| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
३. सङ्खारसुत्तवण्णना
3. Saṅkhārasuttavaṇṇanā
२३. ततिये सब्याबज्झन्ति सदुक्खं। कायसङ्खारन्ति कायद्वारे चेतनारासिं। अभिसङ्खरोतीति आयूहति रासिं करोति पिण्डं करोति। वचीमनोद्वारेसुपि एसेव नयो। सब्याबज्झं लोकन्ति सदुक्खं लोकं। सब्याबज्झा फस्सा फुसन्तीति सदुक्खा विपाकफस्सा फुसन्ति। सब्याबज्झं वेदनं वेदियतीति सदुक्खं विपाकवेदनं वेदियति, साबाधं निरस्सादन्ति अत्थो। सेय्यथापि सत्ता नेरयिकाति यथा निरये निब्बत्तसत्ता एकन्तदुक्खं वेदनं वेदियन्ति, एवं वेदियतीति अत्थो। किं पन तत्थ उपेक्खावेदना नत्थीति? अत्थि, दुक्खवेदनाय पन बलवभावेन सा अब्बोहारिकट्ठाने ठिता। इति निरयोव निरयस्स उपमं कत्वा आहटो। तत्र पटिभागउपमा नाम किर एसा।
23. Tatiye sabyābajjhanti sadukkhaṃ. Kāyasaṅkhāranti kāyadvāre cetanārāsiṃ. Abhisaṅkharotīti āyūhati rāsiṃ karoti piṇḍaṃ karoti. Vacīmanodvāresupi eseva nayo. Sabyābajjhaṃ lokanti sadukkhaṃ lokaṃ. Sabyābajjhā phassā phusantīti sadukkhā vipākaphassā phusanti. Sabyābajjhaṃvedanaṃ vediyatīti sadukkhaṃ vipākavedanaṃ vediyati, sābādhaṃ nirassādanti attho. Seyyathāpi sattā nerayikāti yathā niraye nibbattasattā ekantadukkhaṃ vedanaṃ vediyanti, evaṃ vediyatīti attho. Kiṃ pana tattha upekkhāvedanā natthīti? Atthi, dukkhavedanāya pana balavabhāvena sā abbohārikaṭṭhāne ṭhitā. Iti nirayova nirayassa upamaṃ katvā āhaṭo. Tatra paṭibhāgaupamā nāma kira esā.
सेय्यथापि देवा सुभकिण्हाति इधापि देवलोकोव देवलोकस्स उपमं कत्वा आहटो। यस्मा पन हेट्ठिमेसु ब्रह्मलोकेसु सप्पीतिकज्झानविपाको वत्तति, सुभकिण्हेसु निप्पीतिको एकन्तसुखोव, तस्मा ते अग्गहेत्वा सुभकिण्हाव कथिता। इति अयम्पि तत्र पटिभागउपमा नामाति वेदितब्बा।
Seyyathāpi devā subhakiṇhāti idhāpi devalokova devalokassa upamaṃ katvā āhaṭo. Yasmā pana heṭṭhimesu brahmalokesu sappītikajjhānavipāko vattati, subhakiṇhesu nippītiko ekantasukhova, tasmā te aggahetvā subhakiṇhāva kathitā. Iti ayampi tatra paṭibhāgaupamā nāmāti veditabbā.
वोकिण्णसुखदुक्खन्ति वोमिस्सकसुखदुक्खं। सेय्यथापि मनुस्साति मनुस्सानं हि कालेन सुखं होति, कालेन दुक्खं। एकच्चे च देवाति कामावचरदेवा। तेसम्पि कालेन सुखं होति, कालेन दुक्खं। तेसं हि हीनतरानं महेसक्खतरा देवता दिस्वा आसना वुट्ठातब्बं होति, मग्गा उक्कमितब्बं, पारुतवत्थं अपनेतब्बं, अञ्जलिकम्मं कातब्बन्ति तं सब्बम्पि दुक्खं नाम होति। एकच्चे च विनिपातिकाति वेमानिकपेता। ते हि कालेन सम्पत्तिं अनुभवन्ति कालेन कम्मन्ति वोकिण्णसुखदुक्खाव होन्ति। इति इमस्मिं सुत्ते तीणि सुचरितानि लोकियलोकुत्तरमिस्सकानि कथितानीति वेदितब्बानि।
Vokiṇṇasukhadukkhanti vomissakasukhadukkhaṃ. Seyyathāpi manussāti manussānaṃ hi kālena sukhaṃ hoti, kālena dukkhaṃ. Ekacce ca devāti kāmāvacaradevā. Tesampi kālena sukhaṃ hoti, kālena dukkhaṃ. Tesaṃ hi hīnatarānaṃ mahesakkhatarā devatā disvā āsanā vuṭṭhātabbaṃ hoti, maggā ukkamitabbaṃ, pārutavatthaṃ apanetabbaṃ, añjalikammaṃ kātabbanti taṃ sabbampi dukkhaṃ nāma hoti. Ekacce ca vinipātikāti vemānikapetā. Te hi kālena sampattiṃ anubhavanti kālena kammanti vokiṇṇasukhadukkhāva honti. Iti imasmiṃ sutte tīṇi sucaritāni lokiyalokuttaramissakāni kathitānīti veditabbāni.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ३. सङ्खारसुत्तं • 3. Saṅkhārasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ३. सङ्खारसुत्तवण्णना • 3. Saṅkhārasuttavaṇṇanā
