, សទ្ទហតិ តថាគតស្ស ពោធិំ: ‘ឥតិបិ សោ ភគវា អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ សុគតោ, លោកវិទូ អនុត្តរោ បុរិសទម្មសារថិ សត្ថា ទេវមនុស្សានំ ពុទ្ធោ ភគវាៜតិ។ អប្បាពាធោ ហោតិ អប្បាតង្កោ, សមវេបាកិនិយា គហណិយា សមន្នាគតោ នាតិសីតាយ នាច្ចុណ្ហាយ មជ្ឈិមាយ បធានក្ខមាយ។ អសឋោ ហោតិ អមាយាវី, យថាភូតំ អត្តានំ អាវិកត្តា សត្ថរិ វា វិញ្ញូសុ វា សព្រហ្មចារីសុ។ អារទ្ធវីរិយោ វិហរតិ អកុសលានំ ធម្មានំ បហានាយ កុសលានំ ធម្មានំ ឧបសម្បទាយ ថាមវា ទឡ្ហបរក្កមោ អនិក្ខិត្តធុរោ កុសលេសុ ធម្មេសុ។ បញ្ញវា ហោតិ ឧទយត្ថគាមិនិយា បញ្ញាយ សមន្នាគតោ អរិយាយ និព្ពេធិកាយ សម្មាទុក្ខក្ខយគាមិនិយា។
Five factors that support meditation: A bhikkhu has faith in the Realized One’s awakening: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ They are rarely ill or unwell. Their stomach digests well, being neither too hot nor too cold, but just right, and fit for meditation. They’re not devious or deceitful. They reveal themselves honestly to the Teacher or sensible spiritual companions. They live with energy roused up for giving up unskillful qualities and embracing skillful qualities. They’re strong, staunchly vigorous, not slacking off when it comes to developing skillful qualities. They’re wise. They have the wisdom of arising and passing away which is noble, penetrative, and leads to the complete ending of suffering.
បញ្ច សុទ្ធាវាសា—អវិហា, អតប្បា, សុទស្សា, សុទស្សី, អកនិដ្ឋា។
Five pure abodes: Aviha, Atappa, the Gods Fair to See, the Fair Seeing Gods, and Akaniṭṭha.
បញ្ច អនាគាមិនោ—អន្តរាបរិនិព្ពាយី, ឧបហច្ចបរិនិព្ពាយី, អសង្ខារបរិនិព្ពាយី, សសង្ខារបរិនិព្ពាយី, ឧទ្ធំសោតោអកនិដ្ឋគាមី។
Five non-returners: one who is extinguished between one life and the next, one who is extinguished upon landing, one who is extinguished without extra effort, one who is extinguished with extra effort, and one who heads upstream, going to the Akaniṭṭha realm.
បញ្ច ចេតោខិលា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សត្ថរិ កង្ខតិ វិចិកិច្ឆតិ នាធិមុច្ចតិ ន សម្បសីទតិ។ យោ សោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សត្ថរិ កង្ខតិ វិចិកិច្ឆតិ នាធិមុច្ចតិ ន សម្បសីទតិ, តស្ស ចិត្តំ ន នមតិ អាតប្បាយ អនុយោគាយ សាតច្ចាយ បធានាយ, យស្ស ចិត្តំ ន នមតិ អាតប្បាយ អនុយោគាយ សាតច្ចាយ បធានាយ, អយំ បឋមោ ចេតោខិលោ។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ធម្មេ កង្ខតិ វិចិកិច្ឆតិ …បេ… សង្ឃេ កង្ខតិ វិចិកិច្ឆតិ … សិក្ខាយ កង្ខតិ វិចិកិច្ឆតិ … សព្រហ្មចារីសុ កុបិតោ ហោតិ អនត្តមនោ អាហតចិត្តោ ខិលជាតោ។ យោ សោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សព្រហ្មចារីសុ កុបិតោ ហោតិ អនត្តមនោ អាហតចិត្តោ ខិលជាតោ, តស្ស ចិត្តំ ន នមតិ អាតប្បាយ អនុយោគាយ សាតច្ចាយ បធានាយ, យស្ស ចិត្តំ ន នមតិ អាតប្បាយ អនុយោគាយ សាតច្ចាយ បធានាយ, អយំ បញ្ចមោ ចេតោខិលោ។
Five kinds of emotional barrenness: Firstly, a bhikkhu has doubts about the Teacher. They’re uncertain, undecided, and lacking confidence. This being so, their mind doesn’t incline toward keenness, commitment, persistence, and striving. This is the first kind of emotional barrenness. Furthermore, a bhikkhu has doubts about the teaching … the Saṅgha … the training … A bhikkhu is angry and upset with their spiritual companions, resentful and closed off. This being so, their mind doesn’t incline toward keenness, commitment, persistence, and striving. This is the fifth kind of emotional barrenness.
បញ្ច ចេតសោវិនិពន្ធា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ កាមេសុ អវីតរាគោ ហោតិ អវិគតច្ឆន្ទោ អវិគតបេមោ អវិគតបិបាសោ អវិគតបរិឡាហោ អវិគតតណ្ហោ។ យោ សោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ កាមេសុ អវីតរាគោ ហោតិ អវិគតច្ឆន្ទោ អវិគតបេមោ អវិគតបិបាសោ អវិគតបរិឡាហោ អវិគតតណ្ហោ, តស្ស ចិត្តំ ន នមតិ អាតប្បាយ អនុយោគាយ សាតច្ចាយ បធានាយ។ យស្ស ចិត្តំ ន នមតិ អាតប្បាយ អនុយោគាយ សាតច្ចាយ បធានាយ។ អយំ បឋមោ ចេតសោ វិនិពន្ធោ។ បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ កាយេ អវីតរាគោ ហោតិ …បេ… រូបេ អវីតរាគោ ហោតិ …បេ… បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ យាវទត្ថំ ឧទរាវទេហកំ ភុញ្ជិត្វា សេយ្យសុខំ បស្សសុខំ មិទ្ធសុខំ អនុយុត្តោ វិហរតិ …បេ… បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អញ្ញតរំ ទេវនិកាយំ បណិធាយ ព្រហ្មចរិយំ ចរតិ: ‘ឥមិនាហំ សីលេន វា វតេន វា តបេន វា ព្រហ្មចរិយេន វា ទេវោ វា ភវិស្សាមិ ទេវញ្ញតរោ វាៜតិ។ យោ សោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អញ្ញតរំ ទេវនិកាយំ បណិធាយ ព្រហ្មចរិយំ ចរតិ: ‘ឥមិនាហំ សីលេន វា វតេន វា តបេន វា ព្រហ្មចរិយេន វា ទេវោ វា ភវិស្សាមិ ទេវញ្ញតរោ វាៜតិ, តស្ស ចិត្តំ ន នមតិ អាតប្បាយ អនុយោគាយ សាតច្ចាយ បធានាយ។ យស្ស ចិត្តំ ន នមតិ អាតប្បាយ អនុយោគាយ សាតច្ចាយ បធានាយ។ អយំ បញ្ចមោ ចេតសោ វិនិពន្ធោ។
Five emotional shackles: Firstly, a bhikkhu isn’t free of greed, desire, fondness, thirst, passion, and craving for sensual pleasures. This being so, their mind doesn’t incline toward keenness, commitment, persistence, and striving. This is the first emotional shackle. Furthermore, a bhikkhu isn’t free of greed for the body … They’re not free of greed for form … They eat as much as they like until their bellies are full, then indulge in the pleasures of sleeping, lying down, and drowsing … They lead the spiritual life hoping to be reborn in one of the orders of gods, thinking: ‘By this precept or observance or fervent austerity or spiritual life, may I become one of the gods!’ This being so, their mind doesn’t incline toward keenness, commitment, persistence, and striving. This is the fifth emotional shackle.
បញ្ចិន្ទ្រិយានិ—ចក្ខុន្ទ្រិយំ, សោតិន្ទ្រិយំ, ឃានិន្ទ្រិយំ, ជិវ្ហិន្ទ្រិយំ, កាយិន្ទ្រិយំ។
Five faculties: eye, ear, nose, tongue, and body.
អបរានិបិ បញ្ចិន្ទ្រិយានិ—សុខិន្ទ្រិយំ, ទុក្ខិន្ទ្រិយំ, សោមនស្សិន្ទ្រិយំ, ទោមនស្សិន្ទ្រិយំ, ឧបេក្ខិន្ទ្រិយំ។
Another five faculties: pleasure, pain, happiness, sadness, and equanimity.
អបរានិបិ បញ្ចិន្ទ្រិយានិ—សទ្ធិន្ទ្រិយំ, វីរិយិន្ទ្រិយំ, សតិន្ទ្រិយំ, សមាធិន្ទ្រិយំ, បញ្ញិន្ទ្រិយំ។
Another five faculties: faith, energy, mindfulness, immersion, and wisdom.
បញ្ច និស្សរណិយា ធាតុយោ។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនោ កាមេ មនសិករោតោ កាមេសុ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ ន បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ។ នេក្ខម្មំ ខោ បនស្ស មនសិករោតោ នេក្ខម្មេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ។ តស្ស តំ ចិត្តំ សុគតំ សុភាវិតំ សុវុដ្ឋិតំ សុវិមុត្តំ វិសំយុត្តំ កាមេហិ។ យេ ច កាមបច្ចយា ឧប្បជ្ជន្តិ អាសវា វិឃាតា បរិឡាហា, មុត្តោ សោ តេហិ, ន សោ តំ វេទនំ វេទេតិ។ ឥទមក្ខាតំ កាមានំ និស្សរណំ។
Five elements of escape: Take a case where a bhikkhu focuses on sensual pleasures, but their mind isn’t eager, confident, settled, and decided about them. But when they focus on renunciation, their mind is eager, confident, settled, and decided about it. Their mind is in a good state, well developed, well risen, well freed, and well detached from sensual pleasures. They’re freed from the distressing and feverish defilements that arise because of sensual pleasures, so they don’t experience that kind of feeling. This is how the escape from sensual pleasures is explained.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ព្យាបាទំ មនសិករោតោ ព្យាបាទេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ ន បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ។ អព្យាបាទំ ខោ បនស្ស មនសិករោតោ អព្យាបាទេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ។ តស្ស តំ ចិត្តំ សុគតំ សុភាវិតំ សុវុដ្ឋិតំ សុវិមុត្តំ វិសំយុត្តំ ព្យាបាទេន។ យេ ច ព្យាបាទបច្ចយា ឧប្បជ្ជន្តិ អាសវា វិឃាតា បរិឡាហា, មុត្តោ សោ តេហិ, ន សោ តំ វេទនំ វេទេតិ។ ឥទមក្ខាតំ ព្យាបាទស្ស និស្សរណំ។
Take another case where a bhikkhu focuses on ill will, but their mind isn’t eager … But when they focus on good will, their mind is eager … Their mind is in a good state … well detached from ill will. They’re freed from the distressing and feverish defilements that arise because of ill will, so they don’t experience that kind of feeling. This is how the escape from ill will is explained.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ វិហេសំ មនសិករោតោ វិហេសាយ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ ន បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ។ អវិហេសំ ខោ បនស្ស មនសិករោតោ អវិហេសាយ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ។ តស្ស តំ ចិត្តំ សុគតំ សុភាវិតំ សុវុដ្ឋិតំ សុវិមុត្តំ វិសំយុត្តំ វិហេសាយ។ យេ ច វិហេសាបច្ចយា ឧប្បជ្ជន្តិ អាសវា វិឃាតា បរិឡាហា, មុត្តោ សោ តេហិ, ន សោ តំ វេទនំ វេទេតិ។ ឥទមក្ខាតំ វិហេសាយ និស្សរណំ។
Take another case where a bhikkhu focuses on harming, but their mind isn’t eager … But when they focus on compassion, their mind is eager … Their mind is in a good state … well detached from harming. They’re freed from the distressing and feverish defilements that arise because of harming, so they don’t experience that kind of feeling. This is how the escape from harming is explained.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ រូបេ មនសិករោតោ រូបេសុ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ ន បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ។ អរូបំ ខោ បនស្ស មនសិករោតោ អរូបេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ។ តស្ស តំ ចិត្តំ សុគតំ សុភាវិតំ សុវុដ្ឋិតំ សុវិមុត្តំ វិសំយុត្តំ រូបេហិ។ យេ ច រូបបច្ចយា ឧប្បជ្ជន្តិ អាសវា វិឃាតា បរិឡាហា, មុត្តោ សោ តេហិ, ន សោ តំ វេទនំ វេទេតិ។ ឥទមក្ខាតំ រូបានំ និស្សរណំ។
Take another case where a bhikkhu focuses on form, but their mind isn’t eager … But when they focus on the formless, their mind is eager … Their mind is in a good state … well detached from forms. They’re freed from the distressing and feverish defilements that arise because of form, so they don’t experience that kind of feeling. This is how the escape from forms is explained.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ សក្កាយំ មនសិករោតោ សក្កាយេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ ន បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ។ សក្កាយនិរោធំ ខោ បនស្ស មនសិករោតោ សក្កាយនិរោធេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ។ តស្ស តំ ចិត្តំ សុគតំ សុភាវិតំ សុវុដ្ឋិតំ សុវិមុត្តំ វិសំយុត្តំ សក្កាយេន។ យេ ច សក្កាយបច្ចយា ឧប្បជ្ជន្តិ អាសវា វិឃាតា បរិឡាហា, មុត្តោ សោ តេហិ, ន សោ តំ វេទនំ វេទេតិ។ ឥទមក្ខាតំ សក្កាយស្ស និស្សរណំ។
Take a case where a bhikkhu focuses on identity, but their mind isn’t eager, confident, settled, and decided about it. But when they focus on the ending of identity, their mind is eager, confident, settled, and decided about it. Their mind is in a good state, well developed, well risen, well freed, and well detached from identity. They’re freed from the distressing and feverish defilements that arise because of identity, so they don’t experience that kind of feeling. This is how the escape from identity is explained.
