Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਚਰਿਯਾਪਿਟਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cariyāpiṭaka-aṭṭhakathā

    ੧੦. ਸਙ੍ਖਪਾਲਚਰਿਯਾવਣ੍ਣਨਾ

    10. Saṅkhapālacariyāvaṇṇanā

    ੮੫. ਦਸਮੇ ਸਙ੍ਖਪਾਲੋਤਿਆਦੀਸੁ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਦੇવਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਾਯ ਮਹਤਿਯਾ ਨਾਗਿਦ੍ਧਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ। ਹੇਟ੍ਠਾ ਦ੍વੇ, ਉਪਰਿ ਦ੍વੇਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਦਾਠਾ ਆવੁਧਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦਾਠਾવੁਧੋ। ਉਗ੍ਗਤੇਜવਿਸਤਾਯ ਘੋਰવਿਸੋ। ਨਾਗਯੋਨਿਸਿਦ੍ਧਾਹਿ ਦ੍વੀਹਿ ਜਿવ੍ਹਾਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਦ੍વਿਜਿવ੍ਹੋ। ਮਹਾਨੁਭਾવਾਨਮ੍ਪਿ ਉਰੇਨ ਗਮਨਤੋ ‘‘ਉਰਗਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾਨਂ ਨਾਗਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਭਾવਤੋ ਉਰਗਾਧਿਭੂ

    85. Dasame saṅkhapālotiādīsu ayaṃ saṅkhepattho – devabhogasampattisadisāya mahatiyā nāgiddhiyā samannāgatattā mahiddhiko. Heṭṭhā dve, upari dveti catasso dāṭhā āvudhā etassāti dāṭhāvudho. Uggatejavisatāya ghoraviso. Nāgayonisiddhāhi dvīhi jivhāhi samannāgatoti dvijivho. Mahānubhāvānampi urena gamanato ‘‘uragā’’ti laddhanāmānaṃ nāgānaṃ adhipatibhāvato uragādhibhū.

    ੮੬. ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਸਨ੍ਧਿਭਾવੇਨ ਗਤਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਚਤੁਪ੍ਪਥੇ। ਅਪਰਾਪਰਂ ਮਹਾਜਨਸਞ੍ਚਰਣਟ੍ਠਾਨਭੂਤੇ ਮਹਾਮਗ੍ਗੇ। ਤਤੋ ਏવ ਮਹਾਜਨਸਮਾਕਿਣ੍ਣਭਾવੇਨ ਨਾਨਾਜਨਸਮਾਕੁਲੇ। ਇਦਾਨਿ વਕ੍ਖਮਾਨਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਙ੍ਗਾਨਂ વਸੇਨ ਚਤੁਰੋ ਅਙ੍ਗੇ। ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਠਪੇਤ੍વਾ। ਯਦਾਹਂ ਸਙ੍ਖਪਾਲੋ ਨਾਮ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਰੂਪੋ ਨਾਗਰਾਜਾ ਹੋਮਿ, ਤਦਾ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਠਾਨੇ વਾਸਂ ਉਪੋਸਥવਾਸવਸੇਨ ਨਿવਾਸਂ ਅਕਪ੍ਪਯਿਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿਂ।

    86. Dvinnaṃ maggānaṃ vinivijjhitvā sandhibhāvena gataṭṭhānasaṅkhāte catuppathe. Aparāparaṃ mahājanasañcaraṇaṭṭhānabhūte mahāmagge. Tato eva mahājanasamākiṇṇabhāvena nānājanasamākule. Idāni vakkhamānānaṃ catunnaṃ aṅgānaṃ vasena caturo aṅge. Adhiṭṭhāya adhiṭṭhahitvā, citte ṭhapetvā. Yadāhaṃ saṅkhapālo nāma yathāvuttarūpo nāgarājā homi, tadā heṭṭhā vuttappakāre ṭhāne vāsaṃ uposathavāsavasena nivāsaṃ akappayiṃ kappesiṃ.

    ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਹਿ ਦਾਨਸੀਲਾਦਿਪੁਞ੍ਞਪਸੁਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਬੋਧਿਪਰਿਯੇਸਨવਸੇਨ ਅਪਰਾਪਰਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਗਤੀਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਕਦਾਚਿ ਦੇવਭੋਗਸਦਿਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕੇ ਨਾਗਭવਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਖਪਾਲੋ ਨਾਮ ਨਾਗਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ। ਸੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਤਾਯ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਯੋਨਿਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਉਪੋਸਥવਾਸਂ વਸਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਨਾਗਭવਨੇ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪੋਸਥવਾਸੋ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੀਲਂ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਨ ਸੋ ਨਾਗਭવਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਕਣ੍ਹવਣ੍ਣਾਯ ਨਦਿਯਾ ਅવਿਦੂਰੇ ਮਹਾਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਏਕਪਦਿਕਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਕਂ વਮ੍ਮਿਕਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਪਨ੍ਨਰਸੇਸੁ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸੀਲੋ ‘‘ਮਮ ਚਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਥਿਕਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਾਨਮੁਖੇ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਾਟਿਪਦੇ ਨਾਗਭવਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪੁਨਾਪਰਂ ਯਦਾ ਹੋਮਿ, ਸਙ੍ਖਪਾਲੋ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ ਏવ।

