Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ചരിയാപിടക-അട്ഠകഥാ • Cariyāpiṭaka-aṭṭhakathā

    ൨. സങ്ഖബ്രാഹ്മണചരിയാവണ്ണനാ

    2. Saṅkhabrāhmaṇacariyāvaṇṇanā

    ൧൧-൧൨. ദുതിയസ്മിം പുനാപരന്തി പുന അപരം, ന കേവലമിദം അകിത്തിചരിയമേവ, അഥ ഖോ പുന അപരം അഞ്ഞം സങ്ഖചരിയമ്പി പവക്ഖിസ്സം, സുണോഹീതി അധിപ്പായോ. ഇതോ പരേസുപി ഏസേവ നയോ. സങ്ഖസവ്ഹയോതി സങ്ഖനാമോ. മഹാസമുദ്ദം തരിതുകാമോതി സുവണ്ണഭൂമിം ഗന്തും നാവായ മഹാസമുദ്ദം തരിതുകാമോ. ഉപഗച്ഛാമി പട്ടനന്തി താമലിത്തിപട്ടനം ഉദ്ദിസ്സ ഗച്ഛാമി. സയമ്ഭുഞാണേന പച്ചേകബോധിയാ അധിഗതത്താ സയമേവ ഭൂതന്തി സയമ്ഭും. കിലേസമാരാദീസു കേനചിപി ന പരാജിതന്തി അപരാജിതം, തിണ്ണം മാരാനം മത്ഥകം മദ്ദിത്വാ ഠിതന്തി അത്ഥോ. തത്തായ കഠിനഭൂമിയാതി ഘമ്മസന്താപേന സന്തത്തായ സക്ഖരവാലുകാനിചിതത്താ ഖരായ കക്ഖളായ ഭൂമിയാ .

    11-12. Dutiyasmiṃ punāparanti puna aparaṃ, na kevalamidaṃ akitticariyameva, atha kho puna aparaṃ aññaṃ saṅkhacariyampi pavakkhissaṃ, suṇohīti adhippāyo. Ito paresupi eseva nayo. Saṅkhasavhayoti saṅkhanāmo. Mahāsamuddaṃ taritukāmoti suvaṇṇabhūmiṃ gantuṃ nāvāya mahāsamuddaṃ taritukāmo. Upagacchāmi paṭṭananti tāmalittipaṭṭanaṃ uddissa gacchāmi. Sayambhuñāṇena paccekabodhiyā adhigatattā sayameva bhūtanti sayambhuṃ. Kilesamārādīsu kenacipi na parājitanti aparājitaṃ, tiṇṇaṃ mārānaṃ matthakaṃ madditvā ṭhitanti attho. Tattāya kaṭhinabhūmiyāti ghammasantāpena santattāya sakkharavālukānicitattā kharāya kakkhaḷāya bhūmiyā .

    ൧൩. ന്തി തം പച്ചേകബുദ്ധം. ഇമമത്ഥന്തി ഇമം ഇദാനി വക്ഖമാനം ‘‘ഇദം ഖേത്ത’’ന്തിആദികം അത്ഥം. വിചിന്തയിന്തി തദാ സങ്ഖബ്രാഹ്മണഭൂതോ ചിന്തേസിന്തി സത്ഥാ വദതി. തത്രായം അനുപുബ്ബികഥാ –

    13.Tanti taṃ paccekabuddhaṃ. Imamatthanti imaṃ idāni vakkhamānaṃ ‘‘idaṃ khetta’’ntiādikaṃ atthaṃ. Vicintayinti tadā saṅkhabrāhmaṇabhūto cintesinti satthā vadati. Tatrāyaṃ anupubbikathā –

    അതീതേ അയം ബാരാണസീ മോളിനീ നാമ അഹോസി. മോളിനീനഗരേ ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ സങ്ഖോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ ഹുത്വാ അഡ്ഢോ മഹദ്ധനോ ചതൂസു നഗരദ്വാരേസു നഗരമജ്ഝേ അത്തനോ നിവേസനദ്വാരേതി ഛസു ഠാനേസു ഛ ദാനസാലായോ കാരേത്വാ ദേവസികം ഛസതസഹസ്സാനി വിസ്സജ്ജേന്തോ കപണദ്ധികാദീനം മഹാദാനം പവത്തേസി. സോ ഏകദിവസം ചിന്തേസി – ‘‘അഹം ഗേഹേ ധനേ ഖീണേ ദാനം ദാതും ന സക്ഖിസ്സാമി, അപരിക്ഖീണേയേവ ധനേ നാവായ സുവണ്ണഭൂമിം ഗന്ത്വാ ധനം ആഹരിസ്സാമീ’’തി. സോ നാവം ഭണ്ഡസ്സ പൂരാപേത്വാ പുത്തദാരം ആമന്തേത്വാ ‘‘യാവാഹം ആഗച്ഛിസ്സാമി, താവ മേ ദാനം അനുപച്ഛിന്ദന്താ പവത്തേയ്യാഥാ’’തി വത്വാ ദാസകമ്മകരപരിവുതോ ഉപാഹനം ആരുയ്ഹ ഛത്തേന ധാരിയമാനേന പട്ടനഗാമാഭിമുഖോ പായാസി.

    Atīte ayaṃ bārāṇasī moḷinī nāma ahosi. Moḷinīnagare brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto saṅkho nāma brāhmaṇo hutvā aḍḍho mahaddhano catūsu nagaradvāresu nagaramajjhe attano nivesanadvāreti chasu ṭhānesu cha dānasālāyo kāretvā devasikaṃ chasatasahassāni vissajjento kapaṇaddhikādīnaṃ mahādānaṃ pavattesi. So ekadivasaṃ cintesi – ‘‘ahaṃ gehe dhane khīṇe dānaṃ dātuṃ na sakkhissāmi, aparikkhīṇeyeva dhane nāvāya suvaṇṇabhūmiṃ gantvā dhanaṃ āharissāmī’’ti. So nāvaṃ bhaṇḍassa pūrāpetvā puttadāraṃ āmantetvā ‘‘yāvāhaṃ āgacchissāmi, tāva me dānaṃ anupacchindantā pavatteyyāthā’’ti vatvā dāsakammakaraparivuto upāhanaṃ āruyha chattena dhāriyamānena paṭṭanagāmābhimukho pāyāsi.

