Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / දීඝනිකාය • Dīghanikāya

    10. සඞ්‌ගීතිසුත්‌තං

    10. Saṅgītisuttaṃ

    296. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා මල්‌ලෙසු චාරිකං චරමානො මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං පඤ්‌චමත්‌තෙහි භික්‌ඛුසතෙහි යෙන පාවා නාම මල්‌ලානං නගරං තදවසරි. තත්‍ර සුදං භගවා පාවායං විහරති චුන්‌දස්‌ස කම්‌මාරපුත්‌තස්‌ස අම්‌බවනෙ.

    296. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā mallesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena pāvā nāma mallānaṃ nagaraṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā pāvāyaṃ viharati cundassa kammāraputtassa ambavane.

    උබ්‌භතකනවසන්‌ධාගාරං

    Ubbhatakanavasandhāgāraṃ

    297. තෙන ඛො පන සමයෙන පාවෙය්‍යකානං මල්‌ලානං උබ්‌භතකං නාම නවං සන්‌ධාගාරං 1 අචිරකාරිතං හොති අනජ්‌ඣාවුට්‌ඨං 2 සමණෙන වා බ්‍රාහ්‌මණෙන වා කෙනචි වා මනුස්‌සභූතෙන. අස්‌සොසුං ඛො පාවෙය්‍යකා මල්‌ලා – ‘‘භගවා කිර මල්‌ලෙසු චාරිකං චරමානො මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං පඤ්‌චමත්‌තෙහි භික්‌ඛුසතෙහි පාවං අනුප්‌පත්‌තො පාවායං විහරති චුන්‌දස්‌ස කම්‌මාරපුත්‌තස්‌ස අම්‌බවනෙ’’ති. අථ ඛො පාවෙය්‍යකා මල්‌ලා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නා ඛො පාවෙය්‍යකා මල්‌ලා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ, පාවෙය්‍යකානං මල්‌ලානං උබ්‌භතකං නාම නවං සන්‌ධාගාරං අචිරකාරිතං හොති අනජ්‌ඣාවුට්‌ඨං සමණෙන වා බ්‍රාහ්‌මණෙන වා කෙනචි වා මනුස්‌සභූතෙන. තඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, භගවා පඨමං පරිභුඤ්‌ජතු, භගවතා පඨමං පරිභුත්‌තං පච්‌ඡා පාවෙය්‍යකා මල්‌ලා පරිභුඤ්‌ජිස්‌සන්‌ති. තදස්‌ස පාවෙය්‍යකානං මල්‌ලානං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛායා’’ති. අධිවාසෙසි ඛො භගවා තුණ්‌හීභාවෙන.

    297. Tena kho pana samayena pāveyyakānaṃ mallānaṃ ubbhatakaṃ nāma navaṃ sandhāgāraṃ 3 acirakāritaṃ hoti anajjhāvuṭṭhaṃ 4 samaṇena vā brāhmaṇena vā kenaci vā manussabhūtena. Assosuṃ kho pāveyyakā mallā – ‘‘bhagavā kira mallesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi pāvaṃ anuppatto pāvāyaṃ viharati cundassa kammāraputtassa ambavane’’ti. Atha kho pāveyyakā mallā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho pāveyyakā mallā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha, bhante, pāveyyakānaṃ mallānaṃ ubbhatakaṃ nāma navaṃ sandhāgāraṃ acirakāritaṃ hoti anajjhāvuṭṭhaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā kenaci vā manussabhūtena. Tañca kho, bhante, bhagavā paṭhamaṃ paribhuñjatu, bhagavatā paṭhamaṃ paribhuttaṃ pacchā pāveyyakā mallā paribhuñjissanti. Tadassa pāveyyakānaṃ mallānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti. Adhivāsesi kho bhagavā tuṇhībhāvena.

    298. අථ ඛො පාවෙය්‍යකා මල්‌ලා භගවතො අධිවාසනං විදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා යෙන සන්‌ධාගාරං තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා සබ්‌බසන්‌ථරිං 5 සන්‌ධාගාරං සන්‌ථරිත්‌වා භගවතො ආසනානි පඤ්‌ඤාපෙත්‌වා උදකමණිකං පතිට්‌ඨපෙත්‌වා තෙලපදීපං ආරොපෙත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨංසු. එකමන්‌තං ඨිතා ඛො තෙ පාවෙය්‍යකා මල්‌ලා භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘සබ්‌බසන්‌ථරිසන්‌ථතං 6, භන්‌තෙ, සන්‌ධාගාරං, භගවතො ආසනානි පඤ්‌ඤත්‌තානි, උදකමණිකො පතිට්‌ඨාපිතො, තෙලපදීපො ආරොපිතො. යස්‌සදානි, භන්‌තෙ, භගවා කාලං මඤ්‌ඤතී’’ති.

    298. Atha kho pāveyyakā mallā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena sandhāgāraṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā sabbasanthariṃ 7 sandhāgāraṃ santharitvā bhagavato āsanāni paññāpetvā udakamaṇikaṃ patiṭṭhapetvā telapadīpaṃ āropetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho te pāveyyakā mallā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘sabbasantharisanthataṃ 8, bhante, sandhāgāraṃ, bhagavato āsanāni paññattāni, udakamaṇiko patiṭṭhāpito, telapadīpo āropito. Yassadāni, bhante, bhagavā kālaṃ maññatī’’ti.

    299. අථ ඛො භගවා නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන යෙන සන්‌ධාගාරං තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා පාදෙ පක්‌ඛාලෙත්‌වා සන්‌ධාගාරං පවිසිත්‌වා මජ්‌ඣිමං ථම්‌භං නිස්‌සාය පුරත්‌ථාභිමුඛො නිසීදි. භික්‌ඛුසඞ්‌ඝොපි ඛො පාදෙ පක්‌ඛාලෙත්‌වා සන්‌ධාගාරං පවිසිත්‌වා පච්‌ඡිමං භිත්‌තිං නිස්‌සාය පුරත්‌ථාභිමුඛො නිසීදි භගවන්‌තංයෙව පුරක්‌ඛත්‌වා. පාවෙය්‍යකාපි ඛො මල්‌ලා පාදෙ පක්‌ඛාලෙත්‌වා සන්‌ධාගාරං පවිසිත්‌වා පුරත්‌ථිමං භිත්‌තිං නිස්‌සාය පච්‌ඡිමාභිමුඛා නිසීදිංසු භගවන්‌තංයෙව පුරක්‌ඛත්‌වා. අථ ඛො භගවා පාවෙය්‍යකෙ මල්‌ලෙ බහුදෙව රත්‌තිං ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙත්‌වා සමාදපෙත්‌වා සමුත්‌තෙජෙත්‌වා සම්‌පහංසෙත්‌වා උය්‍යොජෙසි – ‘‘අභික්‌කන්‌තා ඛො, වාසෙට්‌ඨා, රත්‌ති. යස්‌සදානි තුම්‌හෙ කාලං මඤ්‌ඤථා’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො පාවෙය්‍යකා මල්‌ලා භගවතො පටිස්‌සුත්‌වා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කමිංසු.

    299. Atha kho bhagavā nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena sandhāgāraṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā pāde pakkhāletvā sandhāgāraṃ pavisitvā majjhimaṃ thambhaṃ nissāya puratthābhimukho nisīdi. Bhikkhusaṅghopi kho pāde pakkhāletvā sandhāgāraṃ pavisitvā pacchimaṃ bhittiṃ nissāya puratthābhimukho nisīdi bhagavantaṃyeva purakkhatvā. Pāveyyakāpi kho mallā pāde pakkhāletvā sandhāgāraṃ pavisitvā puratthimaṃ bhittiṃ nissāya pacchimābhimukhā nisīdiṃsu bhagavantaṃyeva purakkhatvā. Atha kho bhagavā pāveyyake malle bahudeva rattiṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uyyojesi – ‘‘abhikkantā kho, vāseṭṭhā, ratti. Yassadāni tumhe kālaṃ maññathā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho pāveyyakā mallā bhagavato paṭissutvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu.

    300. අථ ඛො භගවා අචිරපක්‌කන්‌තෙසු පාවෙය්‍යකෙසු මල්‌ලෙසු තුණ්‌හීභූතං තුණ්‌හීභූතං භික්‌ඛුසංඝං අනුවිලොකෙත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං ආමන්‌තෙසි – ‘‘විගතථිනමිද්‌ධො 9 ඛො, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො. පටිභාතු තං, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛූනං ධම්‌මීකථා. පිට්‌ඨි මෙ ආගිලායති. තමහං ආයමිස්‌සාමී’’ති 10. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවතො පච්‌චස්‌සොසි. අථ ඛො භගවා චතුග්‌ගුණං සඞ්‌ඝාටිං පඤ්‌ඤපෙත්‌වා දක්‌ඛිණෙන පස්‌සෙන සීහසෙය්‍යං කප්‌පෙසි පාදෙ පාදං අච්‌චාධාය, සතො සම්‌පජානො උට්‌ඨානසඤ්‌ඤං මනසි කරිත්‌වා.

    300. Atha kho bhagavā acirapakkantesu pāveyyakesu mallesu tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṃghaṃ anuviloketvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vigatathinamiddho 11 kho, sāriputta, bhikkhusaṅgho. Paṭibhātu taṃ, sāriputta, bhikkhūnaṃ dhammīkathā. Piṭṭhi me āgilāyati. Tamahaṃ āyamissāmī’’ti 12. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā sāriputto bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapetvā dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappesi pāde pādaṃ accādhāya, sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasi karitvā.

    භින්‌නනිගණ්‌ඨවත්‌ථු

    Bhinnanigaṇṭhavatthu

    301. තෙන ඛො පන සමයෙන නිගණ්‌ඨො නාටපුත්‌තො පාවායං අධුනාකාලඞ්‌කතො හොති. තස්‌ස කාලඞ්‌කිරියාය භින්‌නා නිගණ්‌ඨා ද්‌වෙධිකජාතා 13 භණ්‌ඩනජාතා කලහජාතා විවාදාපන්‌නා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මුඛසත්‌තීහි විතුදන්‌තා විහරන්‌ති 14 – ‘‘න ත්‌වං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානාසි, අහං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානාමි, කිං ත්‌වං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානිස්‌සසි! මිච්‌ඡාපටිපන්‌නො ත්‌වමසි, අහමස්‌මි සම්‌මාපටිපන්‌නො. සහිතං මෙ, අසහිතං තෙ. පුරෙවචනීයං පච්‌ඡා අවච, පච්‌ඡාවචනීයං පුරෙ අවච. අධිචිණ්‌ණං තෙ විපරාවත්‌තං, ආරොපිතො තෙ වාදො, නිග්‌ගහිතො ත්‌වමසි, චර වාදප්‌පමොක්‌ඛාය, නිබ්‌බෙඨෙහි වා සචෙ පහොසී’’ති. වධොයෙව ඛො මඤ්‌ඤෙ නිගණ්‌ඨෙසු නාටපුත්‌තියෙසු වත්‌තති. යෙපි 15 නිගණ්‌ඨස්‌ස නාටපුත්‌තස්‌ස සාවකා ගිහී ඔදාතවසනා , තෙපි නිගණ්‌ඨෙසු නාටපුත්‌තියෙසු නිබ්‌බින්‌නරූපා විරත්‌තරූපා පටිවානරූපා, යථා තං දුරක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ දුප්‌පවෙදිතෙ අනිය්‍යානිකෙ අනුපසමසංවත්‌තනිකෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ භින්‌නථූපෙ අප්‌පටිසරණෙ.

    301. Tena kho pana samayena nigaṇṭho nāṭaputto pāvāyaṃ adhunākālaṅkato hoti. Tassa kālaṅkiriyāya bhinnā nigaṇṭhā dvedhikajātā 16 bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti 17 – ‘‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi, ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi, kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi! Micchāpaṭipanno tvamasi, ahamasmi sammāpaṭipanno. Sahitaṃ me, asahitaṃ te. Purevacanīyaṃ pacchā avaca, pacchāvacanīyaṃ pure avaca. Adhiciṇṇaṃ te viparāvattaṃ, āropito te vādo, niggahito tvamasi, cara vādappamokkhāya, nibbeṭhehi vā sace pahosī’’ti. Vadhoyeva kho maññe nigaṇṭhesu nāṭaputtiyesu vattati. Yepi 18 nigaṇṭhassa nāṭaputtassa sāvakā gihī odātavasanā , tepi nigaṇṭhesu nāṭaputtiyesu nibbinnarūpā virattarūpā paṭivānarūpā, yathā taṃ durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite bhinnathūpe appaṭisaraṇe.

    302. අථ ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘නිගණ්‌ඨො, ආවුසො, නාටපුත්‌තො පාවායං අධුනාකාලඞ්‌කතො, තස්‌ස කාලඞ්‌කිරියාය භින්‌නා නිගණ්‌ඨා ද්‌වෙධිකජාතා…පෙ.… භින්‌නථූපෙ අප්‌පටිසරණෙ’’. ‘‘එවඤ්‌හෙතං, ආවුසො, හොති දුරක්‌ඛාතෙ ධම්‌මවිනයෙ දුප්‌පවෙදිතෙ අනිය්‍යානිකෙ අනුපසමසංවත්‌තනිකෙ අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතෙ. අයං ඛො පනාවුසො අම්‌හාකං 19 භගවතා 20 ධම්‌මො ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං, න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.

    302. Atha kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘nigaṇṭho, āvuso, nāṭaputto pāvāyaṃ adhunākālaṅkato, tassa kālaṅkiriyāya bhinnā nigaṇṭhā dvedhikajātā…pe… bhinnathūpe appaṭisaraṇe’’. ‘‘Evañhetaṃ, āvuso, hoti durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaṃvattanike asammāsambuddhappavedite. Ayaṃ kho panāvuso amhākaṃ 21 bhagavatā 22 dhammo svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ, na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    ‘‘කතමො චාවුසො, අම්‌හාකං භගවතා 23 ධම්‌මො ස්‌වාක්‌ඛාතො සුප්‌පවෙදිතො නිය්‍යානිකො උපසමසංවත්‌තනිකො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධප්‌පවෙදිතො; යත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං, න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං?

    ‘‘Katamo cāvuso, amhākaṃ bhagavatā 24 dhammo svākkhāto suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito; yattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ, na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ?

    එකකං

    Ekakaṃ

    303. ‘‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන එකො ධම්‌මො සම්‌මදක්‌ඛාතො. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං, න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං , තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමො එකො ධම්‌මො? සබ්‌බෙ සත්‌තා ආහාරට්‌ඨිතිකා. සබ්‌බෙ සත්‌තා සඞ්‌ඛාරට්‌ඨිතිකා. අයං ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන එකො ධම්‌මො සම්‌මදක්‌ඛාතො. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං, න විවදිතබ්‌බං , යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.

    303. ‘‘Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena eko dhammo sammadakkhāto. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ, na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ , tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katamo eko dhammo? Sabbe sattā āhāraṭṭhitikā. Sabbe sattā saṅkhāraṭṭhitikā. Ayaṃ kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena eko dhammo sammadakkhāto. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ, na vivaditabbaṃ , yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    දුකං

    Dukaṃ

    304. ‘‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන ද්‌වෙ ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං, න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ ද්‌වෙ 25?

    304. ‘‘Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dve dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ, na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame dve 26?

    ‘‘නාමඤ්‌ච රූපඤ්‌ච.

    ‘‘Nāmañca rūpañca.

    ‘‘අවිජ්‌ජා ච භවතණ්‌හා ච.

    ‘‘Avijjā ca bhavataṇhā ca.

    ‘‘භවදිට්‌ඨි ච විභවදිට්‌ඨි ච.

    ‘‘Bhavadiṭṭhi ca vibhavadiṭṭhi ca.

    ‘‘අහිරිකඤ්‌ච 27 අනොත්‌තප්‌පඤ්‌ච.

    ‘‘Ahirikañca 28 anottappañca.

    ‘‘හිරී ච ඔත්‌තප්‌පඤ්‌ච.

    ‘‘Hirī ca ottappañca.

    ‘‘දොවචස්‌සතා ච පාපමිත්‌තතා ච.

    ‘‘Dovacassatā ca pāpamittatā ca.

    ‘‘සොවචස්‌සතා ච කල්‍යාණමිත්‌තතා ච.

    ‘‘Sovacassatā ca kalyāṇamittatā ca.

    ‘‘ආපත්‌තිකුසලතා ච ආපත්‌තිවුට්‌ඨානකුසලතා ච.

    ‘‘Āpattikusalatā ca āpattivuṭṭhānakusalatā ca.

    ‘‘සමාපත්‌තිකුසලතා ච සමාපත්‌තිවුට්‌ඨානකුසලතා ච.

    ‘‘Samāpattikusalatā ca samāpattivuṭṭhānakusalatā ca.

    ‘‘ධාතුකුසලතා ච මනසිකාරකුසලතා ච.

    ‘‘Dhātukusalatā ca manasikārakusalatā ca.

    ‘‘ආයතනකුසලතා ච පටිච්‌චසමුප්‌පාදකුසලතා ච.

    ‘‘Āyatanakusalatā ca paṭiccasamuppādakusalatā ca.

    ‘‘ඨානකුසලතා ච අට්‌ඨානකුසලතා ච.

    ‘‘Ṭhānakusalatā ca aṭṭhānakusalatā ca.

    ‘‘අජ්‌ජවඤ්‌ච ලජ්‌ජවඤ්‌ච.

    ‘‘Ajjavañca lajjavañca.

    ‘‘ඛන්‌ති ච සොරච්‌චඤ්‌ච.

    ‘‘Khanti ca soraccañca.

    ‘‘සාඛල්‍යඤ්‌ච පටිසන්‌ථාරො ච.

    ‘‘Sākhalyañca paṭisanthāro ca.

    ‘‘අවිහිංසා ච සොචෙය්‍යඤ්‌ච.

    ‘‘Avihiṃsā ca soceyyañca.

    ‘‘මුට්‌ඨස්‌සච්‌චඤ්‌ච අසම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච.

    ‘‘Muṭṭhassaccañca asampajaññañca.

    ‘‘සති ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච .

    ‘‘Sati ca sampajaññañca .

    ‘‘ඉන්‌ද්‍රියෙසු අගුත්‌තද්‌වාරතා ච භොජනෙ අමත්‌තඤ්‌ඤුතා ච.

    ‘‘Indriyesu aguttadvāratā ca bhojane amattaññutā ca.

    ‘‘ඉන්‌ද්‍රියෙසු ගුත්‌තද්‌වාරතා ච භොජනෙ මත්‌තඤ්‌ඤුතා ච.

    ‘‘Indriyesu guttadvāratā ca bhojane mattaññutā ca.

    ‘‘පටිසඞ්‌ඛානබලඤ්‌ච 29 භාවනාබලඤ්‌ච.

    ‘‘Paṭisaṅkhānabalañca 30 bhāvanābalañca.

    ‘‘සතිබලඤ්‌ච සමාධිබලඤ්‌ච.

    ‘‘Satibalañca samādhibalañca.

    ‘‘සමථො ච විපස්‌සනා ච.

    ‘‘Samatho ca vipassanā ca.

    ‘‘සමථනිමිත්‌තඤ්‌ච පග්‌ගහනිමිත්‌තඤ්‌ච.

    ‘‘Samathanimittañca paggahanimittañca.

    ‘‘පග්‌ගහො ච අවික්‌ඛෙපො ච.

    ‘‘Paggaho ca avikkhepo ca.

    ‘‘සීලවිපත්‌ති ච දිට්‌ඨිවිපත්‌ති ච.

    ‘‘Sīlavipatti ca diṭṭhivipatti ca.

    ‘‘සීලසම්‌පදා ච දිට්‌ඨිසම්‌පදා ච.

    ‘‘Sīlasampadā ca diṭṭhisampadā ca.

    ‘‘සීලවිසුද්‌ධි ච දිට්‌ඨිවිසුද්‌ධි ච.

    ‘‘Sīlavisuddhi ca diṭṭhivisuddhi ca.

    ‘‘දිට්‌ඨිවිසුද්‌ධි ඛො පන යථා දිට්‌ඨිස්‌ස ච පධානං.

    ‘‘Diṭṭhivisuddhi kho pana yathā diṭṭhissa ca padhānaṃ.

    ‘‘සංවෙගො ච සංවෙජනීයෙසු ඨානෙසු සංවිග්‌ගස්‌ස ච යොනිසො පධානං.

    ‘‘Saṃvego ca saṃvejanīyesu ṭhānesu saṃviggassa ca yoniso padhānaṃ.

    ‘‘අසන්‌තුට්‌ඨිතා ච කුසලෙසු ධම්‌මෙසු අප්‌පටිවානිතා ච පධානස්‌මිං.

    ‘‘Asantuṭṭhitā ca kusalesu dhammesu appaṭivānitā ca padhānasmiṃ.

    ‘‘විජ්‌ජා ච විමුත්‌ති ච.

    ‘‘Vijjā ca vimutti ca.

    ‘‘ඛයෙඤාණං අනුප්‌පාදෙඤාණං.

    ‘‘Khayeñāṇaṃ anuppādeñāṇaṃ.

    ‘‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන ද්‌වෙ ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං, න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.

    ‘‘Ime kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dve dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ, na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    තිකං

    Tikaṃ

    305. ‘‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන තයො ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ තයො?

    305. ‘‘Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tayo dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame tayo?

    ‘‘තීණි අකුසලමූලානි – ලොභො අකුසලමූලං, දොසො අකුසලමූලං, මොහො අකුසලමූලං.

    ‘‘Tīṇi akusalamūlāni – lobho akusalamūlaṃ, doso akusalamūlaṃ, moho akusalamūlaṃ.

    ‘‘තීණි කුසලමූලානි – අලොභො කුසලමූලං, අදොසො කුසලමූලං, අමොහො කුසලමූලං.

    ‘‘Tīṇi kusalamūlāni – alobho kusalamūlaṃ, adoso kusalamūlaṃ, amoho kusalamūlaṃ.

    ‘‘තීණි දුච්‌චරිතානි – කායදුච්‌චරිතං, වචීදුච්‌චරිතං, මනොදුච්‌චරිතං.

    ‘‘Tīṇi duccaritāni – kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ.

    ‘‘තීණි සුචරිතානි – කායසුචරිතං, වචීසුචරිතං , මනොසුචරිතං.

    ‘‘Tīṇi sucaritāni – kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ , manosucaritaṃ.

    ‘‘තයො අකුසලවිතක්‌කා – කාමවිතක්‌කො, බ්‍යාපාදවිතක්‌කො, විහිංසාවිතක්‌කො.

    ‘‘Tayo akusalavitakkā – kāmavitakko, byāpādavitakko, vihiṃsāvitakko.

    ‘‘තයො කුසලවිතක්‌කා – නෙක්‌ඛම්‌මවිතක්‌කො, අබ්‍යාපාදවිතක්‌කො, අවිහිංසාවිතක්‌කො.

    ‘‘Tayo kusalavitakkā – nekkhammavitakko, abyāpādavitakko, avihiṃsāvitakko.

    ‘‘තයො අකුසලසඞ්‌කප්‌පා – කාමසඞ්‌කප්‌පො, බ්‍යාපාදසඞ්‌කප්‌පො, විහිංසාසඞ්‌කප්‌පො.

    ‘‘Tayo akusalasaṅkappā – kāmasaṅkappo, byāpādasaṅkappo, vihiṃsāsaṅkappo.

    ‘‘තයො කුසලසඞ්‌කප්‌පා – නෙක්‌ඛම්‌මසඞ්‌කප්‌පො, අබ්‍යාපාදසඞ්‌කප්‌පො, අවිහිංසාසඞ්‌කප්‌පො.

    ‘‘Tayo kusalasaṅkappā – nekkhammasaṅkappo, abyāpādasaṅkappo, avihiṃsāsaṅkappo.

    ‘‘තිස්‌සො අකුසලසඤ්‌ඤා – කාමසඤ්‌ඤා, බ්‍යාපාදසඤ්‌ඤා, විහිංසාසඤ්‌ඤා.

    ‘‘Tisso akusalasaññā – kāmasaññā, byāpādasaññā, vihiṃsāsaññā.

    ‘‘තිස්‌සො කුසලසඤ්‌ඤා – නෙක්‌ඛම්‌මසඤ්‌ඤා, අබ්‍යාපාදසඤ්‌ඤා, අවිහිංසාසඤ්‌ඤා.

    ‘‘Tisso kusalasaññā – nekkhammasaññā, abyāpādasaññā, avihiṃsāsaññā.

    ‘‘තිස්‌සො අකුසලධාතුයො – කාමධාතු, බ්‍යාපාදධාතු, විහිංසාධාතු.

    ‘‘Tisso akusaladhātuyo – kāmadhātu, byāpādadhātu, vihiṃsādhātu.

    ‘‘තිස්‌සො කුසලධාතුයො – නෙක්‌ඛම්‌මධාතු, අබ්‍යාපාදධාතු, අවිහිංසාධාතු.

    ‘‘Tisso kusaladhātuyo – nekkhammadhātu, abyāpādadhātu, avihiṃsādhātu.

    ‘‘අපරාපි තිස්‌සො ධාතුයො – කාමධාතු, රූපධාතු, අරූපධාතු.

    ‘‘Aparāpi tisso dhātuyo – kāmadhātu, rūpadhātu, arūpadhātu.

    ‘‘අපරාපි තිස්‌සො ධාතුයො – රූපධාතු, අරූපධාතු, නිරොධධාතු.

    ‘‘Aparāpi tisso dhātuyo – rūpadhātu, arūpadhātu, nirodhadhātu.

    ‘‘අපරාපි තිස්‌සො ධාතුයො – හීනධාතු, මජ්‌ඣිමධාතු, පණීතධාතු.

    ‘‘Aparāpi tisso dhātuyo – hīnadhātu, majjhimadhātu, paṇītadhātu.

    ‘‘තිස්‌සො තණ්‌හා – කාමතණ්‌හා, භවතණ්‌හා, විභවතණ්‌හා.

    ‘‘Tisso taṇhā – kāmataṇhā, bhavataṇhā, vibhavataṇhā.

    ‘‘අපරාපි තිස්‌සො තණ්‌හා – කාමතණ්‌හා, රූපතණ්‌හා, අරූපතණ්‌හා.

    ‘‘Aparāpi tisso taṇhā – kāmataṇhā, rūpataṇhā, arūpataṇhā.

    ‘‘අපරාපි තිස්‌සො තණ්‌හා – රූපතණ්‌හා, අරූපතණ්‌හා, නිරොධතණ්‌හා.

    ‘‘Aparāpi tisso taṇhā – rūpataṇhā, arūpataṇhā, nirodhataṇhā.

    ‘‘තීණි සංයොජනානි – සක්‌කායදිට්‌ඨි, විචිකිච්‌ඡා, සීලබ්‌බතපරාමාසො.

    ‘‘Tīṇi saṃyojanāni – sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāso.

    ‘‘තයො ආසවා – කාමාසවො, භවාසවො, අවිජ්‌ජාසවො.

    ‘‘Tayo āsavā – kāmāsavo, bhavāsavo, avijjāsavo.

    ‘‘තයො භවා – කාමභවො, රූපභවො, අරූපභවො.

    ‘‘Tayo bhavā – kāmabhavo, rūpabhavo, arūpabhavo.

    ‘‘තිස්‌සො එසනා – කාමෙසනා, භවෙසනා, බ්‍රහ්‌මචරියෙසනා.

    ‘‘Tisso esanā – kāmesanā, bhavesanā, brahmacariyesanā.

    ‘‘තිස්‌සො විධා – සෙය්‍යොහමස්‌මීති විධා, සදිසොහමස්‌මීති විධා, හීනොහමස්‌මීති විධා.

    ‘‘Tisso vidhā – seyyohamasmīti vidhā, sadisohamasmīti vidhā, hīnohamasmīti vidhā.

    ‘‘තයො අද්‌ධා – අතීතො අද්‌ධා, අනාගතො අද්‌ධා, පච්‌චුප්‌පන්‌නො අද්‌ධා.

    ‘‘Tayo addhā – atīto addhā, anāgato addhā, paccuppanno addhā.

    ‘‘තයො අන්‌තා – සක්‌කායො අන්‌තො, සක්‌කායසමුදයො අන්‌තො, සක්‌කායනිරොධො අන්‌තො.

    ‘‘Tayo antā – sakkāyo anto, sakkāyasamudayo anto, sakkāyanirodho anto.

    ‘‘තිස්‌සො වෙදනා – සුඛා වෙදනා, දුක්‌ඛා වෙදනා, අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා.

    ‘‘Tisso vedanā – sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā.

    ‘‘තිස්‌සො දුක්‌ඛතා – දුක්‌ඛදුක්‌ඛතා, සඞ්‌ඛාරදුක්‌ඛතා, විපරිණාමදුක්‌ඛතා.

    ‘‘Tisso dukkhatā – dukkhadukkhatā, saṅkhāradukkhatā, vipariṇāmadukkhatā.

    ‘‘තයො රාසී – මිච්‌ඡත්‌තනියතො රාසි, සම්‌මත්‌තනියතො රාසි, අනියතො රාසි.

    ‘‘Tayo rāsī – micchattaniyato rāsi, sammattaniyato rāsi, aniyato rāsi.

    ‘‘තයො තමා 31 – අතීතං වා අද්‌ධානං ආරබ්‌භ කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති නාධිමුච්‌චති න සම්‌පසීදති, අනාගතං වා අද්‌ධානං ආරබ්‌භ කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති නාධිමුච්‌චති න සම්‌පසීදති, එතරහි වා පච්‌චුප්‌පන්‌නං අද්‌ධානං ආරබ්‌භ කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති නාධිමුච්‌චති න සම්‌පසීදති.

    ‘‘Tayo tamā 32 – atītaṃ vā addhānaṃ ārabbha kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati, anāgataṃ vā addhānaṃ ārabbha kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati, etarahi vā paccuppannaṃ addhānaṃ ārabbha kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati.

    ‘‘තීණි තථාගතස්‌ස අරක්‌ඛෙය්‍යානි – පරිසුද්‌ධකායසමාචාරො ආවුසො තථාගතො, නත්‌ථි තථාගතස්‌ස කායදුච්‌චරිතං, යං තථාගතො රක්‌ඛෙය්‍ය – ‘මා මෙ ඉදං පරො අඤ්‌ඤාසී’ති. පරිසුද්‌ධවචීසමාචාරො ආවුසො, තථාගතො, නත්‌ථි තථාගතස්‌ස වචීදුච්‌චරිතං, යං තථාගතො රක්‌ඛෙය්‍ය – ‘මා මෙ ඉදං පරො අඤ්‌ඤාසී’ති. පරිසුද්‌ධමනොසමාචාරො, ආවුසො, තථාගතො, නත්‌ථි තථාගතස්‌ස මනොදුච්‌චරිතං යං තථාගතො රක්‌ඛෙය්‍ය – ‘මා මෙ ඉදං පරො අඤ්‌ඤාසී’ති.