បញ្ច វិមុត្តាយតនានិ។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនោ សត្ថា ធម្មំ ទេសេតិ អញ្ញតរោ វា គរុដ្ឋានិយោ សព្រហ្មចារី។ យថា យថា, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ សត្ថា ធម្មំ ទេសេតិ អញ្ញតរោ វា គរុដ្ឋានិយោ សព្រហ្មចារី តថា តថា សោ តស្មិំ ធម្មេ អត្ថបដិសំវេទី ច ហោតិ ធម្មបដិសំវេទី ច។ តស្ស អត្ថបដិសំវេទិនោ ធម្មបដិសំវេទិនោ បាមោជ្ឹ ជាយតិ, បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតិ, បីតិមនស្ស កាយោ បស្សម្ភតិ, បស្សទ្ធកាយោ សុខំ វេទេតិ, សុខិនោ ចិត្តំ សមាធិយតិ។ ឥទំ បឋមំ វិមុត្តាយតនំ។
Five opportunities for freedom: Firstly, the Teacher or a respected spiritual companion teaches Dhamma to a bhikkhu. That bhikkhu feels inspired by the meaning and the teaching in that Dhamma, no matter how the Teacher or a respected spiritual companion teaches it. Feeling inspired, joy springs up. Being joyful, rapture springs up. When the mind is full of rapture, the body becomes tranquil. When the body is tranquil, one feels bliss. And when blissful, the mind becomes immersed. This is the first opportunity for freedom.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ន ហេវ ខោ សត្ថា ធម្មំ ទេសេតិ អញ្ញតរោ វា គរុដ្ឋានិយោ សព្រហ្មចារី, អបិ ច ខោ យថាសុតំ យថាបរិយត្តំ ធម្មំ វិត្ថារេន បរេសំ ទេសេតិ …បេ… អបិ ច ខោ យថាសុតំ យថាបរិយត្តំ ធម្មំ វិត្ថារេន សជ្ឈាយំ ករោតិ …បេ… អបិ ច ខោ យថាសុតំ យថាបរិយត្តំ ធម្មំ ចេតសា អនុវិតក្កេតិ អនុវិចារេតិ មនសានុបេក្ខតិ …បេ… អបិ ច ខ្វស្ស អញ្ញតរំ សមាធិនិមិត្តំ សុគ្គហិតំ ហោតិ សុមនសិកតំ សូបធារិតំ សុប្បដិវិទ្ធំ បញ្ញាយ។ យថា យថា, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ អញ្ញតរំ សមាធិនិមិត្តំ សុគ្គហិតំ ហោតិ សុមនសិកតំ សូបធារិតំ សុប្បដិវិទ្ធំ បញ្ញាយ តថា តថា សោ តស្មិំ ធម្មេ អត្ថបដិសំវេទី ច ហោតិ ធម្មបដិសំវេទី ច។ តស្ស អត្ថបដិសំវេទិនោ ធម្មបដិសំវេទិនោ បាមោជ្ឹ ជាយតិ, បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតិ, បីតិមនស្ស កាយោ បស្សម្ភតិ, បស្សទ្ធកាយោ សុខំ វេទេតិ, សុខិនោ ចិត្តំ សមាធិយតិ។ ឥទំ បញ្ចមំ វិមុត្តាយតនំ។
Furthermore, it may be that neither the Teacher nor a respected spiritual companion teaches Dhamma to a bhikkhu. But the bhikkhu teaches Dhamma in detail to others as they learned and memorized it. … Or the bhikkhu recites the teaching in detail as they learned and memorized it. … Or the bhikkhu thinks about and considers the teaching in their heart, examining it with the mind as they learned and memorized it. … Or a meditation subject as a foundation of immersion is properly grasped, focused on, borne in mind, and comprehended with wisdom. That bhikkhu feels inspired by the meaning and the teaching in that Dhamma, no matter how a meditation subject as a foundation of immersion is properly grasped, focused on, borne in mind, and comprehended with wisdom. Feeling inspired, joy springs up. Being joyful, rapture springs up. When the mind is full of rapture, the body becomes tranquil. When the body is tranquil, one feels bliss. And when blissful, the mind becomes immersed. This is the fifth opportunity for freedom.
បញ្ច វិមុត្តិបរិបាចនីយា សញ្ញា—អនិច្ចសញ្ញា, អនិច្ចេ ទុក្ខសញ្ញា, ទុក្ខេ អនត្តសញ្ញា, បហានសញ្ញា, វិរាគសញ្ញា។
Five perceptions that ripen in freedom: the perception of impermanence, the perception of suffering in impermanence, the perception of not-self in suffering, the perception of giving up, and the perception of fading away.
ឥមេ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន បញ្ច ធម្មា សម្មទក្ខាតា; តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។
These are the teachings grouped by five that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert.
៦។ ឆក្ក
6. Sixes
អត្ថិ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឆ ធម្មា សម្មទក្ខាតា; តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ កតមេ ឆ?
There are teachings grouped by six that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert. What are the teachings grouped by six?
ឆ អជ្ឈត្តិកានិ អាយតនានិ—ចក្ខាយតនំ, សោតាយតនំ, ឃានាយតនំ, ជិវ្ហាយតនំ, កាយាយតនំ, មនាយតនំ។
Six interior sense fields: eye, ear, nose, tongue, body, and mind.
ឆ ពាហិរានិ អាយតនានិ—រូបាយតនំ, សទ្ទាយតនំ, គន្ធាយតនំ, រសាយតនំ, ផោដ្ឋព្ពាយតនំ, ធម្មាយតនំ។
Six exterior sense fields: sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts.
ឆ វិញ្ញាណកាយា—ចក្ខុវិញ្ញាណំ, សោតវិញ្ញាណំ, ឃានវិញ្ញាណំ, ជិវ្ហាវិញ្ញាណំ, កាយវិញ្ញាណំ, មនោវិញ្ញាណំ។
Six classes of consciousness: eye, ear, nose, tongue, body, and mind consciousness.
ឆ ផស្សកាយា—ចក្ខុសម្ផស្សោ, សោតសម្ផស្សោ, ឃានសម្ផស្សោ, ជិវ្ហាសម្ផស្សោ, កាយសម្ផស្សោ, មនោសម្ផស្សោ។
Six classes of contact: contact through the eye, ear, nose, tongue, body, and mind.
ឆ វេទនាកាយា—ចក្ខុសម្ផស្សជា វេទនា, សោតសម្ផស្សជា វេទនា, ឃានសម្ផស្សជា វេទនា, ជិវ្ហាសម្ផស្សជា វេទនា, កាយសម្ផស្សជា វេទនា, មនោសម្ផស្សជា វេទនា។
Six classes of feeling: feeling born of contact through the eye, ear, nose, tongue, body, and mind.
ឆ សញ្ញាកាយា—រូបសញ្ញា, សទ្ទសញ្ញា, គន្ធសញ្ញា, រសសញ្ញា, ផោដ្ឋព្ពសញ្ញា, ធម្មសញ្ញា។
Six classes of perception: perceptions of sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts.
ឆ សញ្ចេតនាកាយា—រូបសញ្ចេតនា, សទ្ទសញ្ចេតនា, គន្ធសញ្ចេតនា, រសសញ្ចេតនា, ផោដ្ឋព្ពសញ្ចេតនា, ធម្មសញ្ចេតនា។
Six bodies of intention: intention regarding sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts.
ឆ តណ្ហាកាយា—រូបតណ្ហា, សទ្ទតណ្ហា, គន្ធតណ្ហា, រសតណ្ហា, ផោដ្ឋព្ពតណ្ហា, ធម្មតណ្ហា។
Six classes of craving: craving for sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts.
ឆ អគារវា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សត្ថរិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ; ធម្មេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ; សង្ឃេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ; សិក្ខាយ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ; អប្បមាទេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ; បដិសន្ថារេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ។
Six kinds of disrespect: A bhikkhu lacks respect and reverence for the Teacher, the teaching, and the Saṅgha, the training, diligence, and hospitality.
ឆ គារវា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សត្ថរិ សគារវោ វិហរតិ សប្បតិស្សោ; ធម្មេ សគារវោ វិហរតិ សប្បតិស្សោ; សង្ឃេ សគារវោ វិហរតិ សប្បតិស្សោ; សិក្ខាយ សគារវោ វិហរតិ សប្បតិស្សោ; អប្បមាទេ សគារវោ វិហរតិ សប្បតិស្សោ; បដិសន្ថារេ សគារវោ វិហរតិ សប្បតិស្សោ។
Six kinds of respect: A bhikkhu has respect and reverence for the Teacher, the teaching, and the Saṅgha, the training, diligence, and hospitality.
ឆ សោមនស្សូបវិចារា។ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វា សោមនស្សដ្ឋានិយំ រូបំ ឧបវិចរតិ; សោតេន សទ្ទំ សុត្វា … ឃានេន គន្ធំ ឃាយិត្វា … ជិវ្ហាយ រសំ សាយិត្វា …
Six preoccupations with happiness: Seeing a sight with the eye, one is preoccupied with a sight that’s a basis for happiness. Hearing a sound with the ear … Smelling an odor with the nose … Tasting a flavor with the tongue …
កាយេន ផោដ្ឋព្ពំ ផុសិត្វា។ មនសា ធម្មំ វិញ្ញាយ សោមនស្សដ្ឋានិយំ ធម្មំ ឧបវិចរតិ។
Feeling a touch with the body … Knowing a thought with the mind, one is preoccupied with a thought that’s a basis for happiness.
ឆ ទោមនស្សូបវិចារា។ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វា ទោមនស្សដ្ឋានិយំ រូបំ ឧបវិចរតិ …បេ… មនសា ធម្មំ វិញ្ញាយ ទោមនស្សដ្ឋានិយំ ធម្មំ ឧបវិចរតិ។
Six preoccupations with sadness: Seeing a sight with the eye, one is preoccupied with a sight that’s a basis for sadness. … Knowing a thought with the mind, one is preoccupied with a thought that’s a basis for sadness.
ឆ ឧបេក្ខូបវិចារា។ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វា ឧបេក្ខាដ្ឋានិយំ រូបំ ឧបវិចរតិ …បេ… មនសា ធម្មំ វិញ្ញាយ ឧបេក្ខាដ្ឋានិយំ ធម្មំ ឧបវិចរតិ។
Six preoccupations with equanimity: Seeing a sight with the eye, one is preoccupied with a sight that’s a basis for equanimity. … Knowing a thought with the mind, one is preoccupied with a thought that’s a basis for equanimity.
ឆ សារណីយា ធម្មា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនោ មេត្តំ កាយកម្មំ បច្ចុបដ្ឋិតំ ហោតិ សព្រហ្មចារីសុ អាវិ ចេវ រហោ ច។ អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ បិយករណោ គរុករណោ សង្គហាយ អវិវាទាយ សាមគ្គិយា ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ។
Six warm-hearted qualities: Firstly, a bhikkhu consistently treats their spiritual companions with bodily kindness, both in public and in private. This warm-hearted quality makes for fondness and respect, conducing to inclusion, harmony, and unity, without quarreling.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ មេត្តំ វចីកម្មំ បច្ចុបដ្ឋិតំ ហោតិ សព្រហ្មចារីសុ អាវិ ចេវ រហោ ច។ អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ …បេ… ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ។
Furthermore, a bhikkhu consistently treats their spiritual companions with verbal kindness, both in public and in private. This too is a warm-hearted quality.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ មេត្តំ មនោកម្មំ បច្ចុបដ្ឋិតំ ហោតិ សព្រហ្មចារីសុ អាវិ ចេវ រហោ ច។ អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ …បេ… ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ។
Furthermore, a bhikkhu consistently treats their spiritual companions with mental kindness, both in public and in private. This too is a warm-hearted quality.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ យេ តេ លាភា ធម្មិកា ធម្មលទ្ធា អន្តមសោ បត្តបរិយាបន្នមត្តម្បិ, តថារូបេហិ លាភេហិ អប្បដិវិភត្តភោគី ហោតិ សីលវន្តេហិ សព្រហ្មចារីហិ សាធារណភោគី។ អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ …បេ… ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ។
Furthermore, a bhikkhu shares without reservation any material possessions they have gained by legitimate means, even the food placed in the alms-bowl, using them in common with their ethical spiritual companions. This too is a warm-hearted quality.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ យានិ តានិ សីលានិ អខណ្ឌានិ អច្ឆិទ្ទានិ អសពលានិ អកម្មាសានិ ភុជិស្សានិ វិញ្ញុប្បសត្ថានិ អបរាមដ្ឋានិ សមាធិសំវត្តនិកានិ, តថារូបេសុ សីលេសុ សីលសាមញ្ញគតោ វិហរតិ សព្រហ្មចារីហិ អាវិ ចេវ រហោ ច។ អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ …បេ… ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ។
Furthermore, a bhikkhu lives according to the precepts shared with their spiritual companions, both in public and in private. Those precepts are unbroken, impeccable, spotless, and unmarred, liberating, praised by sensible people, not mistaken, and leading to immersion. This too is a warm-hearted quality.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ យាយំ ទិដ្ឋិ អរិយា និយ្យានិកា និយ្យាតិ តក្ករស្ស សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ, តថារូបាយ ទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិសាមញ្ញគតោ វិហរតិ សព្រហ្មចារីហិ អាវិ ចេវ រហោ ច។ អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ បិយករណោ គរុករណោ សង្គហាយ អវិវាទាយ សាមគ្គិយា ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ។
They live according to the view shared with their spiritual companions, both in public and in private. That view is noble and emancipating, and brings one who practices it to the complete ending of suffering. This warm-hearted quality too makes for fondness and respect, conducing to inclusion, harmony, and unity, without quarreling.
ឆ វិវាទមូលានិ។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី។ យោ សោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី, សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ។ យោ សោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សត្ថរិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយ ន បរិបូរការី, សោ សង្ឃេ វិវាទំ ជនេតិ។ យោ ហោតិ វិវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, អាវុសោ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ។ តត្រ តុម្ហេ, អាវុសោ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, អាវុសោ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ។ តត្រ តុម្ហេ, អាវុសោ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ។
Six roots of arguments: Firstly, a bhikkhu is irritable and hostile. Such a bhikkhu lacks respect and reverence for the Teacher, the teaching, and the Saṅgha, and they don’t fulfill the training. They create a dispute in the Saṅgha, which is for the hurt and unhappiness of the people, for the harm, hurt, and suffering of gods and humans. If you see such a root of arguments in yourselves or others, you should try to give up this bad thing. If you don’t see it, you should practice so that it doesn’t come up in the future. That’s how to give up this bad root of arguments, so it doesn’t come up in the future.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ មក្ខី ហោតិ បឡាសី …បេ… ឥស្សុកី ហោតិ មច្ឆរី …បេ… សឋោ ហោតិ មាយាវី … បាបិច្ឆោ ហោតិ មិច្ឆាទិដ្ឋី … សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី …បេ… យោ សោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី, សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ។ យោ សោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សត្ថរិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយ ន បរិបូរការី, សោ សង្ឃេ វិវាទំ ជនេតិ។ យោ ហោតិ វិវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, អាវុសោ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ។ តត្រ តុម្ហេ, អាវុសោ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ។ ឯវរូបញ្ចេ តុម្ហេ, អាវុសោ, វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ។ តត្រ តុម្ហេ, អាវុសោ, តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ។ ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ។
Furthermore, a bhikkhu is offensive and contemptuous … They’re jealous and stingy … They’re devious and deceitful … They have corrupt wishes and wrong view … They’re attached to their own views, holding them tight, and refusing to let go. If you see such a root of arguments in yourselves or others, you should try to give up this bad thing. If you don’t see it, you should practice so that it doesn’t come up in the future. That’s how to give up this bad root of arguments, so it doesn’t come up in the future.
ឆ ធាតុយោ—បថវីធាតុ, អាបោធាតុ, តេជោធាតុ, វាយោធាតុ, អាកាសធាតុ, វិញ្ញាណធាតុ។
Six elements: earth, water, fire, air, space, and consciousness.