    തസ്മിം ഖണേ ഗന്ധമാദനേ ഏകോ പച്ചേകബുദ്ധോ സത്താഹം നിരോധസമാപത്തിം സമാപജ്ജിത്വാ നിരോധസമാപത്തിതോ വുട്ഠായ ലോകം വോലോകേന്തോ തം ധനാഹരണത്ഥം ഗച്ഛന്തം ദിസ്വാ ‘‘മഹാപുരിസോ ധനം ആഹരിതും ഗച്ഛതി, ഭവിസ്സതി നു ഖോ അസ്സ മഹാസമുദ്ദേ അന്തരായോ, നോ’’തി ആവജ്ജേത്വാ ‘‘ഭവിസ്സതീ’’തി ഞത്വാ ‘‘ഏസ മം ദിസ്വാ ഛത്തഞ്ച ഉപാഹനഞ്ച മയ്ഹം ദത്വാ ഉപാഹനദാനനിസ്സന്ദേന സമുദ്ദേ ഭിന്നായ നാവായ പതിട്ഠം ലഭിസ്സതി, കരിസ്സാമിസ്സ അനുഗ്ഗഹ’’ന്തി ആകാസേന ഗന്ത്വാ തസ്സ അവിദൂരേ ഓതരിത്വാ മജ്ഝന്ഹികസമയേ ചണ്ഡവാതാതപേന അങ്ഗാരസന്ഥതസദിസം ഉണ്ഹവാലുകം മദ്ദന്തോ തസ്സ അഭിമുഖം ആഗഞ്ഛി. സോ തം ദിസ്വാവ ഹട്ഠതുട്ഠോ ‘‘പുഞ്ഞക്ഖേത്തം മേ ആഗതം, അജ്ജ മയാ ഏത്ഥ ബീജം രോപേതും വട്ടതീ’’തി ചിന്തേസി. തേന വുത്തം ‘‘തമഹം പടിപഥേ ദിസ്വാ, ഇമമത്ഥം വിചിന്തയി’’ന്തിആദി.

    Tasmiṃ khaṇe gandhamādane eko paccekabuddho sattāhaṃ nirodhasamāpattiṃ samāpajjitvā nirodhasamāpattito vuṭṭhāya lokaṃ volokento taṃ dhanāharaṇatthaṃ gacchantaṃ disvā ‘‘mahāpuriso dhanaṃ āharituṃ gacchati, bhavissati nu kho assa mahāsamudde antarāyo, no’’ti āvajjetvā ‘‘bhavissatī’’ti ñatvā ‘‘esa maṃ disvā chattañca upāhanañca mayhaṃ datvā upāhanadānanissandena samudde bhinnāya nāvāya patiṭṭhaṃ labhissati, karissāmissa anuggaha’’nti ākāsena gantvā tassa avidūre otaritvā majjhanhikasamaye caṇḍavātātapena aṅgārasanthatasadisaṃ uṇhavālukaṃ maddanto tassa abhimukhaṃ āgañchi. So taṃ disvāva haṭṭhatuṭṭho ‘‘puññakkhettaṃ me āgataṃ, ajja mayā ettha bījaṃ ropetuṃ vaṭṭatī’’ti cintesi. Tena vuttaṃ ‘‘tamahaṃ paṭipathe disvā, imamatthaṃ vicintayi’’ntiādi.

    തത്ഥ ഇദം ഖേത്തന്തിആദി ചിന്തിതാകാരദസ്സനം. ഖേത്തന്തി ഖിത്തം ബീജം മഹപ്ഫലഭാവകരണേന തായതീതി ഖേത്തം, പുബ്ബണ്ണാപരണ്ണവിരുഹനഭൂമി. ഇധ പന ഖേത്തം വിയാതി ഖേത്തം, അഗ്ഗദക്ഖിണേയ്യോ പച്ചേകബുദ്ധോ. തേനേവാഹ ‘‘പുഞ്ഞകാമസ്സ ജന്തുനോ’’തി.

    Tattha idaṃ khettantiādi cintitākāradassanaṃ. Khettanti khittaṃ bījaṃ mahapphalabhāvakaraṇena tāyatīti khettaṃ, pubbaṇṇāparaṇṇaviruhanabhūmi. Idha pana khettaṃ viyāti khettaṃ, aggadakkhiṇeyyo paccekabuddho. Tenevāha ‘‘puññakāmassa jantuno’’ti.

    ൧൪. മഹാഗമന്തി വിപുലഫലാഗമം, സസ്സസമ്പത്തിദായകന്തി അത്ഥോ. ബീജം ന രോപേതീതി ബീജം ന വപതി.

    14.Mahāgamanti vipulaphalāgamaṃ, sassasampattidāyakanti attho. Bījaṃ na ropetīti bījaṃ na vapati.

    ൧൫.

    15.

    ഖേത്തവരുത്തമന്തി ഖേത്തവരേസുപി ഉത്തമം. സീലാദിഗുണസമ്പന്നാ ഹി വിസേസതോ അരിയസാവകാ ഖേത്തവരാ, തതോപി അഗ്ഗഭൂതോ പച്ചേകബുദ്ധോ ഖേത്തവരുത്തമോ. കാരന്തി സക്കാരം. യദി ന കരോമീതി സമ്ബന്ധോ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – ഇദമീദിസം അനുത്തരം പുഞ്ഞക്ഖേത്തം ലഭിത്വാ തത്ഥ പൂജാസക്കാരം യദി ന കരോമി, പുഞ്ഞേന അത്ഥികോ നാമാഹം ന ഭവേയ്യന്തി.