    ‘‘Tīṇi tathāgatassa arakkheyyāni – parisuddhakāyasamācāro āvuso tathāgato, natthi tathāgatassa kāyaduccaritaṃ, yaṃ tathāgato rakkheyya – ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti. Parisuddhavacīsamācāro āvuso, tathāgato, natthi tathāgatassa vacīduccaritaṃ, yaṃ tathāgato rakkheyya – ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti. Parisuddhamanosamācāro, āvuso, tathāgato, natthi tathāgatassa manoduccaritaṃ yaṃ tathāgato rakkheyya – ‘mā me idaṃ paro aññāsī’ti.

    ‘‘තයො කිඤ්‌චනා – රාගො කිඤ්‌චනං, දොසො කිඤ්‌චනං, මොහො කිඤ්‌චනං.

    ‘‘Tayo kiñcanā – rāgo kiñcanaṃ, doso kiñcanaṃ, moho kiñcanaṃ.

    ‘‘තයො අග්‌ගී – රාගග්‌ගි, දොසග්‌ගි, මොහග්‌ගි.

    ‘‘Tayo aggī – rāgaggi, dosaggi, mohaggi.

    ‘‘අපරෙපි තයො අග්‌ගී – ආහුනෙය්‍යග්‌ගි, ගහපතග්‌ගි, දක්‌ඛිණෙය්‍යග්‌ගි.

    ‘‘Aparepi tayo aggī – āhuneyyaggi, gahapataggi, dakkhiṇeyyaggi.

    ‘‘තිවිධෙන රූපසඞ්‌ගහො – සනිදස්‌සනසප්‌පටිඝං රූපං 33, අනිදස්‌සනසප්‌පටිඝං රූපං, අනිදස්‌සනඅප්‌පටිඝං රූපං.

    ‘‘Tividhena rūpasaṅgaho – sanidassanasappaṭighaṃ rūpaṃ 34, anidassanasappaṭighaṃ rūpaṃ, anidassanaappaṭighaṃ rūpaṃ.

    ‘‘තයො සඞ්‌ඛාරා – පුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො, අපුඤ්‌ඤාභිසඞ්‌ඛාරො , ආනෙඤ්‌ජාභිසඞ්‌ඛාරො.

    ‘‘Tayo saṅkhārā – puññābhisaṅkhāro, apuññābhisaṅkhāro , āneñjābhisaṅkhāro.

    ‘‘තයො පුග්‌ගලා – සෙක්‌ඛො පුග්‌ගලො, අසෙක්‌ඛො පුග්‌ගලො, නෙවසෙක්‌ඛොනාසෙක්‌ඛො පුග්‌ගලො.

    ‘‘Tayo puggalā – sekkho puggalo, asekkho puggalo, nevasekkhonāsekkho puggalo.

    ‘‘තයො ථෙරා – ජාතිථෙරො, ධම්‌මථෙරො, සම්‌මුතිථෙරො 35.

    ‘‘Tayo therā – jātithero, dhammathero, sammutithero 36.

    ‘‘තීණි පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථූනි – දානමයං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු, සීලමයං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු, භාවනාමයං පුඤ්‌ඤකිරියවත්‌ථු.

    ‘‘Tīṇi puññakiriyavatthūni – dānamayaṃ puññakiriyavatthu, sīlamayaṃ puññakiriyavatthu, bhāvanāmayaṃ puññakiriyavatthu.

    ‘‘තීණි චොදනාවත්‌ථූනි – දිට්‌ඨෙන, සුතෙන, පරිසඞ්‌කාය.

    ‘‘Tīṇi codanāvatthūni – diṭṭhena, sutena, parisaṅkāya.

    ‘‘තිස්‌සො කාමූපපත්‌තියො 37 – සන්‌තාවුසො සත්‌තා පච්‌චුපට්‌ඨිතකාමා, තෙ පච්‌චුපට්‌ඨිතෙසු කාමෙසු වසං වත්‌තෙන්‌ති, සෙය්‍යථාපි මනුස්‌සා එකච්‌චෙ ච දෙවා එකච්‌චෙ ච විනිපාතිකා. අයං පඨමා කාමූපපත්‌ති. සන්‌තාවුසො, සත්‌තා නිම්‌මිතකාමා, තෙ නිම්‌මිනිත්‌වා නිම්‌මිනිත්‌වා කාමෙසු වසං වත්‌තෙන්‌ති, සෙය්‍යථාපි දෙවා නිම්‌මානරතී. අයං දුතියා කාමූපපත්‌ති. සන්‌තාවුසො සත්‌තා පරනිම්‌මිතකාමා, තෙ පරනිම්‌මිතෙසු කාමෙසු වසං වත්‌තෙන්‌ති, සෙය්‍යථාපි දෙවා පරනිම්‌මිතවසවත්‌තී. අයං තතියා කාමූපපත්‌ති.

    ‘‘Tisso kāmūpapattiyo 38 – santāvuso sattā paccupaṭṭhitakāmā, te paccupaṭṭhitesu kāmesu vasaṃ vattenti, seyyathāpi manussā ekacce ca devā ekacce ca vinipātikā. Ayaṃ paṭhamā kāmūpapatti. Santāvuso, sattā nimmitakāmā, te nimminitvā nimminitvā kāmesu vasaṃ vattenti, seyyathāpi devā nimmānaratī. Ayaṃ dutiyā kāmūpapatti. Santāvuso sattā paranimmitakāmā, te paranimmitesu kāmesu vasaṃ vattenti, seyyathāpi devā paranimmitavasavattī. Ayaṃ tatiyā kāmūpapatti.

    ‘‘තිස්‌සො සුඛූපපත්‌තියො 39 – සන්‌තාවුසො සත්‌තා 40 උප්‌පාදෙත්‌වා උප්‌පාදෙත්‌වා සුඛං විහරන්‌ති, සෙය්‍යථාපි දෙවා බ්‍රහ්‌මකායිකා. අයං පඨමා සුඛූපපත්‌ති. සන්‌තාවුසො, සත්‌තා සුඛෙන අභිසන්‌නා පරිසන්‌නා පරිපූරා පරිප්‌ඵුටා. තෙ කදාචි කරහචි උදානං උදානෙන්‌ති – ‘අහො සුඛං, අහො සුඛ’න්‌ති , සෙය්‍යථාපි දෙවා ආභස්‌සරා. අයං දුතියා සුඛූපපත්‌ති. සන්‌තාවුසො, සත්‌තා සුඛෙන අභිසන්‌නා පරිසන්‌නා පරිපූරා පරිප්‌ඵුටා. තෙ සන්‌තංයෙව තුසිතා 41 සුඛං 42 පටිසංවෙදෙන්‌ති, සෙය්‍යථාපි දෙවා සුභකිණ්‌හා. අයං තතියා සුඛූපපත්‌ති .

    ‘‘Tisso sukhūpapattiyo 43 – santāvuso sattā 44 uppādetvā uppādetvā sukhaṃ viharanti, seyyathāpi devā brahmakāyikā. Ayaṃ paṭhamā sukhūpapatti. Santāvuso, sattā sukhena abhisannā parisannā paripūrā paripphuṭā. Te kadāci karahaci udānaṃ udānenti – ‘aho sukhaṃ, aho sukha’nti , seyyathāpi devā ābhassarā. Ayaṃ dutiyā sukhūpapatti. Santāvuso, sattā sukhena abhisannā parisannā paripūrā paripphuṭā. Te santaṃyeva tusitā 45 sukhaṃ 46 paṭisaṃvedenti, seyyathāpi devā subhakiṇhā. Ayaṃ tatiyā sukhūpapatti .

    ‘‘තිස්‌සො පඤ්‌ඤා – සෙක්‌ඛා පඤ්‌ඤා, අසෙක්‌ඛා පඤ්‌ඤා, නෙවසෙක්‌ඛානාසෙක්‌ඛා පඤ්‌ඤා.

    ‘‘Tisso paññā – sekkhā paññā, asekkhā paññā, nevasekkhānāsekkhā paññā.

    ‘‘අපරාපි තිස්‌සො පඤ්‌ඤා – චින්‌තාමයා පඤ්‌ඤා, සුතමයා පඤ්‌ඤා, භාවනාමයා පඤ්‌ඤා.

    ‘‘Aparāpi tisso paññā – cintāmayā paññā, sutamayā paññā, bhāvanāmayā paññā.

    ‘‘තීණාවුධානි – සුතාවුධං, පවිවෙකාවුධං, පඤ්‌ඤාවුධං.

    ‘‘Tīṇāvudhāni – sutāvudhaṃ, pavivekāvudhaṃ, paññāvudhaṃ.

    ‘‘තීණින්‌ද්‍රියානි – අනඤ්‌ඤාතඤ්‌ඤස්‌සාමීතින්‌ද්‍රියං, අඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං, අඤ්‌ඤාතාවින්‌ද්‍රියං.

    ‘‘Tīṇindriyāni – anaññātaññassāmītindriyaṃ, aññindriyaṃ, aññātāvindriyaṃ.

    ‘‘තීණි චක්‌ඛූනි – මංසචක්‌ඛු, දිබ්‌බචක්‌ඛු, පඤ්‌ඤාචක්‌ඛු.

    ‘‘Tīṇi cakkhūni – maṃsacakkhu, dibbacakkhu, paññācakkhu.

    ‘‘තිස්‌සො සික්‌ඛා – අධිසීලසික්‌ඛා, අධිචිත්‌තසික්‌ඛා, අධිපඤ්‌ඤාසික්‌ඛා.

    ‘‘Tisso sikkhā – adhisīlasikkhā, adhicittasikkhā, adhipaññāsikkhā.

    ‘‘තිස්‌සො භාවනා – කායභාවනා, චිත්‌තභාවනා, පඤ්‌ඤාභාවනා.

    ‘‘Tisso bhāvanā – kāyabhāvanā, cittabhāvanā, paññābhāvanā.

    ‘‘තීණි අනුත්‌තරියානි – දස්‌සනානුත්‌තරියං, පටිපදානුත්‌තරියං, විමුත්‌තානුත්‌තරියං.

    ‘‘Tīṇi anuttariyāni – dassanānuttariyaṃ, paṭipadānuttariyaṃ, vimuttānuttariyaṃ.

    ‘‘තයො සමාධී – සවිතක්‌කසවිචාරො සමාධි, අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තො සමාධි, අවිතක්‌කඅවිචාරො සමාධි.

    ‘‘Tayo samādhī – savitakkasavicāro samādhi, avitakkavicāramatto samādhi, avitakkaavicāro samādhi.

    ‘‘අපරෙපි තයො සමාධී – සුඤ්‌ඤතො සමාධි, අනිමිත්‌තො සමාධි, අප්‌පණිහිතො සමාධි.

    ‘‘Aparepi tayo samādhī – suññato samādhi, animitto samādhi, appaṇihito samādhi.

    ‘‘තීණි සොචෙය්‍යානි – කායසොචෙය්‍යං, වචීසොචෙය්‍යං, මනොසොචෙය්‍යං.

    ‘‘Tīṇi soceyyāni – kāyasoceyyaṃ, vacīsoceyyaṃ, manosoceyyaṃ.

    ‘‘තීණි මොනෙය්‍යානි – කායමොනෙය්‍යං, වචීමොනෙය්‍යං, මනොමොනෙය්‍යං.

    ‘‘Tīṇi moneyyāni – kāyamoneyyaṃ, vacīmoneyyaṃ, manomoneyyaṃ.

    ‘‘තීණි කොසල්‌ලානි – ආයකොසල්‌ලං, අපායකොසල්‌ලං, උපායකොසල්‌ලං.

    ‘‘Tīṇi kosallāni – āyakosallaṃ, apāyakosallaṃ, upāyakosallaṃ.

    ‘‘තයො මදා – ආරොග්‍යමදො, යොබ්‌බනමදො, ජීවිතමදො.

    ‘‘Tayo madā – ārogyamado, yobbanamado, jīvitamado.

    ‘‘තීණි ආධිපතෙය්‍යානි – අත්‌තාධිපතෙය්‍යං, ලොකාධිපතෙය්‍යං, ධම්‌මාධිපතෙය්‍යං.

    ‘‘Tīṇi ādhipateyyāni – attādhipateyyaṃ, lokādhipateyyaṃ, dhammādhipateyyaṃ.

    ‘‘තීණි කථාවත්‌ථූනි – අතීතං වා අද්‌ධානං ආරබ්‌භ කථං කථෙය්‍ය – ‘එවං අහොසි අතීතමද්‌ධාන’න්‌ති; අනාගතං වා අද්‌ධානං ආරබ්‌භ කථං කථෙය්‍ය – ‘එවං භවිස්‌සති අනාගතමද්‌ධාන’න්‌ති; එතරහි වා පච්‌චුප්‌පන්‌නං අද්‌ධානං ආරබ්‌භ කථං කථෙය්‍ය – ‘එවං හොති එතරහි පච්‌චුප්‌පන්‌නං අද්‌ධාන’න්‌ති.

    ‘‘Tīṇi kathāvatthūni – atītaṃ vā addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya – ‘evaṃ ahosi atītamaddhāna’nti; anāgataṃ vā addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya – ‘evaṃ bhavissati anāgatamaddhāna’nti; etarahi vā paccuppannaṃ addhānaṃ ārabbha kathaṃ katheyya – ‘evaṃ hoti etarahi paccuppannaṃ addhāna’nti.

    ‘‘තිස්‌සො විජ්‌ජා – පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සතිඤාණං විජ්‌ජා, සත්‌තානං චුතූපපාතෙඤාණං විජ්‌ජා, ආසවානං ඛයෙඤාණං විජ්‌ජා.

    ‘‘Tisso vijjā – pubbenivāsānussatiñāṇaṃ vijjā, sattānaṃ cutūpapāteñāṇaṃ vijjā, āsavānaṃ khayeñāṇaṃ vijjā.

    ‘‘තයො විහාරා – දිබ්‌බො විහාරො, බ්‍රහ්‌මා විහාරො, අරියො විහාරො.

    ‘‘Tayo vihārā – dibbo vihāro, brahmā vihāro, ariyo vihāro.

    ‘‘තීණි පාටිහාරියානි – ඉද්‌ධිපාටිහාරියං, ආදෙසනාපාටිහාරියං, අනුසාසනීපාටිහාරියං.

    ‘‘Tīṇi pāṭihāriyāni – iddhipāṭihāriyaṃ, ādesanāpāṭihāriyaṃ, anusāsanīpāṭihāriyaṃ.

    ‘‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන තයො ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.

    ‘‘Ime kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tayo dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    චතුක්‌කං

    Catukkaṃ

    306. ‘‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරො ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං, න විවදිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ චත්‌තාරො?

    306. ‘‘Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ, na vivaditabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame cattāro?

    ‘‘චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී…පෙ.… චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී…පෙ.… ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං.

    ‘‘Cattāro satipaṭṭhānā. Idhāvuso, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu vedanānupassī…pe… citte cittānupassī…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ.

    ‘‘චත්‌තාරො සම්‌මප්‌පධානා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු අනුප්‌පන්‌නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං අනුප්‌පාදාය ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති. උප්‌පන්‌නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති. අනුප්‌පන්‌නානං කුසලානං ධම්‌මානං උප්‌පාදාය ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති. උප්‌පන්‌නානං කුසලානං ධම්‌මානං ඨිතියා අසම්‌මොසාය භිය්‍යොභාවාය වෙපුල්‌ලාය භාවනාය පාරිපූරියා ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති.

    ‘‘Cattāro sammappadhānā. Idhāvuso, bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.

    ‘‘චත්‌තාරො ඉද්‌ධිපාදා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු ඡන්‌දසමාධිපධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති. චිත්‌තසමාධිපධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති. වීරියසමාධිපධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති. වීමංසාසමාධිපධානසඞ්‌ඛාරසමන්‌නාගතං ඉද්‌ධිපාදං භාවෙති.

    ‘‘Cattāro iddhipādā. Idhāvuso, bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti. Cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti. Vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti. Vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti.

    ‘‘චත්‌තාරි ඣානානි. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං 47 උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං 48 උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. පීතියා ච විරාගා උපෙක්‌ඛකො ච විහරති සතො ච සම්‌පජානො, සුඛඤ්‌ච කායෙන පටිසංවෙදෙති, යං තං අරියා ආචික්‌ඛන්‌ති – ‘උපෙක්‌ඛකො සතිමා සුඛවිහාරී’ති තතියං ඣානං 49 උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා, පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා, අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං 50 උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති.

    ‘‘Cattāri jhānāni. Idhāvuso, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ 51 upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ 52 upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ 53 upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā, pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā, adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ 54 upasampajja viharati.

    307. ‘‘චතස්‌සො සමාධිභාවනා. අත්‌ථාවුසො, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරාය සංවත්‌තති. අත්‌ථාවුසො, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා ඤාණදස්‌සනපටිලාභාය සංවත්‌තති. අත්‌ථාවුසො සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා සතිසම්‌පජඤ්‌ඤාය සංවත්‌තති. අත්‌ථාවුසො සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා ආසවානං ඛයාය සංවත්‌තති.

    307. ‘‘Catasso samādhibhāvanā. Atthāvuso, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati. Atthāvuso, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā ñāṇadassanapaṭilābhāya saṃvattati. Atthāvuso samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā satisampajaññāya saṃvattati. Atthāvuso samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā āsavānaṃ khayāya saṃvattati.

    ‘‘කතමා චාවුසො, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරාය සංවත්‌තති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං…පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං, ආවුසො , සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Katamā cāvuso, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati? Idhāvuso, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ, āvuso , samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati.

    ‘‘කතමා චාවුසො, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා ඤාණදස්‌සනපටිලාභාය සංවත්‌තති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු ආලොකසඤ්‌ඤං මනසි කරොති, දිවාසඤ්‌ඤං අධිට්‌ඨාති යථා දිවා තථා රත්‌තිං, යථා රත්‌තිං තථා දිවා. ඉති විවටෙන චෙතසා අපරියොනද්‌ධෙන සප්‌පභාසං චිත්‌තං භාවෙති. අයං, ආවුසො සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා ඤාණදස්‌සනපටිලාභාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Katamā cāvuso, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā ñāṇadassanapaṭilābhāya saṃvattati? Idhāvuso, bhikkhu ālokasaññaṃ manasi karoti, divāsaññaṃ adhiṭṭhāti yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā. Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti. Ayaṃ, āvuso samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā ñāṇadassanapaṭilābhāya saṃvattati.

    ‘‘කතමා චාවුසො, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා සතිසම්‌පජඤ්‌ඤාය සංවත්‌තති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනො විදිතා වෙදනා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, විදිතා උපට්‌ඨහන්‌ති, විදිතා අබ්‌භත්‌ථං ගච්‌ඡන්‌ති. විදිතා සඤ්‌ඤා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, විදිතා උපට්‌ඨහන්‌ති, විදිතා අබ්‌භත්‌ථං ගච්‌ඡන්‌ති. විදිතා විතක්‌කා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, විදිතා උපට්‌ඨහන්‌ති, විදිතා අබ්‌භත්‌ථං ගච්‌ඡන්‌ති. අයං, ආවුසො, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා සතිසම්‌පජඤ්‌ඤාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Katamā cāvuso, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā satisampajaññāya saṃvattati? Idhāvuso, bhikkhuno viditā vedanā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. Viditā saññā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. Viditā vitakkā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. Ayaṃ, āvuso, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā satisampajaññāya saṃvattati.

    ‘‘කතමා චාවුසො, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා ආසවානං ඛයාය සංවත්‌තති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු පඤ්‌චසු උපාදානක්‌ඛන්‌ධෙසු උදයබ්‌බයානුපස්‌සී විහරති. ඉති රූපං, ඉති රූපස්‌ස සමුදයො, ඉති රූපස්‌ස අත්‌ථඞ්‌ගමො. ඉති වෙදනා…පෙ.… ඉති සඤ්‌ඤා… ඉති සඞ්‌ඛාරා… ඉති විඤ්‌ඤාණං, ඉති විඤ්‌ඤාණස්‌ස සමුදයො, ඉති විඤ්‌ඤාණස්‌ස අත්‌ථඞ්‌ගමො. අයං, ආවුසො, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා ආසවානං ඛයාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Katamā cāvuso, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā āsavānaṃ khayāya saṃvattati? Idhāvuso, bhikkhu pañcasu upādānakkhandhesu udayabbayānupassī viharati. Iti rūpaṃ, iti rūpassa samudayo, iti rūpassa atthaṅgamo. Iti vedanā…pe… iti saññā… iti saṅkhārā… iti viññāṇaṃ, iti viññāṇassa samudayo, iti viññāṇassa atthaṅgamo. Ayaṃ, āvuso, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā āsavānaṃ khayāya saṃvattati.

    308. ‘‘චතස්‌සො අප්‌පමඤ්‌ඤා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති. තථා දුතියං. තථා තතියං. තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන 55 ඵරිත්‌වා විහරති. කරුණාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… මුදිතාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති. තථා දුතියං. තථා තතියං. තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති.

    308. ‘‘Catasso appamaññā. Idhāvuso, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ. Tathā tatiyaṃ. Tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena 56 pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ. Tathā tatiyaṃ. Tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.

    ‘‘චත්‌තාරො ආරුප්‌පා. 57 ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා පටිඝසඤ්‌ඤානං අත්‌ථඞ්‌ගමා නානත්‌තසඤ්‌ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්‌තො ආකාසො’ති ආකාසානඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති.

    ‘‘Cattāro āruppā.58 Idhāvuso, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati.

    ‘‘චත්‌තාරි අපස්‌සෙනානි. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සඞ්‌ඛායෙකං පටිසෙවති, සඞ්‌ඛායෙකං අධිවාසෙති, සඞ්‌ඛායෙකං පරිවජ්‌ජෙති, සඞ්‌ඛායෙකං විනොදෙති.

    ‘‘Cattāri apassenāni. Idhāvuso, bhikkhu saṅkhāyekaṃ paṭisevati, saṅkhāyekaṃ adhivāseti, saṅkhāyekaṃ parivajjeti, saṅkhāyekaṃ vinodeti.

    309. ‘‘චත්‌තාරො අරියවංසා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සන්‌තුට්‌ඨො හොති ඉතරීතරෙන චීවරෙන, ඉතරීතරචීවරසන්‌තුට්‌ඨියා ච වණ්‌ණවාදී, න ච චීවරහෙතු අනෙසනං අප්‌පතිරූපං ආපජ්‌ජති; අලද්‌ධා ච චීවරං න පරිතස්‌සති, ලද්‌ධා ච චීවරං අගධිතො 59 අමුච්‌ඡිතො අනජ්‌ඣාපන්‌නො ආදීනවදස්‌සාවී නිස්‌සරණපඤ්‌ඤො පරිභුඤ්‌ජති; තාය ච පන ඉතරීතරචීවරසන්‌තුට්‌ඨියා නෙවත්‌තානුක්‌කංසෙති න පරං වම්‌භෙති. යො හි තත්‌ථ දක්‌ඛො අනලසො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො, අයං වුච්‌චතාවුසො – ‘භික්‌ඛු පොරාණෙ අග්‌ගඤ්‌ඤෙ අරියවංසෙ ඨිතො’.

    309. ‘‘Cattāro ariyavaṃsā. Idhāvuso, bhikkhu santuṭṭho hoti itarītarena cīvarena, itarītaracīvarasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, na ca cīvarahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati; aladdhā ca cīvaraṃ na paritassati, laddhā ca cīvaraṃ agadhito 60 amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati; tāya ca pana itarītaracīvarasantuṭṭhiyā nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajāno paṭissato, ayaṃ vuccatāvuso – ‘bhikkhu porāṇe aggaññe ariyavaṃse ṭhito’.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු සන්‌තුට්‌ඨො හොති ඉතරීතරෙන පිණ්‌ඩපාතෙන, ඉතරීතරපිණ්‌ඩපාතසන්‌තුට්‌ඨියා ච වණ්‌ණවාදී, න ච පිණ්‌ඩපාතහෙතු අනෙසනං අප්‌පතිරූපං ආපජ්‌ජති; අලද්‌ධා ච පිණ්‌ඩපාතං න පරිතස්‌සති, ලද්‌ධා ච පිණ්‌ඩපාතං අගධිතො අමුච්‌ඡිතො අනජ්‌ඣාපන්‌නො ආදීනවදස්‌සාවී නිස්‌සරණපඤ්‌ඤො පරිභුඤ්‌ජති; තාය ච පන ඉතරීතරපිණ්‌ඩපාතසන්‌තුට්‌ඨියා නෙවත්‌තානුක්‌කංසෙති න පරං වම්‌භෙති. යො හි තත්‌ථ දක්‌ඛො අනලසො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො , අයං වුච්‌චතාවුසො – ‘භික්‌ඛු පොරාණෙ අග්‌ගඤ්‌ඤෙ අරියවංසෙ ඨිතො’.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu santuṭṭho hoti itarītarena piṇḍapātena, itarītarapiṇḍapātasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, na ca piṇḍapātahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati; aladdhā ca piṇḍapātaṃ na paritassati, laddhā ca piṇḍapātaṃ agadhito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati; tāya ca pana itarītarapiṇḍapātasantuṭṭhiyā nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajāno paṭissato , ayaṃ vuccatāvuso – ‘bhikkhu porāṇe aggaññe ariyavaṃse ṭhito’.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු සන්‌තුට්‌ඨො හොති ඉතරීතරෙන සෙනාසනෙන, ඉතරීතරසෙනාසනසන්‌තුට්‌ඨියා ච වණ්‌ණවාදී, න ච සෙනාසනහෙතු අනෙසනං අප්‌පතිරූපං ආපජ්‌ජති; අලද්‌ධා ච සෙනාසනං න පරිතස්‌සති, ලද්‌ධා ච සෙනාසනං අගධිතො අමුච්‌ඡිතො අනජ්‌ඣාපන්‌නො ආදීනවදස්‌සාවී නිස්‌සරණපඤ්‌ඤො පරිභුඤ්‌ජති; තාය ච පන ඉතරීතරසෙනාසනසන්‌තුට්‌ඨියා නෙවත්‌තානුක්‌කංසෙති න පරං වම්‌භෙති. යො හි තත්‌ථ දක්‌ඛො අනලසො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො, අයං වුච්‌චතාවුසො – ‘භික්‌ඛු පොරාණෙ අග්‌ගඤ්‌ඤෙ අරියවංසෙ ඨිතො’.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu santuṭṭho hoti itarītarena senāsanena, itarītarasenāsanasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, na ca senāsanahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati; aladdhā ca senāsanaṃ na paritassati, laddhā ca senāsanaṃ agadhito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati; tāya ca pana itarītarasenāsanasantuṭṭhiyā nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajāno paṭissato, ayaṃ vuccatāvuso – ‘bhikkhu porāṇe aggaññe ariyavaṃse ṭhito’.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු පහානාරාමො හොති පහානරතො, භාවනාරාමො හොති භාවනාරතො; තාය ච පන පහානාරාමතාය පහානරතියා භාවනාරාමතාය භාවනාරතියා නෙවත්‌තානුක්‌කංසෙති න පරං වම්‌භෙති. යො හි තත්‌ථ දක්‌ඛො අනලසො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො අයං වුච්‌චතාවුසො – ‘භික්‌ඛු පොරාණෙ අග්‌ගඤ්‌ඤෙ අරියවංසෙ ඨිතො’.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu pahānārāmo hoti pahānarato, bhāvanārāmo hoti bhāvanārato; tāya ca pana pahānārāmatāya pahānaratiyā bhāvanārāmatāya bhāvanāratiyā nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajāno paṭissato ayaṃ vuccatāvuso – ‘bhikkhu porāṇe aggaññe ariyavaṃse ṭhito’.

    310. ‘‘චත්‌තාරි පධානානි. සංවරපධානං පහානපධානං භාවනාපධානං 61 අනුරක්‌ඛණාපධානං 62. කතමඤ්‌චාවුසො, සංවරපධානං? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති නානුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජති, රක්‌ඛති චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජති. සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති නානුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං මනින්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජති, රක්‌ඛති මනින්‌ද්‍රියං, මනින්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජති. ඉදං වුච්‌චතාවුසො, සංවරපධානං.

    310. ‘‘Cattāri padhānāni. Saṃvarapadhānaṃ pahānapadhānaṃ bhāvanāpadhānaṃ 63 anurakkhaṇāpadhānaṃ 64. Katamañcāvuso, saṃvarapadhānaṃ? Idhāvuso, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati. Idaṃ vuccatāvuso, saṃvarapadhānaṃ.

    ‘‘කතමඤ්‌චාවුසො, පහානපධානං? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු උප්‌පන්‌නං කාමවිතක්‌කං නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්‍යන්‌තිං කරොති 65 අනභාවං ගමෙති. උප්‌පන්‌නං බ්‍යාපාදවිතක්‌කං…පෙ.… උප්‌පන්‌නං විහිංසාවිතක්‌කං… උප්‌පන්‌නුප්‌පන්‌නෙ පාපකෙ අකුසලෙ ධම්‌මෙ නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්‍යන්‌තිං කරොති අනභාවං ගමෙති. ඉදං වුච්‌චතාවුසො, පහානපධානං.

    ‘‘Katamañcāvuso, pahānapadhānaṃ? Idhāvuso, bhikkhu uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāseti pajahati vinodeti byantiṃ karoti 66 anabhāvaṃ gameti. Uppannaṃ byāpādavitakkaṃ…pe… uppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ… uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantiṃ karoti anabhāvaṃ gameti. Idaṃ vuccatāvuso, pahānapadhānaṃ.

    ‘‘කතමඤ්‌චාවුසො , භාවනාපධානං? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං භාවෙති විවෙකනිස්‌සිතං විරාගනිස්‌සිතං නිරොධනිස්‌සිතං වොස්‌සග්‌ගපරිණාමිං. ධම්‌මවිචයසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං භාවෙති… වීරියසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං භාවෙති… පීතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං භාවෙති… පස්‌සද්‌ධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං භාවෙති… සමාධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං භාවෙති… උපෙක්‌ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගං භාවෙති විවෙකනිස්‌සිතං විරාගනිස්‌සිතං නිරොධනිස්‌සිතං වොස්‌සග්‌ගපරිණාමිං. ඉදං වුච්‌චතාවුසො, භාවනාපධානං.