ឆ និស្សរណិយា ធាតុយោ។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ ឯវំ វទេយ្យ: ‘មេត្តា ហិ ខោ មេ ចេតោវិមុត្តិ ភាវិតា ពហុលីកតា យានីកតា វត្ថុកតា អនុដ្ឋិតា បរិចិតា សុសមារទ្ធា, អថ ច បន មេ ព្យាបាទោ ចិត្តំ បរិយាទាយ តិដ្ឋតីៜតិ។ សោ ‘មា ហេវន៑ៜតិស្ស វចនីយោ, ‘មាយស្មា ឯវំ អវច, មា ភគវន្តំ អព្ភាចិក្ខិ, ន ហិ សាធុ ភគវតោ អព្ភក្ខានំ, ន ហិ ភគវា ឯវំ វទេយ្យ។ អដ្ឋានមេតំ, អាវុសោ, អនវកាសោ, យំ មេត្តាយ ចេតោវិមុត្តិយា ភាវិតាយ ពហុលីកតាយ យានីកតាយ វត្ថុកតាយ អនុដ្ឋិតាយ បរិចិតាយ សុសមារទ្ធាយ។ អថ ច បនស្ស ព្យាបាទោ ចិត្តំ បរិយាទាយ ឋស្សតិ, នេតំ ឋានំ វិជ្ជតិ។ និស្សរណំ ហេតំ, អាវុសោ, ព្យាបាទស្ស, យទិទំ មេត្តា ចេតោវិមុត្តីៜតិ។
Six elements of escape: Take a bhikkhu who says: ‘I’ve developed the heart’s release by love. I’ve cultivated it, made it my vehicle and my basis, kept it up, consolidated it, and properly implemented it. Yet somehow ill will still occupies my mind.’ They should be told, ‘Not so, venerable! Don’t say that. Don’t misrepresent the Buddha, for misrepresentation of the Buddha is not good. And the Buddha would not say that. It’s impossible, friend, it cannot happen that the heart’s release by love has been developed and properly implemented, yet somehow ill will still occupies the mind. For it is the heart’s release by love that is the escape from ill will.’
ឥធ បនាវុសោ, ភិក្ខុ ឯវំ វទេយ្យ: ‘ករុណា ហិ ខោ មេ ចេតោវិមុត្តិ ភាវិតា ពហុលីកតា យានីកតា វត្ថុកតា អនុដ្ឋិតា បរិចិតា សុសមារទ្ធា។ អថ ច បន មេ វិហេសា ចិត្តំ បរិយាទាយ តិដ្ឋតីៜតិ, សោ ‘មា ហេវន៑ៜតិស្ស វចនីយោ ‘មាយស្មា ឯវំ អវច, មា ភគវន្តំ អព្ភាចិក្ខិ, ន ហិ សាធុ ភគវតោ អព្ភក្ខានំ, ន ហិ ភគវា ឯវំ វទេយ្យ។ អដ្ឋានមេតំ, អាវុសោ, អនវកាសោ, យំ ករុណាយ ចេតោវិមុត្តិយា ភាវិតាយ ពហុលីកតាយ យានីកតាយ វត្ថុកតាយ អនុដ្ឋិតាយ បរិចិតាយ សុសមារទ្ធាយ, អថ ច បនស្ស វិហេសា ចិត្តំ បរិយាទាយ ឋស្សតិ, នេតំ ឋានំ វិជ្ជតិ។ និស្សរណំ ហេតំ, អាវុសោ, វិហេសាយ, យទិទំ ករុណា ចេតោវិមុត្តីៜតិ។
Take another bhikkhu who says: ‘I’ve developed the heart’s release by compassion. I’ve cultivated it, made it my vehicle and my basis, kept it up, consolidated it, and properly implemented it. Yet somehow the thought of harming still occupies my mind.’ They should be told, ‘Not so, venerable! … For it is the heart’s release by compassion that is the escape from thoughts of harming.’
ឥធ បនាវុសោ, ភិក្ខុ ឯវំ វទេយ្យ: ‘មុទិតា ហិ ខោ មេ ចេតោវិមុត្តិ ភាវិតា ពហុលីកតា យានីកតា វត្ថុកតា អនុដ្ឋិតា បរិចិតា សុសមារទ្ធា។ អថ ច បន មេ អរតិ ចិត្តំ បរិយាទាយ តិដ្ឋតីៜតិ, សោ ‘មា ហេវន៑ៜតិស្ស វចនីយោ ‘មាយស្មា ឯវំ អវច, មា ភគវន្តំ អព្ភាចិក្ខិ, ន ហិ សាធុ ភគវតោ អព្ភក្ខានំ, ន ហិ ភគវា ឯវំ វទេយ្យ។ អដ្ឋានមេតំ, អាវុសោ, អនវកាសោ, យំ មុទិតាយ ចេតោវិមុត្តិយា ភាវិតាយ ពហុលីកតាយ យានីកតាយ វត្ថុកតាយ អនុដ្ឋិតាយ បរិចិតាយ សុសមារទ្ធាយ, អថ ច បនស្ស អរតិ ចិត្តំ បរិយាទាយ ឋស្សតិ, នេតំ ឋានំ វិជ្ជតិ។ និស្សរណំ ហេតំ, អាវុសោ, អរតិយា, យទិទំ មុទិតា ចេតោវិមុត្តីៜតិ។
Take another bhikkhu who says: ‘I’ve developed the heart’s release by rejoicing. I’ve cultivated it, made it my vehicle and my basis, kept it up, consolidated it, and properly implemented it. Yet somehow discontent still occupies my mind.’ They should be told, ‘Not so, venerable! … For it is the heart’s release by rejoicing that is the escape from discontent.’
ឥធ បនាវុសោ, ភិក្ខុ ឯវំ វទេយ្យ: ‘ឧបេក្ខា ហិ ខោ មេ ចេតោវិមុត្តិ ភាវិតា ពហុលីកតា យានីកតា វត្ថុកតា អនុដ្ឋិតា បរិចិតា សុសមារទ្ធា។ អថ ច បន មេ រាគោ ចិត្តំ បរិយាទាយ តិដ្ឋតីៜតិ។ សោ ‘មា ហេវន៑ៜតិស្ស វចនីយោ ‘មាយស្មា ឯវំ អវច, មា ភគវន្តំ អព្ភាចិក្ខិ, ន ហិ សាធុ ភគវតោ អព្ភក្ខានំ, ន ហិ ភគវា ឯវំ វទេយ្យ។ អដ្ឋានមេតំ, អាវុសោ, អនវកាសោ, យំ ឧបេក្ខាយ ចេតោវិមុត្តិយា ភាវិតាយ ពហុលីកតាយ យានីកតាយ វត្ថុកតាយ អនុដ្ឋិតាយ បរិចិតាយ សុសមារទ្ធាយ, អថ ច បនស្ស រាគោ ចិត្តំ បរិយាទាយ ឋស្សតិ នេតំ ឋានំ វិជ្ជតិ។ និស្សរណំ ហេតំ, អាវុសោ, រាគស្ស, យទិទំ ឧបេក្ខា ចេតោវិមុត្តីៜតិ។
Take another bhikkhu who says: ‘I’ve developed the heart’s release by equanimity. I’ve cultivated it, made it my vehicle and my basis, kept it up, consolidated it, and properly implemented it. Yet somehow desire still occupies my mind.’ They should be told, ‘Not so, venerable! … For it is the heart’s release by equanimity that is the escape from desire.’
ឥធ បនាវុសោ, ភិក្ខុ ឯវំ វទេយ្យ: ‘អនិមិត្តា ហិ ខោ មេ ចេតោវិមុត្តិ ភាវិតា ពហុលីកតា យានីកតា វត្ថុកតា អនុដ្ឋិតា បរិចិតា សុសមារទ្ធា។ អថ ច បន មេ និមិត្តានុសារិ វិញ្ញាណំ ហោតីៜតិ។ សោ ‘មា ហេវន៑ៜតិស្ស វចនីយោ ‘មាយស្មា ឯវំ អវច, មា ភគវន្តំ អព្ភាចិក្ខិ, ន ហិ សាធុ ភគវតោ អព្ភក្ខានំ, ន ហិ ភគវា ឯវំ វទេយ្យ។ អដ្ឋានមេតំ, អាវុសោ, អនវកាសោ, យំ អនិមិត្តាយ ចេតោវិមុត្តិយា ភាវិតាយ ពហុលីកតាយ យានីកតាយ វត្ថុកតាយ អនុដ្ឋិតាយ បរិចិតាយ សុសមារទ្ធាយ, អថ ច បនស្ស និមិត្តានុសារិ វិញ្ញាណំ ភវិស្សតិ, នេតំ ឋានំ វិជ្ជតិ។ និស្សរណំ ហេតំ, អាវុសោ, សព្ពនិមិត្តានំ, យទិទំ អនិមិត្តា ចេតោវិមុត្តីៜតិ។
Take another bhikkhu who says: ‘I’ve developed the signless release of the heart. I’ve cultivated it, made it my vehicle and my basis, kept it up, consolidated it, and properly implemented it. Yet somehow my consciousness still follows after signs.’ They should be told, ‘Not so, venerable! … For it is the signless release of the heart that is the escape from all signs.’
ឥធ បនាវុសោ, ភិក្ខុ ឯវំ វទេយ្យ: ‘អស្មីតិ ខោ មេ វិគតំ, អយមហមស្មីតិ ន សមនុបស្សាមិ, អថ ច បន មេ វិចិកិច្ឆាកថង្កថាសល្លំ ចិត្តំ បរិយាទាយ តិដ្ឋតីៜតិ។ សោ ‘មា ហេវន៑ៜតិស្ស វចនីយោ ‘មាយស្មា ឯវំ អវច, មា ភគវន្តំ អព្ភាចិក្ខិ, ន ហិ សាធុ ភគវតោ អព្ភក្ខានំ, ន ហិ ភគវា ឯវំ វទេយ្យ។ អដ្ឋានមេតំ, អាវុសោ, អនវកាសោ, យំ អស្មីតិ វិគតេ អយមហមស្មីតិ អសមនុបស្សតោ, អថ ច បនស្ស វិចិកិច្ឆាកថង្កថាសល្លំ ចិត្តំ បរិយាទាយ ឋស្សតិ, នេតំ ឋានំ វិជ្ជតិ។ និស្សរណំ ហេតំ, អាវុសោ, វិចិកិច្ឆាកថង្កថាសល្លស្ស, យទិទំ អស្មិមានសមុគ្ឃាតោៜតិ។
Take another bhikkhu who says: ‘I’m rid of the conceit “I am”. And I don’t regard anything as “I am this”. Yet somehow the dart of doubt and indecision still occupies my mind.’ They should be told, ‘Not so, venerable! Don’t say that. Don’t misrepresent the Buddha, for misrepresentation of the Buddha is not good. And the Buddha would not say that. It’s impossible, friend, it cannot happen that the conceit “I am” has been done away with, and nothing is regarded as “I am this”, yet somehow the dart of doubt and indecision still occupy the mind. For it is the uprooting of the conceit “I am” that is the escape from the dart of doubt and indecision.’
ឆ អនុត្តរិយានិ—ទស្សនានុត្តរិយំ, សវនានុត្តរិយំ, លាភានុត្តរិយំ, សិក្ខានុត្តរិយំ, បារិចរិយានុត្តរិយំ, អនុស្សតានុត្តរិយំ។
Six unsurpassable things: the unsurpassable seeing, listening, acquisition, training, service, and recollection.
ឆ អនុស្សតិដ្ឋានានិ—ពុទ្ធានុស្សតិ, ធម្មានុស្សតិ, សង្ឃានុស្សតិ, សីលានុស្សតិ, ចាគានុស្សតិ, ទេវតានុស្សតិ។
Six topics for recollection: the recollection of the Buddha, the teaching, the Saṅgha, ethics, generosity, and the deities.
ឆ សតតវិហារា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វា នេវ សុមនោ ហោតិ ន ទុម្មនោ, ឧបេក្ខកោ វិហរតិ សតោ សម្បជានោ។ សោតេន សទ្ទំ សុត្វា …បេ… មនសា ធម្មំ វិញ្ញាយ នេវ សុមនោ ហោតិ ន ទុម្មនោ, ឧបេក្ខកោ វិហរតិ សតោ សម្បជានោ។
Six consistent responses: A bhikkhu, seeing a sight with their eyes, is neither happy nor sad. They remain equanimous, mindful and aware. Hearing a sound with their ears … Smelling an odor with their nose … Tasting a flavor with their tongue … Feeling a touch with their body … Knowing a thought with their mind, they’re neither happy nor sad. They remain equanimous, mindful and aware.
ឆឡាភិជាតិយោ។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ កណ្ហាភិជាតិកោ សមានោ កណ្ហំ ធម្មំ អភិជាយតិ។ ឥធ បនាវុសោ, ឯកច្ចោ កណ្ហាភិជាតិកោ សមានោ សុក្កំ ធម្មំ អភិជាយតិ។ ឥធ បនាវុសោ, ឯកច្ចោ កណ្ហាភិជាតិកោ សមានោ អកណ្ហំ អសុក្កំ និព្ពានំ អភិជាយតិ។ ឥធ បនាវុសោ, ឯកច្ចោ សុក្កាភិជាតិកោ សមានោ សុក្កំ ធម្មំ អភិជាយតិ។ ឥធ បនាវុសោ, ឯកច្ចោ សុក្កាភិជាតិកោ សមានោ កណ្ហំ ធម្មំ អភិជាយតិ។ ឥធ បនាវុសោ, ឯកច្ចោ សុក្កាភិជាតិកោ សមានោ អកណ្ហំ អសុក្កំ និព្ពានំ អភិជាយតិ។
Six classes of rebirth: Someone born into a dark class gives rise to a dark result. Someone born into a dark class gives rise to a bright result. Someone born into a dark class gives rise to Nibbana, which is neither dark nor bright. Someone born into a bright class gives rise to a bright result. Someone born into a bright class gives rise to a dark result. Someone born into a bright class gives rise to Nibbana, which is neither dark nor bright.
ឆ និព្ពេធភាគិយា សញ្ញា—អនិច្ចសញ្ញា, អនិច្ចេ ទុក្ខសញ្ញា, ទុក្ខេ អនត្តសញ្ញា, បហានសញ្ញា, វិរាគសញ្ញា, និរោធសញ្ញា។
Six perceptions that help penetration: the perception of impermanence, the perception of suffering in impermanence, the perception of not-self in suffering, the perception of giving up, the perception of fading away, and the perception of cessation.
ឥមេ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឆ ធម្មា សម្មទក្ខាតា; តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។
These are the teachings grouped by six that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert.
៧។ សត្តក
7. Sevens
អត្ថិ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន សត្ត ធម្មា សម្មទក្ខាតា; តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ កតមេ សត្ត?
There are teachings grouped by seven that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert. What are the teachings grouped by seven?
សត្ត អរិយធនានិ—សទ្ធាធនំ, សីលធនំ, ហិរិធនំ, ឱត្តប្បធនំ, សុតធនំ, ចាគធនំ, បញ្ញាធនំ។
Seven riches of the noble ones: the riches of faith, ethics, conscience, prudence, learning, generosity, and wisdom.
សត្ត ពោជ្ឈង្គា—សតិសម្ពោជ្ឈង្គោ, ធម្មវិចយសម្ពោជ្ឈង្គោ, វីរិយសម្ពោជ្ឈង្គោ, បីតិសម្ពោជ្ឈង្គោ, បស្សទ្ធិសម្ពោជ្ឈង្គោ, សមាធិសម្ពោជ្ឈង្គោ, ឧបេក្ខាសម្ពោជ្ឈង្គោ។
Seven awakening factors: mindfulness, investigation of principles, energy, rapture, tranquility, immersion, and equanimity.