    Khettavaruttamanti khettavaresupi uttamaṃ. Sīlādiguṇasampannā hi visesato ariyasāvakā khettavarā, tatopi aggabhūto paccekabuddho khettavaruttamo. Kāranti sakkāraṃ. Yadi na karomīti sambandho. Idaṃ vuttaṃ hoti – idamīdisaṃ anuttaraṃ puññakkhettaṃ labhitvā tattha pūjāsakkāraṃ yadi na karomi, puññena atthiko nāmāhaṃ na bhaveyyanti.

    ൧൬-൧൭. യഥാ അമച്ചോതിആദീനം ദ്വിന്നം ഗാഥാനം അയം സങ്ഖേപത്ഥോ – യഥാ നാമ യോ കോചി രഞ്ഞാ മുദ്ദാധികാരേ ഠപിതോ ലഞ്ഛനധരോ അമച്ചപുരിസോ സേനാപതി വാ സോ അന്തേപുരേ ജനേ ബഹിദ്ധാ ച ബലകായാദീസു രഞ്ഞോ യഥാനുസിട്ഠം ന പടിപജ്ജതി ന തേസം ധനധഞ്ഞം ദേതി, തം തം കത്തബ്ബം വത്തം പരിഹാപേതി. സോ മുദ്ദിതോ പരിഹായതി മുദ്ദാധികാരലദ്ധവിഭവതോ പരിധംസതി, ഏവമേവ അഹമ്പി പുഞ്ഞകമ്മസ്സ രതോ ലദ്ധബ്ബപുഞ്ഞഫലസങ്ഖാതം പുഞ്ഞകാമോ ദക്ഖിണായ വിപുലഫലഭാവകരണേന വിപുലം ദിസ്വാന തം ദക്ഖിണം ഉളാരം ദക്ഖിണേയ്യം ലഭിത്വാ തസ്സ ദാനം യദി ന ദദാമി പുഞ്ഞതോ ആയതിം പുഞ്ഞഫലതോ ച പരിധംസാമി. തസ്മാ ഇധ മയാ പുഞ്ഞം കാതബ്ബമേവാതി.

    16-17.Yathā amaccotiādīnaṃ dvinnaṃ gāthānaṃ ayaṃ saṅkhepattho – yathā nāma yo koci raññā muddādhikāre ṭhapito lañchanadharo amaccapuriso senāpati vā so antepure jane bahiddhā ca balakāyādīsu rañño yathānusiṭṭhaṃ na paṭipajjati na tesaṃ dhanadhaññaṃ deti, taṃ taṃ kattabbaṃ vattaṃ parihāpeti. So muddito parihāyati muddādhikāraladdhavibhavato paridhaṃsati, evameva ahampi puññakammassa rato laddhabbapuññaphalasaṅkhātaṃ puññakāmo dakkhiṇāya vipulaphalabhāvakaraṇena vipulaṃ disvāna taṃ dakkhiṇaṃ uḷāraṃ dakkhiṇeyyaṃ labhitvā tassa dānaṃ yadi na dadāmi puññato āyatiṃ puññaphalato ca paridhaṃsāmi. Tasmā idha mayā puññaṃ kātabbamevāti.

    ഏവം പന ചിന്തേത്വാ മഹാപുരിസോ ദൂരതോവ ഉപാഹനാ ഓരോഹിത്വാ വേഗേന ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ ‘‘ഭന്തേ, മയ്ഹം അനുഗ്ഗഹത്ഥായ ഇമം രുക്ഖമൂലം ഉപഗച്ഛഥാ’’തി വത്വാ തസ്മിം രുക്ഖമൂലം ഉപസങ്കമന്തേ തത്ഥ വാലുകം ഉസ്സാപേത്വാ ഉത്തരാസങ്ഗം പഞ്ഞാപേത്വാ പച്ചേകബുദ്ധേ തത്ഥ നിസിന്നേ വന്ദിത്വാ വാസിതപരിസ്സാവിതേന ഉദകേന തസ്സ പാദേ ധോവിത്വാ, ഗന്ധതേലേന മക്ഖേത്വാ, അത്തനോ ഉപാഹനം പുഞ്ഛിത്വാ, ഗന്ധതേലേന മക്ഖേത്വാ, തസ്സ പാദേ പടിമുഞ്ചിത്വാ ‘‘ഭന്തേ, ഇമം ഉപാഹനം ആരുയ്ഹ, ഇമം ഛത്തം മത്ഥകേ കത്വാ ഗച്ഛഥാ’’തി ഛത്തുപാഹനം അദാസി. സോപിസ്സ അനുഗ്ഗഹത്ഥായ തം ഗഹേത്വാ പസാദസംവഡ്ഢനത്ഥം പസ്സന്തസ്സേവ വേഹാസം ഉപ്പതിത്വാ ഗന്ധമാദനം അഗമാസി. തേന വുത്തം –

    Evaṃ pana cintetvā mahāpuriso dūratova upāhanā orohitvā vegena upasaṅkamitvā vanditvā ‘‘bhante, mayhaṃ anuggahatthāya imaṃ rukkhamūlaṃ upagacchathā’’ti vatvā tasmiṃ rukkhamūlaṃ upasaṅkamante tattha vālukaṃ ussāpetvā uttarāsaṅgaṃ paññāpetvā paccekabuddhe tattha nisinne vanditvā vāsitaparissāvitena udakena tassa pāde dhovitvā, gandhatelena makkhetvā, attano upāhanaṃ puñchitvā, gandhatelena makkhetvā, tassa pāde paṭimuñcitvā ‘‘bhante, imaṃ upāhanaṃ āruyha, imaṃ chattaṃ matthake katvā gacchathā’’ti chattupāhanaṃ adāsi. Sopissa anuggahatthāya taṃ gahetvā pasādasaṃvaḍḍhanatthaṃ passantasseva vehāsaṃ uppatitvā gandhamādanaṃ agamāsi. Tena vuttaṃ –

    ൧൮.