    Mahāsatto hi dānasīlādipuññapasuto hutvā bodhipariyesanavasena aparāparaṃ devamanussagatīsu saṃsaranto kadāci devabhogasadisasampattike nāgabhavane nibbattitvā saṅkhapālo nāma nāgarājā ahosi mahiddhiko mahānubhāvo. So gacchante kāle tāya sampattiyā vippaṭisārī hutvā manussayoniṃ patthento uposathavāsaṃ vasi. Athassa nāgabhavane vasantassa uposathavāso na sampajjati, sīlaṃ saṃkilissati, tena so nāgabhavanā nikkhamitvā kaṇhavaṇṇāya nadiyā avidūre mahāmaggassa ca ekapadikamaggassa ca antare ekaṃ vammikaṃ parikkhipitvā uposathaṃ adhiṭṭhāya cātuddasapannarasesu samādinnasīlo ‘‘mama cammādīni atthikā gaṇhantū’’ti attānaṃ dānamukhe vissajjetvā nipajjati, pāṭipade nāgabhavanaṃ gacchati. Tena vuttaṃ ‘‘punāparaṃ yadā homi, saṅkhapālo’’tiādi. Tassattho vutto eva.

    ੮੭. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਛવਿਯਾ ਚਮ੍ਮੇਨਾਤਿਆਦਿਕਂ ‘‘ਚਤੁਰੋ ਅਙ੍ਗੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗਾਧਿਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਂ। ਛવਿਚਮ੍ਮਾਨਿ ਹਿ ਇਧ ਏਕਮਙ੍ਗਂ। ਏવਂ ਉਪੋਸਥવਾਸਂ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੀਘੋ ਅਦ੍ਧਾ વੀਤਿવਤ੍ਤੋ।

    87. Yaṃ panettha chaviyā cammenātiādikaṃ ‘‘caturo aṅge adhiṭṭhāyā’’ti vuttaṃ caturaṅgādhiṭṭhānadassanaṃ. Chavicammāni hi idha ekamaṅgaṃ. Evaṃ uposathavāsaṃ vasantassa mahāsattassa dīgho addhā vītivatto.

    ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਥਾ ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਨਿਪਨ੍ਨੇ ਸੋਲ਼ਸ ਭੋਜਪੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਂਸਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆવੁਧਹਤ੍ਥਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਚਰਨ੍ਤਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਾ ਤਂ વਮ੍ਮਿਕਮਤ੍ਥਕੇ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮਯਂ ਅਜ੍ਜ ਗੋਧਾਪੋਤਕਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਿਮ੍ਹਾ, ਇਮਂ ਨਾਗਰਾਜਾਨਂ વਧਿਤ੍વਾ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾ ਖੋ ਪਨੇਸ ਗਯ੍ਹਮਾਨੋ ਪਲਾਯੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯਥਾਨਿਪਨ੍ਨਕਂਯੇવ ਨਂ ਭੋਗੇਸੁ ਸੂਲੇਹਿ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਦੁਬ੍ਬਲਂ ਕਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸੂਲਾਨਿ ਆਦਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਰੀਰਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਏਕਦੋਣਿਕਨਾવਪ੍ਪਮਾਣਂ વਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਠਪਿਤਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫਦਾਮਂ વਿਯ ਜਿਞ੍ਜੁਕਫਲਸਦਿਸੇਹਿ ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਜਯਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸੇਨ ਚ ਸੀਸੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਅਤਿવਿਯ ਸੋਭਤਿ। ਸੋ ਤੇਸਂ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਪਦਸਦ੍ਦੇਨ ਭੋਗਨ੍ਤਰਤੋ ਸੀਸਂ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਰਤ੍ਤਕ੍ਖੀਨਿ ਉਮ੍ਮੀਲੇਤ੍વਾ ਤੇ ਸੂਲਹਤ੍ਥੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯ੍ਹਂ ਮਨੋਰਥੋ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਾਨਮੁਖੇ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਮੇ ਮਮ ਸਰੀਰਂ ਸਤ੍ਤੀਹਿ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਛਿਦ੍ਦਾવਛਿਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਨ ਓਲੋਕੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਖਣ੍ਡਭਯੇਨ ਦਲ਼੍ਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਸੀਸਂ ਭੋਗਨ੍ਤਰੇ ਏવ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ।

    Athekadivasaṃ tasmiṃ tathā sīlaṃ samādiyitvā nipanne soḷasa bhojaputtā ‘‘maṃsaṃ āharissāmā’’ti āvudhahatthā araññe carantā kiñci alabhitvā nikkhamantā taṃ vammikamatthake nipannaṃ disvā ‘‘mayaṃ ajja godhāpotakampi na labhimhā, imaṃ nāgarājānaṃ vadhitvā khādissāmā’’ti cintetvā ‘‘mahā kho panesa gayhamāno palāyeyyāti yathānipannakaṃyeva naṃ bhogesu sūlehi vijjhitvā dubbalaṃ katvā gaṇhissāmā’’ti sūlāni ādāya upasaṅkamiṃsu. Bodhisattassāpi sarīraṃ mahantaṃ ekadoṇikanāvappamāṇaṃ vaṭṭetvā ṭhapitasumanapupphadāmaṃ viya jiñjukaphalasadisehi akkhīhi jayasumanapupphasadisena ca sīsena samannāgataṃ ativiya sobhati. So tesaṃ soḷasannaṃ janānaṃ padasaddena bhogantarato sīsaṃ nīharitvā rattakkhīni ummīletvā te sūlahatthe āgacchante disvā ‘‘ajja mayhaṃ manoratho matthakaṃ pāpuṇissatī’’ti attānaṃ dānamukhe niyyātetvā ‘‘ime mama sarīraṃ sattīhi koṭṭetvā chiddāvachiddaṃ karonte na olokessāmī’’ti attano sīlakhaṇḍabhayena daḷhaṃ adhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhahitvā sīsaṃ bhogantare eva pavesetvā nipajji.