សត្ត សមាធិបរិក្ខារា—សម្មាទិដ្ឋិ, សម្មាសង្កប្បោ, សម្មាវាចា, សម្មាកម្មន្តោ, សម្មាអាជីវោ, សម្មាវាយាមោ, សម្មាសតិ។
Seven prerequisites for immersion: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, and right mindfulness.
សត្ត អសទ្ធម្មា—ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ អស្សទ្ធោ ហោតិ, អហិរិកោ ហោតិ, អនោត្តប្បី ហោតិ, អប្បស្សុតោ ហោតិ, កុសីតោ ហោតិ, មុដ្ឋស្សតិ ហោតិ, ទុប្បញ្ញោ ហោតិ។
Seven bad qualities: a bhikkhu is faithless, shameless, imprudent, unlearned, lazy, unmindful, and witless.
សត្ត សទ្ធម្មា—ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សទ្ធោ ហោតិ, ហិរិមា ហោតិ, ឱត្តប្បី ហោតិ, ពហុស្សុតោ ហោតិ, អារទ្ធវីរិយោ ហោតិ, ឧបដ្ឋិតស្សតិ ហោតិ, បញ្ញវា ហោតិ។
Seven good qualities: a bhikkhu is faithful, conscientious, prudent, learned, energetic, mindful, and wise.
សត្ត សប្បុរិសធម្មា—ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ ធម្មញ្ញូ ច ហោតិ អត្ថញ្ញូ ច អត្តញ្ញូ ច មត្តញ្ញូ ច កាលញ្ញូ ច បរិសញ្ញូ ច បុគ្គលញ្ញូ ច។
Seven aspects of the teachings of the good persons: a bhikkhu knows the teachings, knows the meaning, knows themselves, knows moderation, knows the right time, knows assemblies, and knows people.
សត្ត និទ្ទសវត្ថូនិ។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សិក្ខាសមាទានេ តិព្ពច្ឆន្ទោ ហោតិ, អាយតិញ្ច សិក្ខាសមាទានេ អវិគតបេមោ។ ធម្មនិសន្តិយា តិព្ពច្ឆន្ទោ ហោតិ, អាយតិញ្ច ធម្មនិសន្តិយា អវិគតបេមោ។ ឥច្ឆាវិនយេ តិព្ពច្ឆន្ទោ ហោតិ, អាយតិញ្ច ឥច្ឆាវិនយេ អវិគតបេមោ។ បដិសល្លានេ តិព្ពច្ឆន្ទោ ហោតិ, អាយតិញ្ច បដិសល្លានេ អវិគតបេមោ។ វីរិយារម្ភេ តិព្ពច្ឆន្ទោ ហោតិ, អាយតិញ្ច វីរិយារម្ភេ អវិគតបេមោ។ សតិនេបក្កេ តិព្ពច្ឆន្ទោ ហោតិ, អាយតិញ្ច សតិនេបក្កេ អវិគតបេមោ។ ទិដ្ឋិបដិវេធេ តិព្ពច្ឆន្ទោ ហោតិ, អាយតិញ្ច ទិដ្ឋិបដិវេធេ អវិគតបេមោ។
Seven qualifications for graduation: A bhikkhu has a keen enthusiasm to undertake the training … to examine the teachings … to get rid of desires … for retreat … to rouse up energy … for mindfulness and alertness … to penetrate theoretically. And they don’t lose these desires in the future.
សត្ត សញ្ញា—អនិច្ចសញ្ញា, អនត្តសញ្ញា, អសុភសញ្ញា, អាទីនវសញ្ញា, បហានសញ្ញា, វិរាគសញ្ញា, និរោធសញ្ញា។
Seven perceptions: the perception of impermanence, the perception of not-self, the perception of ugliness, the perception of drawbacks, the perception of giving up, the perception of fading away, and the perception of cessation.
សត្ត ពលានិ—សទ្ធាពលំ, វីរិយពលំ, ហិរិពលំ, ឱត្តប្បពលំ, សតិពលំ, សមាធិពលំ, បញ្ញាពលំ។
Seven powers: faith, energy, conscience, prudence, mindfulness, immersion, and wisdom.
សត្ត វិញ្ញាណដ្ឋិតិយោ។ សន្តាវុសោ, សត្តា នានត្តកាយា នានត្តសញ្ញិនោ, សេយ្យថាបិ មនុស្សា ឯកច្ចេ ច ទេវា ឯកច្ចេ ច វិនិបាតិកា។ អយំ បឋមា វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។
Seven planes of consciousness: There are sentient beings that are diverse in body and diverse in perception, such as human beings, some gods, and some beings in the underworld. This is the first plane of consciousness.
សន្តាវុសោ, សត្តា នានត្តកាយា ឯកត្តសញ្ញិនោ សេយ្យថាបិ ទេវា ព្រហ្មកាយិកា បឋមាភិនិព្ពត្តា។ អយំ ទុតិយា វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។
There are sentient beings that are diverse in body and unified in perception, such as the gods reborn in Brahmā’s Host through the first jhāna. This is the second plane of consciousness.
សន្តាវុសោ, សត្តា ឯកត្តកាយា នានត្តសញ្ញិនោ សេយ្យថាបិ ទេវា អាភស្សរា។ អយំ តតិយា វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។
There are sentient beings that are unified in body and diverse in perception, such as the gods of streaming radiance. This is the third plane of consciousness.
សន្តាវុសោ, សត្តា ឯកត្តកាយា ឯកត្តសញ្ញិនោ សេយ្យថាបិ ទេវា សុភកិណ្ហា។ អយំ ចតុត្ថី វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។
There are sentient beings that are unified in body and unified in perception, such as the gods replete with glory. This is the fourth plane of consciousness.
សន្តាវុសោ, សត្តា សព្ពសោ រូបសញ្ញានំ សមតិក្កមា បដិឃសញ្ញានំ អត្ថង្គមា នានត្តសញ្ញានំ អមនសិការា ‘អនន្តោ អាកាសោៜតិ អាកាសានញ្ចាយតនូបគា។ អយំ បញ្ចមី វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។
There are sentient beings that have gone totally beyond perceptions of form. With the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, they have been reborn in the dimension of infinite space. This is the fifth plane of consciousness.
សន្តាវុសោ, សត្តា សព្ពសោ អាកាសានញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘អនន្តំ វិញ្ញាណន៑ៜតិ វិញ្ញាណញ្ចាយតនូបគា។ អយំ ឆដ្ឋី វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of infinite space. Aware that ‘consciousness is infinite’, they have been reborn in the dimension of infinite consciousness. This is the sixth plane of consciousness.
សន្តាវុសោ, សត្តា សព្ពសោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘នត្ថិ កិញ្ចីៜតិ អាកិញ្ចញ្ញាយតនូបគា។ អយំ សត្តមី វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of infinite consciousness. Aware that ‘there is nothing at all’, they have been reborn in the dimension of nothingness. This is the seventh plane of consciousness.
សត្ត បុគ្គលា ទក្ខិណេយ្យា—ឧភតោភាគវិមុត្តោ, បញ្ញាវិមុត្តោ, កាយសក្ខិ, ទិដ្ឋិប្បត្តោ, សទ្ធាវិមុត្តោ, ធម្មានុសារី, សទ្ធានុសារី។
Seven persons worthy of a religious donation: one freed both ways, one freed by wisdom, a personal witness, one attained to view, one freed by faith, a follower of the teachings, and a follower by faith.
សត្ត អនុសយា—កាមរាគានុសយោ, បដិឃានុសយោ, ទិដ្ឋានុសយោ, វិចិកិច្ឆានុសយោ, មានានុសយោ, ភវរាគានុសយោ, អវិជ្ជានុសយោ។
Seven underlying tendencies: sensual desire, repulsion, views, doubt, conceit, desire to be reborn, and ignorance.
សត្ត សំយោជនានិ—អនុនយសំយោជនំ, បដិឃសំយោជនំ, ទិដ្ឋិសំយោជនំ, វិចិកិច្ឆាសំយោជនំ, មានសំយោជនំ, ភវរាគសំយោជនំ, អវិជ្ជាសំយោជនំ។
Seven fetters: attraction, repulsion, views, doubt, conceit, desire to be reborn, and ignorance.
សត្ត អធិករណសមថា—ឧប្បន្នុប្បន្នានំ អធិករណានំ សមថាយ វូបសមាយ សម្មុខាវិនយោ ទាតព្ពោ, សតិវិនយោ ទាតព្ពោ, អមូឡ្ហវិនយោ ទាតព្ពោ, បដិញ្ញាយ ការេតព្ពំ, យេភុយ្យសិកា, តស្សបាបិយសិកា, តិណវត្ថារកោ។
Seven principles for the settlement of any disciplinary issues that might arise: Removal in the presence of those concerned is applicable. Removal by accurate recollection is applicable. Removal due to recovery from madness is applicable. The acknowledgement of the offense is applicable. The decision of a majority is applicable. A verdict of aggravated misconduct is applicable. Covering over with grass is applicable.
ឥមេ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន សត្ត ធម្មា សម្មទក្ខាតា; តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។
These are the teachings grouped by seven that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert.
ទុតិយភាណវារោ និដ្ឋិតោ។
The second recitation section is finished.
៨។ អដ្ឋក
8. Eights
អត្ថិ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន អដ្ឋ ធម្មា សម្មទក្ខាតា; តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ កតមេ អដ្ឋ?
There are teachings grouped by eight that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert. What are the teachings grouped by eight?
អដ្ឋ មិច្ឆត្តា—មិច្ឆាទិដ្ឋិ, មិច្ឆាសង្កប្បោ, មិច្ឆាវាចា, មិច្ឆាកម្មន្តោ, មិច្ឆាអាជីវោ, មិច្ឆាវាយាមោ មិច្ឆាសតិ, មិច្ឆាសមាធិ។
Eight wrong ways: wrong view, wrong thought, wrong speech, wrong action, wrong livelihood, wrong effort, wrong mindfulness, and wrong immersion.
អដ្ឋ សម្មត្តា—សម្មាទិដ្ឋិ, សម្មាសង្កប្បោ, សម្មាវាចា, សម្មាកម្មន្តោ, សម្មាអាជីវោ, សម្មាវាយាមោ, សម្មាសតិ, សម្មាសមាធិ។
Eight right ways: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.
អដ្ឋ បុគ្គលា ទក្ខិណេយ្យា—សោតាបន្នោ, សោតាបត្តិផលសច្ឆិកិរិយាយ បដិបន្នោ; សកទាគាមី, សកទាគាមិផលសច្ឆិកិរិយាយ បដិបន្នោ; អនាគាមី, អនាគាមិផលសច្ឆិកិរិយាយ បដិបន្នោ; អរហា, អរហត្តផលសច្ឆិកិរិយាយ បដិបន្នោ។
Eight persons worthy of a religious donation: The stream-enterer and the one practicing to realize the fruit of stream-entry. The once-returner and the one practicing to realize the fruit of once-return. The non-returner and the one practicing to realize the fruit of non-return. The perfected one, and the one practicing for perfection.
អដ្ឋ កុសីតវត្ថូនិ។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនា កម្មំ កាតព្ពំ ហោតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘កម្មំ ខោ មេ កាតព្ពំ ភវិស្សតិ, កម្មំ ខោ បន មេ ករោន្តស្ស កាយោ កិលមិស្សតិ, ហន្ទាហំ និបជ្ជាមីៜតិ។ សោ និបជ្ជតិ ន វីរិយំ អារភតិ អប្បត្តស្ស បត្តិយា អនធិគតស្ស អធិគមាយ អសច្ឆិកតស្ស សច្ឆិកិរិយាយ។ ឥទំ បឋមំ កុសីតវត្ថុ។
Eight grounds for laziness: Firstly, a bhikkhu has some work to do. They think: ‘I have some work to do. But while doing it my body will get tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the first ground for laziness.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនា កម្មំ កតំ ហោតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហំ ខោ កម្មំ អកាសិំ, កម្មំ ខោ បន មេ ករោន្តស្ស កាយោ កិលន្តោ, ហន្ទាហំ និបជ្ជាមីៜតិ។ សោ និបជ្ជតិ ន វីរិយំ អារភតិ …បេ… ឥទំ ទុតិយំ កុសីតវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has done some work. They think: ‘I’ve done some work. But while working my body got tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the second ground for laziness.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនា មគ្គោ គន្តព្ពោ ហោតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘មគ្គោ ខោ មេ គន្តព្ពោ ភវិស្សតិ, មគ្គំ ខោ បន មេ គច្ឆន្តស្ស កាយោ កិលមិស្សតិ, ហន្ទាហំ និបជ្ជាមីៜតិ។ សោ និបជ្ជតិ ន វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ តតិយំ កុសីតវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has to go on a journey. They think: ‘I have to go on a journey. But while walking my body will get tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the third ground for laziness.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនា មគ្គោ គតោ ហោតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហំ ខោ មគ្គំ អគមាសិំ, មគ្គំ ខោ បន មេ គច្ឆន្តស្ស កាយោ កិលន្តោ, ហន្ទាហំ និបជ្ជាមីៜតិ។ សោ និបជ្ជតិ ន វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ ចតុត្ថំ កុសីតវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has gone on a journey. They think: ‘I’ve gone on a journey. But while walking my body got tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the fourth ground for laziness.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ គាមំ វា និគមំ វា បិណ្ឌាយ ចរន្តោ ន លភតិ លូខស្ស វា បណីតស្ស វា ភោជនស្ស យាវទត្ថំ បារិបូរិំ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហំ ខោ គាមំ វា និគមំ វា បិណ្ឌាយ ចរន្តោ នាលត្ថំ លូខស្ស វា បណីតស្ស វា ភោជនស្ស យាវទត្ថំ បារិបូរិំ, តស្ស មេ កាយោ កិលន្តោ អកម្មញ្ញោ, ហន្ទាហំ និបជ្ជាមីៜតិ។ សោ និបជ្ជតិ ន វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ បញ្ចមំ កុសីតវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has wandered for alms, but they didn’t get to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, but I didn’t get to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is tired and unfit for work. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the fifth ground for laziness.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ គាមំ វា និគមំ វា បិណ្ឌាយ ចរន្តោ លភតិ លូខស្ស វា បណីតស្ស វា ភោជនស្ស យាវទត្ថំ បារិបូរិំ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហំ ខោ គាមំ វា និគមំ វា បិណ្ឌាយ ចរន្តោ អលត្ថំ លូខស្ស វា បណីតស្ស វា ភោជនស្ស យាវទត្ថំ បារិបូរិំ, តស្ស មេ កាយោ គរុកោ អកម្មញ្ញោ, មាសាចិតំ មញ្ញេ, ហន្ទាហំ និបជ្ជាមីៜតិ។ សោ និបជ្ជតិ ន វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ ឆដ្ឋំ កុសីតវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has wandered for alms, and they got to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, and I got to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is heavy and unfit for work, like I’ve just eaten a load of beans. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the sixth ground for laziness.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ឧប្បន្នោ ហោតិ អប្បមត្តកោ អាពាធោ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘ឧប្បន្នោ ខោ មេ អយំ អប្បមត្តកោ អាពាធោ; អត្ថិ កប្បោ និបជ្ជិតុំ, ហន្ទាហំ និបជ្ជាមីៜតិ។ សោ និបជ្ជតិ ន វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ សត្តមំ កុសីតវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu feels a little sick. They think: ‘I feel a little sick. Lying down would be good for me. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the seventh ground for laziness.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ គិលានា វុដ្ឋិតោ ហោតិ អចិរវុដ្ឋិតោ គេលញ្ញា។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហំ ខោ គិលានា វុដ្ឋិតោ អចិរវុដ្ឋិតោ គេលញ្ញា, តស្ស មេ កាយោ ទុព្ពលោ អកម្មញ្ញោ, ហន្ទាហំ និបជ្ជាមីៜតិ។ សោ និបជ្ជតិ ន វីរិយំ អារភតិ អប្បត្តស្ស បត្តិយា អនធិគតស្ស អធិគមាយ អសច្ឆិកតស្ស សច្ឆិកិរិយាយ។ ឥទំ អដ្ឋមំ កុសីតវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has recently recovered from illness. They think: ‘I’ve recently recovered from illness. My body is weak and unfit for work. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the eighth ground for laziness.