    18.

    ‘‘ഏവാഹം ചിന്തയിത്വാന, ഓരോഹിത്വാ ഉപാഹനാ;

    ‘‘Evāhaṃ cintayitvāna, orohitvā upāhanā;

    തസ്സ പാദാനി വന്ദിത്വാ, അദാസിം ഛത്തുപാഹന’’ന്തി.

    Tassa pādāni vanditvā, adāsiṃ chattupāhana’’nti.

    ബോധിസത്തോ തം ദിസ്വാ അതിവിയ പസന്നചിത്തോ പട്ടനം ഗന്ത്വാ നാവം അഭിരുഹി. അഥസ്സ മഹാസമുദ്ദം തരന്തസ്സ സത്തമേ ദിവസേ നാവാ വിവരമദാസി. ഉദകം ഉസ്സിഞ്ചിതും നാസക്ഖിംസു. മഹാജനോ മരണഭയഭീതോ അത്തനോ അത്തനോ ദേവതാ നമസ്സിത്വാ മഹാവിരവം വിരവി. ബോധിസത്തോ ഏകം ഉപട്ഠാകം ഗഹേത്വാ സകലസരീരം തേലേന മക്ഖേത്വാ സപ്പിനാ സദ്ധിം സക്ഖരചുണ്ണാനി യാവദത്ഥം ഖാദിത്വാ തമ്പി ഖാദാപേത്വാ തേന സദ്ധിം കൂപകയട്ഠിമത്ഥകം ആരുയ്ഹ ‘‘ഇമായ ദിസായ അമ്ഹാകം നഗര’’ന്തി ദിസം വവത്ഥപേത്വാ മച്ഛകച്ഛപപരിപന്ഥതോ അത്താനം സച്ചാധിട്ഠാനേന പമോചേന്തോ തേന സദ്ധിം ഉസഭമത്തട്ഠാനം അതിക്കമിത്വാ പതിത്വാ സമുദ്ദം തരിതും ആരഭി. മഹാജനോ പന തത്ഥേവ വിനാസം പാപുണി. തസ്സ തരന്തസ്സേവ സത്ത ദിവസാ ഗതാ. സോ തസ്മിമ്പി കാലേ ലോണോദകേന മുഖം വിക്ഖാലേത്വാ ഉപോസഥികോ അഹോസിയേവ.

    Bodhisatto taṃ disvā ativiya pasannacitto paṭṭanaṃ gantvā nāvaṃ abhiruhi. Athassa mahāsamuddaṃ tarantassa sattame divase nāvā vivaramadāsi. Udakaṃ ussiñcituṃ nāsakkhiṃsu. Mahājano maraṇabhayabhīto attano attano devatā namassitvā mahāviravaṃ viravi. Bodhisatto ekaṃ upaṭṭhākaṃ gahetvā sakalasarīraṃ telena makkhetvā sappinā saddhiṃ sakkharacuṇṇāni yāvadatthaṃ khāditvā tampi khādāpetvā tena saddhiṃ kūpakayaṭṭhimatthakaṃ āruyha ‘‘imāya disāya amhākaṃ nagara’’nti disaṃ vavatthapetvā macchakacchapaparipanthato attānaṃ saccādhiṭṭhānena pamocento tena saddhiṃ usabhamattaṭṭhānaṃ atikkamitvā patitvā samuddaṃ tarituṃ ārabhi. Mahājano pana tattheva vināsaṃ pāpuṇi. Tassa tarantasseva satta divasā gatā. So tasmimpi kāle loṇodakena mukhaṃ vikkhāletvā uposathiko ahosiyeva.

    തദാ പന ഈദിസാനം പുരിസവിസേസാനം രക്ഖണത്ഥായ ചതൂഹി ലോകപാലേഹി ഠപിതാ മണിമേഖലാ നാമ ദേവധീതാ അത്തനോ ഇസ്സരിയേന സത്താഹം പമജ്ജിത്വാ സത്തമേ ദിവസേ തം ദിസ്വാ ‘‘സചായം ഇധ മരിസ്സ, അതിവിയ ഗാരയ്ഹാ അഭവിസ്സ’’ന്തി സംവിഗ്ഗഹദയാ സുവണ്ണപാതിയാ ദിബ്ബഭോജനസ്സ പൂരേത്വാ വേഗേനാഗന്ത്വാ ‘‘ബ്രാഹ്മണ, ഇദം ദിബ്ബഭോജനം ഭുഞ്ജാ’’തി ആഹ. സോ തം ഉല്ലോകേത്വാ ‘‘നാഹം ഭുഞ്ജാമി, ഉപോസഥികോമ്ഹീ’’തി പടിക്ഖിപിത്വാ തം പുച്ഛന്തോ –

    Tadā pana īdisānaṃ purisavisesānaṃ rakkhaṇatthāya catūhi lokapālehi ṭhapitā maṇimekhalā nāma devadhītā attano issariyena sattāhaṃ pamajjitvā sattame divase taṃ disvā ‘‘sacāyaṃ idha marissa, ativiya gārayhā abhavissa’’nti saṃviggahadayā suvaṇṇapātiyā dibbabhojanassa pūretvā vegenāgantvā ‘‘brāhmaṇa, idaṃ dibbabhojanaṃ bhuñjā’’ti āha. So taṃ ulloketvā ‘‘nāhaṃ bhuñjāmi, uposathikomhī’’ti paṭikkhipitvā taṃ pucchanto –