    ‘‘Katamañcāvuso , bhāvanāpadhānaṃ? Idhāvuso, bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. Dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti… vīriyasambojjhaṅgaṃ bhāveti… pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti… passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti… samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti… upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. Idaṃ vuccatāvuso, bhāvanāpadhānaṃ.

    ‘‘කතමඤ්‌චාවුසො, අනුරක්‌ඛණාපධානං? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු උප්‌පන්‌නං භද්‍රකං 67 සමාධිනිමිත්‌තං අනුරක්‌ඛති – අට්‌ඨිකසඤ්‌ඤං, පුළුවකසඤ්‌ඤං 68, විනීලකසඤ්‌ඤං, විච්‌ඡිද්‌දකසඤ්‌ඤං, උද්‌ධුමාතකසඤ්‌ඤං. ඉදං වුච්‌චතාවුසො, අනුරක්‌ඛණාපධානං.

    ‘‘Katamañcāvuso, anurakkhaṇāpadhānaṃ? Idhāvuso, bhikkhu uppannaṃ bhadrakaṃ 69 samādhinimittaṃ anurakkhati – aṭṭhikasaññaṃ, puḷuvakasaññaṃ 70, vinīlakasaññaṃ, vicchiddakasaññaṃ, uddhumātakasaññaṃ. Idaṃ vuccatāvuso, anurakkhaṇāpadhānaṃ.

    ‘‘චත්‌තාරි ඤාණානි – ධම්‌මෙ ඤාණං, අන්‌වයෙ ඤාණං, පරියෙ 71 ඤාණං, සම්‌මුතියා ඤාණං 72.

    ‘‘Cattāri ñāṇāni – dhamme ñāṇaṃ, anvaye ñāṇaṃ, pariye 73 ñāṇaṃ, sammutiyā ñāṇaṃ 74.

    ‘‘අපරානිපි චත්‌තාරි ඤාණානි – දුක්‌ඛෙ ඤාණං, දුක්‌ඛසමුදයෙ ඤාණං, දුක්‌ඛනිරොධෙ ඤාණං, දුක්‌ඛනිරොධගාමිනියා පටිපදාය ඤාණං.

    ‘‘Aparānipi cattāri ñāṇāni – dukkhe ñāṇaṃ, dukkhasamudaye ñāṇaṃ, dukkhanirodhe ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ.

    311. ‘‘චත්‌තාරි සොතාපත්‌තියඞ්‌ගානි – සප්‌පුරිසසංසෙවො, සද්‌ධම්‌මස්‌සවනං, යොනිසොමනසිකාරො, ධම්‌මානුධම්‌මප්‌පටිපත්‌ති.

    311. ‘‘Cattāri sotāpattiyaṅgāni – sappurisasaṃsevo, saddhammassavanaṃ, yonisomanasikāro, dhammānudhammappaṭipatti.

    ‘‘චත්‌තාරි සොතාපන්‌නස්‌ස අඞ්‌ගානි. ඉධාවුසො, අරියසාවකො බුද්‌ධෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො හොති – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො, භගවා’ති. ධම්‌මෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො හොති – ‘ස්‌වාක්‌ඛාතො භගවතා ධම්‌මො සන්‌දිට්‌ඨිකො අකාලිකො එහිපස්‌සිකො ඔපනෙය්‍යිකො 75 පච්‌චත්‌තං වෙදිතබ්‌බො විඤ්‌ඤූහී’ති. සඞ්‌ඝෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො හොති – ‘සුප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො උජුප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො ඤායප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො යදිදං චත්‌තාරි පුරිසයුගානි අට්‌ඨ පුරිසපුග්‌ගලා, එස භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො ආහුනෙය්‍යො පාහුනෙය්‍යො දක්‌ඛිණෙය්‍යො අඤ්‌ජලිකරණීයො අනුත්‌තරං පුඤ්‌ඤක්‌ඛෙත්‌තං ලොකස්‌සා’ති. අරියකන්‌තෙහි සීලෙහි සමන්‌නාගතො හොති අඛණ්‌ඩෙහි අච්‌ඡිද්‌දෙහි අසබලෙහි අකම්‌මාසෙහි භුජිස්‌සෙහි විඤ්‌ඤුප්‌පසත්‌ථෙහි අපරාමට්‌ඨෙහි සමාධිසංවත්‌තනිකෙහි.

    ‘‘Cattāri sotāpannassa aṅgāni. Idhāvuso, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho, bhagavā’ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko 76 paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ujuppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ñāyappaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho sāmīcippaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā, esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññuppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi.

    ‘‘චත්‌තාරි සාමඤ්‌ඤඵලානි – සොතාපත්‌තිඵලං, සකදාගාමිඵලං, අනාගාමිඵලං, අරහත්‌තඵලං.

    ‘‘Cattāri sāmaññaphalāni – sotāpattiphalaṃ, sakadāgāmiphalaṃ, anāgāmiphalaṃ, arahattaphalaṃ.

    ‘‘චතස්‌සො ධාතුයො – පථවීධාතු, ආපොධාතු, තෙජොධාතු, වායොධාතු.

    ‘‘Catasso dhātuyo – pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu.

    ‘‘චත්‌තාරො ආහාරා – කබළීකාරො ආහාරො ඔළාරිකො වා සුඛුමො වා, ඵස්‌සො දුතියො, මනොසඤ්‌චෙතනා තතියා, විඤ්‌ඤාණං චතුත්‌ථං.

    ‘‘Cattāro āhārā – kabaḷīkāro āhāro oḷāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosañcetanā tatiyā, viññāṇaṃ catutthaṃ.

    ‘‘චතස්‌සො විඤ්‌ඤාණට්‌ඨිතියො. රූපූපායං වා, ආවුසො, විඤ්‌ඤාණං තිට්‌ඨමානං තිට්‌ඨති රූපාරම්‌මණං 77 රූපප්‌පතිට්‌ඨං නන්‌දූපසෙචනං වුද්‌ධිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජති; වෙදනූපායං වා ආවුසො…පෙ.… සඤ්‌ඤූපායං වා, ආවුසො…පෙ.… සඞ්‌ඛාරූපායං වා, ආවුසො, විඤ්‌ඤාණං තිට්‌ඨමානං තිට්‌ඨති සඞ්‌ඛාරාරම්‌මණං සඞ්‌ඛාරප්‌පතිට්‌ඨං නන්‌දූපසෙචනං වුද්‌ධිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජති.

    ‘‘Catasso viññāṇaṭṭhitiyo. Rūpūpāyaṃ vā, āvuso, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭhati rūpārammaṇaṃ 78 rūpappatiṭṭhaṃ nandūpasecanaṃ vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjati; vedanūpāyaṃ vā āvuso…pe… saññūpāyaṃ vā, āvuso…pe… saṅkhārūpāyaṃ vā, āvuso, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭhati saṅkhārārammaṇaṃ saṅkhārappatiṭṭhaṃ nandūpasecanaṃ vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjati.

    ‘‘චත්‌තාරි අගතිගමනානි – ඡන්‌දාගතිං ගච්‌ඡති, දොසාගති ගච්‌ඡති, මොහාගතිං ගච්‌ඡති, භයාගතිං ගච්‌ඡති.

    ‘‘Cattāri agatigamanāni – chandāgatiṃ gacchati, dosāgati gacchati, mohāgatiṃ gacchati, bhayāgatiṃ gacchati.

    ‘‘චත්‌තාරො තණ්‌හුප්‌පාදා – චීවරහෙතු වා, ආවුසො, භික්‌ඛුනො තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති; පිණ්‌ඩපාතහෙතු වා, ආවුසො, භික්‌ඛුනො තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති; සෙනාසනහෙතු වා, ආවුසො, භික්‌ඛුනො තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති; ඉතිභවාභවහෙතු වා, ආවුසො, භික්‌ඛුනො තණ්‌හා උප්‌පජ්‌ජමානා උප්‌පජ්‌ජති.

    ‘‘Cattāro taṇhuppādā – cīvarahetu vā, āvuso, bhikkhuno taṇhā uppajjamānā uppajjati; piṇḍapātahetu vā, āvuso, bhikkhuno taṇhā uppajjamānā uppajjati; senāsanahetu vā, āvuso, bhikkhuno taṇhā uppajjamānā uppajjati; itibhavābhavahetu vā, āvuso, bhikkhuno taṇhā uppajjamānā uppajjati.

    ‘‘චතස්‌සො පටිපදා – දුක්‌ඛා පටිපදා දන්‌ධාභිඤ්‌ඤා, දුක්‌ඛා පටිපදා ඛිප්‌පාභිඤ්‌ඤා, සුඛා පටිපදා දන්‌ධාභිඤ්‌ඤා, සුඛා පටිපදා ඛිප්‌පාභිඤ්‌ඤා.

    ‘‘Catasso paṭipadā – dukkhā paṭipadā dandhābhiññā, dukkhā paṭipadā khippābhiññā, sukhā paṭipadā dandhābhiññā, sukhā paṭipadā khippābhiññā.

    ‘‘අපරාපි චතස්‌සො පටිපදා – අක්‌ඛමා පටිපදා, ඛමා පටිපදා, දමා පටිපදා, සමා පටිපදා.

    ‘‘Aparāpi catasso paṭipadā – akkhamā paṭipadā, khamā paṭipadā, damā paṭipadā, samā paṭipadā.

    ‘‘චත්‌තාරි ධම්‌මපදානි – අනභිජ්‌ඣා ධම්‌මපදං, අබ්‍යාපාදො ධම්‌මපදං, සම්‌මාසති ධම්‌මපදං, සම්‌මාසමාධි ධම්‌මපදං.

    ‘‘Cattāri dhammapadāni – anabhijjhā dhammapadaṃ, abyāpādo dhammapadaṃ, sammāsati dhammapadaṃ, sammāsamādhi dhammapadaṃ.

    ‘‘චත්‌තාරි ධම්‌මසමාදානානි – අත්‌ථාවුසො, ධම්‌මසමාදානං පච්‌චුප්‌පන්‌නදුක්‌ඛඤ්‌චෙව ආයතිඤ්‌ච දුක්‌ඛවිපාකං. අත්‌ථාවුසො, ධම්‌මසමාදානං පච්‌චුප්‌පන්‌නදුක්‌ඛං ආයතිං සුඛවිපාකං. අත්‌ථාවුසො, ධම්‌මසමාදානං පච්‌චුප්‌පන්‌නසුඛං ආයතිං දුක්‌ඛවිපාකං. අත්‌ථාවුසො, ධම්‌මසමාදානං පච්‌චුප්‌පන්‌නසුඛඤ්‌චෙව ආයතිඤ්‌ච සුඛවිපාකං.

    ‘‘Cattāri dhammasamādānāni – atthāvuso, dhammasamādānaṃ paccuppannadukkhañceva āyatiñca dukkhavipākaṃ. Atthāvuso, dhammasamādānaṃ paccuppannadukkhaṃ āyatiṃ sukhavipākaṃ. Atthāvuso, dhammasamādānaṃ paccuppannasukhaṃ āyatiṃ dukkhavipākaṃ. Atthāvuso, dhammasamādānaṃ paccuppannasukhañceva āyatiñca sukhavipākaṃ.

    ‘‘චත්‌තාරො ධම්‌මක්‌ඛන්‌ධා – සීලක්‌ඛන්‌ධො, සමාධික්‌ඛන්‌ධො, පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධො.

    ‘‘Cattāro dhammakkhandhā – sīlakkhandho, samādhikkhandho, paññākkhandho, vimuttikkhandho.

    ‘‘චත්‌තාරි බලානි – වීරියබලං, සතිබලං, සමාධිබලං, පඤ්‌ඤාබලං.

    ‘‘Cattāri balāni – vīriyabalaṃ, satibalaṃ, samādhibalaṃ, paññābalaṃ.

    ‘‘චත්‌තාරි අධිට්‌ඨානානි – පඤ්‌ඤාධිට්‌ඨානං, සච්‌චාධිට්‌ඨානං, චාගාධිට්‌ඨානං, උපසමාධිට්‌ඨානං.

    ‘‘Cattāri adhiṭṭhānāni – paññādhiṭṭhānaṃ, saccādhiṭṭhānaṃ, cāgādhiṭṭhānaṃ, upasamādhiṭṭhānaṃ.

    312. ‘‘චත්‌තාරි පඤ්‌හබ්‍යාකරණානි – 79 එකංසබ්‍යාකරණීයො පඤ්‌හො, පටිපුච්‌ඡාබ්‍යාකරණීයො පඤ්‌හො, විභජ්‌ජබ්‍යාකරණීයො පඤ්‌හො, ඨපනීයො පඤ්‌හො.

    312. ‘‘Cattāri pañhabyākaraṇāni –80 ekaṃsabyākaraṇīyo pañho, paṭipucchābyākaraṇīyo pañho, vibhajjabyākaraṇīyo pañho, ṭhapanīyo pañho.

    ‘‘චත්‌තාරි කම්‌මානි – අත්‌ථාවුසො, කම්‌මං කණ්‌හං කණ්‌හවිපාකං; අත්‌ථාවුසො, කම්‌මං සුක්‌කං සුක්‌කවිපාකං; අත්‌ථාවුසො, කම්‌මං කණ්‌හසුක්‌කං කණ්‌හසුක්‌කවිපාකං; අත්‌ථාවුසො, කම්‌මං අකණ්‌හඅසුක්‌කං අකණ්‌හඅසුක්‌කවිපාකං කම්‌මක්‌ඛයාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Cattāri kammāni – atthāvuso, kammaṃ kaṇhaṃ kaṇhavipākaṃ; atthāvuso, kammaṃ sukkaṃ sukkavipākaṃ; atthāvuso, kammaṃ kaṇhasukkaṃ kaṇhasukkavipākaṃ; atthāvuso, kammaṃ akaṇhaasukkaṃ akaṇhaasukkavipākaṃ kammakkhayāya saṃvattati.

    ‘‘චත්‌තාරො සච්‌ඡිකරණීයා ධම්‌මා – පුබ්‌බෙනිවාසො සතියා සච්‌ඡිකරණීයො; සත්‌තානං චුතූපපාතො චක්‌ඛුනා සච්‌ඡිකරණීයො; අට්‌ඨ විමොක්‌ඛා කායෙන සච්‌ඡිකරණීයා; ආසවානං ඛයො පඤ්‌ඤාය සච්‌ඡිකරණීයො.

    ‘‘Cattāro sacchikaraṇīyā dhammā – pubbenivāso satiyā sacchikaraṇīyo; sattānaṃ cutūpapāto cakkhunā sacchikaraṇīyo; aṭṭha vimokkhā kāyena sacchikaraṇīyā; āsavānaṃ khayo paññāya sacchikaraṇīyo.

    ‘‘චත්‌තාරො ඔඝා – කාමොඝො, භවොඝො, දිට්‌ඨොඝො, අවිජ්‌ජොඝො.

    ‘‘Cattāro oghā – kāmogho, bhavogho, diṭṭhogho, avijjogho.

    ‘‘චත්‌තාරො යොගා – කාමයොගො, භවයොගො, දිට්‌ඨියොගො, අවිජ්‌ජායොගො.

    ‘‘Cattāro yogā – kāmayogo, bhavayogo, diṭṭhiyogo, avijjāyogo.

    ‘‘චත්‌තාරො විසඤ්‌ඤොගා – කාමයොගවිසඤ්‌ඤොගො, භවයොගවිසඤ්‌ඤොගො, දිට්‌ඨියොගවිසඤ්‌ඤොගො, අවිජ්‌ජායොගවිසඤ්‌ඤොගො.

    ‘‘Cattāro visaññogā – kāmayogavisaññogo, bhavayogavisaññogo, diṭṭhiyogavisaññogo, avijjāyogavisaññogo.

    ‘‘චත්‌තාරො ගන්‌ථා – අභිජ්‌ඣා කායගන්‌ථො, බ්‍යාපාදො කායගන්‌ථො, සීලබ්‌බතපරාමාසො කායගන්‌ථො, ඉදංසච්‌චාභිනිවෙසො කායගන්‌ථො.

    ‘‘Cattāro ganthā – abhijjhā kāyagantho, byāpādo kāyagantho, sīlabbataparāmāso kāyagantho, idaṃsaccābhiniveso kāyagantho.

    ‘‘චත්‌තාරි උපාදානානි – කාමුපාදානං 81, දිට්‌ඨුපාදානං, සීලබ්‌බතුපාදානං, අත්‌තවාදුපාදානං.

    ‘‘Cattāri upādānāni – kāmupādānaṃ 82, diṭṭhupādānaṃ, sīlabbatupādānaṃ, attavādupādānaṃ.

    ‘‘චතස්‌සො යොනියො – අණ්‌ඩජයොනි, ජලාබුජයොනි, සංසෙදජයොනි, ඔපපාතිකයොනි.

    ‘‘Catasso yoniyo – aṇḍajayoni, jalābujayoni, saṃsedajayoni, opapātikayoni.

    ‘‘චතස්‌සො ගබ්‌භාවක්‌කන්‌තියො. ඉධාවුසො, එකච්‌චො අසම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිං ඔක්‌කමති, අසම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිස්‌මිං ඨාති, අසම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිම්‌හා නික්‌ඛමති, අයං පඨමා ගබ්‌භාවක්‌කන්‌ති. පුන චපරං, ආවුසො, ඉධෙකච්‌චො සම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිං ඔක්‌කමති, අසම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිස්‌මිං ඨාති, අසම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිම්‌හා නික්‌ඛමති, අයං දුතියා ගබ්‌භාවක්‌කන්‌ති. පුන චපරං, ආවුසො, ඉධෙකච්‌චො සම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිං ඔක්‌කමති, සම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිස්‌මිං ඨාති, අසම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිම්‌හා නික්‌ඛමති, අයං තතියා ගබ්‌භාවක්‌කන්‌ති. පුන චපරං, ආවුසො, ඉධෙකච්‌චො සම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිං ඔක්‌කමති, සම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිස්‌මිං ඨාති, සම්‌පජානො මාතුකුච්‌ඡිම්‌හා නික්‌ඛමති, අයං චතුත්‌ථා ගබ්‌භාවක්‌කන්‌ති.

    ‘‘Catasso gabbhāvakkantiyo. Idhāvuso, ekacco asampajāno mātukucchiṃ okkamati, asampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti, asampajāno mātukucchimhā nikkhamati, ayaṃ paṭhamā gabbhāvakkanti. Puna caparaṃ, āvuso, idhekacco sampajāno mātukucchiṃ okkamati, asampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti, asampajāno mātukucchimhā nikkhamati, ayaṃ dutiyā gabbhāvakkanti. Puna caparaṃ, āvuso, idhekacco sampajāno mātukucchiṃ okkamati, sampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti, asampajāno mātukucchimhā nikkhamati, ayaṃ tatiyā gabbhāvakkanti. Puna caparaṃ, āvuso, idhekacco sampajāno mātukucchiṃ okkamati, sampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti, sampajāno mātukucchimhā nikkhamati, ayaṃ catutthā gabbhāvakkanti.

    ‘‘චත්‌තාරො අත්‌තභාවපටිලාභා. අත්‌ථාවුසො, අත්‌තභාවපටිලාභො, යස්‌මිං අත්‌තභාවපටිලාභෙ අත්‌තසඤ්‌චෙතනායෙව කමති, නො පරසඤ්‌චෙතනා. අත්‌ථාවුසො, අත්‌තභාවපටිලාභො, යස්‌මිං අත්‌තභාවපටිලාභෙ පරසඤ්‌චෙතනායෙව කමති, නො අත්‌තසඤ්‌චෙතනා. අත්‌ථාවුසො, අත්‌තභාවපටිලාභො, යස්‌මිං අත්‌තභාවපටිලාභෙ අත්‌තසඤ්‌චෙතනා චෙව කමති පරසඤ්‌චෙතනා ච. අත්‌ථාවුසො, අත්‌තභාවපටිලාභො, යස්‌මිං අත්‌තභාවපටිලාභෙ නෙව අත්‌තසඤ්‌චෙතනා කමති, නො පරසඤ්‌චෙතනා.

    ‘‘Cattāro attabhāvapaṭilābhā. Atthāvuso, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanāyeva kamati, no parasañcetanā. Atthāvuso, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe parasañcetanāyeva kamati, no attasañcetanā. Atthāvuso, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanā ceva kamati parasañcetanā ca. Atthāvuso, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe neva attasañcetanā kamati, no parasañcetanā.

    313. ‘‘චතස්‌සො දක්‌ඛිණාවිසුද්‌ධියො. අත්‌ථාවුසො, දක්‌ඛිණා දායකතො විසුජ්‌ඣති නො පටිග්‌ගාහකතො. අත්‌ථාවුසො, දක්‌ඛිණා පටිග්‌ගාහකතො විසුජ්‌ඣති නො දායකතො. අත්‌ථාවුසො, දක්‌ඛිණා නෙව දායකතො විසුජ්‌ඣති නො පටිග්‌ගාහකතො. අත්‌ථාවුසො, දක්‌ඛිණා දායකතො චෙව විසුජ්‌ඣති පටිග්‌ගාහකතො ච.

    313. ‘‘Catasso dakkhiṇāvisuddhiyo. Atthāvuso, dakkhiṇā dāyakato visujjhati no paṭiggāhakato. Atthāvuso, dakkhiṇā paṭiggāhakato visujjhati no dāyakato. Atthāvuso, dakkhiṇā neva dāyakato visujjhati no paṭiggāhakato. Atthāvuso, dakkhiṇā dāyakato ceva visujjhati paṭiggāhakato ca.

    ‘‘චත්‌තාරි සඞ්‌ගහවත්‌ථූනි – දානං, පෙය්‍යවජ්‌ජං 83, අත්‌ථචරියා, සමානත්‌තතා.

    ‘‘Cattāri saṅgahavatthūni – dānaṃ, peyyavajjaṃ 84, atthacariyā, samānattatā.

    ‘‘චත්‌තාරො අනරියවොහාරා – මුසාවාදො, පිසුණාවාචා, ඵරුසාවාචා, සම්‌ඵප්‌පලාපො.

    ‘‘Cattāro anariyavohārā – musāvādo, pisuṇāvācā, pharusāvācā, samphappalāpo.

    ‘‘චත්‌තාරො අරියවොහාරා – මුසාවාදා වෙරමණී 85, පිසුණාය වාචාය වෙරමණී, ඵරුසාය වාචාය වෙරමණී, සම්‌ඵප්‌පලාපා වෙරමණී.

    ‘‘Cattāro ariyavohārā – musāvādā veramaṇī 86, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī.

    ‘‘අපරෙපි චත්‌තාරො අනරියවොහාරා – අදිට්‌ඨෙ දිට්‌ඨවාදිතා, අස්‌සුතෙ සුතවාදිතා, අමුතෙ මුතවාදිතා, අවිඤ්‌ඤාතෙ විඤ්‌ඤාතවාදිතා.

    ‘‘Aparepi cattāro anariyavohārā – adiṭṭhe diṭṭhavāditā, assute sutavāditā, amute mutavāditā, aviññāte viññātavāditā.

    ‘‘අපරෙපි චත්‌තාරො අරියවොහාරා – අදිට්‌ඨෙ අදිට්‌ඨවාදිතා, අස්‌සුතෙ අස්‌සුතවාදිතා, අමුතෙ අමුතවාදිතා, අවිඤ්‌ඤාතෙ අවිඤ්‌ඤාතවාදිතා.

    ‘‘Aparepi cattāro ariyavohārā – adiṭṭhe adiṭṭhavāditā, assute assutavāditā, amute amutavāditā, aviññāte aviññātavāditā.

    ‘‘අපරෙපි චත්‌තාරො අනරියවොහාරා – දිට්‌ඨෙ අදිට්‌ඨවාදිතා, සුතෙ අස්‌සුතවාදිතා, මුතෙ අමුතවාදිතා, විඤ්‌ඤාතෙ අවිඤ්‌ඤාතවාදිතා.

    ‘‘Aparepi cattāro anariyavohārā – diṭṭhe adiṭṭhavāditā, sute assutavāditā, mute amutavāditā, viññāte aviññātavāditā.

    ‘‘අපරෙපි චත්‌තාරො අරියවොහාරා – දිට්‌ඨෙ දිට්‌ඨවාදිතා, සුතෙ සුතවාදිතා, මුතෙ මුතවාදිතා, විඤ්‌ඤාතෙ විඤ්‌ඤාතවාදිතා.

    ‘‘Aparepi cattāro ariyavohārā – diṭṭhe diṭṭhavāditā, sute sutavāditā, mute mutavāditā, viññāte viññātavāditā.

    314. ‘‘චත්‌තාරො පුග්‌ගලා. ඉධාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තන්‌තපො හොති අත්‌තපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො. ඉධාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො පරන්‌තපො හොති පරපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො. ඉධාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තන්‌තපො ච හොති අත්‌තපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො, පරන්‌තපො ච පරපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො. ඉධාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො නෙව අත්‌තන්‌තපො හොති න අත්‌තපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො න පරන්‌තපො න පරපරිතාපනානුයොගමනුයුත්‌තො. සො අනත්‌තන්‌තපො අපරන්‌තපො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ නිච්‌ඡාතො නිබ්‌බුතො සීතීභූතො 87 සුඛප්‌පටිසංවෙදී බ්‍රහ්‌මභූතෙන අත්‌තනා විහරති.

    314. ‘‘Cattāro puggalā. Idhāvuso, ekacco puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto. Idhāvuso, ekacco puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogamanuyutto. Idhāvuso, ekacco puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto, parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto. Idhāvuso, ekacco puggalo neva attantapo hoti na attaparitāpanānuyogamanuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto. So anattantapo aparantapo diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītībhūto 88 sukhappaṭisaṃvedī brahmabhūtena attanā viharati.

    ‘‘අපරෙපි චත්‌තාරො පුග්‌ගලා. ඉධාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තහිතාය පටිපන්‌නො හොති නො පරහිතාය. ඉධාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො පරහිතාය පටිපන්‌නො හොති නො අත්‌තහිතාය. ඉධාවුසො , එකච්‌චො පුග්‌ගලො නෙව අත්‌තහිතාය පටිපන්‌නො හොති නො පරහිතාය. ඉධාවුසො, එකච්‌චො පුග්‌ගලො අත්‌තහිතාය චෙව පටිපන්‌නො හොති පරහිතාය ච.

    ‘‘Aparepi cattāro puggalā. Idhāvuso, ekacco puggalo attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya. Idhāvuso, ekacco puggalo parahitāya paṭipanno hoti no attahitāya. Idhāvuso , ekacco puggalo neva attahitāya paṭipanno hoti no parahitāya. Idhāvuso, ekacco puggalo attahitāya ceva paṭipanno hoti parahitāya ca.

    ‘‘අපරෙපි චත්‌තාරො පුග්‌ගලා – තමො තමපරායනො, තමො ජොතිපරායනො, ජොති තමපරායනො, ජොති ජොතිපරායනො.

    ‘‘Aparepi cattāro puggalā – tamo tamaparāyano, tamo jotiparāyano, joti tamaparāyano, joti jotiparāyano.

    ‘‘අපරෙපි චත්‌තාරො පුග්‌ගලා – සමණමචලො, සමණපදුමො, සමණපුණ්‌ඩරීකො, සමණෙසු සමණසුඛුමාලො.

    ‘‘Aparepi cattāro puggalā – samaṇamacalo, samaṇapadumo, samaṇapuṇḍarīko, samaṇesu samaṇasukhumālo.

    ‘‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන චත්‌තාරො ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා; තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.

    ‘‘Ime kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro dhammā sammadakkhātā; tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    පඨමභාණවාරො නිට්‌ඨිතො.

    Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.

    පඤ්‌චකං

    Pañcakaṃ

    315. ‘‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන පඤ්‌ච ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ පඤ්‌ච?

    315. ‘‘Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena pañca dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame pañca?

    ‘‘පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධා. රූපක්‌ඛන්‌ධො වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො.

    ‘‘Pañcakkhandhā. Rūpakkhandho vedanākkhandho saññākkhandho saṅkhārakkhandho viññāṇakkhandho.

    ‘‘පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධා. රූපුපාදානක්‌ඛන්‌ධො 89 වෙදනුපාදානක්‌ඛන්‌ධො සඤ්‌ඤුපාදානක්‌ඛන්‌ධො සඞ්‌ඛාරුපාදානක්‌ඛන්‌ධො විඤ්‌ඤාණුපාදානක්‌ඛන්‌ධො.

    ‘‘Pañcupādānakkhandhā. Rūpupādānakkhandho 90 vedanupādānakkhandho saññupādānakkhandho saṅkhārupādānakkhandho viññāṇupādānakkhandho.

    ‘‘පඤ්‌ච කාමගුණා. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසඤ්‌හිතා රජනීයා , සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යා සද්‌දා… ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ගන්‌ධා… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රසා… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ඵොට්‌ඨබ්‌බා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසඤ්‌හිතා රජනීයා.

    ‘‘Pañca kāmaguṇā. Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajanīyā , sotaviññeyyā saddā… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasañhitā rajanīyā.

    ‘‘පඤ්‌ච ගතියො – නිරයො, තිරච්‌ඡානයොනි, පෙත්‌තිවිසයො, මනුස්‌සා, දෙවා.

    ‘‘Pañca gatiyo – nirayo, tiracchānayoni, pettivisayo, manussā, devā.

    ‘‘පඤ්‌ච මච්‌ඡරියානි – ආවාසමච්‌ඡරියං, කුලමච්‌ඡරියං, ලාභමච්‌ඡරියං, වණ්‌ණමච්‌ඡරියං, ධම්‌මමච්‌ඡරියං.

    ‘‘Pañca macchariyāni – āvāsamacchariyaṃ, kulamacchariyaṃ, lābhamacchariyaṃ, vaṇṇamacchariyaṃ, dhammamacchariyaṃ.

    ‘‘පඤ්‌ච නීවරණානි – කාමච්‌ඡන්‌දනීවරණං, බ්‍යාපාදනීවරණං, ථිනමිද්‌ධනීවරණං, උද්‌ධච්‌චකුක්‌කුච්‌චනීවරණං, විචිකිච්‌ඡානීවරණං.