    ਅਥ ਨਂ ਤੇ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਾਤੇਤ੍વਾ ਤਿਖਿਣਸੂਲੇਹਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਸਕਣ੍ਟਕਾ ਕਾਲ਼વੇਤ੍ਤਯਟ੍ਠਿਯੋ ਪਹਾਰਮੁਖੇਹਿ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕਾਜੇਹਿ ਆਦਾਯ ਮਹਾਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ। ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਸੂਲੇਹਿ વਿਜ੍ਝਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਉਮ੍ਮੀਲੇਤ੍વਾ ਤੇ ਨ ਓਲੋਕੇਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਜੇਹਿ ਆਦਾਯ ਨੀਯਮਾਨਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਓਲਮ੍ਬਿਤ੍વਾ ਭੂਮਿਂ ਪਹਰਤਿ । ਅਥ ਨਂ ‘‘ਸੀਸਮਸ੍ਸ ਓਲਮ੍ਬਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਮਗ੍ਗੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ ਸੁਖੁਮੇਨ ਸੂਲੇਨ ਨਾਸਾਪੁਟੇ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਰਜ੍ਜੁਕਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਕਾਜਕੋਟਿਯਂ ਲਗ੍ਗੇਤ੍વਾ ਪੁਨਪਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –

    Atha naṃ te upagantvā naṅguṭṭhe gahetvā ākaḍḍhantā bhūmiyaṃ pātetvā tikhiṇasūlehi aṭṭhasu ṭhānesu vijjhitvā sakaṇṭakā kāḷavettayaṭṭhiyo pahāramukhehi pavesetvā aṭṭhasu ṭhānesu kājehi ādāya mahāmaggaṃ paṭipajjiṃsu. Mahāsatto sūlehi vijjhanato paṭṭhāya ekaṭṭhānepi akkhīni ummīletvā te na olokesi. Tassa aṭṭhahi kājehi ādāya nīyamānassa sīsaṃ olambitvā bhūmiṃ paharati . Atha naṃ ‘‘sīsamassa olambatī’’ti mahāmagge nipajjāpetvā sukhumena sūlena nāsāpuṭe vijjhitvā rajjukaṃ pavesetvā sīsaṃ ukkhipitvā kājakoṭiyaṃ laggetvā punapi ukkhipitvā maggaṃ paṭipajjiṃsu. Tena vuttaṃ –

    ੮੮.

    88.

    ‘‘ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਭੋਜਪੁਤ੍ਤਾ, ਖਰਾ ਲੁਦ੍ਦਾ ਅਕਾਰੁਣਾ।

    ‘‘Addasaṃsu bhojaputtā, kharā luddā akāruṇā;

    ਉਪਗਞ੍ਛੁਂ ਮਮਂ ਤਤ੍ਥ, ਦਣ੍ਡਮੁਗ੍ਗਰਪਾਣਿਨੋ॥

    Upagañchuṃ mamaṃ tattha, daṇḍamuggarapāṇino.

    ੮੯.

    89.

    ‘‘ਨਾਸਾਯ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ, ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕੇ।

    ‘‘Nāsāya vinivijjhitvā, naṅguṭṭhe piṭṭhikaṇṭake;

    ਕਾਜੇ ਆਰੋਪਯਿਤ੍વਾਨ, ਭੋਜਪੁਤ੍ਤਾ ਹਰਿਂਸੁ ਮ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Kāje āropayitvāna, bhojaputtā hariṃsu ma’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਭੋਜਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਲੁਦ੍ਦਪੁਤ੍ਤਾ। ਖਰਾਤਿ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ, ਫਰੁਸਕਾਯવਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ। ਲੁਦ੍ਦਾਤਿ ਦਾਰੁਣਾ, ਘੋਰਮਾਨਸਾ। ਅਕਾਰੁਣਾਤਿ ਨਿਕ੍ਕਰੁਣਾ। ਦਣ੍ਡਮੁਗ੍ਗਰਪਾਣਿਨੋਤਿ ਚਤੁਰਸ੍ਸਦਣ੍ਡਹਤ੍ਥਾ। ਨਾਸਾਯ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾਤਿ ਰਜ੍ਜੁਕਂ ਪવੇਸੇਤੁਂ ਸੁਖੁਮੇਨ ਸੂਲੇਨ ਨਾਸਾਪੁਟੇ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ। ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕੇਤਿ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਪ੍ਪਦੇਸੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਸਮੀਪੇ ਚ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਾਜੇ ਆਰੋਪਯਿਤ੍વਾਨਾਤਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਬਦ੍ਧੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ વੇਤ੍ਤਲਤਾਮਣ੍ਡਲੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਓવਿਜ੍ਝਿਤਂ ਏਕੇਕਂ ਕਾਜਂ ਦ੍વੇ ਦ੍વੇ ਭੋਜਪੁਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਨ੍ਧਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ।

