| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
९. सङ्कासनसुत्तवण्णना
9. Saṅkāsanasuttavaṇṇanā
१०८९. अत्थसंवण्णने वण्णीयन्तेति वण्णा। तेयेव परियायेन अक्खरणतो अक्खरानि । अत्थं ब्यञ्जेन्तीति ब्यञ्जनानि। यस्मा पन अकारादिके सरसमञ्ञा, ककारादिके ब्यञ्जनसमञ्ञा, उभयत्थ वण्णसमञ्ञा, तस्मा वुत्तं ‘‘वण्णानं वा एकदेसा यदिदं ब्यञ्जना नामा’’ति। नेत्तियं पन वाक्ये ब्यञ्जनसमञ्ञा। ब्यञ्जनग्गहणेनेव चेत्थ आकारनिरुत्तिनिद्देसा गहिता एवाति दट्ठब्बं। सङ्कासनाति अत्थस्स ञापना भागसो। तेनाह ‘‘विभत्तियो’’ति। सङ्कासनग्गहणेनेव चेत्थ पकासना वुत्ता होति। विभत्तियो हि अत्थवचनेनेव विवरन्ति, ताहि कारणपञ्ञत्तियो वुत्तायेवाति, ताहिपि अत्थपदानि गहितानेव होन्ति। अयमेत्थ सङ्खेपो, वित्थारो पन विसुद्धिमग्गवण्णनायं नेत्तिअट्ठकथायञ्च वुत्तनयेन वेदितब्बो। सब्बाकारेनाति सभागादिविभावनाकारेन। वण्णादीनन्ति तस्मिं पन वित्थारे पवत्तवण्णादीनं। तस्माति वण्णादीनं अन्तअभावतो। एवमाहाति ‘‘अपरिमाणा वण्णा ब्यञ्जना सङ्कासना’’ति एवमाह।
1089. Atthasaṃvaṇṇane vaṇṇīyanteti vaṇṇā. Teyeva pariyāyena akkharaṇato akkharāni. Atthaṃ byañjentīti byañjanāni. Yasmā pana akārādike sarasamaññā, kakārādike byañjanasamaññā, ubhayattha vaṇṇasamaññā, tasmā vuttaṃ ‘‘vaṇṇānaṃ vā ekadesā yadidaṃ byañjanā nāmā’’ti. Nettiyaṃ pana vākye byañjanasamaññā. Byañjanaggahaṇeneva cettha ākāraniruttiniddesā gahitā evāti daṭṭhabbaṃ. Saṅkāsanāti atthassa ñāpanā bhāgaso. Tenāha ‘‘vibhattiyo’’ti. Saṅkāsanaggahaṇeneva cettha pakāsanā vuttā hoti. Vibhattiyo hi atthavacaneneva vivaranti, tāhi kāraṇapaññattiyo vuttāyevāti, tāhipi atthapadāni gahitāneva honti. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana visuddhimaggavaṇṇanāyaṃ nettiaṭṭhakathāyañca vuttanayena veditabbo. Sabbākārenāti sabhāgādivibhāvanākārena. Vaṇṇādīnanti tasmiṃ pana vitthāre pavattavaṇṇādīnaṃ. Tasmāti vaṇṇādīnaṃ antaabhāvato. Evamāhāti ‘‘aparimāṇā vaṇṇā byañjanā saṅkāsanā’’ti evamāha.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ९. सङ्कासनसुत्तं • 9. Saṅkāsanasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ९. सङ्कासनसुत्तवण्णना • 9. Saṅkāsanasuttavaṇṇanā