    ‘‘Pañca nīvaraṇāni – kāmacchandanīvaraṇaṃ, byāpādanīvaraṇaṃ, thinamiddhanīvaraṇaṃ, uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ, vicikicchānīvaraṇaṃ.

    ‘‘පඤ්‌ච ඔරම්‌භාගියානි සඤ්‌ඤොජනානි – සක්‌කායදිට්‌ඨි, විචිකිච්‌ඡා, සීලබ්‌බතපරාමාසො, කාමච්‌ඡන්‌දො, බ්‍යාපාදො.

    ‘‘Pañca orambhāgiyāni saññojanāni – sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāso, kāmacchando, byāpādo.

    ‘‘පඤ්‌ච උද්‌ධම්‌භාගියානි සඤ්‌ඤොජනානි – රූපරාගො, අරූපරාගො, මානො, උද්‌ධච්‌චං, අවිජ්‌ජා.

    ‘‘Pañca uddhambhāgiyāni saññojanāni – rūparāgo, arūparāgo, māno, uddhaccaṃ, avijjā.

    ‘‘පඤ්‌ච සික්‌ඛාපදානි – පාණාතිපාතා වෙරමණී, අදින්‌නාදානා වෙරමණී, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා වෙරමණී, මුසාවාදා වෙරමණී, සුරාමෙරයමජ්‌ජප්‌පමාදට්‌ඨානා වෙරමණී.

    ‘‘Pañca sikkhāpadāni – pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇī.

    316. ‘‘පඤ්‌ච අභබ්‌බට්‌ඨානානි. අභබ්‌බො, ආවුසො, ඛීණාසවො භික්‌ඛු සඤ්‌චිච්‌ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙතුං. අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියිතුං 91. අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු මෙථුනං ධම්‌මං පටිසෙවිතුං. අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු සම්‌පජානමුසා භාසිතුං. අභබ්‌බො ඛීණාසවො භික්‌ඛු සන්‌නිධිකාරකං කාමෙ පරිභුඤ්‌ජිතුං, සෙය්‍යථාපි පුබ්‌බෙ ආගාරිකභූතො.

    316. ‘‘Pañca abhabbaṭṭhānāni. Abhabbo, āvuso, khīṇāsavo bhikkhu sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropetuṃ. Abhabbo khīṇāsavo bhikkhu adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyituṃ 92. Abhabbo khīṇāsavo bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭisevituṃ. Abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sampajānamusā bhāsituṃ. Abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sannidhikārakaṃ kāme paribhuñjituṃ, seyyathāpi pubbe āgārikabhūto.

    ‘‘පඤ්‌ච බ්‍යසනානි – ඤාතිබ්‍යසනං, භොගබ්‍යසනං, රොගබ්‍යසනං, සීලබ්‍යසනං, දිට්‌ඨිබ්‍යසනං. නාවුසො, සත්‌තා ඤාතිබ්‍යසනහෙතු වා භොගබ්‍යසනහෙතු වා රොගබ්‍යසනහෙතු වා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජන්‌ති. සීලබ්‍යසනහෙතු වා, ආවුසො, සත්‌තා දිට්‌ඨිබ්‍යසනහෙතු වා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජන්‌ති.

    ‘‘Pañca byasanāni – ñātibyasanaṃ, bhogabyasanaṃ, rogabyasanaṃ, sīlabyasanaṃ, diṭṭhibyasanaṃ. Nāvuso, sattā ñātibyasanahetu vā bhogabyasanahetu vā rogabyasanahetu vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti. Sīlabyasanahetu vā, āvuso, sattā diṭṭhibyasanahetu vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti.

    ‘‘පඤ්‌ච සම්‌පදා – ඤාතිසම්‌පදා, භොගසම්‌පදා, ආරොග්‍යසම්‌පදා, සීලසම්‌පදා, දිට්‌ඨිසම්‌පදා. නාවුසො, සත්‌තා ඤාතිසම්‌පදාහෙතු වා භොගසම්‌පදාහෙතු වා ආරොග්‍යසම්‌පදාහෙතු වා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජන්‌ති. සීලසම්‌පදාහෙතු වා, ආවුසො, සත්‌තා දිට්‌ඨිසම්‌පදාහෙතු වා කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජන්‌ති.

    ‘‘Pañca sampadā – ñātisampadā, bhogasampadā, ārogyasampadā, sīlasampadā, diṭṭhisampadā. Nāvuso, sattā ñātisampadāhetu vā bhogasampadāhetu vā ārogyasampadāhetu vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Sīlasampadāhetu vā, āvuso, sattā diṭṭhisampadāhetu vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti.

    ‘‘පඤ්‌ච ආදීනවා දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. ඉධාවුසො , දුස්‌සීලො සීලවිපන්‌නො පමාදාධිකරණං මහතිං භොගජානිං නිගච්‌ඡති, අයං පඨමො ආදීනවො දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. පුන චපරං, ආවුසො, දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපන්‌නස්‌ස පාපකො කිත්‌තිසද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගච්‌ඡති, අයං දුතියො ආදීනවො දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. පුන චපරං, ආවුසො, දුස්‌සීලො සීලවිපන්‌නො යඤ්‌ඤදෙව පරිසං උපසඞ්‌කමති යදි ඛත්‌තියපරිසං යදි බ්‍රාහ්‌මණපරිසං යදි ගහපතිපරිසං යදි සමණපරිසං, අවිසාරදො උපසඞ්‌කමති මඞ්‌කුභූතො, අයං තතියො ආදීනවො දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. පුන චපරං, ආවුසො, දුස්‌සීලො සීලවිපන්‌නො සම්‌මූළ්‌හො කාලං කරොති, අයං චතුත්‌ථො ආදීනවො දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා. පුන චපරං, ආවුසො, දුස්‌සීලො සීලවිපන්‌නො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති, අයං පඤ්‌චමො ආදීනවො දුස්‌සීලස්‌ස සීලවිපත්‌තියා.

    ‘‘Pañca ādīnavā dussīlassa sīlavipattiyā. Idhāvuso , dussīlo sīlavipanno pamādādhikaraṇaṃ mahatiṃ bhogajāniṃ nigacchati, ayaṃ paṭhamo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. Puna caparaṃ, āvuso, dussīlassa sīlavipannassa pāpako kittisaddo abbhuggacchati, ayaṃ dutiyo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. Puna caparaṃ, āvuso, dussīlo sīlavipanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ, avisārado upasaṅkamati maṅkubhūto, ayaṃ tatiyo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. Puna caparaṃ, āvuso, dussīlo sīlavipanno sammūḷho kālaṃ karoti, ayaṃ catuttho ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. Puna caparaṃ, āvuso, dussīlo sīlavipanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, ayaṃ pañcamo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā.

    ‘‘පඤ්‌ච ආනිසංසා සීලවතො සීලසම්‌පදාය. ඉධාවුසො, සීලවා සීලසම්‌පන්‌නො අප්‌පමාදාධිකරණං මහන්‌තං භොගක්‌ඛන්‌ධං අධිගච්‌ඡති, අයං පඨමො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්‌පදාය. පුන චපරං, ආවුසො, සීලවතො සීලසම්‌පන්‌නස්‌ස කල්‍යාණො කිත්‌තිසද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගච්‌ඡති, අයං දුතියො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්‌පදාය. පුන චපරං, ආවුසො, සීලවා සීලසම්‌පන්‌නො යඤ්‌ඤදෙව පරිසං උපසඞ්‌කමති යදි ඛත්‌තියපරිසං යදි බ්‍රාහ්‌මණපරිසං යදි ගහපතිපරිසං යදි සමණපරිසං, විසාරදො උපසඞ්‌කමති අමඞ්‌කුභූතො, අයං තතියො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්‌පදාය. පුන චපරං, ආවුසො, සීලවා සීලසම්‌පන්‌නො අසම්‌මූළ්‌හො කාලං කරොති, අයං චතුත්‌ථො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්‌පදාය. පුන චපරං, ආවුසො, සීලවා සීලසම්‌පන්‌නො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජති, අයං පඤ්‌චමො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්‌පදාය.

    ‘‘Pañca ānisaṃsā sīlavato sīlasampadāya. Idhāvuso, sīlavā sīlasampanno appamādādhikaraṇaṃ mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigacchati, ayaṃ paṭhamo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya. Puna caparaṃ, āvuso, sīlavato sīlasampannassa kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati, ayaṃ dutiyo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya. Puna caparaṃ, āvuso, sīlavā sīlasampanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ, visārado upasaṅkamati amaṅkubhūto, ayaṃ tatiyo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya. Puna caparaṃ, āvuso, sīlavā sīlasampanno asammūḷho kālaṃ karoti, ayaṃ catuttho ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya. Puna caparaṃ, āvuso, sīlavā sīlasampanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, ayaṃ pañcamo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya.

    ‘‘චොදකෙන , ආවුසො, භික්‌ඛුනා පරං චොදෙතුකාමෙන පඤ්‌ච ධම්‌මෙ අජ්‌ඣත්‌තං උපට්‌ඨපෙත්‌වා පරො චොදෙතබ්‌බො. කාලෙන වක්‌ඛාමි නො අකාලෙන, භූතෙන වක්‌ඛාමි නො අභූතෙන, සණ්‌හෙන වක්‌ඛාමි නො ඵරුසෙන, අත්‌ථසංහිතෙන වක්‌ඛාමි නො අනත්‌ථසංහිතෙන, මෙත්‌තචිත්‌තෙන 93 වක්‌ඛාමි නො දොසන්‌තරෙනාති. චොදකෙන, ආවුසො, භික්‌ඛුනා පරං චොදෙතුකාමෙන ඉමෙ පඤ්‌ච ධම්‌මෙ අජ්‌ඣත්‌තං උපට්‌ඨපෙත්‌වා පරො චොදෙතබ්‌බො.

    ‘‘Codakena , āvuso, bhikkhunā paraṃ codetukāmena pañca dhamme ajjhattaṃ upaṭṭhapetvā paro codetabbo. Kālena vakkhāmi no akālena, bhūtena vakkhāmi no abhūtena, saṇhena vakkhāmi no pharusena, atthasaṃhitena vakkhāmi no anatthasaṃhitena, mettacittena 94 vakkhāmi no dosantarenāti. Codakena, āvuso, bhikkhunā paraṃ codetukāmena ime pañca dhamme ajjhattaṃ upaṭṭhapetvā paro codetabbo.

    317. ‘‘පඤ්‌ච පධානියඞ්‌ගානි. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සද්‌ධො හොති, සද්‌දහති තථාගතස්‌ස බොධිං – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො, ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා’ති. අප්‌පාබාධො හොති අප්‌පාතඞ්‌කො, සමවෙපාකිනියා ගහණියා සමන්‌නාගතො නාතිසීතාය නාච්‌චුණ්‌හාය මජ්‌ඣිමාය පධානක්‌ඛමාය. අසඨො හොති අමායාවී, යථාභූතං අත්‌තානං ආවිකත්‌තා සත්‌ථරි වා විඤ්‌ඤූසු වා සබ්‍රහ්‌මචාරීසු. ආරද්‌ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය කුසලානං ධම්‌මානං උපසම්‌පදාය ථාමවා දළ්‌හපරක්‌කමො අනික්‌ඛිත්‌තධුරො කුසලෙසු ධම්‌මෙසු. පඤ්‌ඤවා හොති උදයත්‌ථගාමිනියා පඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතො අරියාය නිබ්‌බෙධිකාය සම්‌මාදුක්‌ඛක්‌ඛයගාමිනියා.

    317. ‘‘Pañca padhāniyaṅgāni. Idhāvuso, bhikkhu saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato, lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Appābādho hoti appātaṅko, samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya. Asaṭho hoti amāyāvī, yathābhūtaṃ attānaṃ āvikattā satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu. Āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā.

    318. ‘‘පඤ්‌ච සුද්‌ධාවාසා – අවිහා, අතප්‌පා, සුදස්‌සා, සුදස්‌සී, අකනිට්‌ඨා.

    318. ‘‘Pañca suddhāvāsā – avihā, atappā, sudassā, sudassī, akaniṭṭhā.

    ‘‘පඤ්‌ච අනාගාමිනො – අන්‌තරාපරිනිබ්‌බායී, උපහච්‌චපරිනිබ්‌බායී, අසඞ්‌ඛාරපරිනිබ්‌බායී, සසඞ්‌ඛාරපරිනිබ්‌බායී, උද්‌ධංසොතොඅකනිට්‌ඨගාමී.

    ‘‘Pañca anāgāmino – antarāparinibbāyī, upahaccaparinibbāyī, asaṅkhāraparinibbāyī, sasaṅkhāraparinibbāyī, uddhaṃsotoakaniṭṭhagāmī.

    319. ‘‘පඤ්‌ච චෙතොඛිලා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සත්‌ථරි කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති නාධිමුච්‌චති න සම්‌පසීදති. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු සත්‌ථරි කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති නාධිමුච්‌චති න සම්‌පසීදති, තස්‌ස චිත්‌තං න නමති ආතප්‌පාය අනුයොගාය සාතච්‌චාය පධානාය, යස්‌ස චිත්‌තං න නමති ආතප්‌පාය අනුයොගාය සාතච්‌චාය පධානාය, අයං පඨමො චෙතොඛිලො. පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ධම්‌මෙ කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති…පෙ.… සඞ්‌ඝෙ කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති… සික්‌ඛාය කඞ්‌ඛති විචිකිච්‌ඡති… සබ්‍රහ්‌මචාරීසු කුපිතො හොති අනත්‌තමනො ආහතචිත්‌තො ඛිලජාතො. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු සබ්‍රහ්‌මචාරීසු කුපිතො හොති අනත්‌තමනො ආහතචිත්‌තො ඛිලජාතො, තස්‌ස චිත්‌තං න නමති ආතප්‌පාය අනුයොගාය සාතච්‌චාය පධානාය, යස්‌ස චිත්‌තං න නමති ආතප්‌පාය අනුයොගාය සාතච්‌චාය පධානාය, අයං පඤ්‌චමො චෙතොඛිලො.

    319. ‘‘Pañca cetokhilā. Idhāvuso, bhikkhu satthari kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati. Yo so, āvuso, bhikkhu satthari kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati, tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, ayaṃ paṭhamo cetokhilo. Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu dhamme kaṅkhati vicikicchati…pe… saṅghe kaṅkhati vicikicchati… sikkhāya kaṅkhati vicikicchati… sabrahmacārīsu kupito hoti anattamano āhatacitto khilajāto. Yo so, āvuso, bhikkhu sabrahmacārīsu kupito hoti anattamano āhatacitto khilajāto, tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, ayaṃ pañcamo cetokhilo.

    320. ‘‘පඤ්‌ච චෙතසොවිනිබන්‌ධා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු කාමෙසු අවීතරාගො හොති අවිගතච්‌ඡන්‌දො අවිගතපෙමො අවිගතපිපාසො අවිගතපරිළාහො අවිගතතණ්‌හො. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු කාමෙසු අවීතරාගො හොති අවිගතච්‌ඡන්‌දො අවිගතපෙමො අවිගතපිපාසො අවිගතපරිළාහො අවිගතතණ්‌හො, තස්‌ස චිත්‌තං න නමති ආතප්‌පාය අනුයොගාය සාතච්‌චාය පධානාය. යස්‌ස චිත්‌තං න නමති ආතප්‌පාය අනුයොගාය සාතච්‌චාය පධානාය. අයං පඨමො චෙතසො විනිබන්‌ධො. පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු කායෙ අවීතරාගො හොති…පෙ.… රූපෙ අවීතරාගො හොති…පෙ.… පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු යාවදත්‌ථං උදරාවදෙහකං භුඤ්‌ජිත්‌වා සෙය්‍යසුඛං පස්‌සසුඛං මිද්‌ධසුඛං අනුයුත්‌තො විහරති…පෙ.… පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු අඤ්‌ඤතරං දෙවනිකායං පණිධාය බ්‍රහ්‌මචරියං චරති – ‘ඉමිනාහං සීලෙන වා වතෙන වා තපෙන වා බ්‍රහ්‌මචරියෙන වා දෙවො වා භවිස්‌සාමි දෙවඤ්‌ඤතරො වා’ති. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු අඤ්‌ඤතරං දෙවනිකායං පණිධාය බ්‍රහ්‌මචරියං චරති – ‘ඉමිනාහං සීලෙන වා වතෙන වා තපෙන වා බ්‍රහ්‌මචරියෙන වා දෙවො වා භවිස්‌සාමි දෙවඤ්‌ඤතරො වා’ති, තස්‌ස චිත්‌තං න නමති ආතප්‌පාය අනුයොගාය සාතච්‌චාය පධානාය. යස්‌ස චිත්‌තං න නමති ආතප්‌පාය අනුයොගාය සාතච්‌චාය පධානාය. අයං පඤ්‌චමො චෙතසො විනිබන්‌ධො.

    320. ‘‘Pañca cetasovinibandhā. Idhāvuso, bhikkhu kāmesu avītarāgo hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho. Yo so, āvuso, bhikkhu kāmesu avītarāgo hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho, tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Ayaṃ paṭhamo cetaso vinibandho. Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu kāye avītarāgo hoti…pe… rūpe avītarāgo hoti…pe… puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu yāvadatthaṃ udarāvadehakaṃ bhuñjitvā seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutto viharati…pe… puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati – ‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā’ti. Yo so, āvuso, bhikkhu aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati – ‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā’ti, tassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Ayaṃ pañcamo cetaso vinibandho.

    ‘‘පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි – චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, සොතින්‌ද්‍රියං, ඝානින්‌ද්‍රියං, ජිව්‌හින්‌ද්‍රියං, කායින්‌ද්‍රියං.

    ‘‘Pañcindriyāni – cakkhundriyaṃ, sotindriyaṃ, ghānindriyaṃ, jivhindriyaṃ, kāyindriyaṃ.

    ‘‘අපරානිපි පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි – සුඛින්‌ද්‍රියං, දුක්‌ඛින්‌ද්‍රියං, සොමනස්‌සින්‌ද්‍රියං, දොමනස්‌සින්‌ද්‍රියං, උපෙක්‌ඛින්‌ද්‍රියං.

    ‘‘Aparānipi pañcindriyāni – sukhindriyaṃ, dukkhindriyaṃ, somanassindriyaṃ, domanassindriyaṃ, upekkhindriyaṃ.

    ‘‘අපරානිපි පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි – සද්‌ධින්‌ද්‍රියං, වීරියින්‌ද්‍රියං, සතින්‌ද්‍රියං, සමාධින්‌ද්‍රියං, පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියං.

    ‘‘Aparānipi pañcindriyāni – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ.

    321. ‘‘පඤ්‌ච නිස්‌සරණියා 95 ධාතුයො. ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනො කාමෙ මනසිකරොතො කාමෙසු චිත්‌තං න පක්‌ඛන්‌දති න පසීදති න සන්‌තිට්‌ඨති න විමුච්‌චති. නෙක්‌ඛම්‌මං ඛො පනස්‌ස මනසිකරොතො නෙක්‌ඛම්‌මෙ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති පසීදති සන්‌තිට්‌ඨති විමුච්‌චති. තස්‌ස තං චිත්‌තං සුගතං සුභාවිතං සුවුට්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං විසංයුත්‌තං කාමෙහි. යෙ ච කාමපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති ආසවා විඝාතා පරිළාහා 96, මුත්‌තො සො තෙහි, න සො තං වෙදනං වෙදෙති. ඉදමක්‌ඛාතං කාමානං නිස්‌සරණං.

    321. ‘‘Pañca nissaraṇiyā97dhātuyo. Idhāvuso, bhikkhuno kāme manasikaroto kāmesu cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati na vimuccati. Nekkhammaṃ kho panassa manasikaroto nekkhamme cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. Tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ kāmehi. Ye ca kāmapaccayā uppajjanti āsavā vighātā pariḷāhā 98, mutto so tehi, na so taṃ vedanaṃ vedeti. Idamakkhātaṃ kāmānaṃ nissaraṇaṃ.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනො බ්‍යාපාදං මනසිකරොතො බ්‍යාපාදෙ චිත්‌තං න පක්‌ඛන්‌දති න පසීදති න සන්‌තිට්‌ඨති න විමුච්‌චති. අබ්‍යාපාදං ඛො පනස්‌ස මනසිකරොතො අබ්‍යාපාදෙ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති පසීදති සන්‌තිට්‌ඨති විමුච්‌චති. තස්‌ස තං චිත්‌තං සුගතං සුභාවිතං සුවුට්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං විසංයුත්‌තං බ්‍යාපාදෙන. යෙ ච බ්‍යාපාදපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති ආසවා විඝාතා පරිළාහා, මුත්‌තො සො තෙහි, න සො තං වෙදනං වෙදෙති. ඉදමක්‌ඛාතං බ්‍යාපාදස්‌ස නිස්‌සරණං.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhuno byāpādaṃ manasikaroto byāpāde cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati na vimuccati. Abyāpādaṃ kho panassa manasikaroto abyāpāde cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. Tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ byāpādena. Ye ca byāpādapaccayā uppajjanti āsavā vighātā pariḷāhā, mutto so tehi, na so taṃ vedanaṃ vedeti. Idamakkhātaṃ byāpādassa nissaraṇaṃ.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනො විහෙසං මනසිකරොතො විහෙසාය චිත්‌තං න පක්‌ඛන්‌දති න පසීදති න සන්‌තිට්‌ඨති න විමුච්‌චති. අවිහෙසං ඛො පනස්‌ස මනසිකරොතො අවිහෙසාය චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති පසීදති සන්‌තිට්‌ඨති විමුච්‌චති. තස්‌ස තං චිත්‌තං සුගතං සුභාවිතං සුවුට්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං විසංයුත්‌තං විහෙසාය. යෙ ච විහෙසාපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති ආසවා විඝාතා පරිළාහා, මුත්‌තො සො තෙහි, න සො තං වෙදනං වෙදෙති. ඉදමක්‌ඛාතං විහෙසාය නිස්‌සරණං.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhuno vihesaṃ manasikaroto vihesāya cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati na vimuccati. Avihesaṃ kho panassa manasikaroto avihesāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. Tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ vihesāya. Ye ca vihesāpaccayā uppajjanti āsavā vighātā pariḷāhā, mutto so tehi, na so taṃ vedanaṃ vedeti. Idamakkhātaṃ vihesāya nissaraṇaṃ.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනො රූපෙ මනසිකරොතො රූපෙසු චිත්‌තං න පක්‌ඛන්‌දති න පසීදති න සන්‌තිට්‌ඨති න විමුච්‌චති. අරූපං ඛො පනස්‌ස මනසිකරොතො අරූපෙ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති පසීදති සන්‌තිට්‌ඨති විමුච්‌චති. තස්‌ස තං චිත්‌තං සුගතං සුභාවිතං සුවුට්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං විසංයුත්‌තං රූපෙහි. යෙ ච රූපපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති ආසවා විඝාතා පරිළාහා, මුත්‌තො සො තෙහි, න සො තං වෙදනං වෙදෙති. ඉදමක්‌ඛාතං රූපානං නිස්‌සරණං.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhuno rūpe manasikaroto rūpesu cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati na vimuccati. Arūpaṃ kho panassa manasikaroto arūpe cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. Tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ rūpehi. Ye ca rūpapaccayā uppajjanti āsavā vighātā pariḷāhā, mutto so tehi, na so taṃ vedanaṃ vedeti. Idamakkhātaṃ rūpānaṃ nissaraṇaṃ.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනො සක්‌කායං මනසිකරොතො සක්‌කායෙ චිත්‌තං න පක්‌ඛන්‌දති න පසීදති න සන්‌තිට්‌ඨති න විමුච්‌චති. සක්‌කායනිරොධං ඛො පනස්‌ස මනසිකරොතො සක්‌කායනිරොධෙ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති පසීදති සන්‌තිට්‌ඨති විමුච්‌චති. තස්‌ස තං චිත්‌තං සුගතං සුභාවිතං සුවුට්‌ඨිතං සුවිමුත්‌තං විසංයුත්‌තං සක්‌කායෙන. යෙ ච සක්‌කායපච්‌චයා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති ආසවා විඝාතා පරිළාහා, මුත්‌තො සො තෙහි, න සො තං වෙදනං වෙදෙති. ඉදමක්‌ඛාතං සක්‌කායස්‌ස නිස්‌සරණං.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhuno sakkāyaṃ manasikaroto sakkāye cittaṃ na pakkhandati na pasīdati na santiṭṭhati na vimuccati. Sakkāyanirodhaṃ kho panassa manasikaroto sakkāyanirodhe cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati. Tassa taṃ cittaṃ sugataṃ subhāvitaṃ suvuṭṭhitaṃ suvimuttaṃ visaṃyuttaṃ sakkāyena. Ye ca sakkāyapaccayā uppajjanti āsavā vighātā pariḷāhā, mutto so tehi, na so taṃ vedanaṃ vedeti. Idamakkhātaṃ sakkāyassa nissaraṇaṃ.

    322. ‘‘පඤ්‌ච විමුත්‌තායතනානි. ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනො සත්‌ථා ධම්‌මං දෙසෙති අඤ්‌ඤතරො වා ගරුට්‌ඨානියො සබ්‍රහ්‌මචාරී. යථා යථා, ආවුසො, භික්‌ඛුනො සත්‌ථා ධම්‌මං දෙසෙති අඤ්‌ඤතරො වා ගරුට්‌ඨානියො සබ්‍රහ්‌මචාරී . තථා තථා සො තස්‌මිං ධම්‌මෙ අත්‌ථපටිසංවෙදී ච හොති ධම්‌මපටිසංවෙදී ච. තස්‌ස අත්‌ථපටිසංවෙදිනො ධම්‌මපටිසංවෙදිනො පාමොජ්‌ජං ජායති, පමුදිතස්‌ස පීති ජායති, පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති, පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදෙති, සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. ඉදං පඨමං විමුත්‌තායතනං.

    322. ‘‘Pañca vimuttāyatanāni. Idhāvuso, bhikkhuno satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī. Yathā yathā, āvuso, bhikkhuno satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī . Tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati, pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ paṭhamaṃ vimuttāyatanaṃ.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනො න හෙව ඛො සත්‌ථා ධම්‌මං දෙසෙති අඤ්‌ඤතරො වා ගරුට්‌ඨානියො සබ්‍රහ්‌මචාරී, අපි ච ඛො යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං විත්‌ථාරෙන පරෙසං දෙසෙති…පෙ.… අපි ච ඛො යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං විත්‌ථාරෙන සජ්‌ඣායං කරොති…පෙ.… අපි ච ඛො යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං චෙතසා අනුවිතක්‌කෙති අනුවිචාරෙති මනසානුපෙක්‌ඛති…පෙ.… අපි ච ඛ්‌වස්‌ස අඤ්‌ඤතරං සමාධිනිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං හොති සුමනසිකතං සූපධාරිතං සුප්‌පටිවිද්‌ධං පඤ්‌ඤාය. යථා යථා, ආවුසො, භික්‌ඛුනො අඤ්‌ඤතරං සමාධිනිමිත්‌තං සුග්‌ගහිතං හොති සුමනසිකතං සූපධාරිතං සුප්‌පටිවිද්‌ධං පඤ්‌ඤාය තථා තථා සො තස්‌මිං ධම්‌මෙ අත්‌ථපටිසංවෙදී ච හොති ධම්‌මපටිසංවෙදී ච. තස්‌ස අත්‌ථපටිසංවෙදිනො ධම්‌මපටිසංවෙදිනො පාමොජ්‌ජං ජායති, පමුදිතස්‌ස පීති ජායති, පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති, පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදෙති , සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. ඉදං පඤ්‌චමං විමුත්‌තායතනං.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhuno na heva kho satthā dhammaṃ deseti aññataro vā garuṭṭhāniyo sabrahmacārī, api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti…pe… api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti…pe… api ca kho yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati…pe… api ca khvassa aññataraṃ samādhinimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya. Yathā yathā, āvuso, bhikkhuno aññataraṃ samādhinimittaṃ suggahitaṃ hoti sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ suppaṭividdhaṃ paññāya tathā tathā so tasmiṃ dhamme atthapaṭisaṃvedī ca hoti dhammapaṭisaṃvedī ca. Tassa atthapaṭisaṃvedino dhammapaṭisaṃvedino pāmojjaṃ jāyati, pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti , sukhino cittaṃ samādhiyati. Idaṃ pañcamaṃ vimuttāyatanaṃ.

    ‘‘පඤ්‌ච විමුත්‌තිපරිපාචනීයා සඤ්‌ඤා – අනිච්‌චසඤ්‌ඤා, අනිච්‌චෙ දුක්‌ඛසඤ්‌ඤා, දුක්‌ඛෙ අනත්‌තසඤ්‌ඤා, පහානසඤ්‌ඤා, විරාගසඤ්‌ඤා.

    ‘‘Pañca vimuttiparipācanīyā saññā – aniccasaññā, anicce dukkhasaññā, dukkhe anattasaññā, pahānasaññā, virāgasaññā.

    ‘‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන පඤ්‌ච ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා; තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං 99.

    ‘‘Ime kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena pañca dhammā sammadakkhātā; tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ 100.

    ඡක්‌කං

    Chakkaṃ

    323. ‘‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන ඡ ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා; තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ ඡ?

    323. ‘‘Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cha dhammā sammadakkhātā; tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame cha?

    ‘‘ඡ අජ්‌ඣත්‌තිකානි ආයතනානි – චක්‌ඛායතනං, සොතායතනං, ඝානායතනං, ජිව්‌හායතනං, කායායතනං, මනායතනං.

    ‘‘Cha ajjhattikāniāyatanāni – cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ.

    ‘‘ඡ බාහිරානි ආයතනානි – රූපායතනං, සද්‌දායතනං, ගන්‌ධායතනං, රසායතනං, ඵොට්‌ඨබ්‌බායතනං, ධම්‌මායතනං.

    ‘‘Cha bāhirāni āyatanāni – rūpāyatanaṃ, saddāyatanaṃ, gandhāyatanaṃ, rasāyatanaṃ, phoṭṭhabbāyatanaṃ, dhammāyatanaṃ.

    ‘‘ඡ විඤ්‌ඤාණකායා – චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං, සොතවිඤ්‌ඤාණං, ඝානවිඤ්‌ඤාණං, ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණං, කායවිඤ්‌ඤාණං, මනොවිඤ්‌ඤාණං.

    ‘‘Cha viññāṇakāyā – cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manoviññāṇaṃ.