    Tattha bhojaputtāti luddaputtā. Kharāti kakkhaḷā, pharusakāyavacīkammantā. Luddāti dāruṇā, ghoramānasā. Akāruṇāti nikkaruṇā. Daṇḍamuggarapāṇinoti caturassadaṇḍahatthā. Nāsāya vinivijjhitvāti rajjukaṃ pavesetuṃ sukhumena sūlena nāsāpuṭe vijjhitvā. Naṅguṭṭhe piṭṭhikaṇṭaketi naṅguṭṭhappadese tattha tattha piṭṭhikaṇṭakasamīpe ca vinivijjhitvāti sambandho. Kāje āropayitvānāti aṭṭhasu ṭhānesu vinivijjhitvā baddhesu aṭṭhasu vettalatāmaṇḍalesu ekekasmiṃ ovijjhitaṃ ekekaṃ kājaṃ dve dve bhojaputtā attano attano khandhaṃ āropetvā.

    ੯੦. ਸਸਾਗਰਨ੍ਤਂ ਪਥવਿਨ੍ਤਿ ਸਮੁਦ੍ਦਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਮਹਾਪਥવਿਂ। ਸਕਾਨਨਂ ਸਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਾਨਨੇਹਿ ਪਬ੍ਬਤੇਹਿ ਚਾਤਿ ਸਕਾਨਨਂ ਸਪਬ੍ਬਤਞ੍ਚ। ਨਾਸਾવਾਤੇਨ ਝਾਪਯੇਤਿ ਸਚਾਹਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨੋ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਨਾਸਾવਾਤਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯਂ, ਸਮੁਦ੍ਦਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਸਕਾਨਨਂ ਸਪਬ੍ਬਤਂ ਇਮਂ ਮਹਾਪਥવਿਂ ਝਾਪੇਯ੍ਯਂ, ਸਹ ਨਾਸਾવਾਤવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨ ਛਾਰਿਕਂ ਕਰੇਯ੍ਯਂ, ਏਤਾਦਿਸੋ ਤਦਾ ਮਯ੍ਹਂ ਆਨੁਭਾવੋ।

    90.Sasāgarantaṃ pathavinti samuddapariyantaṃ mahāpathaviṃ. Sakānanaṃ sapabbatanti saddhiṃ kānanehi pabbatehi cāti sakānanaṃ sapabbatañca. Nāsāvātena jhāpayeti sacāhaṃ icchamāno icchanto kujjhitvā nāsāvātaṃ vissajjeyyaṃ, samuddapariyantaṃ sakānanaṃ sapabbataṃ imaṃ mahāpathaviṃ jhāpeyyaṃ, saha nāsāvātavissajjanena chārikaṃ kareyyaṃ, etādiso tadā mayhaṃ ānubhāvo.

    ੯੧. ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸੂਲੇਹਿ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੇ, ਕੋਟ੍ਟਯਨ੍ਤੇਪਿ ਸਤ੍ਤਿਭਿ। ਭੋਜਪੁਤ੍ਤੇ ਨ ਕੁਪ੍ਪਾਮੀਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾવਕਰਣਤ੍ਥਂ વੇਤ੍ਤਲਤਾਪવੇਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਸਾਰਦਾਰੂਹਿ ਤਚ੍ਛੇਤ੍વਾ ਕਤੇਹਿ ਤਿਖਿਣਸੂਲੇਹਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ વਿਜ੍ਝਨ੍ਤੇਪਿ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾવਕਰਣਤ੍ਥਂ ਤਿਖਿਣਾਹਿ ਸਤ੍ਤੀਹਿ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ ਕੋਟ੍ਟਯਨ੍ਤੇਪਿ ਭੋਜਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਲੁਦ੍ਦਾਨਂ ਨ ਕੁਪ੍ਪਾਮਿ। ਏਸਾ ਮੇ ਸੀਲਪਾਰਮੀਤਿ ਏવਂ ਮਹਾਨੁਭਾવਸ੍ਸ ਤਥਾ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾ ਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਸੀਲਖਣ੍ਡਭਯੇਨ ਤੇਸਂ ਅਕੁਜ੍ਝਨਾ, ਏਸਾ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇવ ਜੀવਿਤਨਿਰਪੇਕ੍ਖਭਾવੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ ਮਯ੍ਹਂ ਸੀਲਪਾਰਮੀ, ਸੀਲવਸੇਨ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    91. Evaṃ santepi sūlehi vinivijjhante, koṭṭayantepi sattibhi. Bhojaputte na kuppāmīti dubbalabhāvakaraṇatthaṃ vettalatāpavesanatthañca sāradārūhi tacchetvā katehi tikhiṇasūlehi aṭṭhasu ṭhānesu vijjhantepi dubbalabhāvakaraṇatthaṃ tikhiṇāhi sattīhi tahiṃ tahiṃ koṭṭayantepi bhojaputtānaṃ luddānaṃ na kuppāmi. Esā me sīlapāramīti evaṃ mahānubhāvassa tathā adhiṭṭhahantassa yā me mayhaṃ sīlakhaṇḍabhayena tesaṃ akujjhanā, esā ekanteneva jīvitanirapekkhabhāvena pavattā mayhaṃ sīlapāramī, sīlavasena paramatthapāramīti attho.