    ‘‘യം ത്വം സുഖേനാഭിസമേക്ഖസേ മം, ഭുഞ്ജസ്സു ഭത്തം ഇതി മം വദേസി;

    ‘‘Yaṃ tvaṃ sukhenābhisamekkhase maṃ, bhuñjassu bhattaṃ iti maṃ vadesi;

    പുച്ഛാമി തം നാരി മഹാനുഭാവേ, ദേവീ നുസി ത്വം ഉദ മാനുസീ നൂ’’തി. (ജാ॰ ൧.൧൦.൪൨) –

    Pucchāmi taṃ nāri mahānubhāve, devī nusi tvaṃ uda mānusī nū’’ti. (jā. 1.10.42) –

    ആഹ. സാ തസ്സ പടിവചനം ദേന്തീ –

    Āha. Sā tassa paṭivacanaṃ dentī –

    ‘‘ദേവീ അഹം സങ്ഖ മഹാനുഭാവാ, ഇധാഗതാ സാഗരവാരിമജ്ഝേ;

    ‘‘Devī ahaṃ saṅkha mahānubhāvā, idhāgatā sāgaravārimajjhe;

    അനുകമ്പികാ നോ ച പദുട്ഠചിത്താ, തവേവ അത്ഥായ ഇധാഗതാസ്മി.

    Anukampikā no ca paduṭṭhacittā, taveva atthāya idhāgatāsmi.

    ‘‘ഇധന്നപാനം സയനാസനഞ്ച, യാനാനി നാനാവിവിധാനി സങ്ഖ;

    ‘‘Idhannapānaṃ sayanāsanañca, yānāni nānāvividhāni saṅkha;

    സബ്ബസ്സ ത്യാഹം പടിപാദയാമി, യം കിഞ്ചി തുയ്ഹം മനസാഭിപത്ഥിത’’ന്തി. (ജാ॰ ൧.൧൦.൪൩-൪൪) –

    Sabbassa tyāhaṃ paṭipādayāmi, yaṃ kiñci tuyhaṃ manasābhipatthita’’nti. (jā. 1.10.43-44) –

    ഇമാ ഗാഥാ അഭാസി. തം സുത്വാ മഹാസത്തോ ‘‘അയം ദേവധീതാ സമുദ്ദപിട്ഠേ മയ്ഹം ‘ഇദഞ്ചിദഞ്ച ദമ്മീ’തി വദതി, യഞ്ചേസാ മയ്ഹം ദേതി, തമ്പി മമ പുഞ്ഞേനേവ, തം പന പുഞ്ഞം അയം ദേവധീതാ ജാനാതി നു ഖോ, ഉദാഹു ന ജാനാതി, പുച്ഛിസ്സാമി താവ ന’’ന്തി ചിന്തേത്വാ പുച്ഛന്തോ ഇമം ഗാഥമാഹ –

    Imā gāthā abhāsi. Taṃ sutvā mahāsatto ‘‘ayaṃ devadhītā samuddapiṭṭhe mayhaṃ ‘idañcidañca dammī’ti vadati, yañcesā mayhaṃ deti, tampi mama puññeneva, taṃ pana puññaṃ ayaṃ devadhītā jānāti nu kho, udāhu na jānāti, pucchissāmi tāva na’’nti cintetvā pucchanto imaṃ gāthamāha –

    ‘‘യം കിഞ്ചി യിട്ഠഞ്ച ഹുതഞ്ച മയ്ഹം, സബ്ബസ്സ നോ ഇസ്സരാ ത്വം സുഗത്തേ;

    ‘‘Yaṃ kiñci yiṭṭhañca hutañca mayhaṃ, sabbassa no issarā tvaṃ sugatte;

    സുസ്സോണി സുബ്ഭൂരു വിലഗ്ഗമജ്ഝേ, കിസ്സ മേ കമ്മസ്സ അയം വിപാകോ’’തി. (ജാ॰ ൧.൧൦.൪൫);

    Sussoṇi subbhūru vilaggamajjhe, kissa me kammassa ayaṃ vipāko’’ti. (jā. 1.10.45);

    തത്ഥ യിട്ഠന്തി ദാനവസേന യജിതം. ഹുതന്തി ആഹുനപാഹുനവസേന ദിന്നം. സബ്ബസ്സ നോ ഇസ്സരാ ത്വന്തി അമ്ഹാകം പുഞ്ഞകമ്മസ്സ സബ്ബസ്സ ത്വം ഇസ്സരാ, ‘‘അയം ഇമസ്സ വിപാകോ, അയം ഇമസ്സാ’’തി ബ്യാകരിതും സമത്ഥാ. സുസ്സോണീതി സുന്ദരജഘനേ. സുബ്ഭൂരൂതി സുന്ദരേഹി ഭമുകേഹി ഊരൂഹി ച സമന്നാഗതേ. വിലഗ്ഗമജ്ഝേതി വിലഗ്ഗതനുമജ്ഝേ. കിസ്സ മേതി മയാ കതകമ്മേസു കതരകമ്മസ്സ അയം വിപാകോ, യേനാഹം അപ്പതിട്ഠേ മഹാസമുദ്ദേ അജ്ജ പതിട്ഠം ലഭാമീതി.

    Tattha yiṭṭhanti dānavasena yajitaṃ. Hutanti āhunapāhunavasena dinnaṃ. Sabbassa no issarā tvanti amhākaṃ puññakammassa sabbassa tvaṃ issarā, ‘‘ayaṃ imassa vipāko, ayaṃ imassā’’ti byākarituṃ samatthā. Sussoṇīti sundarajaghane. Subbhūrūti sundarehi bhamukehi ūrūhi ca samannāgate. Vilaggamajjheti vilaggatanumajjhe. Kissa meti mayā katakammesu katarakammassa ayaṃ vipāko, yenāhaṃ appatiṭṭhe mahāsamudde ajja patiṭṭhaṃ labhāmīti.