អដ្ឋ អារម្ភវត្ថូនិ។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនា កម្មំ កាតព្ពំ ហោតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘កម្មំ ខោ មេ កាតព្ពំ ភវិស្សតិ, កម្មំ ខោ បន មេ ករោន្តេន ន សុករំ ពុទ្ធានំ សាសនំ មនសិ កាតុំ, ហន្ទាហំ វីរិយំ អារភាមិ អប្បត្តស្ស បត្តិយា អនធិគតស្ស អធិគមាយ, អសច្ឆិកតស្ស សច្ឆិកិរិយាយាៜតិ។ សោ វីរិយំ អារភតិ អប្បត្តស្ស បត្តិយា, អនធិគតស្ស អធិគមាយ អសច្ឆិកតស្ស សច្ឆិកិរិយាយ។ ឥទំ បឋមំ អារម្ភវត្ថុ។
Eight grounds for arousing energy: Firstly, a bhikkhu has some work to do. They think: ‘I have some work to do. While working it’s not easy to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized.’ They rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the first ground for arousing energy.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនា កម្មំ កតំ ហោតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហំ ខោ កម្មំ អកាសិំ, កម្មំ ខោ បនាហំ ករោន្តោ នាសក្ខិំ ពុទ្ធានំ សាសនំ មនសិ កាតុំ, ហន្ទាហំ វីរិយំ អារភាមិ …បេ… សោ វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ ទុតិយំ អារម្ភវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has done some work. They think: ‘I’ve done some work. While I was working I wasn’t able to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy.’ They rouse up energy… This is the second ground for arousing energy.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនា មគ្គោ គន្តព្ពោ ហោតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘មគ្គោ ខោ មេ គន្តព្ពោ ភវិស្សតិ, មគ្គំ ខោ បន មេ គច្ឆន្តេន ន សុករំ ពុទ្ធានំ សាសនំ មនសិ កាតុំ។ ហន្ទាហំ វីរិយំ អារភាមិ …បេ… សោ វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ តតិយំ អារម្ភវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has to go on a journey. They think: ‘I have to go on a journey. While walking it’s not easy to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy.’ They rouse up energy… This is the third ground for arousing energy.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនា មគ្គោ គតោ ហោតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហំ ខោ មគ្គំ អគមាសិំ, មគ្គំ ខោ បនាហំ គច្ឆន្តោ នាសក្ខិំ ពុទ្ធានំ សាសនំ មនសិ កាតុំ, ហន្ទាហំ វីរិយំ អារភាមិ …បេ… សោ វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ ចតុត្ថំ អារម្ភវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has gone on a journey. They think: ‘I’ve gone on a journey. While I was walking I wasn’t able to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy.’ They rouse up energy… This is the fourth ground for arousing energy.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ គាមំ វា និគមំ វា បិណ្ឌាយ ចរន្តោ ន លភតិ លូខស្ស វា បណីតស្ស វា ភោជនស្ស យាវទត្ថំ បារិបូរិំ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហំ ខោ គាមំ វា និគមំ វា បិណ្ឌាយ ចរន្តោ នាលត្ថំ លូខស្ស វា បណីតស្ស វា ភោជនស្ស យាវទត្ថំ បារិបូរិំ, តស្ស មេ កាយោ លហុកោ កម្មញ្ញោ, ហន្ទាហំ វីរិយំ អារភាមិ …បេ… សោ វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ បញ្ចមំ អារម្ភវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has wandered for alms, but they didn’t get to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, but I didn’t get to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is light and fit for work. I’d better preemptively rouse up energy.’ They rouse up energy… This is the fifth ground for arousing energy.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ គាមំ វា និគមំ វា បិណ្ឌាយ ចរន្តោ លភតិ លូខស្ស វា បណីតស្ស វា ភោជនស្ស យាវទត្ថំ បារិបូរិំ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហំ ខោ គាមំ វា និគមំ វា បិណ្ឌាយ ចរន្តោ អលត្ថំ លូខស្ស វា បណីតស្ស វា ភោជនស្ស យាវទត្ថំ បារិបូរិំ, តស្ស មេ កាយោ ពលវា កម្មញ្ញោ, ហន្ទាហំ វីរិយំ អារភាមិ …បេ… សោ វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ ឆដ្ឋំ អារម្ភវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has wandered for alms, and they got to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, and I got to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is strong and fit for work. I’d better preemptively rouse up energy.’ They rouse up energy… This is the sixth ground for arousing energy.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ឧប្បន្នោ ហោតិ អប្បមត្តកោ អាពាធោ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘ឧប្បន្នោ ខោ មេ អយំ អប្បមត្តកោ អាពាធោ, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ អាពាធោ បវឌ្ឍេយ្យ, ហន្ទាហំ វីរិយំ អារភាមិ …បេ… សោ វីរិយំ អារភតិ … ឥទំ សត្តមំ អារម្ភវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu feels a little sick. They think: ‘I feel a little sick. It’s possible this illness will worsen. I’d better preemptively rouse up energy.’ They rouse up energy… This is the seventh ground for arousing energy.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ គិលានា វុដ្ឋិតោ ហោតិ អចិរវុដ្ឋិតោ គេលញ្ញា។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហំ ខោ គិលានា វុដ្ឋិតោ អចិរវុដ្ឋិតោ គេលញ្ញា, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ អាពាធោ បច្ចុទាវត្តេយ្យ, ហន្ទាហំ វីរិយំ អារភាមិ អប្បត្តស្ស បត្តិយា អនធិគតស្ស អធិគមាយ អសច្ឆិកតស្ស សច្ឆិកិរិយាយាៜតិ។ សោ វីរិយំ អារភតិ អប្បត្តស្ស បត្តិយា អនធិគតស្ស អធិគមាយ អសច្ឆិកតស្ស សច្ឆិកិរិយាយ។ ឥទំ អដ្ឋមំ អារម្ភវត្ថុ។
Furthermore, a bhikkhu has recently recovered from illness. They think: ‘I’ve recently recovered from illness. It’s possible the illness will come back. I’d better preemptively rouse up energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized.’ They rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the eighth ground for arousing energy.
អដ្ឋ ទានវត្ថូនិ។ អាសជ្ជ ទានំ ទេតិ, ភយា ទានំ ទេតិ, ‘អទាសិ មេៜតិ ទានំ ទេតិ, ‘ទស្សតិ មេៜតិ ទានំ ទេតិ, ‘សាហុ ទានន៑ៜតិ ទានំ ទេតិ, ‘អហំ បចាមិ, ឥមេ ន បចន្តិ, នារហាមិ បចន្តោ អបចន្តានំ ទានំ ន ទាតុន៑ៜតិ ទានំ ទេតិ, ‘ឥទំ មេ ទានំ ទទតោ កល្យាណោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គច្ឆតីៜតិ ទានំ ទេតិ។ ចិត្តាលង្ការចិត្តបរិក្ខារត្ថំ ទានំ ទេតិ។
Eight reasons to give: A person might give a gift after insulting the recipient. Or they give out of fear. Or they give thinking, ‘They gave to me.’ Or they give thinking, ‘They’ll give to me.’ Or they give thinking, ‘It’s good to give.’ Or they give thinking, ‘I cook, they don’t. It wouldn’t be right for me to not give to them.’ Or they give thinking, ‘By giving this gift I’ll get a good reputation.’ Or they give thinking, ‘This is an adornment and requisite for the mind.’
អដ្ឋ ទានូបបត្តិយោ។ ឥធាវុសោ, ឯកច្ចោ ទានំ ទេតិ សមណស្ស វា ព្រាហ្មណស្ស វា អន្នំ បានំ វត្ថំ យានំ មាលាគន្ធវិលេបនំ សេយ្យាវសថបទីបេយ្យំ។ សោ យំ ទេតិ តំ បច្ចាសីសតិ។ សោ បស្សតិ ខត្តិយមហាសាលំ វា ព្រាហ្មណមហាសាលំ វា គហបតិមហាសាលំ វា បញ្ចហិ កាមគុណេហិ សមប្បិតំ សមង្គីភូតំ បរិចារយមានំ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហោ វតាហំ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា ខត្តិយមហាសាលានំ វា ព្រាហ្មណមហាសាលានំ វា គហបតិមហាសាលានំ វា សហព្យតំ ឧបបជ្ជេយ្យន៑ៜតិ។ សោ តំ ចិត្តំ ទហតិ, តំ ចិត្តំ អធិដ្ឋាតិ, តំ ចិត្តំ ភាវេតិ, តស្ស តំ ចិត្តំ ហីនេ វិមុត្តំ ឧត្តរិ អភាវិតំ តត្រូបបត្តិយា សំវត្តតិ។ តញ្ច ខោ សីលវតោ វទាមិ នោ ទុស្សីលស្ស។ ឥជ្ឈតាវុសោ, សីលវតោ ចេតោបណិធិ វិសុទ្ធត្តា។
Eight rebirths by giving: First, someone gives to ascetics or brahmins such things as food, drink, clothing, vehicles; garlands, fragrance, and makeup; and bed, house, and lighting. Whatever they give they expect back. They see an affluent aristocrat or brahmin or householder amusing themselves, supplied and provided with the five kinds of sensual stimulation. They think: ‘If only, when my body breaks up, after death, I would be reborn in the company of well-to-do aristocrats or brahmins or householders!’ They settle on that thought, concentrate on it and develop it. As they’ve settled for less and not developed further, their thought leads to rebirth there. But I say that this is only for those of ethical conduct, not for the unethical. The heart’s wish of an ethical person succeeds because of their purity.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ឥធេកច្ចោ ទានំ ទេតិ សមណស្ស វា ព្រាហ្មណស្ស វា អន្នំ បានំ …បេ… សេយ្យាវសថបទីបេយ្យំ។ សោ យំ ទេតិ តំ បច្ចាសីសតិ។ តស្ស សុតំ ហោតិ: ‘ចាតុមហារាជិកា ទេវា ទីឃាយុកា វណ្ណវន្តោ សុខពហុលាៜតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហោ វតាហំ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា ចាតុមហារាជិកានំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជេយ្យន៑ៜតិ។ សោ តំ ចិត្តំ ទហតិ, តំ ចិត្តំ អធិដ្ឋាតិ, តំ ចិត្តំ ភាវេតិ, តស្ស តំ ចិត្តំ ហីនេ វិមុត្តំ ឧត្តរិ អភាវិតំ តត្រូបបត្តិយា សំវត្តតិ។ តញ្ច ខោ សីលវតោ វទាមិ នោ ទុស្សីលស្ស។ ឥជ្ឈតាវុសោ, សីលវតោ ចេតោបណិធិ វិសុទ្ធត្តា។
Next, someone gives to ascetics or brahmins. Whatever they give they expect back. And they’ve heard: ‘The Gods of the Four Great Kings are long-lived, beautiful, and very happy.’ They think: ‘If only, when my body breaks up, after death, I would be reborn in the company of the Gods of the Four Great Kings!’ They settle on that thought, concentrate on it and develop it. As they’ve settled for less and not developed further, their thought leads to rebirth there. But I say that this is only for those of ethical conduct, not for the unethical. The heart’s wish of an ethical person succeeds because of their purity.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ឥធេកច្ចោ ទានំ ទេតិ សមណស្ស វា ព្រាហ្មណស្ស វា អន្នំ បានំ …បេ… សេយ្យាវសថបទីបេយ្យំ។ សោ យំ ទេតិ តំ បច្ចាសីសតិ។ តស្ស សុតំ ហោតិ: ‘តាវតិំសា ទេវា …បេ… យាមា ទេវា …បេ… តុសិតា ទេវា …បេ… និម្មានរតី ទេវា …បេ… បរនិម្មិតវសវត្តី ទេវា ទីឃាយុកា វណ្ណវន្តោ សុខពហុលាៜតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហោ វតាហំ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា បរនិម្មិតវសវត្តីនំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជេយ្យន៑ៜតិ។ សោ តំ ចិត្តំ ទហតិ, តំ ចិត្តំ អធិដ្ឋាតិ, តំ ចិត្តំ ភាវេតិ, តស្ស តំ ចិត្តំ ហីនេ វិមុត្តំ ឧត្តរិ អភាវិតំ តត្រូបបត្តិយា សំវត្តតិ។ តញ្ច ខោ សីលវតោ វទាមិ នោ ទុស្សីលស្ស។ ឥជ្ឈតាវុសោ, សីលវតោ ចេតោបណិធិ វិសុទ្ធត្តា។
Next, someone gives to ascetics or brahmins. Whatever they give they expect back. And they’ve heard: ‘The Gods of the Thirty-Three … the Gods of Yama … the Joyful Gods … the Gods Who Love to Create … the Gods Who Control the Creations of Others are long-lived, beautiful, and very happy.’ They think: ‘If only, when my body breaks up, after death, I would be reborn in the company of the Gods Who Control the Creations of Others!’ They settle on that thought, concentrate on it and develop it. As they’ve settled for less and not developed further, their thought leads to rebirth there. But I say that this is only for those of ethical conduct, not for the unethical. The heart’s wish of an ethical person succeeds because of their purity.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ឥធេកច្ចោ ទានំ ទេតិ សមណស្ស វា ព្រាហ្មណស្ស វា អន្នំ បានំ វត្ថំ យានំ មាលាគន្ធវិលេបនំ សេយ្យាវសថបទីបេយ្យំ។ សោ យំ ទេតិ តំ បច្ចាសីសតិ។ តស្ស សុតំ ហោតិ: ‘ព្រហ្មកាយិកា ទេវា ទីឃាយុកា វណ្ណវន្តោ សុខពហុលាៜតិ។ តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘អហោ វតាហំ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា ព្រហ្មកាយិកានំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជេយ្យន៑ៜតិ។ សោ តំ ចិត្តំ ទហតិ, តំ ចិត្តំ អធិដ្ឋាតិ, តំ ចិត្តំ ភាវេតិ, តស្ស តំ ចិត្តំ ហីនេ វិមុត្តំ ឧត្តរិ អភាវិតំ តត្រូបបត្តិយា សំវត្តតិ។ តញ្ច ខោ សីលវតោ វទាមិ នោ ទុស្សីលស្ស; វីតរាគស្ស នោ សរាគស្ស។ ឥជ្ឈតាវុសោ, សីលវតោ ចេតោបណិធិ វីតរាគត្តា។
Next, someone gives to ascetics or brahmins such things as food, drink, clothing, vehicles; garlands, fragrance, and makeup; and bed, house, and lighting. Whatever they give they expect back. And they’ve heard: ‘The Gods of Brahmā’s Host are long-lived, beautiful, and very happy.’ They think: ‘If only, when my body breaks up, after death, I would be reborn in the company of the Gods of Brahmā’s Host!’ They settle on that thought, concentrate on it and develop it. As they’ve settled for less and not developed further, their thought leads to rebirth there. But I say that this is only for those of ethical conduct, not for the unethical. And for those free of desire, not those with desire. The heart’s wish of an ethical person succeeds because of their freedom from desire.