    ਤਥਾ ਪਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ ਤੇਹਿ ਨੀਯਮਾਨੇ ਮਿਥਿਲਨਗਰવਾਸੀ ਆਲ਼ਾਰੋ ਨਾਮ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਪਞ੍ਚਸਕਟਸਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਸੁਖਯਾਨਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤੇ ਭੋਜਪੁਤ੍ਤੇ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਹਰਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ਕਾਰੁਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਤੇ ਲੁਦ੍ਦੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਸ੍ਸਾਯਂ ਨਾਗੋ ਨੀਯਤਿ, ਨੇਤ੍વਾ ਚਿਮਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ਤੇ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਨਾਗਸ੍ਸ ਮਂਸਂ ਸਾਦੁਞ੍ਚ ਮੁਦੁਞ੍ਚ ਥੂਲਞ੍ਚ ਪਚਿਤ੍વਾ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਅਥ ਸੋ ਤੇਸਂ ਸੋਲ਼ਸવਾਹਗੋਣੇ ਪਸਤਂ ਪਸਤਂ ਸੁવਣ੍ਣਮਾਸਕੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨਿવਾਸਨਪਾਰੁਪਨਾਨਿ ਭਰਿਯਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ વਤ੍ਥਾਭਰਣਾਨਿ ਦਤ੍વਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾ, ਅਯਂ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ ਨਾਗਰਾਜਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਗੁਣੇਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨ ਦੁਬ੍ਭਿ, ਇਮਂ ਕਿਲਮਨ੍ਤੇਹਿ ਬਹੁਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸੁਤਂ, વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਨਾਪੋ ਭਕ੍ਖੋ, ਬਹੂ ਚ ਨੋ ਉਰਗਾ ਭੁਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਾ, ਤਥਾਪਿ ਤવ વਚਨਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪੂਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਨਾਗਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤਾਯ ਤਾ ਕਣ੍ਟਕਾਚਿਤਾ ਆવੁਤਾ ਕਾਲ਼વੇਤ੍ਤਲਤਾ ਕੋਟਿਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਕਡ੍ਢਿਤੁਂ ਆਰਭਿਂਸੁ।

    Tathā pana bodhisatte tehi nīyamāne mithilanagaravāsī āḷāro nāma kuṭumbiko pañcasakaṭasatāni ādāya sukhayānake nisīditvā gacchanto te bhojaputte mahāsattaṃ harante disvā kāruññaṃ uppādetvā te ludde pucchi – ‘‘kissāyaṃ nāgo nīyati, netvā cimaṃ kiṃ karissathā’’ti? Te ‘‘imassa nāgassa maṃsaṃ sāduñca muduñca thūlañca pacitvā khādissāmā’’ti āhaṃsu. Atha so tesaṃ soḷasavāhagoṇe pasataṃ pasataṃ suvaṇṇamāsake sabbesaṃ nivāsanapārupanāni bhariyānampi tesaṃ vatthābharaṇāni datvā ‘‘sammā, ayaṃ mahānubhāvo nāgarājā, attano sīlaguṇena tumhākaṃ na dubbhi, imaṃ kilamantehi bahuṃ tumhehi apuññaṃ pasutaṃ, vissajjethā’’ti āha. Te ‘‘ayaṃ amhākaṃ manāpo bhakkho, bahū ca no uragā bhuttapubbā, tathāpi tava vacanaṃ amhehi pūjetabbaṃ, tasmā imaṃ nāgaṃ vissajjessāmā’’ti vissajjetvā mahāsattaṃ bhūmiyaṃ nipajjāpetvā attano kakkhaḷatāya tā kaṇṭakācitā āvutā kāḷavettalatā koṭiyaṃ gahetvā ākaḍḍhituṃ ārabhiṃsu.

    ਅਥ ਸੋ ਨਾਗਰਾਜਾਨਂ ਕਿਲਮਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਕਿਲਮੇਨ੍ਤੋવ ਅਸਿਨਾ ਲਤਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਦਾਰਕਾਨਂ ਕਣ੍ਣવੇਧਤੋ ਪਟਿਹਰਣਨਿਯਾਮੇਨ ਅਦੁਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸਣਿਕਂ ਨੀਹਰਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਤੇ ਭੋਜਪੁਤ੍ਤਾ ਯਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥੁਤੋ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਂ, ਤਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਸਣਿਕਂ ਮੋਚਯਿਂਸੁ। ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਪਾਚੀਨਾਭਿਮੁਖੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਸ੍ਸੁਪੁਣ੍ਣੇਹਿ ਨੇਤ੍ਤੇਹਿ ਆਲ਼ਾਰਂ ਓਲੋਕੇਸਿ। ਲੁਦ੍ਦਾ ਥੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਉਰਗੋ ਦੁਬ੍ਬਲੋ, ਮਤਕਾਲੇ ਗਹੇਤ੍વਾવ ਨਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਿਲੀਯਿਂਸੁ। ਆਲ਼ਾਰੋ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ‘‘ਗਚ੍ਛੇવ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਮਹਾਨਾਗ, ਮਾ ਤਂ ਲੁਦ੍ਦਾ ਪੁਨ ਗਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤੋ ਥੋਕਂ ਤਂ ਨਾਗਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤਿ।

    Atha so nāgarājānaṃ kilamantaṃ disvā akilamentova asinā latā chinditvā dārakānaṃ kaṇṇavedhato paṭiharaṇaniyāmena adukkhāpento saṇikaṃ nīhari. Tasmiṃ kāle te bhojaputtā yaṃ bandhanaṃ tassa natthuto pavesetvā paṭimukkaṃ, taṃ bandhanaṃ saṇikaṃ mocayiṃsu. Mahāsatto muhuttaṃ pācīnābhimukho gantvā assupuṇṇehi nettehi āḷāraṃ olokesi. Luddā thokaṃ gantvā ‘‘urago dubbalo, matakāle gahetvāva naṃ gamissāmā’’ti nilīyiṃsu. Āḷāro mahāsattassa añjaliṃ paggayha ‘‘gaccheva kho tvaṃ, mahānāga, mā taṃ luddā puna gahesu’’nti vadanto thokaṃ taṃ nāgaṃ anugantvā nivatti.

    ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਨਾਗਭવਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪਪਞ੍ਚਂ ਅਕਤ੍વਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿવਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਆਲ਼ਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਾਗਭવਨਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਨੇਤ੍વਾ ਤੀਹਿ ਕਞ੍ਞਾਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਹਨ੍ਤਮਸ੍ਸ ਯਸਂ ਦਤ੍વਾ ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਕਾਮੇਹਿ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸਿ। ਆਲ਼ਾਰੋ ਨਾਗਭવਨੇ ਏਕવਸ੍ਸਂ વਸਿਤ੍વਾ ਦਿਬ੍ਬੇ ਕਾਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਸਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਕਥੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਚਿਰਂ વਸਿਤ੍વਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪਤ੍વਾ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞਾ ਸਮਾਗਤੋ ਤੇਨ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਸਨ੍ਨੇਨ ‘‘ਤ੍વਂ ਉਲ਼ਾਰਭੋਗਾ ਮਞ੍ਞੇ ਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਾਰਣਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਲੁਦ੍ਦਾਨਂ ਹਤ੍ਥਤੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਰਞ੍ਞੋ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ –

    Bodhisatto nāgabhavanaṃ gantvā tattha papañcaṃ akatvā mahantena parivārena nikkhamitvā āḷāraṃ upasaṅkamitvā nāgabhavanassa vaṇṇaṃ kathetvā taṃ tattha netvā tīhi kaññāsatehi saddhiṃ mahantamassa yasaṃ datvā dibbehi kāmehi santappesi. Āḷāro nāgabhavane ekavassaṃ vasitvā dibbe kāme paribhuñjitvā ‘‘icchāmahaṃ, samma, pabbajitu’’nti nāgarājassa kathetvā pabbajitaparikkhāre gahetvā tato nikkhamitvā himavantappadesaṃ gantvā pabbajitvā tattha ciraṃ vasitvā aparabhāge cārikaṃ caranto bārāṇasiṃ patvā bārāṇasiraññā samāgato tena ācārasampattiṃ nissāya pasannena ‘‘tvaṃ uḷārabhogā maññe kulā pabbajito, kena nu kho kāraṇena pabbajitosī’’ti puṭṭho attano pabbajjākāraṇaṃ kathento luddānaṃ hatthato bodhisattassa vissajjāpanaṃ ādiṃ katvā sabbaṃ pavattiṃ rañño ācikkhitvā –

    ‘‘ਦਿਟ੍ਠਾ ਮਯਾ ਮਾਨੁਸਕਾਪਿ ਕਾਮਾ, ਅਸਸ੍ਸਤਾ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾ।

    ‘‘Diṭṭhā mayā mānusakāpi kāmā, asassatā vipariṇāmadhammā;

    ਆਦੀਨવਂ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਦਿਸ੍વਾ, ਸਦ੍ਧਾਯਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਮ੍ਹਿ, ਰਾਜ॥

    Ādīnavaṃ kāmaguṇesu disvā, saddhāyahaṃ pabbajitomhi, rāja.

    ‘‘ਦੁਮਪ੍ਫਲਾਨੀવ ਪਤਨ੍ਤਿ ਮਾਣવਾ, ਦਹਰਾ ਚ વੁਦ੍ਧਾ ਚ ਸਰੀਰਭੇਦਾ।

    ‘‘Dumapphalānīva patanti māṇavā, daharā ca vuddhā ca sarīrabhedā;

    ਏਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਮ੍ਹਿ ਰਾਜ, ਅਪਣ੍ਣਕਂ ਸਾਮਞ੍ਞਮੇવ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੨.੧੭.੧੯੧-੧੯੨) –

    Etampi disvā pabbajitomhi rāja, apaṇṇakaṃ sāmaññameva seyyo’’ti. (jā. 2.17.191-192) –

    ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ।

    Imāhi gāthāhi dhammaṃ desesi.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਰਾਜਾ –

    Taṃ sutvā rājā –

    ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਹવੇ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਾ ਸਪਞ੍ਞਾ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਯੇ ਬਹੁਠਾਨਚਿਨ੍ਤਿਨੋ।

    ‘‘Addhā have sevitabbā sapaññā, bahussutā ye bahuṭhānacintino;

    ਨਾਗਞ੍ਚ ਸੁਤ੍વਾਨ ਤવਞ੍ਚਲ਼ਾਰ, ਕਾਹਾਮਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਨਪ੍ਪਕਾਨੀ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੨.੧੭.੧੯੩) –

    Nāgañca sutvāna tavañcaḷāra, kāhāmi puññāni anappakānī’’ti. (jā. 2.17.193) –

    ਆਹ।

    Āha.