    തം സുത്വാ ദേവധീതാ ‘‘അയം ബ്രാഹ്മണോ ‘യം അത്തനാ കുസലകമ്മം കതം, തം കമ്മം ന ജാനാതീ’തി സഞ്ഞായ പുച്ഛതി മഞ്ഞേ, കഥേസ്സാമി ന’’ന്തി നാവാഭിരുഹനദിവസേ പച്ചേകബുദ്ധസ്സ ഛത്തുപാഹനദാനപുഞ്ഞമേവ തസ്സ കാരണന്തി കഥേന്തീ –

    Taṃ sutvā devadhītā ‘‘ayaṃ brāhmaṇo ‘yaṃ attanā kusalakammaṃ kataṃ, taṃ kammaṃ na jānātī’ti saññāya pucchati maññe, kathessāmi na’’nti nāvābhiruhanadivase paccekabuddhassa chattupāhanadānapuññameva tassa kāraṇanti kathentī –

    ‘‘ഘമ്മേ പഥേ ബ്രാഹ്മണ ഏകഭിക്ഖും, ഉഗ്ഘട്ടപാദം തസിതം കിലന്തം;

    ‘‘Ghamme pathe brāhmaṇa ekabhikkhuṃ, ugghaṭṭapādaṃ tasitaṃ kilantaṃ;

    പടിപാദയീ സങ്ഖ ഉപാഹനാനി, സാ ദക്ഖിണാ കാമദുഹാ തവജ്ജാ’’തി. (ജാ॰ ൧.൧൦.൪൬) –

    Paṭipādayī saṅkha upāhanāni, sā dakkhiṇā kāmaduhā tavajjā’’ti. (jā. 1.10.46) –

    ഗാഥമാഹ.

    Gāthamāha.

    തത്ഥ ഏകഭിക്ഖുന്തി ഏകം പച്ചേകബുദ്ധം സന്ധായാഹ. ഉഗ്ഘട്ടപാദന്തി ഉണ്ഹവാലുകായ ഘട്ടപാദം, വിബാധിതപാദന്തി അത്ഥോ. തസിതന്തി പിപാസിതം. പടിപാദയീതി പടിപാദേസി യോജേസി. കാമദുഹാതി സബ്ബകാമദായികാ.

    Tattha ekabhikkhunti ekaṃ paccekabuddhaṃ sandhāyāha. Ugghaṭṭapādanti uṇhavālukāya ghaṭṭapādaṃ, vibādhitapādanti attho. Tasitanti pipāsitaṃ. Paṭipādayīti paṭipādesi yojesi. Kāmaduhāti sabbakāmadāyikā.

    തം സുത്വാ മഹാസത്തോ ‘‘ഏവരൂപേപി നാമ അപ്പതിട്ഠേ മഹാസമുദ്ദേ മയാ ദിന്നം ഛത്തുപാഹനദാനം മമ സബ്ബകാമദദം ജാതം അഹോ സുദിന്ന’’ന്തി തുട്ഠചിത്തോ –

    Taṃ sutvā mahāsatto ‘‘evarūpepi nāma appatiṭṭhe mahāsamudde mayā dinnaṃ chattupāhanadānaṃ mama sabbakāmadadaṃ jātaṃ aho sudinna’’nti tuṭṭhacitto –

    ‘‘സാ ഹോതു നാവാ ഫലകൂപപന്നാ, അനവസ്സുതാ ഏരകവാതയുത്താ;

    ‘‘Sā hotu nāvā phalakūpapannā, anavassutā erakavātayuttā;

    അഞ്ഞസ്സ യാനസ്സ ന ഹേത്ഥ ഭൂമി, അജ്ജേവ മം മോളിനിം പാപയസ്സൂ’’തി. (ജാ॰ ൧.൧൦.൪൭) –

    Aññassa yānassa na hettha bhūmi, ajjeva maṃ moḷiniṃ pāpayassū’’ti. (jā. 1.10.47) –

    ഗാഥമാഹ.

    Gāthamāha.

    തത്ഥ ഫലകൂപപന്നാതി മഹാനാവതായ ബഹൂഹി ഫലകേഹി ഉപേതാ. ഉദകപ്പവേസനാഭാവേന അനവസ്സുതാ. സമ്മാ ഗഹേത്വാ ഗമനകവാതേന ഏരകവാതയുത്താ.

    Tattha phalakūpapannāti mahānāvatāya bahūhi phalakehi upetā. Udakappavesanābhāvena anavassutā. Sammā gahetvā gamanakavātena erakavātayuttā.

    ദേവധീതാ തസ്സ വചനം സുത്വാ തുട്ഠഹട്ഠാ ദീഘതോ അട്ഠഉസഭം വിത്ഥാരതോ ചതുഉസഭം ഗമ്ഭീരതോ വീസതിയട്ഠികം സത്തരതനമയം നാവം മാപേത്വാ കൂപഫിയാരിത്തയുത്താനി ഇന്ദനീലരജതസുവണ്ണമയാദീനി നിമ്മിനിത്വാ സത്തന്നം രതനാനം പൂരേത്വാ ബ്രാഹ്മണം ആലിങ്ഗേത്വാ നാവം ആരോപേസി, ഉപട്ഠാകം പനസ്സ ന ഓലോകേസി. ബ്രാഹ്മണോ അത്തനാ കതകല്യാണതോ തസ്സ പത്തിം അദാസി, സോ അനുമോദി. അഥ ദേവധീതാ തമ്പി ആലിങ്ഗേത്വാ നാവായ പതിട്ഠാപേത്വാ തം നാവം മോളിനീനഗരം നേത്വാ ബ്രാഹ്മണസ്സ ഘരേ ധനം പതിട്ഠാപേത്വാ അത്തനോ വസനട്ഠാനമേവ അഗമാസി. തേനാഹ ഭഗവാ –

