| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
8. සඞ්‌ඛධමසුත්‌තවණ්‌ණනා
8. Saṅkhadhamasuttavaṇṇanā
360. ‘‘යො කොචි පුරිසො පාණාතිපාතී මුසාවාදී, සබ්‌බො සො ආපායිකො’’ති වත්‌වා පුන ‘‘යංබහුලං යංබහුලං කරොති, තෙන දුග්‌ගතිං ගච්‌ඡතී’’ති වදන්‌තො අත්‌තනාව අත්‌තනො වාදං භින්‌දති. එවං සන්‌තෙති යදි බහුසො කතෙන පාපකම්‌මෙන ආපායිකො, ‘‘යො කොචි පාණමතිපාතෙතී’’තිආදිවචනං මිච්‌ඡාති. චත්‌තාරි පදානීති ‘‘යො කොචි පාණමතිපාතෙතී’’තිආදිනා නයෙන වුත්‌තා චත්‌තාරො අත්‌ථකොට්‌ඨාසා. දිට්‌ඨියා පච්‌චයා හොන්‌ති ‘‘අත්‌ථි ඛො පන මයා’’තිආදිනා අයොනිසො උම්‌මුජ්‌ජන්‌තස්‌ස. බලසම්‌පන්‌නොති සමත්‌ථො. සඞ්‌ඛධමකොති සඞ්‌ඛස්‌ස ධමනකිච්‌චෙ ඡෙකො. අදුක්‌ඛෙනාති සුඛෙන. උපචාරොපි අප්‌පනාපි වට්‌ටති උභින්‌නං සාමඤ්‌ඤවචනභාවතො. අප්‌පමාණකතභාවො ලබ්‌භතෙව. තථා හි තං කිලෙසානං වික්‌ඛම්‌භනසමත්‌ථතාය දීඝසන්‌තානතාය විපුලඵලතාය ච ‘‘මහග්‌ගත’’න්‌ති වුච්‌චති.
360. ‘‘Yo koci puriso pāṇātipātī musāvādī, sabbo so āpāyiko’’ti vatvā puna ‘‘yaṃbahulaṃ yaṃbahulaṃ karoti, tena duggatiṃ gacchatī’’ti vadanto attanāva attano vādaṃ bhindati. Evaṃ santeti yadi bahuso katena pāpakammena āpāyiko, ‘‘yo koci pāṇamatipātetī’’tiādivacanaṃ micchāti. Cattāri padānīti ‘‘yo koci pāṇamatipātetī’’tiādinā nayena vuttā cattāro atthakoṭṭhāsā. Diṭṭhiyā paccayā honti ‘‘atthi kho pana mayā’’tiādinā ayoniso ummujjantassa. Balasampannoti samattho. Saṅkhadhamakoti saṅkhassa dhamanakicce cheko. Adukkhenāti sukhena. Upacāropi appanāpi vaṭṭati ubhinnaṃ sāmaññavacanabhāvato. Appamāṇakatabhāvo labbhateva. Tathā hi taṃ kilesānaṃ vikkhambhanasamatthatāya dīghasantānatāya vipulaphalatāya ca ‘‘mahaggata’’nti vuccati.
න ඔහීයතීති යස්‌මිං සන්‌තානෙ කාමාවචරකම්‌මං, මහග්‌ගතකම්‌මඤ්‌ච කතූපචිතං විපාකදානෙ ලද්‌ධාවසරං හුත්‌වා ඨිතං, තෙසු කාමාවචරකම්‌මං ඉතරං නීහරිත්‌වා සයං තත්‌ථ ඔහීයිත්‌වා අත්‌තනො විපාකං දාතුං න සක්‌කොති, මහග්‌ගතකම්‌මමෙව පන ඉතරං පටිබාහිත්‌වා අත්‌තනො විපාකං දාතුං සක්‌කොති ගරුභාවතො. තෙනාහ ‘‘තං කාමාවචරකම්‌ම’’න්‌තිආදි. කිලෙසවසෙනාති පාපකම්‌මස්‌ස මූලභූතකිලෙසවසෙන. පාණාතිපාතාදයො හි දොසමොහලොභාදිමූලකිලෙසසමුට්‌ඨානා. කිලෙසවසෙනාති වා කම්‌මකිලෙසවසෙන. වුත්‌තඤ්‌හෙතං – ‘‘පාණාතිපාතො ඛො, ගහපතිපුත්‌ත, කම්‌මකිලෙසො’’තිආදි (දී. නි. 3.245). යථානුසන්‌ධිනාව ගතන්‌ති යථානුසන්‌ධිසඞ්‌ඛාතඅනුසන්‌ධිනා ඔසානං ගතං සංකිලෙසසම්‌මුඛෙන උට්‌ඨිතාය වොදානධම්‌මවසෙන නිට්‌ඨාපිතත්‌තා.
Na ohīyatīti yasmiṃ santāne kāmāvacarakammaṃ, mahaggatakammañca katūpacitaṃ vipākadāne laddhāvasaraṃ hutvā ṭhitaṃ, tesu kāmāvacarakammaṃ itaraṃ nīharitvā sayaṃ tattha ohīyitvā attano vipākaṃ dātuṃ na sakkoti, mahaggatakammameva pana itaraṃ paṭibāhitvā attano vipākaṃ dātuṃ sakkoti garubhāvato. Tenāha ‘‘taṃ kāmāvacarakamma’’ntiādi. Kilesavasenāti pāpakammassa mūlabhūtakilesavasena. Pāṇātipātādayo hi dosamohalobhādimūlakilesasamuṭṭhānā. Kilesavasenāti vā kammakilesavasena. Vuttañhetaṃ – ‘‘pāṇātipāto kho, gahapatiputta, kammakileso’’tiādi (dī. ni. 3.245). Yathānusandhināva gatanti yathānusandhisaṅkhātaanusandhinā osānaṃ gataṃ saṃkilesasammukhena uṭṭhitāya vodānadhammavasena niṭṭhāpitattā.
සඞ්‌ඛධමසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Saṅkhadhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 8. සඞ්‌ඛධමසුත්‌තං • 8. Saṅkhadhamasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 8. සඞ්‌ඛධමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Saṅkhadhamasuttavaṇṇanā