    ਅਥਸ੍ਸ ਤਾਪਸੋ –

    Athassa tāpaso –

    ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਹવੇ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਾ ਸਪਞ੍ਞਾ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਯੇ ਬਹੁਠਾਨਚਿਨ੍ਤਿਨੋ।

    ‘‘Addhā have sevitabbā sapaññā, bahussutā ye bahuṭhānacintino;

    ਨਾਗਞ੍ਚ ਸੁਤ੍વਾਨ ਮਮਞ੍ਚ ਰਾਜ, ਕਰੋਹਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਨਪ੍ਪਕਾਨੀ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੨.੧੭.੧੯੪) –

    Nāgañca sutvāna mamañca rāja, karohi puññāni anappakānī’’ti. (jā. 2.17.194) –

    ਏવਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਸ੍ਸਾਨਮਾਸੇ વਸਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਹਿਮવਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯਾવਜੀવਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮવਿਹਾਰੇ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੋਸਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਯਾવਜੀવਂ ਉਪੋਸਥવਾਸਂ વਸਿਤ੍વਾ ਸਗ੍ਗਪੁਰਂ ਪੂਰੇਸਿ। ਸੋਪਿ ਰਾਜਾ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਯਥਾਕਮ੍ਮਂ ਗਤੋ।

    Evaṃ dhammaṃ desetvā tattheva cattāro vassānamāse vasitvā puna himavantaṃ gantvā yāvajīvaṃ cattāro brahmavihāre bhāvetvā brahmalokūpago ahosi. Bodhisattopi yāvajīvaṃ uposathavāsaṃ vasitvā saggapuraṃ pūresi. Sopi rājā dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ gato.

    ਤਦਾ ਆਲ਼ਾਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਅਹੋਸਿ, ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ, ਸਙ੍ਖਪਾਲਨਾਗਰਾਜਾ ਲੋਕਨਾਥੋ।

    Tadā āḷāro sāriputtatthero ahosi, bārāṇasirājā ānandatthero, saṅkhapālanāgarājā lokanātho.

    ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ਦਾਨਪਾਰਮੀ, ਤਥਾਰੂਪੇਨਪਿ વਿਸਤੇਜੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਰੂਪਾਯਪਿ ਪੀਲ਼ਾਯ ਸਤਿ ਸੀਲਸ੍ਸ ਅਭਿਨ੍ਨਤਾ ਸੀਲਪਾਰਮੀ, ਦੇવਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਂ ਭੋਗਂ ਪਹਾਯ ਨਾਗਭવਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਾਰਮੀ, ‘‘ਦਾਨਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਂવਿਦਹਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪਾਰਮੀ, ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕવਿਨੋਦਨਂ ਅਧਿવਾਸਨવੀਰਿਯਞ੍ਚ વੀਰਿਯਪਾਰਮੀ, ਅਧਿવਾਸਨਖਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਤਿਪਾਰਮੀ, ਸਚ੍ਚਸਮਾਦਾਨਂ ਸਚ੍ਚਪਾਰਮੀ, ਅਚਲਸਮਾਦਾਨਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਪਾਰਮੀ, ਭੋਜਪੁਤ੍ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮੇਤ੍ਤਾਨੁਦ੍ਦਯਭਾવੋ ਮੇਤ੍ਤਾਪਾਰਮੀ, વੇਦਨਾਯ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਕਤવਿਪ੍ਪਕਾਰੇਸੁ ਚ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭਾવੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮੀਤਿ ਏવਂ ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਸੀਲਪਾਰਮੀ ਪਨ ਅਤਿਸਯવਤੀਤਿ ਕਤ੍વਾ ਸਾ ਏવ ਦੇਸਨਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹਾ। ਤਥਾ ਇਧ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਾਨੁਭਾવਾ ‘‘ਯੋਜਨਸਤਿਕੇ ਨਾਗਭવਨਟ੍ਠਾਨੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਚਰਿਯਾਯਂ (ਚਰਿਯਾ॰ ੨.੧੧ ਆਦਯੋ) વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਯਥਾਰਹਂ વਿਭਾવੇਤਬ੍ਬਾਤਿ।

    Tassa sarīrapariccāgo dānapāramī, tathārūpenapi visatejena samannāgatassa tathārūpāyapi pīḷāya sati sīlassa abhinnatā sīlapāramī, devabhogasampattisadisaṃ bhogaṃ pahāya nāgabhavanato nikkhamitvā samaṇadhammakaraṇaṃ nekkhammapāramī, ‘‘dānādiatthaṃ idañcidañca kātuṃ vaṭṭatī’’ti saṃvidahanaṃ paññāpāramī, kāmavitakkavinodanaṃ adhivāsanavīriyañca vīriyapāramī, adhivāsanakhanti khantipāramī, saccasamādānaṃ saccapāramī, acalasamādānādhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhānapāramī, bhojaputte upādāya sabbasattesu mettānuddayabhāvo mettāpāramī, vedanāya sattasaṅkhārakatavippakāresu ca majjhattabhāvo upekkhāpāramīti evaṃ dasa pāramiyo labbhanti. Sīlapāramī pana atisayavatīti katvā sā eva desanaṃ āruḷhā. Tathā idha bodhisattassa guṇānubhāvā ‘‘yojanasatike nāgabhavanaṭṭhāne’’tiādinā bhūridattacariyāyaṃ (cariyā. 2.11 ādayo) vuttanayeneva yathārahaṃ vibhāvetabbāti.

