Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā |
౮. సఞ్జయత్థేరగాథావణ్ణనా
8. Sañjayattheragāthāvaṇṇanā
యతో అహన్తి ఆయస్మతో సఞ్జయత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? సోపి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ వివట్టూపనిస్సయం పుఞ్ఞం ఉపచినన్తో విపస్సిస్స భగవతో కాలే మహతి పూగే సంకిత్తివసేన వత్థుం సఙ్ఘరిత్వా రతనత్తయం ఉద్దిస్స పుఞ్ఞం కరోన్తో సయం దలిద్దో హుత్వా నేసం గణాదీనం పుఞ్ఞకిరియాయ బ్యావటో అహోసి. కాలేన కాలం భగవన్తం ఉపసఙ్కమిత్వా వన్దిత్వా పసన్నమానసో భిక్ఖూనఞ్చ తం తం వేయ్యావచ్చం అకాసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవలోకే నిబ్బత్తో అపరాపరం పుఞ్ఞాని కత్వా సుగతీసుయేవ సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే రాజగహే విభవసమ్పన్నస్స బ్రాహ్మణస్స పుత్తో హుత్వా నిబ్బత్తి సఞ్జయో నామ నామేన, సో వయప్పత్తో బ్రహ్మాయుపోక్ఖరసాతిఆదికే అభిఞ్ఞాతే బ్రాహ్మణే సాసనే అభిప్పసన్నే దిస్వా సఞ్జాతప్పసాదో సత్థారం ఉపసఙ్కమి. తస్స సత్థా ధమ్మం దేసేసి. సో ధమ్మం సుత్వా సోతాపన్నో అహోసి. అపరభాగే పబ్బజి. పబ్బజన్తో చ ఖురగ్గేయేవ ఛళభిఞ్ఞో అహోసీ. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౧.౧౦.౫౧-౫౫) –
Yato ahanti āyasmato sañjayattherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto vipassissa bhagavato kāle mahati pūge saṃkittivasena vatthuṃ saṅgharitvā ratanattayaṃ uddissa puññaṃ karonto sayaṃ daliddo hutvā nesaṃ gaṇādīnaṃ puññakiriyāya byāvaṭo ahosi. Kālena kālaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā vanditvā pasannamānaso bhikkhūnañca taṃ taṃ veyyāvaccaṃ akāsi. So tena puññakammena devaloke nibbatto aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe vibhavasampannassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti sañjayo nāma nāmena, so vayappatto brahmāyupokkharasātiādike abhiññāte brāhmaṇe sāsane abhippasanne disvā sañjātappasādo satthāraṃ upasaṅkami. Tassa satthā dhammaṃ desesi. So dhammaṃ sutvā sotāpanno ahosi. Aparabhāge pabbaji. Pabbajanto ca khuraggeyeva chaḷabhiñño ahosī. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.10.51-55) –
‘‘విపస్సిస్స భగవతో, మహాపూగగణో అహు;
‘‘Vipassissa bhagavato, mahāpūgagaṇo ahu;
వేయ్యావచ్చకరో ఆసిం, సబ్బకిచ్చేసు వావటో.
Veyyāvaccakaro āsiṃ, sabbakiccesu vāvaṭo.
‘‘దేయ్యధమ్మో చ మే నత్థి, సుగతస్స మహేసినో;
‘‘Deyyadhammo ca me natthi, sugatassa mahesino;
అవన్దిం సత్థునో పాదే, విప్పసన్నేన చేతసా.
Avandiṃ satthuno pāde, vippasannena cetasā.
‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, వేయ్యావచ్చం అకాసహం;
‘‘Ekanavutito kappe, veyyāvaccaṃ akāsahaṃ;
దుగ్గతిం నాభిజానామి, వేయ్యావచ్చస్సిదం ఫలం.
Duggatiṃ nābhijānāmi, veyyāvaccassidaṃ phalaṃ.
‘‘ఇతో చ అట్ఠమే కప్పే, రాజా ఆసిం సుచిన్తితో;
‘‘Ito ca aṭṭhame kappe, rājā āsiṃ sucintito;
సత్తరతనసమ్పన్నో, చక్కవత్తీ మహబ్బలో.
Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.
‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ఛళభిఞ్ఞో పన హుత్వా అఞ్ఞం బ్యాకరోన్తో ‘‘యతో అహం పబ్బజితో’’తి గాథం అభాసి.
Chaḷabhiñño pana hutvā aññaṃ byākaronto ‘‘yato ahaṃ pabbajito’’ti gāthaṃ abhāsi.
౪౮. తత్థ యతో అహం పబ్బజితోతి యతో పభుతి యతో పట్ఠాయ అహం పబ్బజితో. పబ్బజితకాలతో పట్ఠాయ నాభిజానామి సఙ్కప్పం, అనరియం దోససంహితన్తి రాగాదిదోససంహితం తతో ఏవ అనరియం నిహీనం, అరియేహి వా అనరణీయతాయ అనరియేహి అరణీయతాయ చ అనరియం పాపకం ఆరమ్మణే అభూతగుణాదిసఙ్కప్పనతో ‘‘సఙ్కప్పో’’తి లద్ధనామం కామవితక్కాదిమిచ్ఛావితక్కం ఉప్పాదితం నాభిజానామీతి, ‘‘ఖురగ్గేయేవ మయా అరహత్తం పత్త’’న్తి అఞ్ఞం బ్యాకాసి.
48. Tattha yato ahaṃ pabbajitoti yato pabhuti yato paṭṭhāya ahaṃ pabbajito. Pabbajitakālato paṭṭhāya nābhijānāmi saṅkappaṃ, anariyaṃ dosasaṃhitanti rāgādidosasaṃhitaṃ tato eva anariyaṃ nihīnaṃ, ariyehi vā anaraṇīyatāya anariyehi araṇīyatāya ca anariyaṃ pāpakaṃ ārammaṇe abhūtaguṇādisaṅkappanato ‘‘saṅkappo’’ti laddhanāmaṃ kāmavitakkādimicchāvitakkaṃ uppāditaṃ nābhijānāmīti, ‘‘khuraggeyeva mayā arahattaṃ patta’’nti aññaṃ byākāsi.
సఞ్జయత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Sañjayattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౮. సఞ్జయత్థేరగాథా • 8. Sañjayattheragāthā