    Devadhītā tassa vacanaṃ sutvā tuṭṭhahaṭṭhā dīghato aṭṭhausabhaṃ vitthārato catuusabhaṃ gambhīrato vīsatiyaṭṭhikaṃ sattaratanamayaṃ nāvaṃ māpetvā kūpaphiyārittayuttāni indanīlarajatasuvaṇṇamayādīni nimminitvā sattannaṃ ratanānaṃ pūretvā brāhmaṇaṃ āliṅgetvā nāvaṃ āropesi, upaṭṭhākaṃ panassa na olokesi. Brāhmaṇo attanā katakalyāṇato tassa pattiṃ adāsi, so anumodi. Atha devadhītā tampi āliṅgetvā nāvāya patiṭṭhāpetvā taṃ nāvaṃ moḷinīnagaraṃ netvā brāhmaṇassa ghare dhanaṃ patiṭṭhāpetvā attano vasanaṭṭhānameva agamāsi. Tenāha bhagavā –

    ‘‘സാ തത്ഥ വിത്താ സുമനാ പതീതാ, നാവം സുചിത്തം അഭിനിമ്മിനിത്വാ;

    ‘‘Sā tattha vittā sumanā patītā, nāvaṃ sucittaṃ abhinimminitvā;

    ആദായ സങ്ഖം പുരിസേന സദ്ധിം, ഉപാനയീ നഗരം സാധുരമ്മ’’ന്തി. (ജാ॰ ൧.൧൦.൪൮);

    Ādāya saṅkhaṃ purisena saddhiṃ, upānayī nagaraṃ sādhuramma’’nti. (jā. 1.10.48);

    മഹാപുരിസസ്സ ഹി ചിത്തസമ്പത്തിയാ പച്ചേകബുദ്ധസ്സ ച നിരോധതോ വുട്ഠിതഭാവേന സത്തസു ചേതനാസു ആദിചേതനാ ദിട്ഠധമ്മവേദനീയാ അതിഉളാരഫലാ ച ജാതാ. ഇദമ്പി തസ്സ ദാനസ്സ അപ്പമത്തഫലന്തി ദട്ഠബ്ബം. അപരിമാണഫലഞ്ഹി തം ദാനം ബോധിസമ്ഭാരഭൂതം. തേന വുത്തം –

    Mahāpurisassa hi cittasampattiyā paccekabuddhassa ca nirodhato vuṭṭhitabhāvena sattasu cetanāsu ādicetanā diṭṭhadhammavedanīyā atiuḷāraphalā ca jātā. Idampi tassa dānassa appamattaphalanti daṭṭhabbaṃ. Aparimāṇaphalañhi taṃ dānaṃ bodhisambhārabhūtaṃ. Tena vuttaṃ –

    ൧൯.

    19.

    ‘‘തേനേവാഹം സതഗുണതോ, സുഖുമാലോ സുഖേധിതോ;

    ‘‘Tenevāhaṃ sataguṇato, sukhumālo sukhedhito;

    അപി ച ദാനം പരിപൂരേന്തോ, ഏവം തസ്സ അദാസഹ’’ന്തി.

    Api ca dānaṃ paripūrento, evaṃ tassa adāsaha’’nti.

    തത്ഥ തേനാതി തതോ പച്ചേകബുദ്ധതോ, സതഗുണതോതി സതഗുണേന അഹം തദാ സങ്ഖഭൂതോ സുഖുമാലോ, തസ്മാ സുഖേധിതോ സുഖസംവഡ്ഢോ, അപി ച ഏവം സന്തേപി ദാനം പരിപൂരേന്തോ, ഏവം മയ്ഹം ദാനപാരമീ പരിപൂരേതൂതി തസ്സ പച്ചേകബുദ്ധസ്സ അത്തനോ സരീരദുക്ഖം അനപേക്ഖിത്വാ ഛത്തുപാഹനം അദാസിന്തി അത്തനോ ദാനജ്ഝാസയസ്സ ഉളാരഭാവം സത്ഥാ പവേദേസി.

    Tattha tenāti tato paccekabuddhato, sataguṇatoti sataguṇena ahaṃ tadā saṅkhabhūto sukhumālo, tasmā sukhedhito sukhasaṃvaḍḍho, api ca evaṃ santepi dānaṃ paripūrento, evaṃ mayhaṃ dānapāramī paripūretūti tassa paccekabuddhassa attano sarīradukkhaṃ anapekkhitvā chattupāhanaṃ adāsinti attano dānajjhāsayassa uḷārabhāvaṃ satthā pavedesi.

    ബോധിസത്തോപി യാവജീവം അമിതധനഗേഹം അജ്ഝാവസന്തോ ഭിയ്യോസോമത്തായ ദാനാനി ദത്വാ സീലാനി രക്ഖിത്വാ ആയുപരിയോസാനേ സപരിസോ ദേവനഗരം പൂരേസി.

    Bodhisattopi yāvajīvaṃ amitadhanagehaṃ ajjhāvasanto bhiyyosomattāya dānāni datvā sīlāni rakkhitvā āyupariyosāne sapariso devanagaraṃ pūresi.

    തദാ ദേവധീതാ ഉപ്പലവണ്ണാ അഹോസി, പുരിസോ ആനന്ദത്ഥേരോ, ലോകനാഥോ സങ്ഖബ്രാഹ്മണോ.

    Tadā devadhītā uppalavaṇṇā ahosi, puriso ānandatthero, lokanātho saṅkhabrāhmaṇo.