    ਸਙ੍ਖਪਾਲਚਰਿਯਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Saṅkhapālacariyāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ਏਤੇਤਿ ਯੇ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਚਰਿਯਾਦਯੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਗ੍ਗੇ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਅਨਨ੍ਤਰਗਾਥਾਯ ਚ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਭੂਰਿਦਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਦ੍ਦਾਨવਸੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਨવ ਚਰਿਯਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ વਿਸੇਸਤੋ ਸੀਲਪਾਰਮਿਪੂਰਣવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਸੀਲਂ ਬਲਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸੀਲਬਲਾ। ਸੀਲਸ੍ਸ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਭੂਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖਰਣਤੋ ਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਭਾવਨਾવਸੇਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਤੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾ। ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਾਯ ਸੀਲਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਯਾ ਅਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਪਦੇਸੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸੋਤਿ ਪਦੇਸਿਕਾ ਸਪ੍ਪਦੇਸਾ। ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਆਹ ‘‘ਜੀવਿਤਂ ਪਰਿਰਕ੍ਖਿਤ੍વਾ, ਸੀਲਾਨਿ ਅਨੁਰਕ੍ਖਿਸ’’ਨ੍ਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਏਤੇਸੁ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਚਰਿਯਾਦੀਸੁ (ਚਰਿਯਾ॰ ੨.੧ ਆਦਯੋ) ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀવਿਤਂ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਰਿਰਕ੍ਖਿਤ੍વਾવ ਸੀਲਾਨਿ ਅਨੁਰਕ੍ਖਿਂ, ਜੀવਿਤਂ ਨ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਂ, ਏਕਨ੍ਤੇਨੇવ ਪਨ ਸਙ੍ਖਪਾਲਸ੍ਸ ਮੇ ਸਤੋ ਸਬ੍ਬਕਾਲਮ੍ਪਿ ਜੀવਿਤਂ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਿਯ੍ਯਤ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਖਪਾਲਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਪਨ ਮੇ ਮਹਾਨੁਭਾવਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗવਿਸਤੇਜਸ੍ਸ ਸਤੋ ਸਮਾਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਕਾਲਮ੍ਪਿ ਤੇਹਿ ਲੁਦ੍ਦੇਹਿ ਸਮਾਗਮੇ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਸਤੋ ਏવਂ ਪੁਗ੍ਗਲવਿਭਾਗਂ ਅਕਤ੍વਾ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸੀਲਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਮੇવ ਜੀવਿਤਂ ਏਕਂਸੇਨੇવ ਨਿਯ੍ਯਤ੍ਤਂ ਨੀਯਾਤਿਤਂ ਦਾਨਮੁਖੇ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਸੀਲਪਾਰਮੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤਦੇવਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਸਾ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਭਾવਂ ਪਤ੍ਤਾ ਮਯ੍ਹਂ ਸੀਲਪਾਰਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ।

    Eteti ye hatthināgacariyādayo imasmiṃ vagge niddiṭṭhā anantaragāthāya ca ‘‘hatthināgo bhūridatto’’tiādinā uddānavasena saṅgahetvā dassitā nava cariyā, te sabbe visesato sīlapāramipūraṇavasena pavattiyā sīlaṃ balaṃ etesanti sīlabalā. Sīlassa paramatthapāramibhūtassa parikkharaṇato santānassa ca paribhāvanāvasena abhisaṅkharaṇato parikkhārā. Ukkaṃsagatāya sīlaparamatthapāramiyā asampuṇṇattā padeso etesaṃ atthi, na nippadesoti padesikā sappadesā. Kasmāti ce? Āha ‘‘jīvitaṃ parirakkhitvā, sīlāni anurakkhisa’’nti, yasmā etesu hatthināgacariyādīsu (cariyā. 2.1 ādayo) ahaṃ attano jīvitaṃ ekadesena parirakkhitvāva sīlāni anurakkhiṃ, jīvitaṃ na sabbathā pariccajiṃ, ekanteneva pana saṅkhapālassa me sato sabbakālampi jīvitaṃ yassa kassaci niyyattaṃ, saṅkhapālanāgarājassa pana me mahānubhāvassa uggavisatejassa sato samānassa sabbakālampi tehi luddehi samāgame tato pubbepi pacchāpi sato evaṃ puggalavibhāgaṃ akatvā yassa kassaci sīlānurakkhaṇatthameva jīvitaṃ ekaṃseneva niyyattaṃ nīyātitaṃ dānamukhe nissaṭṭhaṃ, tasmā sā sīlapāramīti yasmā cetadevaṃ, tasmā tena kāraṇena sā paramatthapāramibhāvaṃ pattā mayhaṃ sīlapāramīti dassetīti.

    ਪਰਮਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਾ ਚਰਿਯਾਪਿਟਕਸਂવਣ੍ਣਨਾਯ

    Paramatthadīpaniyā cariyāpiṭakasaṃvaṇṇanāya

    ਦਸવਿਧਚਰਿਯਾਸਙ੍ਗਹਸ੍ਸ વਿਸੇਸਤੋ

    Dasavidhacariyāsaṅgahassa visesato

    ਸੀਲਪਾਰਮਿવਿਭਾવਨਸ੍ਸ

    Sīlapāramivibhāvanassa

    ਦੁਤਿਯવਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Dutiyavaggassa atthavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਚਰਿਯਾਪਿਟਕਪਾਲ਼ਿ • Cariyāpiṭakapāḷi / ੧੦. ਸਙ੍ਖਪਾਲਚਰਿਯਾ • 10. Saṅkhapālacariyā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact