| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๑๑. สงฺกวาสุตฺตวณฺณนา
11. Saṅkavāsuttavaṇṇanā
๙๒. เอกาทสเม สงฺกวา นาม โกสลานํ นิคโมติ สงฺกวาติ เอวํนามโก โกสลรเฎฺฐ นิคโมฯ อาวาสิโกติ ภารหาโร นเว อาวาเส สมุฎฺฐาเปติ, ปุราเณ ปฎิชคฺคติฯ สิกฺขาปทปฎิสํยุตฺตายาติ สิกฺขาสงฺขาเตหิ ปเทหิ ปฎิสํยุตฺตาย, ตีหิ สิกฺขาหิ สมนฺนาคตายาติ อโตฺถฯ สนฺทเสฺสตีติ สมฺมุเข วิย กตฺวา ทเสฺสติฯ สมาทเปตีติ คณฺหาเปติฯ สมุเตฺตเชตีติ สมุสฺสาเหติฯ สมฺปหํเสตีติ ปฎิลทฺธคุเณหิ วณฺณํ กเถโนฺต โวทาเปติฯ อธิสลฺลิขเตติ อติวิย สลฺลิขติ, อติวิย สลฺลิขิตํ กตฺวา สณฺหํ สณฺหํ กเถตีติ อโตฺถฯ
92. Ekādasame saṅkavā nāma kosalānaṃ nigamoti saṅkavāti evaṃnāmako kosalaraṭṭhe nigamo. Āvāsikoti bhārahāro nave āvāse samuṭṭhāpeti, purāṇe paṭijaggati. Sikkhāpadapaṭisaṃyuttāyāti sikkhāsaṅkhātehi padehi paṭisaṃyuttāya, tīhi sikkhāhi samannāgatāyāti attho. Sandassetīti sammukhe viya katvā dasseti. Samādapetīti gaṇhāpeti. Samuttejetīti samussāheti. Sampahaṃsetīti paṭiladdhaguṇehi vaṇṇaṃ kathento vodāpeti. Adhisallikhateti ativiya sallikhati, ativiya sallikhitaṃ katvā saṇhaṃ saṇhaṃ kathetīti attho.
อจฺจโยติ อปราโธฯ มํ อจฺจคมาติ มํ อติกฺกมฺม อธิภวิตฺวา ปวโตฺตฯ อหุเทว อกฺขนฺตีติ อโหสิเยว อนธิวาสนาฯ อหุ อปฺปจฺจโยติ อโหสิ อตุฎฺฐากาโรฯ ปฎิคฺคณฺหาตูติ ขมตุฯ อายติํ สํวรายาติ อนาคเต สํวรตฺถาย, ปุน เอวรูปสฺส อปราธสฺส โทสสฺส ขลิตสฺส วา อกรณตฺถายาติ อโตฺถฯ ตคฺฆาติ เอกํเสนฯ ยถาธมฺมํ ปฎิกโรสีติ ยถา ธโมฺม ฐิโต, ตถา กโรสิ, ขมาเปสีติ วุตฺตํ โหติฯ ตํ เต มยํ ปฎิคฺคณฺหามาติ ตํ ตว อปราธํ มยํ ขมามฯ วุทฺธิเหสา, กสฺสป, อริยสฺส วินเยติ เอสา กสฺสป พุทฺธสฺส ภควโต สาสเน วุทฺธิ นามฯ กตมา? ยายํ อจฺจยํ อจฺจยโต ทิสฺวา ยถาธมฺมํ ปฎิกริตฺวา อายติํ สํวราปชฺชนาฯ เทสนํ ปน ปุคฺคลาธิฎฺฐานํ กโรโนฺต ‘‘โย อจฺจยํ อจฺจยโต ทิสฺวา ยถาธมฺมํ ปฎิกโรติ, อายติํ สํวรํ อาปชฺชตี’’ติ อาหฯ น สิกฺขากาโมติ ติโสฺส สิกฺขา น กาเมติ น ปเตฺถติ น ปิเหติฯ สิกฺขาสมาทานสฺสาติ สิกฺขาปริปูรณสฺสฯ น วณฺณวาทีติ คุณํ น กเถติฯ กาเลนาติ ยุตฺตปฺปยุตฺตกาเลนฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
Accayoti aparādho. Maṃ accagamāti maṃ atikkamma adhibhavitvā pavatto. Ahudeva akkhantīti ahosiyeva anadhivāsanā. Ahu appaccayoti ahosi atuṭṭhākāro. Paṭiggaṇhātūti khamatu. Āyatiṃ saṃvarāyāti anāgate saṃvaratthāya, puna evarūpassa aparādhassa dosassa khalitassa vā akaraṇatthāyāti attho. Tagghāti ekaṃsena. Yathādhammaṃ paṭikarosīti yathā dhammo ṭhito, tathā karosi, khamāpesīti vuttaṃ hoti. Taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāmāti taṃ tava aparādhaṃ mayaṃ khamāma. Vuddhihesā, kassapa, ariyassa vinayeti esā kassapa buddhassa bhagavato sāsane vuddhi nāma. Katamā? Yāyaṃ accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaritvā āyatiṃ saṃvarāpajjanā. Desanaṃ pana puggalādhiṭṭhānaṃ karonto ‘‘yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatī’’ti āha. Na sikkhākāmoti tisso sikkhā na kāmeti na pattheti na piheti. Sikkhāsamādānassāti sikkhāparipūraṇassa. Na vaṇṇavādīti guṇaṃ na katheti. Kālenāti yuttappayuttakālena. Sesamettha uttānatthamevāti.
สมณวโคฺค จตุโตฺถฯ
Samaṇavaggo catuttho.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑๑. สงฺกวาสุตฺตํ • 11. Saṅkavāsuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๑. สงฺกวาสุตฺตวณฺณนา • 11. Saṅkavāsuttavaṇṇanā