    തസ്സ സുവിസുദ്ധനിച്ചസീലഉപോസഥസീലാദിവസേന സീലപാരമീ ദാനസീലാദീനം പടിപക്ഖതോ നിക്ഖന്തത്താ കുസലധമ്മവസേന നേക്ഖമ്മപാരമീ, ദാനാദിനിപ്ഫാദനത്ഥം അബ്ഭുസ്സഹനവസേന തഥാ മഹാസമുദ്ദതരണവായാമവസേന ച വീരിയപാരമീ, തദത്ഥം അധിവാസനഖന്തിവസേന ഖന്തിപാരമീ, പടിഞ്ഞാനുരൂപപ്പടിപത്തിയാ സച്ചപാരമീ, സബ്ബത്ഥ അചലസമാദാനാധിട്ഠാനവസേന അധിട്ഠാനപാരമീ, സബ്ബസത്തേസു ഹിതജ്ഝാസയവസേന മേത്താപാരമീ, സത്തസങ്ഖാരകതവിപ്പകാരേസു മജ്ഝത്തഭാവപ്പത്തിയാ ഉപേക്ഖാപാരമീ, സബ്ബപാരമീനം ഉപകാരാനുപകാരേ ധമ്മേ ജാനിത്വാ അനുപകാരേ ധമ്മേ പഹായ ഉപകാരധമ്മേസു പവത്താപനപുരേചരാ സഹജാതാ ച ഉപായകോസല്ലഭൂതാ പഞ്ഞാ പഞ്ഞാപാരമീതി ഇമാപി പാരമിയോ ലബ്ഭന്തി.

    Tassa suvisuddhaniccasīlauposathasīlādivasena sīlapāramī dānasīlādīnaṃ paṭipakkhato nikkhantattā kusaladhammavasena nekkhammapāramī, dānādinipphādanatthaṃ abbhussahanavasena tathā mahāsamuddataraṇavāyāmavasena ca vīriyapāramī, tadatthaṃ adhivāsanakhantivasena khantipāramī, paṭiññānurūpappaṭipattiyā saccapāramī, sabbattha acalasamādānādhiṭṭhānavasena adhiṭṭhānapāramī, sabbasattesu hitajjhāsayavasena mettāpāramī, sattasaṅkhārakatavippakāresu majjhattabhāvappattiyā upekkhāpāramī, sabbapāramīnaṃ upakārānupakāre dhamme jānitvā anupakāre dhamme pahāya upakāradhammesu pavattāpanapurecarā sahajātā ca upāyakosallabhūtā paññā paññāpāramīti imāpi pāramiyo labbhanti.

    ദാനജ്ഝാസയസ്സ പന അതിഉളാരഭാവേന ദാനപാരമീവസേന ദേസനാ പവത്താ. യസ്മാ ചേത്ഥ ദസ പാരമിയോ ലബ്ഭന്തി, തസ്മാ ഹേട്ഠാ വുത്താ മഹാകരുണാദയോ ബോധിസത്തഗുണാ ഇധാപി യഥാരഹം നിദ്ധാരേതബ്ബാ. തഥാ അത്തനോ ഭോഗസുഖം അനപേക്ഖിത്വാ മഹാകരുണായ ‘‘ദാനപാരമിം പൂരേസ്സാമീ’’തി ദാനസമ്ഭാരസംഹരണത്ഥം സമുദ്ദതരണം, തത്ഥ ച സമുദ്ദപതിതസ്സപി ഉപോസഥാധിട്ഠാനം, സീലഖണ്ഡഭയേന ദേവധീതായപി ഉപഗതായ ആഹാരാനാഹരണന്തി ഏവമാദയോ മഹാസത്തസ്സ ഗുണാ വേദിതബ്ബാ. ഇദാനി വക്ഖമാനേസു സേസചരിതേസു ഇമിനാവ നയേന ഗുണനിദ്ധാരണം വേദിതബ്ബം . തത്ഥ തത്ഥ വിസേസമത്തമേവ വക്ഖാമ. തേനേതം വുച്ചതി –

    Dānajjhāsayassa pana atiuḷārabhāvena dānapāramīvasena desanā pavattā. Yasmā cettha dasa pāramiyo labbhanti, tasmā heṭṭhā vuttā mahākaruṇādayo bodhisattaguṇā idhāpi yathārahaṃ niddhāretabbā. Tathā attano bhogasukhaṃ anapekkhitvā mahākaruṇāya ‘‘dānapāramiṃ pūressāmī’’ti dānasambhārasaṃharaṇatthaṃ samuddataraṇaṃ, tattha ca samuddapatitassapi uposathādhiṭṭhānaṃ, sīlakhaṇḍabhayena devadhītāyapi upagatāya āhārānāharaṇanti evamādayo mahāsattassa guṇā veditabbā. Idāni vakkhamānesu sesacaritesu imināva nayena guṇaniddhāraṇaṃ veditabbaṃ . Tattha tattha visesamattameva vakkhāma. Tenetaṃ vuccati –

    ‘‘ഏവം അച്ഛരിയാ ഹേതേ, അബ്ഭുതാ ച മഹേസിനോ…പേ॰…;

    ‘‘Evaṃ acchariyā hete, abbhutā ca mahesino…pe…;

    പഗേവാനുകിരിയാ തേസം, ധമ്മസ്സ അനുധമ്മതോ’’തി.

    Pagevānukiriyā tesaṃ, dhammassa anudhammato’’ti.

    സങ്ഖബ്രാഹ്മണചരിയാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Saṅkhabrāhmaṇacariyāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ചരിയാപിടകപാളി • Cariyāpiṭakapāḷi / ൨. സങ്ഖചരിയാ • 2. Saṅkhacariyā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact