| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā |
[๖๐] ๑๐. สงฺขธมชาตกวณฺณนา
[60] 10. Saṅkhadhamajātakavaṇṇanā
ธเม ธเมติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรโนฺต ทุพฺพจเมวารพฺภ กเถสิฯ
Dhamedhameti idaṃ satthā jetavane viharanto dubbacamevārabbha kathesi.
อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทเตฺต รชฺชํ กาเรเนฺต โพธิสโตฺต สงฺขธมกกุเล นิพฺพตฺติตฺวา พาราณสิยํ นกฺขเตฺต ฆุเฎฺฐ ปิตรํ อาทาย สงฺขธมนกเมฺมน ธนํ ลภิตฺวา อาคมนกาเล โจราฎวิยํ ปิตรํ นิรนฺตรํ สงฺขํ ธมนฺตํ วาเรสิฯ โส ‘‘สงฺขสเทฺทน โจเร ปลาเปสฺสามี’’ติ นิรนฺตรเมว ธมิ, โจรา ปุริมนเยเนว อาคนฺตฺวา วิลุมฺปิํสุฯ โพธิสโตฺต ปุริมนเยเนว คาถํ อภาสิ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto saṅkhadhamakakule nibbattitvā bārāṇasiyaṃ nakkhatte ghuṭṭhe pitaraṃ ādāya saṅkhadhamanakammena dhanaṃ labhitvā āgamanakāle corāṭaviyaṃ pitaraṃ nirantaraṃ saṅkhaṃ dhamantaṃ vāresi. So ‘‘saṅkhasaddena core palāpessāmī’’ti nirantarameva dhami, corā purimanayeneva āgantvā vilumpiṃsu. Bodhisatto purimanayeneva gāthaṃ abhāsi –
๖๐.
60.
‘‘ธเม ธเม นาติธเม, อติธนฺตญฺหิ ปาปกํ;
‘‘Dhame dhame nātidhame, atidhantañhi pāpakaṃ;
ธเนฺตนาธิคตา โภคา, เต ตาโต วิธมี ธม’’นฺติฯ
Dhantenādhigatā bhogā, te tāto vidhamī dhama’’nti.
ตตฺถ เต ตาโต วิธมี ธมนฺติ เต สงฺขํ ธมิตฺวา ลทฺธโภเค มม ปิตา ปุนปฺปุนํ ธมโนฺต วิธมิ วิทฺธํเสสิ วินาเสสีติฯ
Tattha te tāto vidhamī dhamanti te saṅkhaṃ dhamitvā laddhabhoge mama pitā punappunaṃ dhamanto vidhami viddhaṃsesi vināsesīti.
สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อนุสนฺธิํ ฆเฎตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ – ‘‘ตทา ปิตา ทุพฺพจภิกฺขุ อโหสิ, ปุโตฺต ปนสฺส อหเมว อโหสิ’’นฺติฯ
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā pitā dubbacabhikkhu ahosi, putto panassa ahameva ahosi’’nti.
สงฺขธมชาตกวณฺณนา ทสมาฯ
Saṅkhadhamajātakavaṇṇanā dasamā.
อาสีสวโคฺค ฉโฎฺฐฯ
Āsīsavaggo chaṭṭho.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
มหาสีลวชนกํ, ปุณฺณปาติ จ กิํผลํ;
Mahāsīlavajanakaṃ, puṇṇapāti ca kiṃphalaṃ;
ปญฺจาวุธกญฺจนกฺขนฺธํ, วานรินฺทํ ตโยธมฺมํ;
Pañcāvudhakañcanakkhandhaṃ, vānarindaṃ tayodhammaṃ;
เภริวาทสงฺขธมนฺติฯ
Bherivādasaṅkhadhamanti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi / ๖๐. สงฺขธมชาตกํ • 60. Saṅkhadhamajātakaṃ