    ‘‘ඡ ඵස්‌සකායා – චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සො, සොතසම්‌ඵස්‌සො, ඝානසම්‌ඵස්‌සො, ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සො, කායසම්‌ඵස්‌සො, මනොසම්‌ඵස්‌සො.

    ‘‘Cha phassakāyā – cakkhusamphasso, sotasamphasso, ghānasamphasso, jivhāsamphasso, kāyasamphasso, manosamphasso.

    ‘‘ඡ වෙදනාකායා – චක්‌ඛුසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා, සොතසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා, ඝානසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා, ජිව්‌හාසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා, කායසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා, මනොසම්‌ඵස්‌සජා වෙදනා.

    ‘‘Cha vedanākāyā – cakkhusamphassajā vedanā, sotasamphassajā vedanā, ghānasamphassajā vedanā, jivhāsamphassajā vedanā, kāyasamphassajā vedanā, manosamphassajā vedanā.

    ‘‘ඡ සඤ්‌ඤාකායා – රූපසඤ්‌ඤා, සද්‌දසඤ්‌ඤා, ගන්‌ධසඤ්‌ඤා, රසසඤ්‌ඤා, ඵොට්‌ඨබ්‌බසඤ්‌ඤා, ධම්‌මසඤ්‌ඤා.

    ‘‘Cha saññākāyā – rūpasaññā, saddasaññā, gandhasaññā, rasasaññā, phoṭṭhabbasaññā, dhammasaññā.

    ‘‘ඡ සඤ්‌චෙතනාකායා – රූපසඤ්‌චෙතනා, සද්‌දසඤ්‌චෙතනා, ගන්‌ධසඤ්‌චෙතනා, රසසඤ්‌චෙතනා, ඵොට්‌ඨබ්‌බසඤ්‌චෙතනා, ධම්‌මසඤ්‌චෙතනා.

    ‘‘Cha sañcetanākāyā – rūpasañcetanā, saddasañcetanā, gandhasañcetanā, rasasañcetanā, phoṭṭhabbasañcetanā, dhammasañcetanā.

    ‘‘ඡ තණ්‌හාකායා – රූපතණ්‌හා, සද්‌දතණ්‌හා, ගන්‌ධතණ්‌හා, රසතණ්‌හා, ඵොට්‌ඨබ්‌බතණ්‌හා, ධම්‌මතණ්‌හා.

    ‘‘Cha taṇhākāyā – rūpataṇhā, saddataṇhā, gandhataṇhā, rasataṇhā, phoṭṭhabbataṇhā, dhammataṇhā.

    324. ‘‘ඡ අගාරවා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සත්‌ථරි අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො; ධම්‌මෙ අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො; සඞ්‌ඝෙ අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො; සික්‌ඛාය අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො; අප්‌පමාදෙ අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො; පටිසන්‌ථාරෙ 101 අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො.

    324. ‘‘Cha agāravā. Idhāvuso, bhikkhu satthari agāravo viharati appatisso; dhamme agāravo viharati appatisso; saṅghe agāravo viharati appatisso; sikkhāya agāravo viharati appatisso; appamāde agāravo viharati appatisso; paṭisanthāre 102 agāravo viharati appatisso.

    ‘‘ඡ ගාරවා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සත්‌ථරි සගාරවො විහරති සප්‌පතිස්‌සො; ධම්‌මෙ සගාරවො විහරති සප්‌පතිස්‌සො; සඞ්‌ඝෙ සගාරවො විහරති සප්‌පතිස්‌සො; සික්‌ඛාය සගාරවො විහරති සප්‌පතිස්‌සො; අප්‌පමාදෙ සගාරවො විහරති සප්‌පතිස්‌සො; පටිසන්‌ථාරෙ සගාරවො විහරති සප්‌පතිස්‌සො.

    ‘‘Cha gāravā. Idhāvuso, bhikkhu satthari sagāravo viharati sappatisso; dhamme sagāravo viharati sappatisso; saṅghe sagāravo viharati sappatisso; sikkhāya sagāravo viharati sappatisso; appamāde sagāravo viharati sappatisso; paṭisanthāre sagāravo viharati sappatisso.

    ‘‘ඡ සොමනස්‌සූපවිචාරා . චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා සොමනස්‌සට්‌ඨානියං රූපං උපවිචරති; සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා. මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය සොමනස්‌සට්‌ඨානියං ධම්‌මං උපවිචරති.

    ‘‘Cha somanassūpavicārā. Cakkhunā rūpaṃ disvā somanassaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati; sotena saddaṃ sutvā… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā. Manasā dhammaṃ viññāya somanassaṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati.

    ‘‘ඡ දොමනස්‌සූපවිචාරා. චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා දොමනස්‌සට්‌ඨානියං රූපං උපවිචරති…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය දොමනස්‌සට්‌ඨානියං ධම්‌මං උපවිචරති.

    ‘‘Cha domanassūpavicārā. Cakkhunā rūpaṃ disvā domanassaṭṭhāniyaṃ rūpaṃ upavicarati…pe… manasā dhammaṃ viññāya domanassaṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati.

    ‘‘ඡ උපෙක්‌ඛූපවිචාරා. චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා උපෙක්‌ඛාට්‌ඨානියං 103 රූපං උපවිචරති…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය උපෙක්‌ඛාට්‌ඨානියං ධම්‌මං උපවිචරති.

    ‘‘Cha upekkhūpavicārā. Cakkhunā rūpaṃ disvā upekkhāṭṭhāniyaṃ 104 rūpaṃ upavicarati…pe… manasā dhammaṃ viññāya upekkhāṭṭhāniyaṃ dhammaṃ upavicarati.

    ‘‘ඡ සාරණීයා ධම්‌මා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනො මෙත්‌තං කායකම්‌මං පච්‌චුපට්‌ඨිතං හොති සබ්‍රහ්‌මචාරීසු ආවි 105 චෙව රහො ච. අයම්‌පි ධම්‌මො සාරණීයො පියකරණො ගරුකරණො සඞ්‌ගහාය අවිවාදාය සාමග්‌ගියා එකීභාවාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Cha sāraṇīyā dhammā. Idhāvuso, bhikkhuno mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi 106 ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනො මෙත්‌තං වචීකම්‌මං පච්‌චුපට්‌ඨිතං හොති සබ්‍රහ්‌මචාරීසු ආවි චෙව රහො ච. අයම්‌පි ධම්‌මො සාරණීයො…පෙ.… එකීභාවාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhuno mettaṃ vacīkammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo…pe… ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනො මෙත්‌තං මනොකම්‌මං පච්‌චුපට්‌ඨිතං හොති සබ්‍රහ්‌මචාරීසු ආවි චෙව රහො ච. අයම්‌පි ධම්‌මො සාරණීයො…පෙ.… එකීභාවාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhuno mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo…pe… ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු යෙ තෙ ලාභා ධම්‌මිකා ධම්‌මලද්‌ධා අන්‌තමසො පත්‌තපරියාපන්‌නමත්‌තම්‌පි, තථාරූපෙහි ලාභෙහි අප්‌පටිවිභත්‌තභොගී හොති සීලවන්‌තෙහි සබ්‍රහ්‌මචාරීහි සාධාරණභොගී. අයම්‌පි ධම්‌මො සාරණීයො…පෙ.… එකීභාවාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu ye te lābhā dhammikā dhammaladdhā antamaso pattapariyāpannamattampi, tathārūpehi lābhehi appaṭivibhattabhogī hoti sīlavantehi sabrahmacārīhi sādhāraṇabhogī. Ayampi dhammo sāraṇīyo…pe… ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු යානි තානි සීලානි අඛණ්‌ඩානි අච්‌ඡිද්‌දානි අසබලානි අකම්‌මාසානි භුජිස්‌සානි විඤ්‌ඤුප්‌පසත්‌ථානි අපරාමට්‌ඨානි සමාධිසංවත්‌තනිකානි, තථාරූපෙසු සීලෙසු සීලසාමඤ්‌ඤගතො විහරති සබ්‍රහ්‌මචාරීහි ආවි චෙව රහො ච. අයම්‌පි ධම්‌මො සාරණීයො…පෙ.… එකීභාවාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu yāni tāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni, tathārūpesu sīlesu sīlasāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo…pe… ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු යායං දිට්‌ඨි අරියා නිය්‍යානිකා නිය්‍යාති තක්‌කරස්‌ස සම්‌මා දුක්‌ඛක්‌ඛයාය, තථාරූපාය දිට්‌ඨියා දිට්‌ඨිසාමඤ්‌ඤගතො විහරති සබ්‍රහ්‌මචාරීහි ආවි චෙව රහො ච. අයම්‌පි ධම්‌මො සාරණීයො පියකරණො ගරුකරණො සඞ්‌ගහාය අවිවාදාය සාමග්‌ගියා එකීභාවාය සංවත්‌තති.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya, tathārūpāya diṭṭhiyā diṭṭhisāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    325.විවාදමූලානි. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු කොධනො හොති උපනාහී. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු කොධනො හොති උපනාහී, සො සත්‌ථරිපි අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, ධම්‌මෙපි අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, සඞ්‌ඝෙපි අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, සික්‌ඛායපි න පරිපූරකාරී 107 හොති. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු සත්‌ථරි අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, ධම්‌මෙ අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, සඞ්‌ඝෙ අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, සික්‌ඛාය න පරිපූරකාරී, සො සඞ්‌ඝෙ විවාදං ජනෙති. යො හොති විවාදො බහුජනඅහිතාය බහුජනඅසුඛාය අනත්‌ථාය අහිතාය දුක්‌ඛාය දෙවමනුස්‌සානං. එවරූපං චෙ තුම්‌හෙ, ආවුසො, විවාදමූලං අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා සමනුපස්‌සෙය්‍යාථ. තත්‍ර තුම්‌හෙ, ආවුසො, තස්‌සෙව පාපකස්‌ස විවාදමූලස්‌ස පහානාය වායමෙය්‍යාථ. එවරූපං චෙ තුම්‌හෙ, ආවුසො, විවාදමූලං අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා න සමනුපස්‌සෙය්‍යාථ. තත්‍ර තුම්‌හෙ, ආවුසො, තස්‌සෙව පාපකස්‌ස විවාදමූලස්‌ස ආයතිං අනවස්‌සවාය පටිපජ්‌ජෙය්‍යාථ. එවමෙතස්‌ස පාපකස්‌ස විවාදමූලස්‌ස පහානං හොති. එවමෙතස්‌ස පාපකස්‌ස විවාදමූලස්‌ස ආයතිං අනවස්‌සවො හොති.

    325. Cha vivādamūlāni. Idhāvuso, bhikkhu kodhano hoti upanāhī. Yo so, āvuso, bhikkhu kodhano hoti upanāhī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso, saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī 108 hoti. Yo so, āvuso, bhikkhu satthari agāravo viharati appatisso, dhamme agāravo viharati appatisso, saṅghe agāravo viharati appatisso, sikkhāya na paripūrakārī, so saṅghe vivādaṃ janeti. Yo hoti vivādo bahujanaahitāya bahujanaasukhāya anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpaṃ ce tumhe, āvuso, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha. Tatra tumhe, āvuso, tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpaṃ ce tumhe, āvuso, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha. Tatra tumhe, āvuso, tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු මක්‌ඛී හොති පළාසී…පෙ.… ඉස්‌සුකී හොති මච්‌ඡරී…පෙ.… සඨො හොති මායාවී… පාපිච්‌ඡො හොති මිච්‌ඡාදිට්‌ඨී… සන්‌දිට්‌ඨිපරාමාසී හොති ආධානග්‌ගාහී දුප්‌පටිනිස්‌සග්‌ගී…පෙ.… යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු සන්‌දිට්‌ඨිපරාමාසී හොති ආධානග්‌ගාහී දුප්‌පටිනිස්‌සග්‌ගී, සො සත්‌ථරිපි අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, ධම්‌මෙපි අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, සඞ්‌ඝෙපි අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, සික්‌ඛායපි න පරිපූරකාරී හොති. යො සො, ආවුසො, භික්‌ඛු සත්‌ථරි අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, ධම්‌මෙ අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො, සඞ්‌ඝෙ අගාරවො විහරති අප්‌පතිස්‌සො , සික්‌ඛාය න පරිපූරකාරී, සො සඞ්‌ඝෙ විවාදං ජනෙති. යො හොති විවාදො බහුජනඅහිතාය බහුජනඅසුඛාය අනත්‌ථාය අහිතාය දුක්‌ඛාය දෙවමනුස්‌සානං. එවරූපං චෙ තුම්‌හෙ, ආවුසො, විවාදමූලං අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා සමනුපස්‌සෙය්‍යාථ. තත්‍ර තුම්‌හෙ, ආවුසො, තස්‌සෙව පාපකස්‌ස විවාදමූලස්‌ස පහානාය වායමෙය්‍යාථ. එවරූපං චෙ තුම්‌හෙ, ආවුසො, විවාදමූලං අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා න සමනුපස්‌සෙය්‍යාථ. තත්‍ර තුම්‌හෙ, ආවුසො, තස්‌සෙව පාපකස්‌ස විවාදමූලස්‌ස ආයතිං අනවස්‌සවාය පටිපජ්‌ජෙය්‍යාථ. එවමෙතස්‌ස පාපකස්‌ස විවාදමූලස්‌ස පහානං හොති. එවමෙතස්‌ස පාපකස්‌ස විවාදමූලස්‌ස ආයතිං අනවස්‌සවො හොති.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu makkhī hoti paḷāsī…pe… issukī hoti maccharī…pe… saṭho hoti māyāvī… pāpiccho hoti micchādiṭṭhī… sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī…pe… yo so, āvuso, bhikkhu sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī, so sattharipi agāravo viharati appatisso, dhammepi agāravo viharati appatisso, saṅghepi agāravo viharati appatisso, sikkhāyapi na paripūrakārī hoti. Yo so, āvuso, bhikkhu satthari agāravo viharati appatisso, dhamme agāravo viharati appatisso, saṅghe agāravo viharati appatisso , sikkhāya na paripūrakārī, so saṅghe vivādaṃ janeti. Yo hoti vivādo bahujanaahitāya bahujanaasukhāya anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānaṃ. Evarūpaṃ ce tumhe, āvuso, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā samanupasseyyātha. Tatra tumhe, āvuso, tasseva pāpakassa vivādamūlassa pahānāya vāyameyyātha. Evarūpaṃ ce tumhe, āvuso, vivādamūlaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā na samanupasseyyātha. Tatra tumhe, āvuso, tasseva pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavāya paṭipajjeyyātha. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa pahānaṃ hoti. Evametassa pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti.

    ‘‘ඡ ධාතුයො – පථවීධාතු, ආපොධාතු, තෙජොධාතු, වායොධාතු, ආකාසධාතු, විඤ්‌ඤාණධාතු.

    ‘‘Cha dhātuyo – pathavīdhātu, āpodhātu, tejodhātu, vāyodhātu, ākāsadhātu, viññāṇadhātu.

    326. ‘‘ඡ නිස්‌සරණියා ධාතුයො. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු එවං වදෙය්‍ය – ‘මෙත්‌තා හි ඛො මෙ චෙතොවිමුත්‌ති භාවිතා බහුලීකතා යානීකතා වත්‌ථුකතා අනුට්‌ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්‌ධා, අථ ච පන මෙ බ්‍යාපාදො චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨතී’ති. සො ‘මා හෙවං’, තිස්‌ස වචනීයො, ‘මායස්‌මා එවං අවච, මා භගවන්‌තං අබ්‌භාචික්‌ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්‌භක්‌ඛානං, න හි භගවා එවං වදෙය්‍ය. අට්‌ඨානමෙතං, ආවුසො, අනවකාසො, යං මෙත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා භාවිතාය බහුලීකතාය යානීකතාය වත්‌ථුකතාය අනුට්‌ඨිතාය පරිචිතාය සුසමාරද්‌ධාය. අථ ච පනස්‌ස බ්‍යාපාදො චිත්‌තං පරියාදාය ඨස්‌සති, නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. නිස්‌සරණං හෙතං, ආවුසො, බ්‍යාපාදස්‌ස, යදිදං මෙත්‌තා චෙතොවිමුත්‌තී’ති.

    326. ‘‘Cha nissaraṇiyā dhātuyo. Idhāvuso, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘mettā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, atha ca pana me byāpādo cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’ti. So ‘mā hevaṃ’, tissa vacanīyo, ‘māyasmā evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso, yaṃ mettāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya. Atha ca panassa byāpādo cittaṃ pariyādāya ṭhassati, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Nissaraṇaṃ hetaṃ, āvuso, byāpādassa, yadidaṃ mettā cetovimuttī’ti.

    ‘‘ඉධ පනාවුසො, භික්‌ඛු එවං වදෙය්‍ය – ‘කරුණා හි ඛො මෙ චෙතොවිමුත්‌ති භාවිතා බහුලීකතා යානීකතා වත්‌ථුකතා අනුට්‌ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්‌ධා. අථ ච පන මෙ විහෙසා චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨතී’ති, සො ‘මා හෙවං’ තිස්‌ස වචනීයො ‘මායස්‌මා එවං අවච, මා භගවන්‌තං අබ්‌භාචික්‌ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්‌භක්‌ඛානං, න හි භගවා එවං වදෙය්‍ය. අට්‌ඨානමෙතං ආවුසො, අනවකාසො, යං කරුණාය චෙතොවිමුත්‌තියා භාවිතාය බහුලීකතාය යානීකතාය වත්‌ථුකතාය අනුට්‌ඨිතාය පරිචිතාය සුසමාරද්‌ධාය, අථ ච පනස්‌ස විහෙසා චිත්‌තං පරියාදාය ඨස්‌සති, නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. නිස්‌සරණං හෙතං, ආවුසො, විහෙසාය, යදිදං කරුණා චෙතොවිමුත්‌තී’ති.

    ‘‘Idha panāvuso, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘karuṇā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā. Atha ca pana me vihesā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’ti, so ‘mā hevaṃ’ tissa vacanīyo ‘māyasmā evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Aṭṭhānametaṃ āvuso, anavakāso, yaṃ karuṇāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya, atha ca panassa vihesā cittaṃ pariyādāya ṭhassati, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Nissaraṇaṃ hetaṃ, āvuso, vihesāya, yadidaṃ karuṇā cetovimuttī’ti.

    ‘‘ඉධ පනාවුසො, භික්‌ඛු එවං වදෙය්‍ය – ‘මුදිතා හි ඛො මෙ චෙතොවිමුත්‌ති භාවිතා බහුලීකතා යානීකතා වත්‌ථුකතා අනුට්‌ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්‌ධා. අථ ච පන මෙ අරති චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨතී’ති, සො ‘මා හෙවං’ තිස්‌ස වචනීයො ‘‘මායස්‌මා එවං අවච, මා භගවන්‌තං අබ්‌භාචික්‌ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්‌භක්‌ඛානං, න හි භගවා එවං වදෙය්‍ය. අට්‌ඨානමෙතං, ආවුසො, අනවකාසො, යං මුදිතාය චෙතොවිමුත්‌තියා භාවිතාය බහුලීකතාය යානීකතාය වත්‌ථුකතාය අනුට්‌ඨිතාය පරිචිතාය සුසමාරද්‌ධාය, අථ ච පනස්‌ස අරති චිත්‌තං පරියාදාය ඨස්‌සති, නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. නිස්‌සරණං හෙතං, ආවුසො, අරතියා, යදිදං මුදිතා චෙතොවිමුත්‌තී’ති.

    ‘‘Idha panāvuso, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘muditā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā. Atha ca pana me arati cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’ti, so ‘mā hevaṃ’ tissa vacanīyo ‘‘māyasmā evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso, yaṃ muditāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya, atha ca panassa arati cittaṃ pariyādāya ṭhassati, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Nissaraṇaṃ hetaṃ, āvuso, aratiyā, yadidaṃ muditā cetovimuttī’ti.

    ‘‘ඉධ පනාවුසො, භික්‌ඛු එවං වදෙය්‍ය – ‘උපෙක්‌ඛා හි ඛො මෙ චෙතොවිමුත්‌ති භාවිතා බහුලීකතා යානීකතා වත්‌ථුකතා අනුට්‌ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්‌ධා. අථ ච පන මෙ රාගො චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨතී’ති. සො ‘මා හෙවං’ තිස්‌ස වචනීයො ‘මායස්‌මා එවං අවච, මා භගවන්‌තං අබ්‌භාචික්‌ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්‌භක්‌ඛානං, න හි භගවා එවං වදෙය්‍ය. අට්‌ඨානමෙතං, ආවුසො, අනවකාසො, යං උපෙක්‌ඛාය චෙතොවිමුත්‌තියා භාවිතාය බහුලීකතාය යානීකතාය වත්‌ථුකතාය අනුට්‌ඨිතාය පරිචිතාය සුසමාරද්‌ධාය, අථ ච පනස්‌ස රාගො චිත්‌තං පරියාදාය ඨස්‌සති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. නිස්‌සරණං හෙතං, ආවුසො, රාගස්‌ස, යදිදං උපෙක්‌ඛා චෙතොවිමුත්‌තී’ති.

    ‘‘Idha panāvuso, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘upekkhā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā. Atha ca pana me rāgo cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’ti. So ‘mā hevaṃ’ tissa vacanīyo ‘māyasmā evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso, yaṃ upekkhāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya, atha ca panassa rāgo cittaṃ pariyādāya ṭhassati netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Nissaraṇaṃ hetaṃ, āvuso, rāgassa, yadidaṃ upekkhā cetovimuttī’ti.

    ‘‘ඉධ පනාවුසො, භික්‌ඛු එවං වදෙය්‍ය – ‘අනිමිත්‌තා හි ඛො මෙ චෙතොවිමුත්‌ති භාවිතා බහුලීකතා යානීකතා වත්‌ථුකතා අනුට්‌ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්‌ධා. අථ ච පන මෙ නිමිත්‌තානුසාරි විඤ්‌ඤාණං හොතී’ති. සො ‘මා හෙවං’ තිස්‌ස වචනීයො ‘මායස්‌මා එවං අවච, මා භගවන්‌තං අබ්‌භාචික්‌ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්‌භක්‌ඛානං, න හි භගවා එවං වදෙය්‍ය. අට්‌ඨානමෙතං, ආවුසො, අනවකාසො, යං අනිමිත්‌තාය චෙතොවිමුත්‌තියා භාවිතාය බහුලීකතාය යානීකතාය වත්‌ථුකතාය අනුට්‌ඨිතාය පරිචිතාය සුසමාරද්‌ධාය, අථ ච පනස්‌ස නිමිත්‌තානුසාරි විඤ්‌ඤාණං භවිස්‌සති, නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. නිස්‌සරණං හෙතං, ආවුසො, සබ්‌බනිමිත්‌තානං, යදිදං අනිමිත්‌තා චෙතොවිමුත්‌තී’ති.

    ‘‘Idha panāvuso, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘animittā hi kho me cetovimutti bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā. Atha ca pana me nimittānusāri viññāṇaṃ hotī’ti. So ‘mā hevaṃ’ tissa vacanīyo ‘māyasmā evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso, yaṃ animittāya cetovimuttiyā bhāvitāya bahulīkatāya yānīkatāya vatthukatāya anuṭṭhitāya paricitāya susamāraddhāya, atha ca panassa nimittānusāri viññāṇaṃ bhavissati, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Nissaraṇaṃ hetaṃ, āvuso, sabbanimittānaṃ, yadidaṃ animittā cetovimuttī’ti.

    ‘‘ඉධ පනාවුසො, භික්‌ඛු එවං වදෙය්‍ය – ‘අස්‌මීති ඛො මෙ විගතං 109, අයමහමස්‌මීති න සමනුපස්‌සාමි, අථ ච පන මෙ විචිකිච්‌ඡාකථඞ්‌කථාසල්‌ලං චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨතී’ති. සො ‘මා හෙවං’ තිස්‌ස වචනීයො ‘මායස්‌මා එවං අවච, මා භගවන්‌තං අබ්‌භාචික්‌ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්‌භක්‌ඛානං, න හි භගවා එවං වදෙය්‍ය. අට්‌ඨානමෙතං, ආවුසො, අනවකාසො, යං අස්‌මීති විගතෙ 110 අයමහමස්‌මීති අසමනුපස්‌සතො, අථ ච පනස්‌ස විචිකිච්‌ඡාකථඞ්‌කථාසල්‌ලං චිත්‌තං පරියාදාය ඨස්‌සති, නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. නිස්‌සරණං හෙතං, ආවුසො, විචිකිච්‌ඡාකථඞ්‌කථාසල්‌ලස්‌ස, යදිදං අස්‌මිමානසමුග්‌ඝාතො’ති.

    ‘‘Idha panāvuso, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘asmīti kho me vigataṃ 111, ayamahamasmīti na samanupassāmi, atha ca pana me vicikicchākathaṅkathāsallaṃ cittaṃ pariyādāya tiṭṭhatī’ti. So ‘mā hevaṃ’ tissa vacanīyo ‘māyasmā evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi, na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ, na hi bhagavā evaṃ vadeyya. Aṭṭhānametaṃ, āvuso, anavakāso, yaṃ asmīti vigate 112 ayamahamasmīti asamanupassato, atha ca panassa vicikicchākathaṅkathāsallaṃ cittaṃ pariyādāya ṭhassati, netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Nissaraṇaṃ hetaṃ, āvuso, vicikicchākathaṅkathāsallassa, yadidaṃ asmimānasamugghāto’ti.

    327. ‘‘ඡ අනුත්‌තරියානි – දස්‌සනානුත්‌තරියං, සවනානුත්‌තරියං, ලාභානුත්‌තරියං, සික්‌ඛානුත්‌තරියං, පාරිචරියානුත්‌තරියං, අනුස්‌සතානුත්‌තරියං.

    327. ‘‘Cha anuttariyāni – dassanānuttariyaṃ, savanānuttariyaṃ, lābhānuttariyaṃ, sikkhānuttariyaṃ, pāricariyānuttariyaṃ, anussatānuttariyaṃ.

    ‘‘ඡ අනුස්‌සතිට්‌ඨානානි – බුද්‌ධානුස්‌සති, ධම්‌මානුස්‌සති, සඞ්‌ඝානුස්‌සති, සීලානුස්‌සති, චාගානුස්‌සති, දෙවතානුස්‌සති.

    ‘‘Cha anussatiṭṭhānāni – buddhānussati, dhammānussati, saṅghānussati, sīlānussati, cāgānussati, devatānussati.

    328. ‘‘ඡ සතතවිහාරා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා නෙව සුමනො හොති න දුම්‌මනො, උපෙක්‌ඛකො 113 විහරති සතො සම්‌පජානො. සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය නෙව සුමනො හොති න දුම්‌මනො, උපෙක්‌ඛකො විහරති සතො සම්‌පජානො.

    328. ‘‘Cha satatavihārā. Idhāvuso, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano, upekkhako 114 viharati sato sampajāno. Sotena saddaṃ sutvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno.

    329. ‘‘ඡළාභිජාතියො. ඉධාවුසො, එකච්‌චො කණ්‌හාභිජාතිකො සමානො කණ්‌හං ධම්‌මං අභිජායති. ඉධ පනාවුසො, එකච්‌චො කණ්‌හාභිජාතිකො සමානො සුක්‌කං ධම්‌මං අභිජායති. ඉධ පනාවුසො, එකච්‌චො කණ්‌හාභිජාතිකො සමානො අකණ්‌හං අසුක්‌කං නිබ්‌බානං අභිජායති. ඉධ පනාවුසො, එකච්‌චො සුක්‌කාභිජාතිකො සමානො සුක්‌කං ධම්‌මං අභිජායති. ඉධ පනාවුසො, එකච්‌චො සුක්‌කාභිජාතිකො සමානො කණ්‌හං ධම්‌මං අභිජායති. ඉධ පනාවුසො, එකච්‌චො සුක්‌කාභිජාතිකො සමානො අකණ්‌හං අසුක්‌කං නිබ්‌බානං අභිජායති.

    329.‘‘Chaḷābhijātiyo. Idhāvuso, ekacco kaṇhābhijātiko samāno kaṇhaṃ dhammaṃ abhijāyati. Idha panāvuso, ekacco kaṇhābhijātiko samāno sukkaṃ dhammaṃ abhijāyati. Idha panāvuso, ekacco kaṇhābhijātiko samāno akaṇhaṃ asukkaṃ nibbānaṃ abhijāyati. Idha panāvuso, ekacco sukkābhijātiko samāno sukkaṃ dhammaṃ abhijāyati. Idha panāvuso, ekacco sukkābhijātiko samāno kaṇhaṃ dhammaṃ abhijāyati. Idha panāvuso, ekacco sukkābhijātiko samāno akaṇhaṃ asukkaṃ nibbānaṃ abhijāyati.

    ‘‘ඡ නිබ්‌බෙධභාගියා සඤ්‌ඤා 115 – අනිච්‌චසඤ්‌ඤා අනිච්‌චෙ, දුක්‌ඛසඤ්‌ඤා දුක්‌ඛෙ, අනත්‌තසඤ්‌ඤා, පහානසඤ්‌ඤා, විරාගසඤ්‌ඤා, නිරොධසඤ්‌ඤා.

    ‘‘Cha nibbedhabhāgiyā saññā 116 – aniccasaññā anicce, dukkhasaññā dukkhe, anattasaññā, pahānasaññā, virāgasaññā, nirodhasaññā.

    ‘‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන ඡ ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා; තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.

    ‘‘Ime kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cha dhammā sammadakkhātā; tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    සත්‌තකං

    Sattakaṃ

    330. ‘‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සත්‌ත ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා; තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ සත්‌ත?

    330. ‘‘Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena satta dhammā sammadakkhātā; tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame satta?

    ‘‘සත්‌ත අරියධනානි – සද්‌ධාධනං, සීලධනං, හිරිධනං, ඔත්‌තප්‌පධනං, සුතධනං, චාගධනං, පඤ්‌ඤාධනං.

    ‘‘Satta ariyadhanāni – saddhādhanaṃ, sīladhanaṃ, hiridhanaṃ, ottappadhanaṃ, sutadhanaṃ, cāgadhanaṃ, paññādhanaṃ.

    ‘‘සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගා – සතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො, ධම්‌මවිචයසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො , වීරියසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො, පීතිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො, පස්‌සද්‌ධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො, සමාධිසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො, උපෙක්‌ඛාසම්‌බොජ්‌ඣඞ්‌ගො.

    ‘‘Satta bojjhaṅgā – satisambojjhaṅgo, dhammavicayasambojjhaṅgo , vīriyasambojjhaṅgo, pītisambojjhaṅgo, passaddhisambojjhaṅgo, samādhisambojjhaṅgo, upekkhāsambojjhaṅgo.

    ‘‘සත්‌ත සමාධිපරික්‌ඛාරා – සම්‌මාදිට්‌ඨි, සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො, සම්‌මාවාචා, සම්‌මාකම්‌මන්‌තො, සම්‌මාආජීවො, සම්‌මාවායාමො, සම්‌මාසති.

    ‘‘Satta samādhiparikkhārā – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati.

    ‘‘සත්‌ත අසද්‌ධම්‌මා – ඉධාවුසො, භික්‌ඛු අස්‌සද්‌ධො හොති, අහිරිකො හොති, අනොත්‌තප්‌පී හොති, අප්‌පස්‌සුතො හොති, කුසීතො හොති, මුට්‌ඨස්‌සති හොති, දුප්‌පඤ්‌ඤො හොති.

    ‘‘Satta asaddhammā – idhāvuso, bhikkhu assaddho hoti, ahiriko hoti, anottappī hoti, appassuto hoti, kusīto hoti, muṭṭhassati hoti, duppañño hoti.

    ‘‘සත්‌ත සද්‌ධම්‌මා – ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සද්‌ධො හොති, හිරිමා හොති, ඔත්‌තප්‌පී හොති, බහුස්‌සුතො හොති, ආරද්‌ධවීරියො හොති, උපට්‌ඨිතස්‌සති හොති, පඤ්‌ඤවා හොති.

    ‘‘Satta saddhammā – idhāvuso, bhikkhu saddho hoti, hirimā hoti, ottappī hoti, bahussuto hoti, āraddhavīriyo hoti, upaṭṭhitassati hoti, paññavā hoti.

    ‘‘සත්‌ත සප්‌පුරිසධම්‌මා – ඉධාවුසො, භික්‌ඛු ධම්‌මඤ්‌ඤූ ච හොති අත්‌ථඤ්‌ඤූ ච අත්‌තඤ්‌ඤූ ච මත්‌තඤ්‌ඤූ ච කාලඤ්‌ඤූ ච පරිසඤ්‌ඤූ ච පුග්‌ගලඤ්‌ඤූ ච.

    ‘‘Satta sappurisadhammā – idhāvuso, bhikkhu dhammaññū ca hoti atthaññū ca attaññū ca mattaññū ca kālaññū ca parisaññū ca puggalaññū ca.

    331. ‘‘සත්‌ත නිද්‌දසවත්‌ථූනි. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සික්‌ඛාසමාදානෙ තිබ්‌බච්‌ඡන්‌දො හොති, ආයතිඤ්‌ච සික්‌ඛාසමාදානෙ අවිගතපෙමො. ධම්‌මනිසන්‌තියා තිබ්‌බච්‌ඡන්‌දො හොති, ආයතිඤ්‌ච ධම්‌මනිසන්‌තියා අවිගතපෙමො. ඉච්‌ඡාවිනයෙ තිබ්‌බච්‌ඡන්‌දො හොති, ආයතිඤ්‌ච ඉච්‌ඡාවිනයෙ අවිගතපෙමො. පටිසල්‌ලානෙ තිබ්‌බච්‌ඡන්‌දො හොති, ආයතිඤ්‌ච පටිසල්‌ලානෙ අවිගතපෙමො. වීරියාරම්‌භෙ තිබ්‌බච්‌ඡන්‌දො හොති, ආයතිඤ්‌ච වීරියාරම්‌භෙ අවිගතපෙමො. සතිනෙපක්‌කෙ තිබ්‌බච්‌ඡන්‌දො හොති, ආයතිඤ්‌ච සතිනෙපක්‌කෙ අවිගතපෙමො . දිට්‌ඨිපටිවෙධෙ තිබ්‌බච්‌ඡන්‌දො හොති, ආයතිඤ්‌ච දිට්‌ඨිපටිවෙධෙ අවිගතපෙමො.

    331. ‘‘Satta niddasavatthūni. Idhāvuso, bhikkhu sikkhāsamādāne tibbacchando hoti, āyatiñca sikkhāsamādāne avigatapemo. Dhammanisantiyā tibbacchando hoti, āyatiñca dhammanisantiyā avigatapemo. Icchāvinaye tibbacchando hoti, āyatiñca icchāvinaye avigatapemo. Paṭisallāne tibbacchando hoti, āyatiñca paṭisallāne avigatapemo. Vīriyārambhe tibbacchando hoti, āyatiñca vīriyārambhe avigatapemo. Satinepakke tibbacchando hoti, āyatiñca satinepakke avigatapemo . Diṭṭhipaṭivedhe tibbacchando hoti, āyatiñca diṭṭhipaṭivedhe avigatapemo.

    ‘‘සත්‌ත සඤ්‌ඤා – අනිච්‌චසඤ්‌ඤා, අනත්‌තසඤ්‌ඤා, අසුභසඤ්‌ඤා, ආදීනවසඤ්‌ඤා, පහානසඤ්‌ඤා, විරාගසඤ්‌ඤා, නිරොධසඤ්‌ඤා.

    ‘‘Satta saññā – aniccasaññā, anattasaññā, asubhasaññā, ādīnavasaññā, pahānasaññā, virāgasaññā, nirodhasaññā.

    ‘‘සත්‌ත බලානි – සද්‌ධාබලං, වීරියබලං, හිරිබලං, ඔත්‌තප්‌පබලං, සතිබලං, සමාධිබලං, පඤ්‌ඤාබලං.

    ‘‘Sattabalāni – saddhābalaṃ, vīriyabalaṃ, hiribalaṃ, ottappabalaṃ, satibalaṃ, samādhibalaṃ, paññābalaṃ.

    332. ‘‘සත්‌ත විඤ්‌ඤාණට්‌ඨිතියො. සන්‌තාවුසො, සත්‌තා නානත්‌තකායා නානත්‌තසඤ්‌ඤිනො, සෙය්‍යථාපි මනුස්‌සා එකච්‌චෙ ච දෙවා එකච්‌චෙ ච විනිපාතිකා. අයං පඨමා විඤ්‌ඤාණට්‌ඨිති.

    332. ‘‘Satta viññāṇaṭṭhitiyo. Santāvuso, sattā nānattakāyā nānattasaññino, seyyathāpi manussā ekacce ca devā ekacce ca vinipātikā. Ayaṃ paṭhamā viññāṇaṭṭhiti.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා නානත්‌තකායා එකත්‌තසඤ්‌ඤිනො සෙය්‍යථාපි දෙවා බ්‍රහ්‌මකායිකා පඨමාභිනිබ්‌බත්‌තා. අයං දුතියා විඤ්‌ඤාණට්‌ඨිති.

    ‘‘Santāvuso, sattā nānattakāyā ekattasaññino seyyathāpi devā brahmakāyikā paṭhamābhinibbattā. Ayaṃ dutiyā viññāṇaṭṭhiti.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා එකත්‌තකායා නානත්‌තසඤ්‌ඤිනො සෙය්‍යථාපි දෙවා ආභස්‌සරා. අයං තතියා විඤ්‌ඤාණට්‌ඨිති.

    ‘‘Santāvuso, sattā ekattakāyā nānattasaññino seyyathāpi devā ābhassarā. Ayaṃ tatiyā viññāṇaṭṭhiti.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා එකත්‌තකායා එකත්‌තසඤ්‌ඤිනො සෙය්‍යථාපි දෙවා සුභකිණ්‌හා. අයං චතුත්‌ථී විඤ්‌ඤාණට්‌ඨිති.

    ‘‘Santāvuso, sattā ekattakāyā ekattasaññino seyyathāpi devā subhakiṇhā. Ayaṃ catutthī viññāṇaṭṭhiti.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා පටිඝසඤ්‌ඤානං අත්‌ථඞ්‌ගමා නානත්‌තසඤ්‌ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්‌තො ආකාසො’ති ආකාසානඤ්‌චායතනූපගා. අයං පඤ්‌චමී විඤ්‌ඤාණට්‌ඨිති.

    ‘‘Santāvuso, sattā sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanūpagā. Ayaṃ pañcamī viññāṇaṭṭhiti.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනූපගා. අයං ඡට්‌ඨී විඤ්‌ඤාණට්‌ඨිති.

    ‘‘Santāvuso, sattā sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanūpagā. Ayaṃ chaṭṭhī viññāṇaṭṭhiti.

    ‘‘සන්‌තාවුසො , සත්‌තා සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනූපගා. අයං සත්‌තමී විඤ්‌ඤාණට්‌ඨිති.

    ‘‘Santāvuso , sattā sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanūpagā. Ayaṃ sattamī viññāṇaṭṭhiti.

    ‘‘සත්‌ත පුග්‌ගලා දක්‌ඛිණෙය්‍යා – උභතොභාගවිමුත්‌තො , පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තො, කායසක්‌ඛි, දිට්‌ඨිප්‌පත්‌තො, සද්‌ධාවිමුත්‌තො, ධම්‌මානුසාරී, සද්‌ධානුසාරී.

    ‘‘Satta puggalā dakkhiṇeyyā – ubhatobhāgavimutto , paññāvimutto, kāyasakkhi, diṭṭhippatto, saddhāvimutto, dhammānusārī, saddhānusārī.

    ‘‘සත්‌ත අනුසයා – කාමරාගානුසයො, පටිඝානුසයො, දිට්‌ඨානුසයො, විචිකිච්‌ඡානුසයො, මානානුසයො, භවරාගානුසයො, අවිජ්‌ජානුසයො.

    ‘‘Satta anusayā – kāmarāgānusayo, paṭighānusayo, diṭṭhānusayo, vicikicchānusayo, mānānusayo, bhavarāgānusayo, avijjānusayo.

    ‘‘සත්‌ත සඤ්‌ඤොජනානි – අනුනයසඤ්‌ඤොජනං 117, පටිඝසඤ්‌ඤොජනං, දිට්‌ඨිසඤ්‌ඤොජනං, විචිකිච්‌ඡාසඤ්‌ඤොජනං, මානසඤ්‌ඤොජනං, භවරාගසඤ්‌ඤොජනං, අවිජ්‌ජාසඤ්‌ඤොජනං.

    ‘‘Satta saññojanāni – anunayasaññojanaṃ 118, paṭighasaññojanaṃ, diṭṭhisaññojanaṃ, vicikicchāsaññojanaṃ, mānasaññojanaṃ, bhavarāgasaññojanaṃ, avijjāsaññojanaṃ.

    ‘‘සත්‌ත අධිකරණසමථා – උප්‌පන්‌නුප්‌පන්‌නානං අධිකරණානං සමථාය වූපසමාය සම්‌මුඛාවිනයො දාතබ්‌බො, සතිවිනයො දාතබ්‌බො, අමූළ්‌හවිනයො දාතබ්‌බො, පටිඤ්‌ඤාය කාරෙතබ්‌බං, යෙභුය්‍යසිකා, තස්‌සපාපියසිකා, තිණවත්‌ථාරකො.

    ‘‘Satta adhikaraṇasamathā – uppannuppannānaṃ adhikaraṇānaṃ samathāya vūpasamāya sammukhāvinayo dātabbo, sativinayo dātabbo, amūḷhavinayo dātabbo, paṭiññāya kāretabbaṃ, yebhuyyasikā, tassapāpiyasikā, tiṇavatthārako.

    ‘‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සත්‌ත ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා; තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.

    ‘‘Ime kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena satta dhammā sammadakkhātā; tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    දුතියභාණවාරො නිට්‌ඨිතො.

    Dutiyabhāṇavāro niṭṭhito.

    අට්‌ඨකං

    Aṭṭhakaṃ

    333. ‘‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන අට්‌ඨ ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා; තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ අට්‌ඨ?

    333. ‘‘Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena aṭṭha dhammā sammadakkhātā; tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame aṭṭha?

    ‘‘අට්‌ඨ මිච්‌ඡත්‌තා – මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි, මිච්‌ඡාසඞ්‌කප්‌පො, මිච්‌ඡාවාචා, මිච්‌ඡාකම්‌මන්‌තො, මිච්‌ඡාආජීවො, මිච්‌ඡාවායාමො මිච්‌ඡාසති, මිච්‌ඡාසමාධි.

    ‘‘Aṭṭha micchattā – micchādiṭṭhi, micchāsaṅkappo, micchāvācā, micchākammanto, micchāājīvo, micchāvāyāmo micchāsati, micchāsamādhi.

    ‘‘අට්‌ඨ සම්‌මත්‌තා – සම්‌මාදිට්‌ඨි, සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො, සම්‌මාවාචා, සම්‌මාකම්‌මන්‌තො, සම්‌මාආජීවො, සම්‌මාවායාමො, සම්‌මාසති, සම්‌මාසමාධි.

    ‘‘Aṭṭha sammattā – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhi.

    ‘‘අට්‌ඨ පුග්‌ගලා දක්‌ඛිණෙය්‍යා – සොතාපන්‌නො, සොතාපත්‌තිඵලසච්‌ඡිකිරියාය පටිපන්‌නො; සකදාගාමී, සකදාගාමිඵලසච්‌ඡිකිරියාය පටිපන්‌නො; අනාගාමී, අනාගාමිඵලසච්‌ඡිකිරියාය පටිපන්‌නො; අරහා, අරහත්‌තඵලසච්‌ඡිකිරියාය පටිපන්‌නො.

    ‘‘Aṭṭha puggalā dakkhiṇeyyā – sotāpanno, sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno; sakadāgāmī, sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno; anāgāmī, anāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno; arahā, arahattaphalasacchikiriyāya paṭipanno.

    334. ‘‘අට්‌ඨ කුසීතවත්‌ථූනි. ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනා කම්‌මං කාතබ්‌බං හොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘කම්‌මං ඛො මෙ කාතබ්‌බං භවිස්‌සති, කම්‌මං ඛො පන මෙ කරොන්‌තස්‌ස කායො කිලමිස්‌සති, හන්‌දාහං නිපජ්‌ජාමී’ති! සො නිපජ්‌ජති න වීරියං ආරභති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. ඉදං පඨමං කුසීතවත්‌ථු.

    334. ‘‘Aṭṭha kusītavatthūni. Idhāvuso, bhikkhunā kammaṃ kātabbaṃ hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘kammaṃ kho me kātabbaṃ bhavissati, kammaṃ kho pana me karontassa kāyo kilamissati, handāhaṃ nipajjāmī’ti! So nipajjati na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ paṭhamaṃ kusītavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනා කම්‌මං කතං හොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො කම්‌මං අකාසිං, කම්‌මං ඛො පන මෙ කරොන්‌තස්‌ස කායො කිලන්‌තො, හන්‌දාහං නිපජ්‌ජාමී’ති! සො නිපජ්‌ජති න වීරියං ආරභති…පෙ.… ඉදං දුතියං කුසීතවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā kammaṃ kataṃ hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho kammaṃ akāsiṃ, kammaṃ kho pana me karontassa kāyo kilanto, handāhaṃ nipajjāmī’ti! So nipajjati na vīriyaṃ ārabhati…pe… idaṃ dutiyaṃ kusītavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනා මග්‌ගො ගන්‌තබ්‌බො හොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘මග්‌ගො ඛො මෙ ගන්‌තබ්‌බො භවිස්‌සති, මග්‌ගං ඛො පන මෙ ගච්‌ඡන්‌තස්‌ස කායො කිලමිස්‌සති, හන්‌දාහං නිපජ්‌ජාමී’ති! සො නිපජ්‌ජති න වීරියං ආරභති… ඉදං තතියං කුසීතවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā maggo gantabbo hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘maggo kho me gantabbo bhavissati, maggaṃ kho pana me gacchantassa kāyo kilamissati, handāhaṃ nipajjāmī’ti! So nipajjati na vīriyaṃ ārabhati… idaṃ tatiyaṃ kusītavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනා මග්‌ගො ගතො හොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො මග්‌ගං අගමාසිං, මග්‌ගං ඛො පන මෙ ගච්‌ඡන්‌තස්‌ස කායො කිලන්‌තො, හන්‌දාහං නිපජ්‌ජාමී’ති! සො නිපජ්‌ජති න වීරියං ආරභති… ඉදං චතුත්‌ථං කුසීතවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā maggo gato hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho maggaṃ agamāsiṃ, maggaṃ kho pana me gacchantassa kāyo kilanto, handāhaṃ nipajjāmī’ti! So nipajjati na vīriyaṃ ārabhati… idaṃ catutthaṃ kusītavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය චරන්‌තො න ලභති ලූඛස්‌ස වා පණීතස්‌ස වා භොජනස්‌ස යාවදත්‌ථං පාරිපූරිං. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය චරන්‌තො නාලත්‌ථං ලූඛස්‌ස වා පණීතස්‌ස වා භොජනස්‌ස යාවදත්‌ථං පාරිපූරිං, තස්‌ස මෙ කායො කිලන්‌තො අකම්‌මඤ්‌ඤො, හන්‌දාහං නිපජ්‌ජාමී’ති! සො නිපජ්‌ජති න වීරියං ආරභති… ඉදං පඤ්‌චමං කුසීතවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto na labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto nālatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ, tassa me kāyo kilanto akammañño, handāhaṃ nipajjāmī’ti! So nipajjati na vīriyaṃ ārabhati… idaṃ pañcamaṃ kusītavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය චරන්‌තො ලභති ලූඛස්‌ස වා පණීතස්‌ස වා භොජනස්‌ස යාවදත්‌ථං පාරිපූරිං. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය චරන්‌තො අලත්‌ථං ලූඛස්‌ස වා පණීතස්‌ස වා භොජනස්‌ස යාවදත්‌ථං පාරිපූරිං, තස්‌ස මෙ කායො ගරුකො අකම්‌මඤ්‌ඤො, මාසාචිතං මඤ්‌ඤෙ , හන්‌දාහං නිපජ්‌ජාමී’ති! සො නිපජ්‌ජති න වීරියං ආරභති… ඉදං ඡට්‌ඨං කුසීතවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto alatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ, tassa me kāyo garuko akammañño, māsācitaṃ maññe , handāhaṃ nipajjāmī’ti! So nipajjati na vīriyaṃ ārabhati… idaṃ chaṭṭhaṃ kusītavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනො උප්‌පන්‌නො හොති අප්‌පමත්‌තකො ආබාධො. තස්‌ස එවං හොති – ‘උප්‌පන්‌නො ඛො මෙ අයං අප්‌පමත්‌තකො ආබාධො; අත්‌ථි කප්‌පො නිපජ්‌ජිතුං, හන්‌දාහං නිපජ්‌ජාමී’ති! සො නිපජ්‌ජති න වීරියං ආරභති… ඉදං සත්‌තමං කුසීතවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhuno uppanno hoti appamattako ābādho. Tassa evaṃ hoti – ‘uppanno kho me ayaṃ appamattako ābādho; atthi kappo nipajjituṃ, handāhaṃ nipajjāmī’ti! So nipajjati na vīriyaṃ ārabhati… idaṃ sattamaṃ kusītavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ගිලානා වුට්‌ඨිතො 119 හොති අචිරවුට්‌ඨිතො ගෙලඤ්‌ඤා. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ගිලානා වුට්‌ඨිතො අචිරවුට්‌ඨිතො ගෙලඤ්‌ඤා, තස්‌ස මෙ කායො දුබ්‌බලො අකම්‌මඤ්‌ඤො, හන්‌දාහං නිපජ්‌ජාමී’ති! සො නිපජ්‌ජති න වීරියං ආරභති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. ඉදං අට්‌ඨමං කුසීතවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu gilānā vuṭṭhito 120 hoti aciravuṭṭhito gelaññā. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho gilānā vuṭṭhito aciravuṭṭhito gelaññā, tassa me kāyo dubbalo akammañño, handāhaṃ nipajjāmī’ti! So nipajjati na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ aṭṭhamaṃ kusītavatthu.

    335. ‘‘අට්‌ඨ ආරම්‌භවත්‌ථූනි. ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනා කම්‌මං කාතබ්‌බං හොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘කම්‌මං ඛො මෙ කාතබ්‌බං භවිස්‌සති, කම්‌මං ඛො පන මෙ කරොන්‌තෙන න සුකරං බුද්‌ධානං සාසනං මනසි කාතුං, හන්‌දාහං වීරියං ආරභාමි අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය, අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියායා’ති! සො වීරියං ආරභති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා, අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. ඉදං පඨමං ආරම්‌භවත්‌ථු.

    335. ‘‘Aṭṭha ārambhavatthūni. Idhāvuso, bhikkhunā kammaṃ kātabbaṃ hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘kammaṃ kho me kātabbaṃ bhavissati, kammaṃ kho pana me karontena na sukaraṃ buddhānaṃ sāsanaṃ manasi kātuṃ, handāhaṃ vīriyaṃ ārabhāmi appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya, asacchikatassa sacchikiriyāyā’ti! So vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā, anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ paṭhamaṃ ārambhavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනා කම්‌මං කතං හොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො කම්‌මං අකාසිං, කම්‌මං ඛො පනාහං කරොන්‌තො නාසක්‌ඛිං බුද්‌ධානං සාසනං මනසි කාතුං, හන්‌දාහං වීරියං ආරභාමි…පෙ.… සො වීරියං ආරභති… ඉදං දුතියං ආරම්‌භවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā kammaṃ kataṃ hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho kammaṃ akāsiṃ, kammaṃ kho panāhaṃ karonto nāsakkhiṃ buddhānaṃ sāsanaṃ manasi kātuṃ, handāhaṃ vīriyaṃ ārabhāmi…pe… so vīriyaṃ ārabhati… idaṃ dutiyaṃ ārambhavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනා මග්‌ගො ගන්‌තබ්‌බො හොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘මග්‌ගො ඛො මෙ ගන්‌තබ්‌බො භවිස්‌සති, මග්‌ගං ඛො පන මෙ ගච්‌ඡන්‌තෙන න සුකරං බුද්‌ධානං සාසනං මනසි කාතුං. හන්‌දාහං වීරියං ආරභාමි…පෙ.… සො වීරියං ආරභති… ඉදං තතියං ආරම්‌භවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā maggo gantabbo hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘maggo kho me gantabbo bhavissati, maggaṃ kho pana me gacchantena na sukaraṃ buddhānaṃ sāsanaṃ manasi kātuṃ. Handāhaṃ vīriyaṃ ārabhāmi…pe… so vīriyaṃ ārabhati… idaṃ tatiyaṃ ārambhavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනා මග්‌ගො ගතො හොති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො මග්‌ගං අගමාසිං, මග්‌ගං ඛො පනාහං ගච්‌ඡන්‌තො නාසක්‌ඛිං බුද්‌ධානං සාසනං මනසි කාතුං, හන්‌දාහං වීරියං ආරභාමි…පෙ.… සො වීරියං ආරභති… ඉදං චතුත්‌ථං ආරම්‌භවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhunā maggo gato hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho maggaṃ agamāsiṃ, maggaṃ kho panāhaṃ gacchanto nāsakkhiṃ buddhānaṃ sāsanaṃ manasi kātuṃ, handāhaṃ vīriyaṃ ārabhāmi…pe… so vīriyaṃ ārabhati… idaṃ catutthaṃ ārambhavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය චරන්‌තො න ලභති ලූඛස්‌ස වා පණීතස්‌ස වා භොජනස්‌ස යාවදත්‌ථං පාරිපූරිං . තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය චරන්‌තො නාලත්‌ථං ලූඛස්‌ස වා පණීතස්‌ස වා භොජනස්‌ස යාවදත්‌ථං පාරිපූරිං, තස්‌ස මෙ කායො ලහුකො කම්‌මඤ්‌ඤො, හන්‌දාහං වීරියං ආරභාමි…පෙ.… සො වීරියං ආරභති… ඉදං පඤ්‌චමං ආරම්‌භවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto na labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ . Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto nālatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ, tassa me kāyo lahuko kammañño, handāhaṃ vīriyaṃ ārabhāmi…pe… so vīriyaṃ ārabhati… idaṃ pañcamaṃ ārambhavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය චරන්‌තො ලභති ලූඛස්‌ස වා පණීතස්‌ස වා භොජනස්‌ස යාවදත්‌ථං පාරිපූරිං. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ගාමං වා නිගමං වා පිණ්‌ඩාය චරන්‌තො අලත්‌ථං ලූඛස්‌ස වා පණීතස්‌ස වා භොජනස්‌ස යාවදත්‌ථං පාරිපූරිං, තස්‌ස මෙ කායො බලවා කම්‌මඤ්‌ඤො, හන්‌දාහං වීරියං ආරභාමි…පෙ.… සො වීරියං ආරභති… ඉදං ඡට්‌ඨං ආරම්‌භවත්‌ථු .

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto labhati lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya caranto alatthaṃ lūkhassa vā paṇītassa vā bhojanassa yāvadatthaṃ pāripūriṃ, tassa me kāyo balavā kammañño, handāhaṃ vīriyaṃ ārabhāmi…pe… so vīriyaṃ ārabhati… idaṃ chaṭṭhaṃ ārambhavatthu .

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛුනො උප්‌පන්‌නො හොති අප්‌පමත්‌තකො ආබාධො. තස්‌ස එවං හොති – ‘උප්‌පන්‌නො ඛො මෙ අයං අප්‌පමත්‌තකො ආබාධො, ඨානං ඛො පනෙතං විජ්‌ජති යං මෙ ආබාධො පවඩ්‌ඪෙය්‍ය, හන්‌දාහං වීරියං ආරභාමි…පෙ.… සො වීරියං ආරභති… ඉදං සත්‌තමං ආරම්‌භවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhuno uppanno hoti appamattako ābādho. Tassa evaṃ hoti – ‘uppanno kho me ayaṃ appamattako ābādho, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me ābādho pavaḍḍheyya, handāhaṃ vīriyaṃ ārabhāmi…pe… so vīriyaṃ ārabhati… idaṃ sattamaṃ ārambhavatthu.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ගිලානා වුට්‌ඨිතො හොති අචිරවුට්‌ඨිතො ගෙලඤ්‌ඤා. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ගිලානා වුට්‌ඨිතො අචිරවුට්‌ඨිතො ගෙලඤ්‌ඤා, ඨානං ඛො පනෙතං විජ්‌ජති යං මෙ ආබාධො පච්‌චුදාවත්‌තෙය්‍ය, හන්‌දාහං වීරියං ආරභාමි අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියායා’’ති! සො වීරියං ආරභති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. ඉදං අට්‌ඨමං ආරම්‌භවත්‌ථු.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu gilānā vuṭṭhito hoti aciravuṭṭhito gelaññā. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho gilānā vuṭṭhito aciravuṭṭhito gelaññā, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me ābādho paccudāvatteyya, handāhaṃ vīriyaṃ ārabhāmi appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāyā’’ti! So vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaṃ aṭṭhamaṃ ārambhavatthu.

    336. ‘‘අට්‌ඨ දානවත්‌ථූනි. ආසජ්‌ජ දානං දෙති, භයා දානං දෙති, ‘අදාසි මෙ’ති දානං දෙති, ‘දස්‌සති මෙ’ති දානං දෙති, ‘සාහු දාන’න්‌ති දානං දෙති, ‘අහං පචාමි, ඉමෙ න පචන්‌ති, නාරහාමි පචන්‌තො අපචන්‌තානං දානං න දාතු’න්‌ති දානං දෙති, ‘ඉදං මෙ දානං දදතො කල්‍යාණො කිත්‌තිසද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගච්‌ඡතී’ති දානං දෙති. චිත්‌තාලඞ්‌කාර-චිත්‌තපරික්‌ඛාරත්‌ථං දානං දෙති.

    336. ‘‘Aṭṭha dānavatthūni. Āsajja dānaṃ deti, bhayā dānaṃ deti, ‘adāsi me’ti dānaṃ deti, ‘dassati me’ti dānaṃ deti, ‘sāhu dāna’nti dānaṃ deti, ‘ahaṃ pacāmi, ime na pacanti, nārahāmi pacanto apacantānaṃ dānaṃ na dātu’nti dānaṃ deti, ‘idaṃ me dānaṃ dadato kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchatī’ti dānaṃ deti. Cittālaṅkāra-cittaparikkhāratthaṃ dānaṃ deti.

    337. ‘‘අට්‌ඨ දානූපපත්‌තියො. ඉධාවුසො, එකච්‌චො දානං දෙති සමණස්‌ස වා බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස වා අන්‌නං පානං වත්‌ථං යානං මාලාගන්‌ධවිලෙපනං සෙය්‍යාවසථපදීපෙය්‍යං. සො යං දෙති තං පච්‌චාසීසති 121. සො පස්‌සති ඛත්‌තියමහාසාලං වා බ්‍රාහ්‌මණමහාසාලං වා ගහපතිමහාසාලං වා පඤ්‌චහි කාමගුණෙහි සමප්‌පිතං සමඞ්‌ගීභූතං පරිචාරයමානං. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහො වතාහං කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා ඛත්‌තියමහාසාලානං වා බ්‍රාහ්‌මණමහාසාලානං වා ගහපතිමහාසාලානං වා සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජෙය්‍ය’න්‌ති! සො තං චිත්‌තං දහති, තං චිත්‌තං අධිට්‌ඨාති, තං චිත්‌තං භාවෙති, තස්‌ස තං චිත්‌තං හීනෙ විමුත්‌තං උත්‌තරි අභාවිතං තත්‍රූපපත්‌තියා සංවත්‌තති . තඤ්‌ච ඛො සීලවතො වදාමි නො දුස්‌සීලස්‌ස. ඉජ්‌ඣතාවුසො, සීලවතො චෙතොපණිධි විසුද්‌ධත්‌තා.