អដ្ឋ បរិសា—ខត្តិយបរិសា, ព្រាហ្មណបរិសា, គហបតិបរិសា, សមណបរិសា, ចាតុមហារាជិកបរិសា, តាវតិំសបរិសា, មារបរិសា, ព្រហ្មបរិសា។
Eight assemblies: the assemblies of aristocrats, brahmins, householders, and ascetics. An assembly of the gods under the Four Great Kings. An assembly of the gods under the Thirty-Three. An assembly of Māras. An assembly of Brahmās.
អដ្ឋ លោកធម្មា—លាភោ ច, អលាភោ ច, យសោ ច, អយសោ ច, និន្ទា ច, បសំសា ច, សុខញ្ច, ទុក្ខញ្ច។
Eight worldly conditions: gain and loss, fame and disgrace, blame and praise, pleasure and pain.
អដ្ឋ អភិភាយតនានិ។ អជ្ឈត្តំ រូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ បរិត្តានិ សុវណ្ណទុព្ពណ្ណានិ, ‘តានិ អភិភុយ្យ ជានាមិ បស្សាមីៜតិ ឯវំសញ្ញី ហោតិ។ ឥទំ បឋមំ អភិភាយតនំ។
Eight dimensions of mastery: Perceiving form internally, someone sees visions externally, limited, both pretty and ugly. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the first dimension of mastery.
អជ្ឈត្តំ រូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ អប្បមាណានិ សុវណ្ណទុព្ពណ្ណានិ, ‘តានិ អភិភុយ្យ ជានាមិ បស្សាមីៜតិ—ឯវំសញ្ញី ហោតិ។ ឥទំ ទុតិយំ អភិភាយតនំ។
Perceiving form internally, someone sees visions externally, limitless, both pretty and ugly. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the second dimension of mastery.
អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ បរិត្តានិ សុវណ្ណទុព្ពណ្ណានិ, ‘តានិ អភិភុយ្យ ជានាមិ បស្សាមីៜតិ ឯវំសញ្ញី ហោតិ។ ឥទំ តតិយំ អភិភាយតនំ។
Not perceiving form internally, someone sees visions externally, limited, both pretty and ugly. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the third dimension of mastery.
អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ អប្បមាណានិ សុវណ្ណទុព្ពណ្ណានិ, ‘តានិ អភិភុយ្យ ជានាមិ បស្សាមីៜតិ ឯវំសញ្ញី ហោតិ។ ឥទំ ចតុត្ថំ អភិភាយតនំ។
Not perceiving form internally, someone sees visions externally, limitless, both pretty and ugly. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the fourth dimension of mastery.
អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ នីលានិ នីលវណ្ណានិ នីលនិទស្សនានិ នីលនិភាសានិ។ សេយ្យថាបិ នាម ឧមាបុប្ផំ នីលំ នីលវណ្ណំ នីលនិទស្សនំ នីលនិភាសំ, សេយ្យថា វា បន តំ វត្ថំ ពារាណសេយ្យកំ ឧភតោភាគវិមដ្ឋំ នីលំ នីលវណ្ណំ នីលនិទស្សនំ នីលនិភាសំ; ឯវមេវ អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ នីលានិ នីលវណ្ណានិ នីលនិទស្សនានិ នីលនិភាសានិ, ‘តានិ អភិភុយ្យ ជានាមិ បស្សាមីៜតិ ឯវំសញ្ញី ហោតិ។ ឥទំ បញ្ចមំ អភិភាយតនំ។
Not perceiving form internally, someone sees visions externally that are blue, with blue color, blue hue, and blue tint. They’re like a flax flower that’s blue, with blue color, blue hue, and blue tint. Or a cloth from Varanasi that’s smoothed on both sides, blue, with blue color, blue hue, and blue tint. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the fifth dimension of mastery.
អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ បីតានិ បីតវណ្ណានិ បីតនិទស្សនានិ បីតនិភាសានិ។ សេយ្យថាបិ នាម កណិការបុប្ផំ បីតំ បីតវណ្ណំ បីតនិទស្សនំ បីតនិភាសំ, សេយ្យថា វា បន តំ វត្ថំ ពារាណសេយ្យកំ ឧភតោភាគវិមដ្ឋំ បីតំ បីតវណ្ណំ បីតនិទស្សនំ បីតនិភាសំ; ឯវមេវ អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ បីតានិ បីតវណ្ណានិ បីតនិទស្សនានិ បីតនិភាសានិ, ‘តានិ អភិភុយ្យ ជានាមិ បស្សាមីៜតិ ឯវំសញ្ញី ហោតិ។ ឥទំ ឆដ្ឋំ អភិភាយតនំ។
Not perceiving form internally, someone sees visions externally that are yellow, with yellow color, yellow hue, and yellow tint. They’re like a champak flower that’s yellow, with yellow color, yellow hue, and yellow tint. Or a cloth from Varanasi that’s smoothed on both sides, yellow, with yellow color, yellow hue, and yellow tint. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the sixth dimension of mastery.
អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ លោហិតកានិ លោហិតកវណ្ណានិ លោហិតកនិទស្សនានិ លោហិតកនិភាសានិ។ សេយ្យថាបិ នាម ពន្ធុជីវកបុប្ផំ លោហិតកំ លោហិតកវណ្ណំ លោហិតកនិទស្សនំ លោហិតកនិភាសំ, សេយ្យថា វា បន តំ វត្ថំ ពារាណសេយ្យកំ ឧភតោភាគវិមដ្ឋំ លោហិតកំ លោហិតកវណ្ណំ លោហិតកនិទស្សនំ លោហិតកនិភាសំ; ឯវមេវ អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ លោហិតកានិ លោហិតកវណ្ណានិ លោហិតកនិទស្សនានិ លោហិតកនិភាសានិ, ‘តានិ អភិភុយ្យ ជានាមិ បស្សាមីៜតិ ឯវំសញ្ញី ហោតិ។ ឥទំ សត្តមំ អភិភាយតនំ។
Not perceiving form internally, someone sees visions externally that are red, with red color, red hue, and red tint. They’re like a scarlet mallow flower that’s red, with red color, red hue, and red tint. Or a cloth from Varanasi that’s smoothed on both sides, red, with red color, red hue, and red tint. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the seventh dimension of mastery.
អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ ឱទាតានិ ឱទាតវណ្ណានិ ឱទាតនិទស្សនានិ ឱទាតនិភាសានិ។ សេយ្យថាបិ នាម ឱសធិតារកា ឱទាតា ឱទាតវណ្ណា ឱទាតនិទស្សនា ឱទាតនិភាសា, សេយ្យថា វា បន តំ វត្ថំ ពារាណសេយ្យកំ ឧភតោភាគវិមដ្ឋំ ឱទាតំ ឱទាតវណ្ណំ ឱទាតនិទស្សនំ ឱទាតនិភាសំ; ឯវមេវ អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ឯកោ ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ ឱទាតានិ ឱទាតវណ្ណានិ ឱទាតនិទស្សនានិ ឱទាតនិភាសានិ, ‘តានិ អភិភុយ្យ ជានាមិ បស្សាមីៜតិ ឯវំសញ្ញី ហោតិ។ ឥទំ អដ្ឋមំ អភិភាយតនំ។
Not perceiving form internally, someone sees visions externally that are white, with white color, white hue, and white tint. They’re like the morning star that’s white, with white color, white hue, and white tint. Or a cloth from Varanasi that’s smoothed on both sides, white, with white color, white hue, and white tint. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the eighth dimension of mastery.
អដ្ឋ វិមោក្ខា។ រូបី រូបានិ បស្សតិ។ អយំ បឋមោ វិមោក្ខោ។
Eight liberations: Having physical form, they see visions. This is the first liberation.
អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ។ អយំ ទុតិយោ វិមោក្ខោ។
Not perceiving physical form internally, they see visions externally. This is the second liberation.
សុភន្តេវ អធិមុត្តោ ហោតិ។ អយំ តតិយោ វិមោក្ខោ។
They’re focused only on beauty. This is the third liberation.
សព្ពសោ រូបសញ្ញានំ សមតិក្កមា បដិឃសញ្ញានំ អត្ថង្គមា នានត្តសញ្ញានំ អមនសិការា ‘អនន្តោ អាកាសោៜតិ អាកាសានញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ ចតុត្ថោ វិមោក្ខោ។
Going totally beyond perceptions of form, with the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite space. This is the fourth liberation.
សព្ពសោ អាកាសានញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘អនន្តំ វិញ្ញាណន៑ៜតិ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ បញ្ចមោ វិមោក្ខោ។
Going totally beyond the dimension of infinite space, aware that ‘consciousness is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite consciousness. This is the fifth liberation.
សព្ពសោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘នត្ថិ កិញ្ចីៜតិ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ ឆដ្ឋោ វិមោក្ខោ។
Going totally beyond the dimension of infinite consciousness, aware that ‘there is nothing at all’, they enter and remain in the dimension of nothingness. This is the sixth liberation.
សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ សត្តមោ វិមោក្ខោ។
Going totally beyond the dimension of nothingness, they enter and remain in the dimension of neither perception nor non-perception. This is the seventh liberation.
សព្ពសោ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម សញ្ញាវេទយិតនិរោធំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ អដ្ឋមោ វិមោក្ខោ។
Going totally beyond the dimension of neither perception nor non-perception, they enter and remain in the cessation of perception and feeling. This is the eighth liberation.
ឥមេ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន អដ្ឋ ធម្មា សម្មទក្ខាតា; តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។
These are the teachings grouped by eight that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert.
៩។ នវក
9. Nines
អត្ថិ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន នវ ធម្មា សម្មទក្ខាតា; តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ កតមេ នវ?
There are teachings grouped by nine that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert. What are the teachings grouped by nine?
នវ អាឃាតវត្ថូនិ។ ‘អនត្ថំ មេ អចរីៜតិ អាឃាតំ ពន្ធតិ; ‘អនត្ថំ មេ ចរតីៜតិ អាឃាតំ ពន្ធតិ; ‘អនត្ថំ មេ ចរិស្សតីៜតិ អាឃាតំ ពន្ធតិ; ‘បិយស្ស មេ មនាបស្ស អនត្ថំ អចរីៜតិ អាឃាតំ ពន្ធតិ …បេ… អនត្ថំ ចរតីតិ អាឃាតំ ពន្ធតិ …បេ… អនត្ថំ ចរិស្សតីតិ អាឃាតំ ពន្ធតិ; ‘អប្បិយស្ស មេ អមនាបស្ស អត្ថំ អចរីៜតិ អាឃាតំ ពន្ធតិ …បេ… អត្ថំ ចរតីតិ អាឃាតំ ពន្ធតិ …បេ… អត្ថំ ចរិស្សតីតិ អាឃាតំ ពន្ធតិ។
Nine grounds for resentment: Thinking: ‘They did wrong to me,’ you harbor resentment. Thinking: ‘They are doing wrong to me’ … ‘They will do wrong to me’ … ‘They did wrong by someone I love’ … ‘They are doing wrong by someone I love’ … ‘They will do wrong by someone I love’ … ‘They helped someone I dislike’ … ‘They are helping someone I dislike’ … Thinking: ‘They will help someone I dislike,’ you harbor resentment.
នវ អាឃាតបដិវិនយា។ ‘អនត្ថំ មេ អចរិ, តំ កុតេត្ថ លព្ភាៜតិ អាឃាតំ បដិវិនេតិ; ‘អនត្ថំ មេ ចរតិ, តំ កុតេត្ថ លព្ភាៜតិ អាឃាតំ បដិវិនេតិ; ‘អនត្ថំ មេ ចរិស្សតិ, តំ កុតេត្ថ លព្ភាៜតិ អាឃាតំ បដិវិនេតិ; ‘បិយស្ស មេ មនាបស្ស អនត្ថំ អចរិ …បេ… អនត្ថំ ចរតិ …បេ… អនត្ថំ ចរិស្សតិ, តំ កុតេត្ថ លព្ភាៜតិ អាឃាតំ បដិវិនេតិ; ‘អប្បិយស្ស មេ អមនាបស្ស អត្ថំ អចរិ …បេ… អត្ថំ ចរតិ …បេ… អត្ថំ ចរិស្សតិ, តំ កុតេត្ថ លព្ភាៜតិ អាឃាតំ បដិវិនេតិ។
Nine methods to get rid of resentment: Thinking: ‘They did wrong to me, but what can I possibly do?’ you get rid of resentment. Thinking: ‘They are doing wrong to me …’ … ‘They will do wrong to me …’ … ‘They did wrong by someone I love …’ … ‘They are doing wrong by someone I love …’ … ‘They will do wrong by someone I love …’ … ‘They helped someone I dislike …’ … ‘They are helping someone I dislike …’ … Thinking: ‘They will help someone I dislike, but what can I possibly do?’ you get rid of resentment.
នវ សត្តាវាសា។ សន្តាវុសោ, សត្តា នានត្តកាយា នានត្តសញ្ញិនោ, សេយ្យថាបិ មនុស្សា ឯកច្ចេ ច ទេវា ឯកច្ចេ ច វិនិបាតិកា។ អយំ បឋមោ សត្តាវាសោ។
Nine abodes of sentient beings: There are sentient beings that are diverse in body and diverse in perception, such as human beings, some gods, and some beings in the underworld. This is the first abode of sentient beings.
សន្តាវុសោ, សត្តា នានត្តកាយា ឯកត្តសញ្ញិនោ, សេយ្យថាបិ ទេវា ព្រហ្មកាយិកា បឋមាភិនិព្ពត្តា។ អយំ ទុតិយោ សត្តាវាសោ។
There are sentient beings that are diverse in body and unified in perception, such as the gods reborn in Brahmā’s Host through the first jhāna. This is the second abode of sentient beings.
សន្តាវុសោ, សត្តា ឯកត្តកាយា នានត្តសញ្ញិនោ, សេយ្យថាបិ ទេវា អាភស្សរា។ អយំ តតិយោ សត្តាវាសោ។
There are sentient beings that are unified in body and diverse in perception, such as the gods of streaming radiance. This is the third abode of sentient beings.
សន្តាវុសោ, សត្តា ឯកត្តកាយា ឯកត្តសញ្ញិនោ, សេយ្យថាបិ ទេវា សុភកិណ្ហា។ អយំ ចតុត្ថោ សត្តាវាសោ។
There are sentient beings that are unified in body and unified in perception, such as the gods replete with glory. This is the fourth abode of sentient beings.
សន្តាវុសោ, សត្តា អសញ្ញិនោ អប្បដិសំវេទិនោ, សេយ្យថាបិ ទេវា អសញ្ញសត្តា។ អយំ បញ្ចមោ សត្តាវាសោ។
There are sentient beings that are non-percipient and do not experience anything, such as the gods who are non-percipient beings. This is the fifth abode of sentient beings.
