Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
၈. သဉ္ဇယတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ
8. Sañjayattheragāthāvaṇṇanā
ယတော အဟန္တိ အာယသ္မတော သဉ္ဇယတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? သောပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယံ ပုညံ ဥပစိနန္တော ဝိပသ္သိသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ မဟတိ ပူဂေ သံကိတ္တိဝသေန ဝတ္ထုံ သင္ဃရိတ္ဝာ ရတနတ္တယံ ဥဒ္ဒိသ္သ ပုညံ ကရောန္တော သယံ ဒလိဒ္ဒော ဟုတ္ဝာ နေသံ ဂဏာဒီနံ ပုညကိရိယာယ ဗ္ယာဝဋော အဟောသိ။ ကာလေန ကာလံ ဘဂဝန္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ ပသန္နမာနသော ဘိက္ခူနဉ္စ တံ တံ ဝေယ္ယာဝစ္စံ အကာသိ။ သော တေန ပုညကမ္မေန ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော အပရာပရံ ပုညာနိ ကတ္ဝာ သုဂတီသုယေဝ သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ရာဇဂဟေ ဝိဘဝသမ္ပန္နသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပုတ္တော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ သဉ္ဇယော နာမ နာမေန, သော ဝယပ္ပတ္တော ဗ္ရဟ္မာယုပောက္ခရသာတိအာဒိကေ အဘိညာတေ ဗ္ရာဟ္မဏေ သာသနေ အဘိပ္ပသန္နေ ဒိသ္ဝာ သဉ္ဇာတပ္ပသာဒော သတ္ထာရံ ဥပသင္ကမိ။ တသ္သ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ သော ဓမ္မံ သုတ္ဝာ သောတာပန္နော အဟောသိ။ အပရဘာဂေ ပဗ္ဗဇိ။ ပဗ္ဗဇန္တော စ ခုရဂ္ဂေယေဝ ဆဠဘိညော အဟောသီ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၁.၁၀.၅၁-၅၅) –
Yato ahanti āyasmato sañjayattherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto vipassissa bhagavato kāle mahati pūge saṃkittivasena vatthuṃ saṅgharitvā ratanattayaṃ uddissa puññaṃ karonto sayaṃ daliddo hutvā nesaṃ gaṇādīnaṃ puññakiriyāya byāvaṭo ahosi. Kālena kālaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā vanditvā pasannamānaso bhikkhūnañca taṃ taṃ veyyāvaccaṃ akāsi. So tena puññakammena devaloke nibbatto aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe vibhavasampannassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti sañjayo nāma nāmena, so vayappatto brahmāyupokkharasātiādike abhiññāte brāhmaṇe sāsane abhippasanne disvā sañjātappasādo satthāraṃ upasaṅkami. Tassa satthā dhammaṃ desesi. So dhammaṃ sutvā sotāpanno ahosi. Aparabhāge pabbaji. Pabbajanto ca khuraggeyeva chaḷabhiñño ahosī. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.10.51-55) –
‘‘ဝိပသ္သိသ္သ ဘဂဝတော၊ မဟာပူဂဂဏော အဟု။
‘‘Vipassissa bhagavato, mahāpūgagaṇo ahu;
ဝေယ္ယာဝစ္စကရော အာသိံ၊ သဗ္ဗကိစ္စေသု ဝာဝဋော။
Veyyāvaccakaro āsiṃ, sabbakiccesu vāvaṭo.
‘‘ဒေယ္ယဓမ္မော စ မေ နတ္ထိ၊ သုဂတသ္သ မဟေသိနော။
‘‘Deyyadhammo ca me natthi, sugatassa mahesino;
အဝန္ဒိံ သတ္ထုနော ပာဒေ၊ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာ။
Avandiṃ satthuno pāde, vippasannena cetasā.
‘‘ဧကနဝုတိတော ကပ္ပေ၊ ဝေယ္ယာဝစ္စံ အကာသဟံ။
‘‘Ekanavutito kappe, veyyāvaccaṃ akāsahaṃ;
ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဝေယ္ယာဝစ္စသ္သိဒံ ဖလံ။
Duggatiṃ nābhijānāmi, veyyāvaccassidaṃ phalaṃ.
‘‘ဣတော စ အဋ္ဌမေ ကပ္ပေ၊ ရာဇာ အာသိံ သုစိန္တိတော။
‘‘Ito ca aṭṭhame kappe, rājā āsiṃ sucintito;
သတ္တရတနသမ္ပန္နော၊ စက္ကဝတ္တီ မဟဗ္ဗလော။
Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ဆဠဘိညော ပန ဟုတ္ဝာ အညံ ဗ္ယာကရောန္တော ‘‘ယတော အဟံ ပဗ္ဗဇိတော’’တိ ဂာထံ အဘာသိ။
Chaḷabhiñño pana hutvā aññaṃ byākaronto ‘‘yato ahaṃ pabbajito’’ti gāthaṃ abhāsi.
၄၈. တတ္ထ ယတော အဟံ ပဗ္ဗဇိတောတိ ယတော ပဘုတိ ယတော ပဋ္ဌာယ အဟံ ပဗ္ဗဇိတော။ ပဗ္ဗဇိတကာလတော ပဋ္ဌာယ နာဘိဇာနာမိ သင္ကပ္ပံ, အနရိယံ ဒောသသံဟိတန္တိ ရာဂာဒိဒောသသံဟိတံ တတော ဧဝ အနရိယံ နိဟီနံ, အရိယေဟိ ဝာ အနရဏီယတာယ အနရိယေဟိ အရဏီယတာယ စ အနရိယံ ပာပကံ အာရမ္မဏေ အဘူတဂုဏာဒိသင္ကပ္ပနတော ‘‘သင္ကပ္ပော’’တိ လဒ္ဓနာမံ ကာမဝိတက္ကာဒိမိစ္ဆာဝိတက္ကံ ဥပ္ပာဒိတံ နာဘိဇာနာမီတိ, ‘‘ခုရဂ္ဂေယေဝ မယာ အရဟတ္တံ ပတ္တ’’န္တိ အညံ ဗ္ယာကာသိ။
48. Tattha yato ahaṃ pabbajitoti yato pabhuti yato paṭṭhāya ahaṃ pabbajito. Pabbajitakālato paṭṭhāya nābhijānāmi saṅkappaṃ, anariyaṃ dosasaṃhitanti rāgādidosasaṃhitaṃ tato eva anariyaṃ nihīnaṃ, ariyehi vā anaraṇīyatāya anariyehi araṇīyatāya ca anariyaṃ pāpakaṃ ārammaṇe abhūtaguṇādisaṅkappanato ‘‘saṅkappo’’ti laddhanāmaṃ kāmavitakkādimicchāvitakkaṃ uppāditaṃ nābhijānāmīti, ‘‘khuraggeyeva mayā arahattaṃ patta’’nti aññaṃ byākāsi.
သဉ္ဇယတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Sañjayattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၈. သဉ္ဇယတ္ထေရဂာထာ • 8. Sañjayattheragāthā