    337. ‘‘Aṭṭha dānūpapattiyo. Idhāvuso, ekacco dānaṃ deti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. So yaṃ deti taṃ paccāsīsati 122. So passati khattiyamahāsālaṃ vā brāhmaṇamahāsālaṃ vā gahapatimahāsālaṃ vā pañcahi kāmaguṇehi samappitaṃ samaṅgībhūtaṃ paricārayamānaṃ. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā khattiyamahāsālānaṃ vā brāhmaṇamahāsālānaṃ vā gahapatimahāsālānaṃ vā sahabyataṃ upapajjeyya’nti! So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti, tassa taṃ cittaṃ hīne vimuttaṃ uttari abhāvitaṃ tatrūpapattiyā saṃvattati . Tañca kho sīlavato vadāmi no dussīlassa. Ijjhatāvuso, sīlavato cetopaṇidhi visuddhattā.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, ඉධෙකච්‌චො දානං දෙති සමණස්‌ස වා බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස වා අන්‌නං පානං…පෙ.… සෙය්‍යාවසථපදීපෙය්‍යං. සො යං දෙති තං පච්‌චාසීසති. තස්‌ස සුතං හොති – ‘චාතුමහාරාජිකා 123 දෙවා දීඝායුකා වණ්‌ණවන්‌තො සුඛබහුලා’’ති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහො වතාහං කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා චාතුමහාරාජිකානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජෙය්‍ය’’න්‌ති! සො තං චිත්‌තං දහති, තං චිත්‌තං අධිට්‌ඨාති, තං චිත්‌තං භාවෙති, තස්‌ස තං චිත්‌තං හීනෙ විමුත්‌තං උත්‌තරි අභාවිතං තත්‍රූපපත්‌තියා සංවත්‌තති. තඤ්‌ච ඛො සීලවතො වදාමි නො දුස්‌සීලස්‌ස. ඉජ්‌ඣතාවුසො, සීලවතො චෙතොපණිධි විසුද්‌ධත්‌තා.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, idhekacco dānaṃ deti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ…pe… seyyāvasathapadīpeyyaṃ. So yaṃ deti taṃ paccāsīsati. Tassa sutaṃ hoti – ‘cātumahārājikā 124 devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulā’’ti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’’nti! So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti, tassa taṃ cittaṃ hīne vimuttaṃ uttari abhāvitaṃ tatrūpapattiyā saṃvattati. Tañca kho sīlavato vadāmi no dussīlassa. Ijjhatāvuso, sīlavato cetopaṇidhi visuddhattā.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, ඉධෙකච්‌චො දානං දෙති සමණස්‌ස වා බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස වා අන්‌නං පානං…පෙ.… සෙය්‍යාවසථපදීපෙය්‍යං. සො යං දෙති තං පච්‌චාසීසති. තස්‌ස සුතං හොති – ‘තාවතිංසා දෙවා…පෙ.… යාමා දෙවා…පෙ.… තුසිතා දෙවා …පෙ.… නිම්‌මානරතී දෙවා…පෙ.… පරනිම්‌මිතවසවත්‌තී දෙවා දීඝායුකා වණ්‌ණවන්‌තො සුඛබහුලා’ති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහො වතාහං කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා පරනිම්‌මිතවසවත්‌තීනං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජෙය්‍ය’’න්‌ති! සො තං චිත්‌තං දහති, තං චිත්‌තං අධිට්‌ඨාති, තං චිත්‌තං භාවෙති, තස්‌ස තං චිත්‌තං හීනෙ විමුත්‌තං උත්‌තරි අභාවිතං තත්‍රූපපත්‌තියා සංවත්‌තති. තඤ්‌ච ඛො සීලවතො වදාමි නො දුස්‌සීලස්‌ස. ඉජ්‌ඣතාවුසො, සීලවතො චෙතොපණිධි විසුද්‌ධත්‌තා.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, idhekacco dānaṃ deti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ…pe… seyyāvasathapadīpeyyaṃ. So yaṃ deti taṃ paccāsīsati. Tassa sutaṃ hoti – ‘tāvatiṃsā devā…pe… yāmā devā…pe… tusitā devā …pe… nimmānaratī devā…pe… paranimmitavasavattī devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulā’ti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’’nti! So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti, tassa taṃ cittaṃ hīne vimuttaṃ uttari abhāvitaṃ tatrūpapattiyā saṃvattati. Tañca kho sīlavato vadāmi no dussīlassa. Ijjhatāvuso, sīlavato cetopaṇidhi visuddhattā.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, ඉධෙකච්‌චො දානං දෙති සමණස්‌ස වා බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස වා අන්‌නං පානං වත්‌ථං යානං මාලාගන්‌ධවිලෙපනං සෙය්‍යාවසථපදීපෙය්‍යං. සො යං දෙති තං පච්‌චාසීසති. තස්‌ස සුතං හොති – ‘බ්‍රහ්‌මකායිකා දෙවා දීඝායුකා වණ්‌ණවන්‌තො සුඛබහුලා’ති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහො වතාහං කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා බ්‍රහ්‌මකායිකානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්‌ජෙය්‍ය’න්‌ති! සො තං චිත්‌තං දහති, තං චිත්‌තං අධිට්‌ඨාති, තං චිත්‌තං භාවෙති, තස්‌ස තං චිත්‌තං හීනෙ විමුත්‌තං උත්‌තරි අභාවිතං තත්‍රූපපත්‌තියා සංවත්‌තති. තඤ්‌ච ඛො සීලවතො වදාමි නො දුස්‌සීලස්‌ස; වීතරාගස්‌ස නො සරාගස්‌ස. ඉජ්‌ඣතාවුසො, සීලවතො චෙතොපණිධි වීතරාගත්‌තා.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, idhekacco dānaṃ deti samaṇassa vā brāhmaṇassa vā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ. So yaṃ deti taṃ paccāsīsati. Tassa sutaṃ hoti – ‘brahmakāyikā devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulā’ti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brahmakāyikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti! So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti, tassa taṃ cittaṃ hīne vimuttaṃ uttari abhāvitaṃ tatrūpapattiyā saṃvattati. Tañca kho sīlavato vadāmi no dussīlassa; vītarāgassa no sarāgassa. Ijjhatāvuso, sīlavato cetopaṇidhi vītarāgattā.

    ‘‘අට්‌ඨ පරිසා – ඛත්‌තියපරිසා, බ්‍රාහ්‌මණපරිසා, ගහපතිපරිසා, සමණපරිසා, චාතුමහාරාජිකපරිසා, තාවතිංසපරිසා, මාරපරිසා, බ්‍රහ්‌මපරිසා .

    ‘‘Aṭṭha parisā – khattiyaparisā, brāhmaṇaparisā, gahapatiparisā, samaṇaparisā, cātumahārājikaparisā, tāvatiṃsaparisā, māraparisā, brahmaparisā .

    ‘‘අට්‌ඨ ලොකධම්‌මා – ලාභො ච, අලාභො ච, යසො ච, අයසො ච, නින්‌දා ච, පසංසා ච, සුඛඤ්‌ච, දුක්‌ඛඤ්‌ච.

    ‘‘Aṭṭha lokadhammā – lābho ca, alābho ca, yaso ca, ayaso ca, nindā ca, pasaṃsā ca, sukhañca, dukkhañca.

    338. ‘‘අට්‌ඨ අභිභායතනානි. අජ්‌ඣත්‌තං රූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති පරිත්‌තානි සුවණ්‌ණදුබ්‌බණ්‌ණානි, ‘තානි අභිභුය්‍ය ජානාමි පස්‌සාමී’ති එවංසඤ්‌ඤී හොති. ඉදං පඨමං අභිභායතනං.

    338. ‘‘Aṭṭha abhibhāyatanāni. Ajjhattaṃ rūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ paṭhamaṃ abhibhāyatanaṃ.

    ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං රූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති අප්‌පමාණානි සුවණ්‌ණදුබ්‌බණ්‌ණානි, ‘තානි අභිභුය්‍ය ජානාමි පස්‌සාමී’ති – එවංසඤ්‌ඤී හොති. ඉදං දුතියං අභිභායතනං.

    ‘‘Ajjhattaṃ rūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti – evaṃsaññī hoti. Idaṃ dutiyaṃ abhibhāyatanaṃ.

    ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති පරිත්‌තානි සුවණ්‌ණදුබ්‌බණ්‌ණානි, ‘තානි අභිභුය්‍ය ජානාමි පස්‌සාමී’ති එවංසඤ්‌ඤී හොති. ඉදං තතියං අභිභායතනං.

    ‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ tatiyaṃ abhibhāyatanaṃ.

    ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති අප්‌පමාණානි සුවණ්‌ණදුබ්‌බණ්‌ණානි, ‘තානි අභිභුය්‍ය ජානාමි පස්‌සාමී’ති එවංසඤ්‌ඤී හොති. ඉදං චතුත්‌ථං අභිභායතනං.

    ‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ catutthaṃ abhibhāyatanaṃ.

    ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති නීලානි නීලවණ්‌ණානි නීලනිදස්‌සනානි නීලනිභාසානි. සෙය්‍යථාපි නාම උමාපුප්‌ඵං නීලං නීලවණ්‌ණං නීලනිදස්‌සනං නීලනිභාසං, සෙය්‍යථා වා පන තං වත්‌ථං බාරාණසෙය්‍යකං උභතොභාගවිමට්‌ඨං නීලං නීලවණ්‌ණං නීලනිදස්‌සනං නීලනිභාසං. එවමෙව 125 අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති නීලානි නීලවණ්‌ණානි නීලනිදස්‌සනානි නීලනිභාසානි, ‘තානි අභිභුය්‍ය ජානාමි පස්‌සාමී’ති එවංසඤ්‌ඤී හොති. ඉදං පඤ්‌චමං අභිභායතනං.

    ‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni nīlanibhāsāni. Seyyathāpi nāma umāpupphaṃ nīlaṃ nīlavaṇṇaṃ nīlanidassanaṃ nīlanibhāsaṃ, seyyathā vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ nīlaṃ nīlavaṇṇaṃ nīlanidassanaṃ nīlanibhāsaṃ. Evameva 126 ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni nīlanibhāsāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ pañcamaṃ abhibhāyatanaṃ.

    ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති පීතානි පීතවණ්‌ණානි පීතනිදස්‌සනානි පීතනිභාසානි. සෙය්‍යථාපි නාම කණිකාරපුප්‌ඵං 127 පීතං පීතවණ්‌ණං පීතනිදස්‌සනං පීතනිභාසං, සෙය්‍යථා වා පන තං වත්‌ථං බාරාණසෙය්‍යකං උභතොභාගවිමට්‌ඨං පීතං පීතවණ්‌ණං පීතනිදස්‌සනං පීතනිභාසං. එවමෙව අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති පීතානි පීතවණ්‌ණානි පීතනිදස්‌සනානි පීතනිභාසානි, ‘තානි අභිභුය්‍ය ජානාමි පස්‌සාමී’ති එවංසඤ්‌ඤී හොති. ඉදං ඡට්‌ඨං අභිභායතනං.

    ‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni. Seyyathāpi nāma kaṇikārapupphaṃ 128 pītaṃ pītavaṇṇaṃ pītanidassanaṃ pītanibhāsaṃ, seyyathā vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ pītaṃ pītavaṇṇaṃ pītanidassanaṃ pītanibhāsaṃ. Evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ chaṭṭhaṃ abhibhāyatanaṃ.

    ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති ලොහිතකානි ලොහිතකවණ්‌ණානි ලොහිතකනිදස්‌සනානි ලොහිතකනිභාසානි. සෙය්‍යථාපි නාම බන්‌ධුජීවකපුප්‌ඵං ලොහිතකං ලොහිතකවණ්‌ණං ලොහිතකනිදස්‌සනං ලොහිතකනිභාසං, සෙය්‍යථා වා පන තං වත්‌ථං බාරාණසෙය්‍යකං උභතොභාගවිමට්‌ඨං ලොහිතකං ලොහිතකවණ්‌ණං ලොහිතකනිදස්‌සනං ලොහිතකනිභාසං. එවමෙව අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති ලොහිතකානි ලොහිතකවණ්‌ණානි ලොහිතකනිදස්‌සනානි ලොහිතකනිභාසානි, ‘තානි අභිභුය්‍ය ජානාමි පස්‌සාමී’ති එවංසඤ්‌ඤී හොති. ඉදං සත්‌තමං අභිභායතනං.

    ‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni. Seyyathāpi nāma bandhujīvakapupphaṃ lohitakaṃ lohitakavaṇṇaṃ lohitakanidassanaṃ lohitakanibhāsaṃ, seyyathā vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ lohitakaṃ lohitakavaṇṇaṃ lohitakanidassanaṃ lohitakanibhāsaṃ. Evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni, ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ sattamaṃ abhibhāyatanaṃ.

    ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති ඔදාතානි ඔදාතවණ්‌ණානි ඔදාතනිදස්‌සනානි ඔදාතනිභාසානි. සෙය්‍යථාපි නාම ඔසධිතාරකා ඔදාතා ඔදාතවණ්‌ණා ඔදාතනිදස්‌සනා ඔදාතනිභාසා, සෙය්‍යථා වා පන තං වත්‌ථං බාරාණසෙය්‍යකං උභතොභාගවිමට්‌ඨං ඔදාතං ඔදාතවණ්‌ණං ඔදාතනිදස්‌සනං ඔදාතනිභාසං. එවමෙව අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී එකො බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති ඔදාතානි ඔදාතවණ්‌ණානි ඔදාතනිදස්‌සනානි ඔදාතනිභාසානි , ‘තානි අභිභුය්‍ය ජානාමි පස්‌සාමී’ති එවංසඤ්‌ඤී හොති. ඉදං අට්‌ඨමං අභිභායතනං.

    ‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni. Seyyathāpi nāma osadhitārakā odātā odātavaṇṇā odātanidassanā odātanibhāsā, seyyathā vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ odātaṃ odātavaṇṇaṃ odātanidassanaṃ odātanibhāsaṃ. Evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni , ‘tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ aṭṭhamaṃ abhibhāyatanaṃ.

    339. ‘‘අට්‌ඨ විමොක්‌ඛා. රූපී රූපානි පස්‌සති. අයං පඨමො විමොක්‌ඛො.

    339. ‘‘Aṭṭha vimokkhā. Rūpī rūpāni passati. Ayaṃ paṭhamo vimokkho.

    ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං අරූපසඤ්‌ඤී බහිද්‌ධා රූපානි පස්‌සති. අයං දුතියො විමොක්‌ඛො.

    ‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati. Ayaṃ dutiyo vimokkho.

    ‘‘සුභන්‌තෙව අධිමුත්‌තො හොති. අයං තතියො විමොක්‌ඛො.

    ‘‘Subhanteva adhimutto hoti. Ayaṃ tatiyo vimokkho.

    ‘‘සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා පටිඝසඤ්‌ඤානං අත්‌ථඞ්‌ගමා නානත්‌තසඤ්‌ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්‌තො ආකාසො’ති ආකාසානඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං චතුත්‌ථො විමොක්‌ඛො.

    ‘‘Sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ catuttho vimokkho.

    ‘‘සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං පඤ්‌චමො විමොක්‌ඛො.

    ‘‘Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ pañcamo vimokkho.

    ‘‘සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං ඡට්‌ඨො විමොක්‌ඛො.

    ‘‘Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ chaṭṭho vimokkho.

    ‘‘සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං සත්‌තමො විමොක්‌ඛො.

    ‘‘Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ sattamo vimokkho.

    ‘‘සබ්‌බසො නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම සඤ්‌ඤාවෙදයිත නිරොධං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං අට්‌ඨමො විමොක්‌ඛො.

    ‘‘Sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayita nirodhaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ aṭṭhamo vimokkho.

    ‘‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන අට්‌ඨ ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා; තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.

    ‘‘Ime kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena aṭṭha dhammā sammadakkhātā; tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    නවකං

    Navakaṃ

    340. ‘‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන නව ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා; තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ නව?

    340. ‘‘Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena nava dhammā sammadakkhātā; tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame nava?

    ‘‘නව ආඝාතවත්‌ථූනි. ‘අනත්‌ථං මෙ අචරී’ති ආඝාතං බන්‌ධති; ‘අනත්‌ථං මෙ චරතී’ති ආඝාතං බන්‌ධති; ‘අනත්‌ථං මෙ චරිස්‌සතී’ති ආඝාතං බන්‌ධති; ‘පියස්‌ස මෙ මනාපස්‌ස අනත්‌ථං අචරී’ති ආඝාතං බන්‌ධති…පෙ.… අනත්‌ථං චරතීති ආඝාතං බන්‌ධති…පෙ.… අනත්‌ථං චරිස්‌සතීති ආඝාතං බන්‌ධති; ‘අප්‌පියස්‌ස මෙ අමනාපස්‌ස අත්‌ථං අචරී’ති ආඝාතං බන්‌ධති…පෙ.… අත්‌ථං චරතීති ආඝාතං බන්‌ධති…පෙ.… අත්‌ථං චරිස්‌සතීති ආඝාතං බන්‌ධති.

    ‘‘Nava āghātavatthūni. ‘Anatthaṃ me acarī’ti āghātaṃ bandhati; ‘anatthaṃ me caratī’ti āghātaṃ bandhati; ‘anatthaṃ me carissatī’ti āghātaṃ bandhati; ‘piyassa me manāpassa anatthaṃ acarī’ti āghātaṃ bandhati…pe… anatthaṃ caratīti āghātaṃ bandhati…pe… anatthaṃ carissatīti āghātaṃ bandhati; ‘appiyassa me amanāpassa atthaṃ acarī’ti āghātaṃ bandhati…pe… atthaṃ caratīti āghātaṃ bandhati…pe… atthaṃ carissatīti āghātaṃ bandhati.

    ‘‘නව ආඝාතපටිවිනයා. ‘අනත්‌ථං මෙ අචරි 129, තං කුතෙත්‌ථ ලබ්‌භා’ති ආඝාතං පටිවිනෙති ; ‘අනත්‌ථං මෙ චරති, තං කුතෙත්‌ථ ලබ්‌භා’ති ආඝාතං පටිවිනෙති; ‘අනත්‌ථං මෙ චරිස්‌සති, තං කුතෙත්‌ථ ලබ්‌භා’ති ආඝාතං පටිවිනෙති; ‘පියස්‌ස මෙ මනාපස්‌ස අනත්‌ථං අචරි…පෙ.… අනත්‌ථං චරති…පෙ.… අනත්‌ථං චරිස්‌සති, තං කුතෙත්‌ථ ලබ්‌භා’ති ආඝාතං පටිවිනෙති; ‘අප්‌පියස්‌ස මෙ අමනාපස්‌ස අත්‌ථං අචරි…පෙ.… අත්‌ථං චරති…පෙ.… අත්‌ථං චරිස්‌සති, තං කුතෙත්‌ථ ලබ්‌භා’ති ආඝාතං පටිවිනෙති.

    ‘‘Nava āghātapaṭivinayā. ‘Anatthaṃ me acari 130, taṃ kutettha labbhā’ti āghātaṃ paṭivineti ; ‘anatthaṃ me carati, taṃ kutettha labbhā’ti āghātaṃ paṭivineti; ‘anatthaṃ me carissati, taṃ kutettha labbhā’ti āghātaṃ paṭivineti; ‘piyassa me manāpassa anatthaṃ acari…pe… anatthaṃ carati…pe… anatthaṃ carissati, taṃ kutettha labbhā’ti āghātaṃ paṭivineti; ‘appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari…pe… atthaṃ carati…pe… atthaṃ carissati, taṃ kutettha labbhā’ti āghātaṃ paṭivineti.

    341. ‘‘නව සත්‌තාවාසා. සන්‌තාවුසො, සත්‌තා නානත්‌තකායා නානත්‌තසඤ්‌ඤිනො, සෙය්‍යථාපි මනුස්‌සා එකච්‌චෙ ච දෙවා එකච්‌චෙ ච විනිපාතිකා. අයං පඨමො සත්‌තාවාසො.

    341. ‘‘Nava sattāvāsā. Santāvuso, sattā nānattakāyā nānattasaññino, seyyathāpi manussā ekacce ca devā ekacce ca vinipātikā. Ayaṃ paṭhamo sattāvāso.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා නානත්‌තකායා එකත්‌තසඤ්‌ඤිනො, සෙය්‍යථාපි දෙවා බ්‍රහ්‌මකායිකා පඨමාභිනිබ්‌බත්‌තා. අයං දුතියො සත්‌තාවාසො.

    ‘‘Santāvuso, sattā nānattakāyā ekattasaññino, seyyathāpi devā brahmakāyikā paṭhamābhinibbattā. Ayaṃ dutiyo sattāvāso.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා එකත්‌තකායා නානත්‌තසඤ්‌ඤිනො, සෙය්‍යථාපි දෙවා ආභස්‌සරා. අයං තතියො සත්‌තාවාසො.

    ‘‘Santāvuso, sattā ekattakāyā nānattasaññino, seyyathāpi devā ābhassarā. Ayaṃ tatiyo sattāvāso.

    ‘‘සන්‌තාවුසො , සත්‌තා එකත්‌තකායා එකත්‌තසඤ්‌ඤිනො, සෙය්‍යථාපි දෙවා සුභකිණ්‌හා. අයං චතුත්‌ථො සත්‌තාවාසො.

    ‘‘Santāvuso , sattā ekattakāyā ekattasaññino, seyyathāpi devā subhakiṇhā. Ayaṃ catuttho sattāvāso.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා අසඤ්‌ඤිනො අප්‌පටිසංවෙදිනො, සෙය්‍යථාපි දෙවා අසඤ්‌ඤසත්‌තා 131. අයං පඤ්‌චමො සත්‌තාවාසො.

    ‘‘Santāvuso, sattā asaññino appaṭisaṃvedino, seyyathāpi devā asaññasattā 132. Ayaṃ pañcamo sattāvāso.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා පටිඝසඤ්‌ඤානං අත්‌ථඞ්‌ගමා නානත්‌තසඤ්‌ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්‌තො ආකාසො’ති ආකාසානඤ්‌චායතනූපගා. අයං ඡට්‌ඨො සත්‌තාවාසො.

    ‘‘Santāvuso, sattā sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanūpagā. Ayaṃ chaṭṭho sattāvāso.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනූපගා. අයං සත්‌තමො සත්‌තාවාසො.

    ‘‘Santāvuso, sattā sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanūpagā. Ayaṃ sattamo sattāvāso.

    ‘‘සන්‌තාවුසො, සත්‌තා සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චාඤ්‌ඤායතනූපගා. අයං අට්‌ඨමො සත්‌තාවාසො.

    ‘‘Santāvuso, sattā sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcāññāyatanūpagā. Ayaṃ aṭṭhamo sattāvāso.

    ‘‘සන්‌තාවුසො , සත්‌තා සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම 133 නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනූපගා. අයං නවමො සත්‌තාවාසො.

    ‘‘Santāvuso , sattā sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma 134 nevasaññānāsaññāyatanūpagā. Ayaṃ navamo sattāvāso.

    342. ‘‘නව අක්‌ඛණා අසමයා බ්‍රහ්‌මචරියවාසාය. ඉධාවුසො , තථාගතො ච ලොකෙ උප්‌පන්‌නො හොති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච දෙසියති ඔපසමිකො පරිනිබ්‌බානිකො සම්‌බොධගාමී සුගතප්‌පවෙදිතො. අයඤ්‌ච පුග්‌ගලො නිරයං උපපන්‌නො හොති. අයං පඨමො අක්‌ඛණො අසමයො බ්‍රහ්‌මචරියවාසාය.

    342. ‘‘Nava akkhaṇā asamayā brahmacariyavāsāya. Idhāvuso , tathāgato ca loke uppanno hoti arahaṃ sammāsambuddho, dhammo ca desiyati opasamiko parinibbāniko sambodhagāmī sugatappavedito. Ayañca puggalo nirayaṃ upapanno hoti. Ayaṃ paṭhamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, තථාගතො ච ලොකෙ උප්‌පන්‌නො හොති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච දෙසියති ඔපසමිකො පරිනිබ්‌බානිකො සම්‌බොධගාමී සුගතප්‌පවෙදිතො. අයඤ්‌ච පුග්‌ගලො තිරච්‌ඡානයොනිං උපපන්‌නො හොති. අයං දුතියො අක්‌ඛණො අසමයො බ්‍රහ්‌මචරියවාසාය.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, tathāgato ca loke uppanno hoti arahaṃ sammāsambuddho, dhammo ca desiyati opasamiko parinibbāniko sambodhagāmī sugatappavedito. Ayañca puggalo tiracchānayoniṃ upapanno hoti. Ayaṃ dutiyo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.

    ‘‘පුන චපරං…පෙ.… පෙත්‌තිවිසයං උපපන්‌නො හොති. අයං තතියො අක්‌ඛණො අසමයො බ්‍රහ්‌මචරියවාසාය.

    ‘‘Puna caparaṃ…pe… pettivisayaṃ upapanno hoti. Ayaṃ tatiyo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.

    ‘‘පුන චපරං…පෙ.… අසුරකායං උපපන්‌නො හොති. අයං චතුත්‌ථො අක්‌ඛණො අසමයො බ්‍රහ්‌මචරියවාසාය.

    ‘‘Puna caparaṃ…pe… asurakāyaṃ upapanno hoti. Ayaṃ catuttho akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.

    ‘‘පුන චපරං…පෙ.… අඤ්‌ඤතරං දීඝායුකං දෙවනිකායං උපපන්‌නො හොති. අයං පඤ්‌චමො අක්‌ඛණො අසමයො බ්‍රහ්‌මචරියවාසාය.

    ‘‘Puna caparaṃ…pe… aññataraṃ dīghāyukaṃ devanikāyaṃ upapanno hoti. Ayaṃ pañcamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.

    ‘‘පුන චපරං…පෙ.… පච්‌චන්‌තිමෙසු ජනපදෙසු පච්‌චාජාතො හොති මිලක්‌ඛෙසු 135 අවිඤ්‌ඤාතාරෙසු, යත්‌ථ නත්‌ථි ගති භික්‌ඛූනං භික්‌ඛුනීනං උපාසකානං උපාසිකානං. අයං ඡට්‌ඨො අක්‌ඛණො අසමයො බ්‍රහ්‌මචරියවාසාය.

    ‘‘Puna caparaṃ…pe… paccantimesu janapadesu paccājāto hoti milakkhesu 136 aviññātāresu, yattha natthi gati bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ. Ayaṃ chaṭṭho akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.

    ‘‘පුන චපරං…පෙ.… මජ්‌ඣිමෙසු ජනපදෙසු පච්‌චාජාතො හොති. සො ච හොති මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකො විපරීතදස්‌සනො – ‘නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං, නත්‌ථි හුතං, නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං 137 කම්‌මානං ඵලං විපාකො, නත්‌ථි අයං ලොකො, නත්‌ථි පරො ලොකො, නත්‌ථි මාතා, නත්‌ථි පිතා, නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, නත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තී’ති. අයං සත්‌තමො අක්‌ඛණො අසමයො බ්‍රහ්‌මචරියවාසාය.

    ‘‘Puna caparaṃ…pe… majjhimesu janapadesu paccājāto hoti. So ca hoti micchādiṭṭhiko viparītadassano – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ 138 kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. Ayaṃ sattamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.

    ‘‘පුන චපරං…පෙ.… මජ්‌ඣිමෙසු ජනපදෙසු පච්‌චාජාතො හොති. සො ච හොති දුප්‌පඤ්‌ඤො ජළො එළමූගො, නප්‌පටිබලො සුභාසිතදුබ්‌භාසිතානමත්‌ථමඤ්‌ඤාතුං. අයං අට්‌ඨමො අක්‌ඛණො අසමයො බ්‍රහ්‌මචරියවාසාය.

    ‘‘Puna caparaṃ…pe… majjhimesu janapadesu paccājāto hoti. So ca hoti duppañño jaḷo eḷamūgo, nappaṭibalo subhāsitadubbhāsitānamatthamaññātuṃ. Ayaṃ aṭṭhamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, තථාගතො ච ලොකෙ න 139 උප්‌පන්‌නො හොති අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, ධම්‌මො ච න දෙසියති ඔපසමිකො පරිනිබ්‌බානිකො සම්‌බොධගාමී සුගතප්‌පවෙදිතො. අයඤ්‌ච පුග්‌ගලො මජ්‌ඣිමෙසු ජනපදෙසු පච්‌චාජාතො හොති, සො ච හොති පඤ්‌ඤවා අජළො අනෙළමූගො, පටිබලො සුභාසිත-දුබ්‌භාසිතානමත්‌ථමඤ්‌ඤාතුං. අයං නවමො අක්‌ඛණො අසමයො බ්‍රහ්‌මචරියවාසාය.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, tathāgato ca loke na 140 uppanno hoti arahaṃ sammāsambuddho, dhammo ca na desiyati opasamiko parinibbāniko sambodhagāmī sugatappavedito. Ayañca puggalo majjhimesu janapadesu paccājāto hoti, so ca hoti paññavā ajaḷo aneḷamūgo, paṭibalo subhāsita-dubbhāsitānamatthamaññātuṃ. Ayaṃ navamo akkhaṇo asamayo brahmacariyavāsāya.

    343. ‘‘නව අනුපුබ්‌බවිහාරා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා…පෙ.… දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. පීතියා ච විරාගා…පෙ.… තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සුඛස්‌ස ච පහානා …පෙ.… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා…පෙ.… ආකාසානඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සබ්‌බසො නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති.

    343. ‘‘Nava anupubbavihārā. Idhāvuso, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā …pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā…pe… ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati.

    344. ‘‘නව අනුපුබ්‌බනිරොධා. පඨමං ඣානං සමාපන්‌නස්‌ස කාමසඤ්‌ඤා නිරුද්‌ධා හොති. දුතියං ඣානං සමාපන්‌නස්‌ස විතක්‌කවිචාරා නිරුද්‌ධා හොන්‌ති. තතියං ඣානං සමාපන්‌නස්‌ස පීති නිරුද්‌ධා හොති. චතුත්‌ථං ඣානං සමාපන්‌නස්‌ස අස්‌සාසපස්‌සාස්‌සා නිරුද්‌ධා හොන්‌ති. ආකාසානඤ්‌චායතනං සමාපන්‌නස්‌ස රූපසඤ්‌ඤා නිරුද්‌ධා හොති. විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමාපන්‌නස්‌ස ආකාසානඤ්‌චායතනසඤ්‌ඤා නිරුද්‌ධා හොති. ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමාපන්‌නස්‌ස විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසඤ්‌ඤා නිරුද්‌ධා හොති. නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං සමාපන්‌නස්‌ස ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනසඤ්‌ඤා නිරුද්‌ධා හොති. සඤ්‌ඤාවෙදයිතනිරොධං සමාපන්‌නස්‌ස සඤ්‌ඤා ච වෙදනා ච නිරුද්‌ධා හොන්‌ති.

    344. ‘‘Nava anupubbanirodhā. Paṭhamaṃ jhānaṃ samāpannassa kāmasaññā niruddhā hoti. Dutiyaṃ jhānaṃ samāpannassa vitakkavicārā niruddhā honti. Tatiyaṃ jhānaṃ samāpannassa pīti niruddhā hoti. Catutthaṃ jhānaṃ samāpannassa assāsapassāssā niruddhā honti. Ākāsānañcāyatanaṃ samāpannassa rūpasaññā niruddhā hoti. Viññāṇañcāyatanaṃ samāpannassa ākāsānañcāyatanasaññā niruddhā hoti. Ākiñcaññāyatanaṃ samāpannassa viññāṇañcāyatanasaññā niruddhā hoti. Nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpannassa ākiñcaññāyatanasaññā niruddhā hoti. Saññāvedayitanirodhaṃ samāpannassa saññā ca vedanā ca niruddhā honti.

