| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៨. សង្ខធមសុត្តវណ្ណនា
8. Saṅkhadhamasuttavaṇṇanā
៣៦០. ‘‘យោ កោចិ បុរិសោ បាណាតិបាតី មុសាវាទី, សព្ពោ សោ អាបាយិកោ’’តិ វត្វា បុន ‘‘យំពហុលំ យំពហុលំ ករោតិ, តេន ទុគ្គតិំ គច្ឆតី’’តិ វទន្តោ អត្តនាវ អត្តនោ វាទំ ភិន្ទតិ។ ឯវំ សន្តេតិ យទិ ពហុសោ កតេន បាបកម្មេន អាបាយិកោ, ‘‘យោ កោចិ បាណមតិបាតេតី’’តិអាទិវចនំ មិច្ឆាតិ។ ចត្តារិ បទានីតិ ‘‘យោ កោចិ បាណមតិបាតេតី’’តិអាទិនា នយេន វុត្តា ចត្តារោ អត្ថកោដ្ឋាសា។ ទិដ្ឋិយា បច្ចយា ហោន្តិ ‘‘អត្ថិ ខោ បន មយា’’តិអាទិនា អយោនិសោ ឧម្មុជ្ជន្តស្ស។ ពលសម្បន្នោតិ សមត្ថោ។ សង្ខធមកោតិ សង្ខស្ស ធមនកិច្ចេ ឆេកោ។ អទុក្ខេនាតិ សុខេន។ ឧបចារោបិ អប្បនាបិ វដ្ដតិ ឧភិន្នំ សាមញ្ញវចនភាវតោ។ អប្បមាណកតភាវោ លព្ភតេវ។ តថា ហិ តំ កិលេសានំ វិក្ខម្ភនសមត្ថតាយ ទីឃសន្តានតាយ វិបុលផលតាយ ច ‘‘មហគ្គត’’ន្តិ វុច្ចតិ។
360. ‘‘Yo koci puriso pāṇātipātī musāvādī, sabbo so āpāyiko’’ti vatvā puna ‘‘yaṃbahulaṃ yaṃbahulaṃ karoti, tena duggatiṃ gacchatī’’ti vadanto attanāva attano vādaṃ bhindati. Evaṃ santeti yadi bahuso katena pāpakammena āpāyiko, ‘‘yo koci pāṇamatipātetī’’tiādivacanaṃ micchāti. Cattāri padānīti ‘‘yo koci pāṇamatipātetī’’tiādinā nayena vuttā cattāro atthakoṭṭhāsā. Diṭṭhiyā paccayā honti ‘‘atthi kho pana mayā’’tiādinā ayoniso ummujjantassa. Balasampannoti samattho. Saṅkhadhamakoti saṅkhassa dhamanakicce cheko. Adukkhenāti sukhena. Upacāropi appanāpi vaṭṭati ubhinnaṃ sāmaññavacanabhāvato. Appamāṇakatabhāvo labbhateva. Tathā hi taṃ kilesānaṃ vikkhambhanasamatthatāya dīghasantānatāya vipulaphalatāya ca ‘‘mahaggata’’nti vuccati.
ន ឱហីយតីតិ យស្មិំ សន្តានេ កាមាវចរកម្មំ, មហគ្គតកម្មញ្ច កតូបចិតំ វិបាកទានេ លទ្ធាវសរំ ហុត្វា ឋិតំ, តេសុ កាមាវចរកម្មំ ឥតរំ នីហរិត្វា សយំ តត្ថ ឱហីយិត្វា អត្តនោ វិបាកំ ទាតុំ ន សក្កោតិ, មហគ្គតកម្មមេវ បន ឥតរំ បដិពាហិត្វា អត្តនោ វិបាកំ ទាតុំ សក្កោតិ គរុភាវតោ។ តេនាហ ‘‘តំ កាមាវចរកម្ម’’ន្តិអាទិ។ កិលេសវសេនាតិ បាបកម្មស្ស មូលភូតកិលេសវសេន។ បាណាតិបាតាទយោ ហិ ទោសមោហលោភាទិមូលកិលេសសមុដ្ឋានា។ កិលេសវសេនាតិ វា កម្មកិលេសវសេន។ វុត្តញ្ហេតំ – ‘‘បាណាតិបាតោ ខោ, គហបតិបុត្ត, កម្មកិលេសោ’’តិអាទិ (ទី. និ. ៣.២៤៥)។ យថានុសន្ធិនាវ គតន្តិ យថានុសន្ធិសង្ខាតអនុសន្ធិនា ឱសានំ គតំ សំកិលេសសម្មុខេន ឧដ្ឋិតាយ វោទានធម្មវសេន និដ្ឋាបិតត្តា។
Na ohīyatīti yasmiṃ santāne kāmāvacarakammaṃ, mahaggatakammañca katūpacitaṃ vipākadāne laddhāvasaraṃ hutvā ṭhitaṃ, tesu kāmāvacarakammaṃ itaraṃ nīharitvā sayaṃ tattha ohīyitvā attano vipākaṃ dātuṃ na sakkoti, mahaggatakammameva pana itaraṃ paṭibāhitvā attano vipākaṃ dātuṃ sakkoti garubhāvato. Tenāha ‘‘taṃ kāmāvacarakamma’’ntiādi. Kilesavasenāti pāpakammassa mūlabhūtakilesavasena. Pāṇātipātādayo hi dosamohalobhādimūlakilesasamuṭṭhānā. Kilesavasenāti vā kammakilesavasena. Vuttañhetaṃ – ‘‘pāṇātipāto kho, gahapatiputta, kammakileso’’tiādi (dī. ni. 3.245). Yathānusandhināva gatanti yathānusandhisaṅkhātaanusandhinā osānaṃ gataṃ saṃkilesasammukhena uṭṭhitāya vodānadhammavasena niṭṭhāpitattā.
សង្ខធមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Saṅkhadhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៨. សង្ខធមសុត្តំ • 8. Saṅkhadhamasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៨. សង្ខធមសុត្តវណ្ណនា • 8. Saṅkhadhamasuttavaṇṇanā