សន្តាវុសោ, សត្តា សព្ពសោ រូបសញ្ញានំ សមតិក្កមា បដិឃសញ្ញានំ អត្ថង្គមា នានត្តសញ្ញានំ អមនសិការា ‘អនន្តោ អាកាសោៜតិ អាកាសានញ្ចាយតនូបគា។ អយំ ឆដ្ឋោ សត្តាវាសោ។
There are sentient beings that have gone totally beyond perceptions of form. With the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, they have been reborn in the dimension of infinite space. This is the sixth abode of sentient beings.
សន្តាវុសោ, សត្តា សព្ពសោ អាកាសានញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘អនន្តំ វិញ្ញាណន៑ៜតិ វិញ្ញាណញ្ចាយតនូបគា។ អយំ សត្តមោ សត្តាវាសោ។
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of infinite space. Aware that ‘consciousness is infinite’, they have been reborn in the dimension of infinite consciousness. This is the seventh abode of sentient beings.
សន្តាវុសោ, សត្តា សព្ពសោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘នត្ថិ កិញ្ចីៜតិ អាកិញ្ចញ្ញាយតនូបគា។ អយំ អដ្ឋមោ សត្តាវាសោ។
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of infinite consciousness. Aware that ‘there is nothing at all’, they have been reborn in the dimension of nothingness. This is the eighth abode of sentient beings.
សន្តាវុសោ, សត្តា សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនូបគា។ អយំ នវមោ សត្តាវាសោ។
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of nothingness. They have been reborn in the dimension of neither perception nor non-perception. This is the ninth abode of sentient beings.
នវ អក្ខណា អសមយា ព្រហ្មចរិយវាសាយ។ ឥធាវុសោ, តថាគតោ ច លោកេ ឧប្បន្នោ ហោតិ អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ, ធម្មោ ច ទេសិយតិ ឱបសមិកោ បរិនិព្ពានិកោ សម្ពោធគាមី សុគតប្បវេទិតោ។ អយញ្ច បុគ្គលោ និរយំ ឧបបន្នោ ហោតិ។ អយំ បឋមោ អក្ខណោ អសមយោ ព្រហ្មចរិយវាសាយ។
Nine lost opportunities for spiritual practice: Firstly, a Realized One has arisen in the world. He teaches the Dhamma leading to peace, Nibbana, awakening, as proclaimed by the Holy One. But a person has been reborn in hell. This is the first lost opportunity for spiritual practice.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, តថាគតោ ច លោកេ ឧប្បន្នោ ហោតិ អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ, ធម្មោ ច ទេសិយតិ ឱបសមិកោ បរិនិព្ពានិកោ សម្ពោធគាមី សុគតប្បវេទិតោ។ អយញ្ច បុគ្គលោ តិរច្ឆានយោនិំ ឧបបន្នោ ហោតិ។ អយំ ទុតិយោ អក្ខណោ អសមយោ ព្រហ្មចរិយវាសាយ។
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But a person has been reborn in the animal realm. This is the second lost opportunity for spiritual practice.
បុន ចបរំ …បេ… បេត្តិវិសយំ ឧបបន្នោ ហោតិ។ អយំ តតិយោ អក្ខណោ អសមយោ ព្រហ្មចរិយវាសាយ។
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But a person has been reborn in the ghost realm. This is the third lost opportunity for spiritual practice.
បុន ចបរំ …បេ… អសុរកាយំ ឧបបន្នោ ហោតិ។ អយំ ចតុត្ថោ អក្ខណោ អសមយោ ព្រហ្មចរិយវាសាយ។
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But a person has been reborn among the demons. This is the fourth lost opportunity for spiritual practice.
បុន ចបរំ …បេ… អញ្ញតរំ ទីឃាយុកំ ទេវនិកាយំ ឧបបន្នោ ហោតិ។ អយំ បញ្ចមោ អក្ខណោ អសមយោ ព្រហ្មចរិយវាសាយ។
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But a person has been reborn in one of the long-lived orders of gods. This is the fifth lost opportunity for spiritual practice.
បុន ចបរំ …បេ… បច្ចន្តិមេសុ ជនបទេសុ បច្ចាជាតោ ហោតិ មិលក្ខេសុ អវិញ្ញាតារេសុ, យត្ថ នត្ថិ គតិ ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ។ អយំ ឆដ្ឋោ អក្ខណោ អសមយោ ព្រហ្មចរិយវាសាយ។
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But a person has been reborn in the borderlands, among strange barbarian tribes, where monks, nuns, laymen, and laywomen do not go. This is the sixth lost opportunity for spiritual practice.
បុន ចបរំ …បេ… មជ្ឈិមេសុ ជនបទេសុ បច្ចាជាតោ ហោតិ។ សោ ច ហោតិ មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ វិបរីតទស្សនោ: ‘នត្ថិ ទិន្នំ, នត្ថិ យិដ្ឋំ, នត្ថិ ហុតំ, នត្ថិ សុកតទុក្កដានំ កម្មានំ ផលំ វិបាកោ, នត្ថិ អយំ លោកោ, នត្ថិ បរោ លោកោ, នត្ថិ មាតា, នត្ថិ បិតា, នត្ថិ សត្តា ឱបបាតិកា, នត្ថិ លោកេ សមណព្រាហ្មណា សម្មគ្គតា សម្មាបដិបន្នា យេ ឥមញ្ច លោកំ បរញ្ច លោកំ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា បវេទេន្តីៜតិ។ អយំ សត្តមោ អក្ខណោ អសមយោ ព្រហ្មចរិយវាសាយ។
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. And a person is reborn in a central country. But they have wrong view and distorted perspective: ‘There’s no meaning in giving, sacrifice, or offerings. There’s no fruit or result of good and bad deeds. There’s no afterlife. There’s no such thing as mother and father, or beings that are reborn spontaneously. And there’s no ascetic or brahmin who is well attained and practiced, and who describes the afterlife after realizing it with their own insight.’ This is the seventh lost opportunity for spiritual practice.
បុន ចបរំ …បេ… មជ្ឈិមេសុ ជនបទេសុ បច្ចាជាតោ ហោតិ។ សោ ច ហោតិ ទុប្បញ្ញោ ជឡោ ឯឡមូគោ, នប្បដិពលោ សុភាសិតទុព្ភាសិតានមត្ថមញ្ញាតុំ។ អយំ អដ្ឋមោ អក្ខណោ អសមយោ ព្រហ្មចរិយវាសាយ។
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. And a person is reborn in a central country. But they’re witless, dull, stupid, and unable to distinguish what is well said from what is poorly said. This is the eighth lost opportunity for spiritual practice.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, តថាគតោ ច លោកេ ន ឧប្បន្នោ ហោតិ អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ, ធម្មោ ច ន ទេសិយតិ ឱបសមិកោ បរិនិព្ពានិកោ សម្ពោធគាមី សុគតប្បវេទិតោ។ អយញ្ច បុគ្គលោ មជ្ឈិមេសុ ជនបទេសុ បច្ចាជាតោ ហោតិ, សោ ច ហោតិ បញ្ញវា អជឡោ អនេឡមូគោ, បដិពលោ សុភាសិតទុព្ភាសិតានមត្ថមញ្ញាតុំ។ អយំ នវមោ អក្ខណោ អសមយោ ព្រហ្មចរិយវាសាយ។
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But he doesn’t teach the Dhamma leading to peace, Nibbana, awakening, as proclaimed by the Holy One. And a person is reborn in a central country. And they’re wise, bright, clever, and able to distinguish what is well said from what is poorly said. This is the ninth lost opportunity for spiritual practice.
នវ អនុបុព្ពវិហារា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ វិវិច្ចេវ កាមេហិ វិវិច្ច អកុសលេហិ ធម្មេហិ សវិតក្កំ សវិចារំ វិវេកឹ បីតិសុខំ បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ វិតក្កវិចារានំ វូបសមា …បេ… ទុតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ បីតិយា ច វិរាគា …បេ… តតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សុខស្ស ច បហានា …បេ… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សព្ពសោ រូបសញ្ញានំ សមតិក្កមា …បេ… អាកាសានញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សព្ពសោ អាកាសានញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘អនន្តំ វិញ្ញាណន៑ៜតិ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សព្ពសោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘នត្ថិ កិញ្ចីៜតិ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ សព្ពសោ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម សញ្ញាវេទយិតនិរោធំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។
Nine progressive meditations: A bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. As the placing of the mind and keeping it connected are stilled, they enter and remain in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. And with the fading away of rapture, they enter and remain in the third jhāna, where they meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ Giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, they enter and remain in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. Going totally beyond perceptions of form, with the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite space. Going totally beyond the dimension of infinite space, aware that ‘consciousness is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite consciousness. Going totally beyond the dimension of infinite consciousness, aware that ‘there is nothing at all’, they enter and remain in the dimension of nothingness. Going totally beyond the dimension of nothingness, they enter and remain in the dimension of neither perception nor non-perception. Going totally beyond the dimension of neither perception nor non-perception, they enter and remain in the cessation of perception and feeling.
នវ អនុបុព្ពនិរោធា។ បឋមំ ឈានំ សមាបន្នស្ស កាមសញ្ញា និរុទ្ធា ហោតិ។ ទុតិយំ ឈានំ សមាបន្នស្ស វិតក្កវិចារា និរុទ្ធា ហោន្តិ។ តតិយំ ឈានំ សមាបន្នស្ស បីតិ និរុទ្ធា ហោតិ។ ចតុត្ថំ ឈានំ សមាបន្នស្ស អស្សាសបស្សាស្សា និរុទ្ធា ហោន្តិ។ អាកាសានញ្ចាយតនំ សមាបន្នស្ស រូបសញ្ញា និរុទ្ធា ហោតិ។ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមាបន្នស្ស អាកាសានញ្ចាយតនសញ្ញា និរុទ្ធា ហោតិ។ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមាបន្នស្ស វិញ្ញាណញ្ចាយតនសញ្ញា និរុទ្ធា ហោតិ។ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ សមាបន្នស្ស អាកិញ្ចញ្ញាយតនសញ្ញា និរុទ្ធា ហោតិ។ សញ្ញាវេទយិតនិរោធំ សមាបន្នស្ស សញ្ញា ច វេទនា ច និរុទ្ធា ហោន្តិ។
Nine progressive cessations: For someone who has attained the first jhāna, sensual perceptions have ceased. For someone who has attained the second jhāna, the placing of the mind and keeping it connected have ceased. For someone who has attained the third jhāna, rapture has ceased. For someone who has attained the fourth jhāna, breathing has ceased. For someone who has attained the dimension of infinite space, the perception of form has ceased. For someone who has attained the dimension of infinite consciousness, the perception of the dimension of infinite space has ceased. For someone who has attained the dimension of nothingness, the perception of the dimension of infinite consciousness has ceased. For someone who has attained the dimension of neither perception nor non-perception, the perception of the dimension of nothingness has ceased. For someone who has attained the cessation of perception and feeling, perception and feeling have ceased.
ឥមេ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន នវ ធម្មា សម្មទក្ខាតា។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។
These are the teachings grouped by nine that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert.
១០។ ទសក
10. Tens
អត្ថិ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ទស ធម្មា សម្មទក្ខាតា។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ …បេ… អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ។ កតមេ ទស?
There are teachings grouped by ten that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert. What are the teachings grouped by ten?
ទស នាថករណា ធម្មា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សីលវា ហោតិ។ បាតិមោក្ខសំវរសំវុតោ វិហរតិ អាចារគោចរសម្បន្នោ, អណុមត្តេសុ វជ្ជេសុ ភយទស្សាវី សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ។ យំបាវុសោ, ភិក្ខុ សីលវា ហោតិ, បាតិមោក្ខសំវរសំវុតោ វិហរតិ, អាចារគោចរសម្បន្នោ, អណុមត្តេសុ វជ្ជេសុ ភយទស្សាវី សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ។ អយម្បិ ធម្មោ នាថករណោ។
Ten qualities that serve as protector: Firstly, a bhikkhu is ethical, restrained in the monastic code, conducting themselves well and seeking alms in suitable places. Seeing danger in the slightest fault, they keep the rules they’ve undertaken. This is a quality that serves as protector.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ពហុស្សុតោ ហោតិ សុតធរោ សុតសន្និចយោ។ យេ តេ ធម្មា អាទិកល្យាណា មជ្ឈេកល្យាណា បរិយោសានកល្យាណា សាត្ថា សព្យញ្ជនា កេវលបរិបុណ្ណំ បរិសុទ្ធំ ព្រហ្មចរិយំ អភិវទន្តិ, តថារូបាស្ស ធម្មា ពហុស្សុតា ហោន្តិ ធាតា វចសា បរិចិតា មនសានុបេក្ខិតា ទិដ្ឋិយា សុប្បដិវិទ្ធា។ យំបាវុសោ, ភិក្ខុ ពហុស្សុតោ ហោតិ …បេ… ទិដ្ឋិយា សុប្បដិវិទ្ធា។ អយម្បិ ធម្មោ នាថករណោ។
Furthermore, a bhikkhu is very learned, remembering and keeping what they’ve learned. These teachings are good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased, describing a spiritual practice that’s entirely full and pure. They are very learned in such teachings, remembering them, reinforcing them by recitation, mentally scrutinizing them, and comprehending them theoretically. This too is a quality that serves as protector.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ កល្យាណមិត្តោ ហោតិ កល្យាណសហាយោ កល្យាណសម្បវង្កោ។ យំបាវុសោ, ភិក្ខុ កល្យាណមិត្តោ ហោតិ កល្យាណសហាយោ កល្យាណសម្បវង្កោ។ អយម្បិ ធម្មោ នាថករណោ។
Furthermore, a bhikkhu has good friends, companions, and associates. This too is a quality that serves as protector.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សុវចោ ហោតិ សោវចស្សករណេហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតោ ខមោ បទក្ខិណគ្គាហី អនុសាសនិំ។ យំបាវុសោ, ភិក្ខុ សុវចោ ហោតិ …បេ… បទក្ខិណគ្គាហី អនុសាសនិំ។ អយម្បិ ធម្មោ នាថករណោ។
Furthermore, a bhikkhu is easy to admonish, having qualities that make them easy to admonish. They’re patient, and take instruction respectfully. This too is a quality that serves as protector.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ យានិ តានិ សព្រហ្មចារីនំ ឧច្ចាវចានិ កិង្ករណីយានិ, តត្ថ ទក្ខោ ហោតិ អនលសោ តត្រុបាយាយ វីមំសាយ សមន្នាគតោ, អលំ កាតុំ អលំ សំវិធាតុំ។ យំបាវុសោ, ភិក្ខុ យានិ តានិ សព្រហ្មចារីនំ …បេ… អលំ សំវិធាតុំ។ អយម្បិ ធម្មោ នាថករណោ។
Furthermore, a bhikkhu is deft and tireless in a diverse spectrum of duties for their spiritual companions, understanding how to go about things in order to complete and organize the work. This too is a quality that serves as protector.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ធម្មកាមោ ហោតិ បិយសមុទាហារោ, អភិធម្មេ អភិវិនយេ ឧឡារបាមោជ្ជោ។ យំបាវុសោ, ភិក្ខុ ធម្មកាមោ ហោតិ …បេ… ឧឡារបាមោជ្ជោ។ អយម្បិ ធម្មោ នាថករណោ។
Furthermore, a bhikkhu loves the teachings and is a delight to converse with, being full of joy in the teaching and training. This too is a quality that serves as protector.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សន្តុដ្ឋោ ហោតិ ឥតរីតរេហិ ចីវរបិណ្ឌបាតសេនាសនគិលានប្បច្ចយភេសជ្ជបរិក្ខារេហិ។ យំបាវុសោ, ភិក្ខុ សន្តុដ្ឋោ ហោតិ …បេ… បរិក្ខារេហិ។ អយម្បិ ធម្មោ នាថករណោ។
Furthermore, a bhikkhu is content with any kind of robes, almsfood, lodgings, and medicines and supplies for the sick. This too is a quality that serves as protector.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អារទ្ធវីរិយោ វិហរតិ អកុសលានំ ធម្មានំ បហានាយ កុសលានំ ធម្មានំ ឧបសម្បទាយ, ថាមវា ទឡ្ហបរក្កមោ អនិក្ខិត្តធុរោ កុសលេសុ ធម្មេសុ។ យំបាវុសោ, ភិក្ខុ អារទ្ធវីរិយោ វិហរតិ …បេ… អនិក្ខិត្តធុរោ កុសលេសុ ធម្មេសុ។ អយម្បិ ធម្មោ នាថករណោ។
Furthermore, a bhikkhu lives with energy roused up for giving up unskillful qualities and embracing skillful qualities. They are strong, staunchly vigorous, not slacking off when it comes to developing skillful qualities. This too is a quality that serves as protector.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សតិមា ហោតិ បរមេន សតិនេបក្កេន សមន្នាគតោ ចិរកតម្បិ ចិរភាសិតម្បិ សរិតា អនុស្សរិតា។ យំបាវុសោ, ភិក្ខុ សតិមា ហោតិ …បេ… សរិតា អនុស្សរិតា។ អយម្បិ ធម្មោ នាថករណោ។
Furthermore, a bhikkhu is mindful. They have utmost mindfulness and alertness, and can remember and recall what was said and done long ago. This too is a quality that serves as protector.
បុន ចបរំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ បញ្ញវា ហោតិ, ឧទយត្ថគាមិនិយា បញ្ញាយ សមន្នាគតោ អរិយាយ និព្ពេធិកាយ សម្មាទុក្ខក្ខយគាមិនិយា។ យំបាវុសោ, ភិក្ខុ បញ្ញវា ហោតិ …បេ… សម្មាទុក្ខក្ខយគាមិនិយា។ អយម្បិ ធម្មោ នាថករណោ។
Furthermore, a bhikkhu is wise. They have the wisdom of arising and passing away which is noble, penetrative, and leads to the complete ending of suffering. This too is a quality that serves as protector.
ទស កសិណាយតនានិ។ បថវីកសិណមេកោ សញ្ជានាតិ, ឧទ្ធំ អធោ តិរិយំ អទ្វយំ អប្បមាណំ។ អាបោកសិណមេកោ សញ្ជានាតិ …បេ… តេជោកសិណមេកោ សញ្ជានាតិ … វាយោកសិណមេកោ សញ្ជានាតិ … នីលកសិណមេកោ សញ្ជានាតិ … បីតកសិណមេកោ សញ្ជានាតិ … លោហិតកសិណមេកោ សញ្ជានាតិ … ឱទាតកសិណមេកោ សញ្ជានាតិ … អាកាសកសិណមេកោ សញ្ជានាតិ … វិញ្ញាណកសិណមេកោ សញ្ជានាតិ, ឧទ្ធំ អធោ តិរិយំ អទ្វយំ អប្បមាណំ។
Ten universal dimensions of meditation: Someone perceives the meditation on universal earth above, below, across, undivided and limitless. They perceive the meditation on universal water … the meditation on universal fire … the meditation on universal air … the meditation on universal blue … the meditation on universal yellow … the meditation on universal red … the meditation on universal white … the meditation on universal space … They perceive the meditation on universal consciousness above, below, across, undivided and limitless.
ទស អកុសលកម្មបថា—បាណាតិបាតោ, អទិន្នាទានំ, កាមេសុមិច្ឆាចារោ, មុសាវាទោ, បិសុណា វាចា, ផរុសា វាចា, សម្ផប្បលាបោ, អភិជ្ឈា, ព្យាបាទោ, មិច្ឆាទិដ្ឋិ។
Ten ways of doing unskillful deeds: killing living creatures, stealing, and sexual misconduct; speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; covetousness, ill will, and wrong view.
ទស កុសលកម្មបថា—បាណាតិបាតា វេរមណី, អទិន្នាទានា វេរមណី, កាមេសុមិច្ឆាចារា វេរមណី, មុសាវាទា វេរមណី, បិសុណាយ វាចាយ វេរមណី, ផរុសាយ វាចាយ វេរមណី, សម្ផប្បលាបា វេរមណី, អនភិជ្ឈា, អព្យាបាទោ, សម្មាទិដ្ឋិ។
Ten ways of doing skillful deeds: refraining from killing living creatures, stealing, and sexual misconduct; refraining from speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; contentment, good will, and right view.
ទស អរិយវាសា។ ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ បញ្ចង្គវិប្បហីនោ ហោតិ, ឆឡង្គសមន្នាគតោ, ឯការក្ខោ, ចតុរាបស្សេនោ, បណុន្នបច្ចេកសច្ចោ, សមវយសដ្ឋេសនោ, អនាវិលសង្កប្បោ, បស្សទ្ធកាយសង្ខារោ, សុវិមុត្តចិត្តោ, សុវិមុត្តបញ្ញោ។
Ten abodes of the noble ones: A bhikkhu has given up five factors, possesses six factors, has a single guard, has four supports, has eliminated idiosyncratic interpretations of the truth, has totally given up searching, has unsullied intentions, has stilled the physical process, and is well freed in mind and well freed by wisdom.
កថញ្ចាវុសោ, ភិក្ខុ បញ្ចង្គវិប្បហីនោ ហោតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនោ កាមច្ឆន្ទោ បហីនោ ហោតិ, ព្យាបាទោ បហីនោ ហោតិ, ថិនមិទ្ធំ បហីនំ ហោតិ, ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចំ បហីនំ ហោតិ, វិចិកិច្ឆា បហីនា ហោតិ។ ឯវំ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ បញ្ចង្គវិប្បហីនោ ហោតិ។
And how has a bhikkhu given up five factors? It’s when a bhikkhu has given up sensual desire, ill will, dullness and drowsiness, restlessness and remorse, and doubt. That’s how a bhikkhu has given up five factors.
កថញ្ចាវុសោ, ភិក្ខុ ឆឡង្គសមន្នាគតោ ហោតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វា នេវ សុមនោ ហោតិ ន ទុម្មនោ, ឧបេក្ខកោ វិហរតិ សតោ សម្បជានោ។ សោតេន សទ្ទំ សុត្វា …បេ… មនសា ធម្មំ វិញ្ញាយ នេវ សុមនោ ហោតិ ន ទុម្មនោ, ឧបេក្ខកោ វិហរតិ សតោ សម្បជានោ។ ឯវំ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ឆឡង្គសមន្នាគតោ ហោតិ។
And how does a bhikkhu possess six factors? A bhikkhu, seeing a sight with their eyes, is neither happy nor sad. They remain equanimous, mindful and aware. Hearing a sound with their ears … Smelling an odor with their nose … Tasting a flavor with their tongue … Feeling a touch with their body … Knowing a thought with their mind, they’re neither happy nor sad. They remain equanimous, mindful and aware. That’s how a bhikkhu possesses six factors.
កថញ្ចាវុសោ, ភិក្ខុ ឯការក្ខោ ហោតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សតារក្ខេន ចេតសា សមន្នាគតោ ហោតិ។ ឯវំ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ឯការក្ខោ ហោតិ។
And how does a bhikkhu have a single guard? It’s when a bhikkhu’s heart is guarded by mindfulness. That’s how a bhikkhu has a single guard.
កថញ្ចាវុសោ, ភិក្ខុ ចតុរាបស្សេនោ ហោតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សង្ខាយេកំ បដិសេវតិ, សង្ខាយេកំ អធិវាសេតិ, សង្ខាយេកំ បរិវជ្ជេតិ, សង្ខាយេកំ វិនោទេតិ។ ឯវំ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ចតុរាបស្សេនោ ហោតិ។
And how does a bhikkhu have four supports? After appraisal, a bhikkhu uses some things, endures some things, avoids some things, and gets rid of some things. That’s how a bhikkhu has four supports.
កថញ្ចាវុសោ, ភិក្ខុ បណុន្នបច្ចេកសច្ចោ ហោតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនោ យានិ តានិ បុថុសមណព្រាហ្មណានំ បុថុបច្ចេកសច្ចានិ, សព្ពានិ តានិ នុន្នានិ ហោន្តិ បណុន្នានិ ចត្តានិ វន្តានិ មុត្តានិ បហីនានិ បដិនិស្សដ្ឋានិ។ ឯវំ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ បណុន្នបច្ចេកសច្ចោ ហោតិ។
And how has a bhikkhu eliminated idiosyncratic interpretations of the truth? Different ascetics and brahmins have different idiosyncratic interpretations of the truth. A bhikkhu has dispelled, eliminated, thrown out, rejected, let go of, given up, and relinquished all these. That’s how a bhikkhu has eliminated idiosyncratic interpretations of the truth.
កថញ្ចាវុសោ, ភិក្ខុ សមវយសដ្ឋេសនោ ហោតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនោ កាមេសនា បហីនា ហោតិ, ភវេសនា បហីនា ហោតិ, ព្រហ្មចរិយេសនា បដិប្បស្សទ្ធា។ ឯវំ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សមវយសដ្ឋេសនោ ហោតិ។
And how has a bhikkhu totally given up searching? It’s when they’ve given up searching for sensual pleasures, for continued existence, and for a spiritual path. That’s how a bhikkhu has totally given up searching.
កថញ្ចាវុសោ, ភិក្ខុ អនាវិលសង្កប្បោ ហោតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនោ កាមសង្កប្បោ បហីនោ ហោតិ, ព្យាបាទសង្កប្បោ បហីនោ ហោតិ, វិហិំសាសង្កប្បោ បហីនោ ហោតិ។ ឯវំ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អនាវិលសង្កប្បោ ហោតិ។
And how does a bhikkhu have unsullied intentions? It’s when they’ve given up sensual, malicious, and cruel intentions. That’s how a bhikkhu has unsullied intentions.
កថញ្ចាវុសោ, ភិក្ខុ បស្សទ្ធកាយសង្ខារោ ហោតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ សុខស្ស ច បហានា ទុក្ខស្ស ច បហានា បុព្ពេវ សោមនស្សទោមនស្សានំ អត្ថង្គមា អទុក្ខមសុខំ ឧបេក្ខាសតិបារិសុទ្ធិំ ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ ឯវំ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ បស្សទ្ធកាយសង្ខារោ ហោតិ។
And how has a bhikkhu stilled the physical process? It’s when, giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, they enter and remain in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. That’s how a bhikkhu has stilled the physical process.
កថញ្ចាវុសោ, ភិក្ខុ សុវិមុត្តចិត្តោ ហោតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុនោ រាគា ចិត្តំ វិមុត្តំ ហោតិ, ទោសា ចិត្តំ វិមុត្តំ ហោតិ, មោហា ចិត្តំ វិមុត្តំ ហោតិ។ ឯវំ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សុវិមុត្តចិត្តោ ហោតិ។
And how is a bhikkhu well freed in mind? It’s when a bhikkhu’s mind is freed from greed, hate, and delusion. That’s how a bhikkhu is well freed in mind.
កថញ្ចាវុសោ, ភិក្ខុ សុវិមុត្តបញ្ញោ ហោតិ? ឥធាវុសោ, ភិក្ខុ ‘រាគោ មេ បហីនោ ឧច្ឆិន្នមូលោ តាលាវត្ថុកតោ អនភាវង្កតោ អាយតិំ អនុប្បាទធម្មោៜតិ បជានាតិ។ ‘ទោសោ មេ បហីនោ ឧច្ឆិន្នមូលោ តាលាវត្ថុកតោ អនភាវង្កតោ អាយតិំ អនុប្បាទធម្មោៜតិ បជានាតិ។ ‘មោហោ មេ បហីនោ ឧច្ឆិន្នមូលោ តាលាវត្ថុកតោ អនភាវង្កតោ អាយតិំ អនុប្បាទធម្មោៜតិ បជានាតិ។ ឯវំ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុ សុវិមុត្តបញ្ញោ ហោតិ។
And how is a bhikkhu well freed by wisdom? It’s when a bhikkhu understands: ‘I’ve given up greed, hate, and delusion, cut them off at the root, made them like a palm stump, obliterated them, so they’re unable to arise in the future.’ That’s how a bhikkhu’s mind is well freed by wisdom.
ទស អសេក្ខា ធម្មា—អសេក្ខា សម្មាទិដ្ឋិ, អសេក្ខោ សម្មាសង្កប្បោ, អសេក្ខា សម្មាវាចា, អសេក្ខោ សម្មាកម្មន្តោ, អសេក្ខោ សម្មាអាជីវោ, អសេក្ខោ សម្មាវាយាមោ, អសេក្ខា សម្មាសតិ, អសេក្ខោ សម្មាសមាធិ, អសេក្ខំ សម្មាញាណំ, អសេក្ខា សម្មាវិមុត្តិ។
Ten qualities of an adept: an adept’s right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, right immersion, right knowledge, and right freedom.
ឥមេ ខោ, អាវុសោ, តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ទស ធម្មា សម្មទក្ខាតា។ តត្ថ សព្ពេហេវ សង្គាយិតព្ពំ ន វិវទិតព្ពំ, យថយិទំ ព្រហ្មចរិយំ អទ្ធនិយំ អស្ស ចិរដ្ឋិតិកំ, តទស្ស ពហុជនហិតាយ ពហុជនសុខាយ លោកានុកម្បាយ អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានន៑”តិ។
Friends, these are the teachings grouped by ten that have been rightly explained by the Buddha. You should all recite these in concert, without disputing, so that this spiritual path may last for a long time. That would be for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans.”
អថ ខោ ភគវា ឧដ្ឋហិត្វា អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ អាមន្តេសិ: “សាធុ សាធុ, សារិបុត្ត, សាធុ ខោ ត្វំ, សារិបុត្ត, ភិក្ខូនំ សង្គីតិបរិយាយំ អភាសី”តិ។
Then the Buddha got up and said to Venerable Sāriputta, “Good, good, Sāriputta! It’s good that you’ve taught this exposition of the reciting in concert.”
ឥទមវោចាយស្មា សារិបុត្តោ, សមនុញ្ញោ សត្ថា អហោសិ។ អត្តមនា តេ ភិក្ខូ អាយស្មតោ សារិបុត្តស្ស ភាសិតំ អភិនន្ទុន្តិ។
That is what Venerable Sāriputta said, and the teacher approved. Satisfied, the bhikkhus approved what Sāriputta said.
សង្គីតិសុត្តំ និដ្ឋិតំ ទសមំ។
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]