    ‘‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන නව ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං.

    ‘‘Ime kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena nava dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ.

    දසකං

    Dasakaṃ

    345. ‘‘අත්‌ථි ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන දස ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං…පෙ.… අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සානං. කතමෙ දස?

    345. ‘‘Atthi kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dasa dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ…pe… atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame dasa?

    ‘‘දස නාථකරණා ධම්‌මා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සීලවා හොති. පාතිමොක්‌ඛසංවරසංවුතො විහරති ආචාරගොචරසම්‌පන්‌නො, අණුමත්‌තෙසු වජ්‌ජෙසු භයදස්‌සාවී සමාදාය සික්‌ඛති සික්‌ඛාපදෙසු. යංපාවුසො, භික්‌ඛු සීලවා හොති, පාතිමොක්‌ඛසංවරසංවුතො විහරති, ආචාරගොචරසම්‌පන්‌නො, අණුමත්‌තෙසු වජ්‌ජෙසු භයදස්‌සාවී සමාදාය සික්‌ඛති සික්‌ඛාපදෙසු. අයම්‌පි ධම්‌මො නාථකරණො.

    ‘‘Dasa nāthakaraṇā dhammā. Idhāvuso, bhikkhu sīlavā hoti. Pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Yaṃpāvuso, bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati, ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු බහුස්‌සුතො හොති සුතධරො සුතසන්‌නිචයො. යෙ තෙ ධම්‌මා ආදිකල්‍යාණා මජ්‌ඣෙකල්‍යාණා පරියොසානකල්‍යාණා සාත්‌ථා සබ්‍යඤ්‌ජනා 141 කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං අභිවදන්‌ති, තථාරූපාස්‌ස ධම්‌මා බහුස්‌සුතා හොන්‌ති 142 ධාතා වචසා පරිචිතා මනසානුපෙක්‌ඛිතා දිට්‌ඨියා සුප්‌පටිවිද්‌ධා, යංපාවුසො, භික්‌ඛු බහුස්‌සුතො හොති…පෙ.… දිට්‌ඨියා සුප්‌පටිවිද්‌ධා. අයම්‌පි ධම්‌මො නාථකරණො.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā 143 kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti 144 dhātā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, yaṃpāvuso, bhikkhu bahussuto hoti…pe… diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු කල්‍යාණමිත්‌තො හොති කල්‍යාණසහායො කල්‍යාණසම්‌පවඞ්‌කො. යංපාවුසො, භික්‌ඛු කල්‍යාණමිත්‌තො හොති කල්‍යාණසහායො කල්‍යාණසම්‌පවඞ්‌කො. අයම්‌පි ධම්‌මො නාථකරණො.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. Yaṃpāvuso, bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු සුවචො හොති සොවචස්‌සකරණෙහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො ඛමො පදක්‌ඛිණග්‌ගාහී අනුසාසනිං. යංපාවුසො, භික්‌ඛු සුවචො හොති…පෙ.… පදක්‌ඛිණග්‌ගාහී අනුසාසනිං. අයම්‌පි ධම්‌මො නාථකරණො.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniṃ. Yaṃpāvuso, bhikkhu suvaco hoti…pe… padakkhiṇaggāhī anusāsaniṃ. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු යානි තානි සබ්‍රහ්‌මචාරීනං උච්‌චාවචානි කිංකරණීයානි, තත්‌ථ දක්‌ඛො හොති අනලසො තත්‍රුපායාය වීමංසාය සමන්‌නාගතො, අලං කාතුං අලං සංවිධාතුං. යංපාවුසො, භික්‌ඛු යානි තානි සබ්‍රහ්‌මචාරීනං…පෙ.… අලං සංවිධාතුං. අයම්‌පි ධම්‌මො නාථකරණො.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni kiṃkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgato, alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātuṃ. Yaṃpāvuso, bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaṃ…pe… alaṃ saṃvidhātuṃ. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ධම්‌මකාමො හොති පියසමුදාහාරො, අභිධම්‌මෙ අභිවිනයෙ උළාරපාමොජ්‌ජො 145. යංපාවුසො, භික්‌ඛු ධම්‌මකාමො හොති…පෙ.… උළාරපාමොජ්‌ජො 146. අයම්‌පි ධම්‌මො නාථකරණො.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro, abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo 147. Yaṃpāvuso, bhikkhu dhammakāmo hoti…pe… uḷārapāmojjo 148. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො , භික්‌ඛු සන්‌තුට්‌ඨො හොති ඉතරීතරෙහි චීවරපිණ්‌ඩපාතසෙනාසනගිලානප්‌පච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරෙහි . යංපාවුසො, භික්‌ඛු සන්‌තුට්‌ඨො හොති…පෙ.… පරික්‌ඛාරෙහි. අයම්‌පි ධම්‌මො නාථකරණො.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso , bhikkhu santuṭṭho hoti itarītarehi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārehi . Yaṃpāvuso, bhikkhu santuṭṭho hoti…pe… parikkhārehi. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු ආරද්‌ධවීරියො විහරති අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය කුසලානං ධම්‌මානං උපසම්‌පදාය, ථාමවා දළ්‌හපරක්‌කමො අනික්‌ඛිත්‌තධුරො කුසලෙසු ධම්‌මෙසු. යංපාවුසො, භික්‌ඛු ආරද්‌ධවීරියො විහරති…පෙ.… අනික්‌ඛිත්‌තධුරො කුසලෙසු ධම්‌මෙසු. අයම්‌පි ධම්‌මො නාථකරණො.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Yaṃpāvuso, bhikkhu āraddhavīriyo viharati…pe… anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු සතිමා හොති පරමෙන සතිනෙපක්‌කෙන සමන්‌නාගතො චිරකතම්‌පි චිරභාසිතම්‌පි සරිතා අනුස්‌සරිතා. යංපාවුසො, භික්‌ඛු සතිමා හොති…පෙ.… සරිතා අනුස්‌සරිතා. අයම්‌පි ධම්‌මො නාථකරණො.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā. Yaṃpāvuso, bhikkhu satimā hoti…pe… saritā anussaritā. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

    ‘‘පුන චපරං, ආවුසො, භික්‌ඛු පඤ්‌ඤවා හොති, උදයත්‌ථගාමිනියා පඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතො අරියාය නිබ්‌බෙධිකාය සම්‌මාදුක්‌ඛක්‌ඛයගාමිනියා. යංපාවුසො, භික්‌ඛු පඤ්‌ඤවා හොති…පෙ.… සම්‌මාදුක්‌ඛක්‌ඛයගාමිනියා. අයම්‌පි ධම්‌මො නාථකරණො.

    ‘‘Puna caparaṃ, āvuso, bhikkhu paññavā hoti, udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Yaṃpāvuso, bhikkhu paññavā hoti…pe… sammādukkhakkhayagāminiyā. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

    346. දස කසිණායතනානි. පථවීකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති, උද්‌ධං අධො තිරියං අද්‌වයං අප්‌පමාණං. ආපොකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති…පෙ.… තෙජොකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති… වායොකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති… නීලකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති… පීතකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති… ලොහිතකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති… ඔදාතකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති… ආකාසකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති… විඤ්‌ඤාණකසිණමෙකො සඤ්‌ජානාති, උද්‌ධං අධො තිරියං අද්‌වයං අප්‌පමාණං.

    346. Dasa kasiṇāyatanāni. Pathavīkasiṇameko sañjānāti, uddhaṃ adho tiriyaṃ advayaṃ appamāṇaṃ. Āpokasiṇameko sañjānāti…pe… tejokasiṇameko sañjānāti… vāyokasiṇameko sañjānāti… nīlakasiṇameko sañjānāti… pītakasiṇameko sañjānāti… lohitakasiṇameko sañjānāti… odātakasiṇameko sañjānāti… ākāsakasiṇameko sañjānāti… viññāṇakasiṇameko sañjānāti, uddhaṃ adho tiriyaṃ advayaṃ appamāṇaṃ.

    347. ‘‘දස අකුසලකම්‌මපථා – පාණාතිපාතො, අදින්‌නාදානං, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරො, මුසාවාදො, පිසුණා වාචා, ඵරුසා වාචා, සම්‌ඵප්‌පලාපො, අභිජ්‌ඣා, බ්‍යාපාදො, මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි.

    347. ‘‘Dasa akusalakammapathā – pāṇātipāto, adinnādānaṃ, kāmesumicchācāro, musāvādo, pisuṇā vācā, pharusā vācā, samphappalāpo, abhijjhā, byāpādo, micchādiṭṭhi.

    ‘‘දස කුසලකම්‌මපථා – පාණාතිපාතා වෙරමණී, අදින්‌නාදානා වෙරමණී, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා වෙරමණී, මුසාවාදා වෙරමණී, පිසුණාය වාචාය වෙරමණී, ඵරුසාය වාචාය වෙරමණී, සම්‌ඵප්‌පලාපා වෙරමණී, අනභිජ්‌ඣා, අබ්‍යාපාදො, සම්‌මාදිට්‌ඨි.

    ‘‘Dasa kusalakammapathā – pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī, musāvādā veramaṇī, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī, anabhijjhā, abyāpādo, sammādiṭṭhi.

    348. ‘‘දස අරියවාසා. ඉධාවුසො, භික්‌ඛු පඤ්‌චඞ්‌ගවිප්‌පහීනො හොති, ඡළඞ්‌ගසමන්‌නාගතො, එකාරක්‌ඛො, චතුරාපස්‌සෙනො, පණුන්‌නපච්‌චෙකසච්‌චො, සමවයසට්‌ඨෙසනො, අනාවිලසඞ්‌කප්‌පො, පස්‌සද්‌ධකායසඞ්‌ඛාරො, සුවිමුත්‌තචිත්‌තො, සුවිමුත්‌තපඤ්‌ඤො.

    348. ‘‘Dasa ariyavāsā. Idhāvuso, bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti, chaḷaṅgasamannāgato, ekārakkho, caturāpasseno, paṇunnapaccekasacco, samavayasaṭṭhesano, anāvilasaṅkappo, passaddhakāyasaṅkhāro, suvimuttacitto, suvimuttapañño.

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො, භික්‌ඛු පඤ්‌චඞ්‌ගවිප්‌පහීනො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනො කාමච්‌ඡන්‌දො පහීනො හොති, බ්‍යාපාදො පහීනො හොති, ථිනමිද්‌ධං පහීනං හොති, උද්‌ධච්‌චකුකුච්‌චං පහීනං හොති, විචිකිච්‌ඡා පහීනා හොති. එවං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු පඤ්‌චඞ්‌ගවිප්‌පහීනො හොති.

    ‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti? Idhāvuso, bhikkhuno kāmacchando pahīno hoti, byāpādo pahīno hoti, thinamiddhaṃ pahīnaṃ hoti, uddhaccakukuccaṃ pahīnaṃ hoti, vicikicchā pahīnā hoti. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti.

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො, භික්‌ඛු ඡළඞ්‌ගසමන්‌නාගතො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා නෙව සුමනො හොති න දුම්‌මනො, උපෙක්‌ඛකො විහරති සතො සම්‌පජානො. සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය නෙව සුමනො හොති න දුම්‌මනො, උපෙක්‌ඛකො විහරති සතො සම්‌පජානො. එවං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු ඡළඞ්‌ගසමන්‌නාගතො හොති.

    ‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti? Idhāvuso, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno. Sotena saddaṃ sutvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti.

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො , භික්‌ඛු එකාරක්‌ඛො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සතාරක්‌ඛෙන චෙතසා සමන්‌නාගතො හොති. එවං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු එකාරක්‌ඛො හොති .

    ‘‘Kathañcāvuso , bhikkhu ekārakkho hoti? Idhāvuso, bhikkhu satārakkhena cetasā samannāgato hoti. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu ekārakkho hoti .

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො, භික්‌ඛු චතුරාපස්‌සෙනො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සඞ්‌ඛායෙකං පටිසෙවති, සඞ්‌ඛායෙකං අධිවාසෙති, සඞ්‌ඛායෙකං පරිවජ්‌ජෙති, සඞ්‌ඛායෙකං විනොදෙති. එවං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු චතුරාපස්‌සෙනො හොති.

    ‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu caturāpasseno hoti? Idhāvuso, bhikkhu saṅkhāyekaṃ paṭisevati, saṅkhāyekaṃ adhivāseti, saṅkhāyekaṃ parivajjeti, saṅkhāyekaṃ vinodeti. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu caturāpasseno hoti.

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො, භික්‌ඛු පණුන්‌නපච්‌චෙකසච්‌චො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනො යානි තානි පුථුසමණබ්‍රාහ්‌මණානං පුථුපච්‌චෙකසච්‌චානි, සබ්‌බානි තානි නුන්‌නානි හොන්‌ති පණුන්‌නානි චත්‌තානි වන්‌තානි මුත්‌තානි පහීනානි පටිනිස්‌සට්‌ඨානි. එවං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු පණුන්‌නපච්‌චෙකසච්‌චො හොති.

    ‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu paṇunnapaccekasacco hoti? Idhāvuso, bhikkhuno yāni tāni puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ puthupaccekasaccāni, sabbāni tāni nunnāni honti paṇunnāni cattāni vantāni muttāni pahīnāni paṭinissaṭṭhāni. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu paṇunnapaccekasacco hoti.

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො , භික්‌ඛු සමවයසට්‌ඨෙසනො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනො කාමෙසනා පහීනා හොති, භවෙසනා පහීනා හොති, බ්‍රහ්‌මචරියෙසනා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා. එවං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු සමවයසට්‌ඨෙසනො හොති.

    ‘‘Kathañcāvuso , bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti? Idhāvuso, bhikkhuno kāmesanā pahīnā hoti, bhavesanā pahīnā hoti, brahmacariyesanā paṭippassaddhā. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti.

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො, භික්‌ඛු අනාවිලසඞ්‌කප්‌පො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනො කාමසඞ්‌කප්‌පො පහීනො හොති, බ්‍යාපාදසඞ්‌කප්‌පො පහීනො හොති, විහිංසාසඞ්‌කප්‌පො පහීනො හොති. එවං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු අනාවිලසඞ්‌කප්‌පො හොති.

    ‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu anāvilasaṅkappo hoti? Idhāvuso, bhikkhuno kāmasaṅkappo pahīno hoti, byāpādasaṅkappo pahīno hoti, vihiṃsāsaṅkappo pahīno hoti. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu anāvilasaṅkappo hoti.

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො, භික්‌ඛු පස්‌සද්‌ධකායසඞ්‌ඛාරො හොති ? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. එවං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු පස්‌සද්‌ධකායසඞ්‌ඛාරො හොති.

    ‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro hoti ? Idhāvuso, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro hoti.

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො, භික්‌ඛු සුවිමුත්‌තචිත්‌තො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛුනො රාගා චිත්‌තං විමුත්‌තං හොති, දොසා චිත්‌තං විමුත්‌තං හොති, මොහා චිත්‌තං විමුත්‌තං හොති. එවං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු සුවිමුත්‌තචිත්‌තො හොති.

    ‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu suvimuttacitto hoti? Idhāvuso, bhikkhuno rāgā cittaṃ vimuttaṃ hoti, dosā cittaṃ vimuttaṃ hoti, mohā cittaṃ vimuttaṃ hoti. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu suvimuttacitto hoti.

    ‘‘කථඤ්‌චාවුසො, භික්‌ඛු සුවිමුත්‌තපඤ්‌ඤො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු ‘රාගො මෙ පහීනො උච්‌ඡින්‌නමූලො තාලාවත්‌ථුකතො අනභාවංකතො ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මො’ති පජානාති. ‘දොසො මෙ පහීනො උච්‌ඡින්‌නමූලො තාලාවත්‌ථුකතො අනභාවංකතො ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මො’ති පජානාති. ‘මොහො මෙ පහීනො උච්‌ඡින්‌නමූලො තාලාවත්‌ථුකතො අනභාවංකතො ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මො’ති පජානාති. එවං ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛු සුවිමුත්‌තපඤ්‌ඤො හොති.

    ‘‘Kathañcāvuso, bhikkhu suvimuttapañño hoti? Idhāvuso, bhikkhu ‘rāgo me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo’ti pajānāti. ‘Doso me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo’ti pajānāti. ‘Moho me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvaṃkato āyatiṃ anuppādadhammo’ti pajānāti. Evaṃ kho, āvuso, bhikkhu suvimuttapañño hoti.

    ‘‘දස අසෙක්‌ඛා ධම්‌මා – අසෙක්‌ඛා සම්‌මාදිට්‌ඨි, අසෙක්‌ඛො සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො, අසෙක්‌ඛා සම්‌මාවාචා, අසෙක්‌ඛො සම්‌මාකම්‌මන්‌තො, අසෙක්‌ඛො සම්‌මාආජීවො, අසෙක්‌ඛො සම්‌මාවායාමො, අසෙක්‌ඛා සම්‌මාසති, අසෙක්‌ඛො සම්‌මාසමාධි, අසෙක්‌ඛං සම්‌මාඤාණං, අසෙක්‌ඛා සම්‌මාවිමුත්‌ති.

    ‘‘Dasa asekkhā dhammā – asekkhā sammādiṭṭhi, asekkho sammāsaṅkappo, asekkhā sammāvācā, asekkho sammākammanto, asekkho sammāājīvo, asekkho sammāvāyāmo, asekkhā sammāsati, asekkho sammāsamādhi, asekkhaṃ sammāñāṇaṃ, asekkhā sammāvimutti.

    ‘‘ඉමෙ ඛො, ආවුසො, තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන දස ධම්‌මා සම්‌මදක්‌ඛාතා. තත්‌ථ සබ්‌බෙහෙව සඞ්‌ගායිතබ්‌බං න විවදිතබ්‌බං, යථයිදං බ්‍රහ්‌මචරියං අද්‌ධනියං අස්‌ස චිරට්‌ඨිතිකං, තදස්‌ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්‌පාය අත්‌ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්‌සාන’’න්‌ති.

    ‘‘Ime kho, āvuso, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dasa dhammā sammadakkhātā. Tattha sabbeheva saṅgāyitabbaṃ na vivaditabbaṃ, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti.

    349. අථ ඛො භගවා උට්‌ඨහිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං ආමන්‌තෙසි – ‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත, සාධු ඛො ත්‌වං, සාරිපුත්‌ත, භික්‌ඛූනං සඞ්‌ගීතිපරියායං අභාසී’ති. ඉදමවොචායස්‌මා සාරිපුත්‌තො, සමනුඤ්‌ඤො සත්‌ථා අහොසි. අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති.

    349. Atha kho bhagavā uṭṭhahitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘sādhu sādhu, sāriputta, sādhu kho tvaṃ, sāriputta, bhikkhūnaṃ saṅgītipariyāyaṃ abhāsī’ti. Idamavocāyasmā sāriputto, samanuñño satthā ahosi. Attamanā te bhikkhū āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ abhinandunti.

    සඞ්‌ගීතිසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං දසමං.

    Saṅgītisuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.







    Footnotes:
    1. සන්‌ථාගාරං (සී. පී.), සණ්‌ඨාගාරං (ස්‍යා. කං.)
    2. අනජ්‌ඣාවුත්‌ථං (සී. ස්‍යා. පී. ක.)
    3. santhāgāraṃ (sī. pī.), saṇṭhāgāraṃ (syā. kaṃ.)
    4. anajjhāvutthaṃ (sī. syā. pī. ka.)
    5. සබ්‌බසන්‌ථරිං සන්‌ථතං (ක.)
    6. සබ්‌බසන්‌ථරිං සන්‌ථතං (සී. පී. ක.)
    7. sabbasanthariṃ santhataṃ (ka.)
    8. sabbasanthariṃ santhataṃ (sī. pī. ka.)
    9. විගතථීනමිද්‌ධො (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    10. ආයමෙය්‍යාමීති (ස්‍යා. කං.)
    11. vigatathīnamiddho (sī. syā. kaṃ. pī.)
    12. āyameyyāmīti (syā. kaṃ.)
    13. ද්‌ධෙළ්‌හකජාතා (ස්‍යා. කං.)
    14. විචරන්‌ති (ස්‍යා. කං.)
    15. යෙපි තෙ (සී. පී.)
    16. ddheḷhakajātā (syā. kaṃ.)
    17. vicaranti (syā. kaṃ.)
    18. yepi te (sī. pī.)
    19. අස්‌මාකං (පී.)
    20. භගවතො (ක. සී.)
    21. asmākaṃ (pī.)
    22. bhagavato (ka. sī.)
    23. භගවතො (ක. සී.)
    24. bhagavato (ka. sī.)
    25. ද්‌වෙ ධම්‌මො (ස්‍යා. කං.) එවමුපරිපි
    26. dve dhammo (syā. kaṃ.) evamuparipi
    27. අහිරීකඤ්‌ච (කත්‌ථචි)
    28. ahirīkañca (katthaci)
    29. පටිසන්‌ධානබලඤ්‌ච (ස්‍යා.)
    30. paṭisandhānabalañca (syā.)
    31. තිස්‌සො කඞ්‌ඛා (බහූසු) අට්‌ඨකථා ඔලොකෙතබ්‌බා
    32. tisso kaṅkhā (bahūsu) aṭṭhakathā oloketabbā
    33. සනිදස්‌සනසප්‌පටිඝරූපං (ස්‍යා. කං.) එවමිතරද්‌වයෙපි
    34. sanidassanasappaṭigharūpaṃ (syā. kaṃ.) evamitaradvayepi
    35. සම්‌මතිථෙරො (ස්‍යා. කං.)
    36. sammatithero (syā. kaṃ.)
    37. කාමුප්‌පත්‌තියො (සී.), කාමුපපත්‌තියො (ස්‍යා. පී. ක.)
    38. kāmuppattiyo (sī.), kāmupapattiyo (syā. pī. ka.)
    39. සුඛුපපත්‌තියො (ස්‍යා. පී. ක.)
    40. සත්‌තා සුඛං (ස්‍යා. කං.)
    41. සන්‌තුසිතා (ස්‍යා. කං.)
    42. චිත්‌තසුඛං (ස්‍යා. ක.)
    43. sukhupapattiyo (syā. pī. ka.)
    44. sattā sukhaṃ (syā. kaṃ.)
    45. santusitā (syā. kaṃ.)
    46. cittasukhaṃ (syā. ka.)
    47. පඨමජ්‌ඣානං (ස්‍යා. කං.)
    48. දුතියජ්‌ඣානං (ස්‍යා. කං.)
    49. තතියජ්‌ඣානං (ස්‍යා. කං.)
    50. චතුත්‌ථජ්‌ඣානං (ස්‍යා. කං.)
    51. paṭhamajjhānaṃ (syā. kaṃ.)
    52. dutiyajjhānaṃ (syā. kaṃ.)
    53. tatiyajjhānaṃ (syā. kaṃ.)
    54. catutthajjhānaṃ (syā. kaṃ.)
    55. අබ්‍යාපජ්‌ඣෙන (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    56. abyāpajjhena (sī. syā. kaṃ. pī.)
    57. අරූපා (ස්‍යා. කං. පී.)
    58. arūpā (syā. kaṃ. pī.)
    59. අගථිතො (සී. පී.)
    60. agathito (sī. pī.)
    61. භාවනාප්‌පධානං (ස්‍යා.)
    62. අනුරක්‌ඛනාප්‌පධානං (ස්‍යා.)
    63. bhāvanāppadhānaṃ (syā.)
    64. anurakkhanāppadhānaṃ (syā.)
    65. බ්‍යන්‌තී කරොති (ස්‍යා. කං.)
    66. byantī karoti (syā. kaṃ.)
    67. භද්‌දකං (ස්‍යා. කං. පී.)
    68. පුළවකසඤ්‌ඤං (සී. පී.)
    69. bhaddakaṃ (syā. kaṃ. pī.)
    70. puḷavakasaññaṃ (sī. pī.)
    71. පරිච්‌චෙ (සී. ක.), පරිච්‌ඡෙදෙ (ස්‍යා. පී. ක.) ටීකා ඔලොකෙතබ්‌බා
    72. සම්‌මතිඤාණං (ස්‍යා. කං.)
    73. paricce (sī. ka.), paricchede (syā. pī. ka.) ṭīkā oloketabbā
    74. sammatiñāṇaṃ (syā. kaṃ.)
    75. ඔපනයිකො (ස්‍යා. කං.)
    76. opanayiko (syā. kaṃ.)
    77. රූපාරමණං (?)
    78. rūpāramaṇaṃ (?)
    79. චත්‌තාරො පඤ්‌හාබ්‍යාකරණා (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    80. cattāro pañhābyākaraṇā (sī. syā. kaṃ. pī.)
    81. කාමූපාදානං (සී. පී.) එවමිතරෙසුපි
    82. kāmūpādānaṃ (sī. pī.) evamitaresupi
    83. පියවජ්‌ජං (ස්‍යා. කං. ක.)
    84. piyavajjaṃ (syā. kaṃ. ka.)
    85. වෙරමණි (ක.)
    86. veramaṇi (ka.)
    87. සීතිභූතො (ක.)
    88. sītibhūto (ka.)
    89. රූපූපාදානක්‌ඛන්‌ධො (සී. ස්‍යා. කං. පී.) එවමිතරෙසුපි
    90. rūpūpādānakkhandho (sī. syā. kaṃ. pī.) evamitaresupi
    91. ආදාතුං (ස්‍යා. කං. පී.)
    92. ādātuṃ (syā. kaṃ. pī.)
    93. මෙත්‌තාචිත්‌තෙන (කත්‌ථචි)
    94. mettācittena (katthaci)
    95. නිස්‌සාරණීයා (සී. ස්‍යා. කං. පී.) ටීකා ඔලොකෙතබ්‌බා
    96. විඝාතපරිළාහා (ස්‍යා. කං.)
    97. nissāraṇīyā (sī. syā. kaṃ. pī.) ṭīkā oloketabbā
    98. vighātapariḷāhā (syā. kaṃ.)
    99. සඞ්‌ගිතියපඤ්‌චකං නිට්‌ඨිතං (ස්‍යා. කං.)
    100. saṅgitiyapañcakaṃ niṭṭhitaṃ (syā. kaṃ.)
    101. පටිසන්‌ධාරෙ (ක.)
    102. paṭisandhāre (ka.)
    103. උපෙක්‌ඛාඨානියං (ක.)
    104. upekkhāṭhāniyaṃ (ka.)
    105. ආවී (ක. සී. පී. ක.)
    106. āvī (ka. sī. pī. ka.)
    107. පරිපූරීකාරී (ස්‍යා. කං.)
    108. paripūrīkārī (syā. kaṃ.)
    109. විඝාතං (සී. පී.), විගතෙ (ස්‍යා. ක.)
    110. විඝාතෙ (සී. පී.)
    111. vighātaṃ (sī. pī.), vigate (syā. ka.)
    112. vighāte (sī. pī.)
    113. උපෙක්‌ඛකො ච (ස්‍යා. ක.)
    114. upekkhako ca (syā. ka.)
    115. නිබ්‌බෙධභාගියසඤ්‌ඤා (ස්‍යා. කං.)
    116. nibbedhabhāgiyasaññā (syā. kaṃ.)
    117. කාමසඤ්‌ඤොජනං (ස්‍යා. කං.)
    118. kāmasaññojanaṃ (syā. kaṃ.)
    119. ගිලානවුට්‌ඨිතො (සද්‌දනීති) අ. නි. 6.16 නකුලපිතුසුත්‌තටීකා පස්‌සිතබ්‌බා
    120. gilānavuṭṭhito (saddanīti) a. ni. 6.16 nakulapitusuttaṭīkā passitabbā
    121. පච්‌චාසිංසති (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    122. paccāsiṃsati (sī. syā. kaṃ. pī.)
    123. චාතුම්‌මහාරාජිකා (සී. ස්‍යා. පී.)
    124. cātummahārājikā (sī. syā. pī.)
    125. එවමෙවං (ක.)
    126. evamevaṃ (ka.)
    127. කණ්‌ණිකාරපුප්‌ඵං (ස්‍යා. කං.)
    128. kaṇṇikārapupphaṃ (syā. kaṃ.)
    129. අචරීති (ස්‍යා. ක.) එවං ‘‘චරති චරිස්‌සති’’ පදෙසුපි
    130. acarīti (syā. ka.) evaṃ ‘‘carati carissati’’ padesupi
    131. අසඤ්‌ඤිසත්‌තා (ස්‍යා. කං.)
    132. asaññisattā (syā. kaṃ.)
    133. සමතික්‌කම්‌ම සන්‌තමෙතං පණීතමෙතන්‌ති (ස්‍යා. කං.)
    134. samatikkamma santametaṃ paṇītametanti (syā. kaṃ.)
    135. මිලක්‌ඛකෙසු (ස්‍යා. කං.) මිලක්‌ඛූසු (ක.)
    136. milakkhakesu (syā. kaṃ.) milakkhūsu (ka.)
    137. සුකට දුක්‌කටානං (සී. පී.)
    138. sukaṭa dukkaṭānaṃ (sī. pī.)
    139. කත්‌ථචි නකාරො න දිස්‌සති
    140. katthaci nakāro na dissati
    141. සාත්‌ථං සබ්‍යඤ්‌ජනං (සී. ස්‍යා. පී.)
    142. ධතා (ක. සී. ස්‍යා. කං.)
    143. sātthaṃ sabyañjanaṃ (sī. syā. pī.)
    144. dhatā (ka. sī. syā. kaṃ.)
    145. උළාරපාමුජ්‌ජො (සී. පී.), ඔළාරපාමොජ්‌ජො (ස්‍යා. කං.)
    146. උළාරපාමුජ්‌ජො (සී. පී.), ඔළාරපාමොජ්‌ජො (ස්‍යා. කං.)
    147. uḷārapāmujjo (sī. pī.), oḷārapāmojjo (syā. kaṃ.)
    148. uḷārapāmujjo (sī. pī.), oḷārapāmojjo (syā. kaṃ.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / දීඝ නිකාය (අට්‌ඨකථා) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / 10. සඞ්‌ගීතිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Saṅgītisuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / දීඝනිකාය (ටීකා) • Dīghanikāya (ṭīkā) / 10. සඞ්‌ගීතිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Saṅgītisuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact