| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
३. सङ्खारसुत्तवण्णना
3. Saṅkhārasuttavaṇṇanā
२३. ततिये विविधेहि आकारेहि आबाधनतो ब्याबाधोव ब्याबज्झं, कायिकं चेतसिकञ्च दुक्खं। सह ब्याबज्झेन वत्ततीति सब्याबज्झं। तेनाह ‘‘सदुक्ख’’न्ति। चेतनारासिन्ति पुब्बचेतनादिरासिं। चेतनं पुनप्पुनं पवत्तेन्तो ‘‘रासिं करोति पिण्डं करोती’’ति च वुत्तो। सदुक्खन्ति निरन्तरदुक्खं। तेनाह ‘‘साबाधं निरस्साद’’न्ति। अत्थीति उजुकं दुक्खवेदना नत्थीति अवत्तब्बत्ता वुत्तं। अनिट्ठसभावत्ता अनिट्ठारम्मणत्ता च दुक्खपक्खिकाव सा दट्ठब्बा। न हि अकुसलविपाका इट्ठा नाम अत्थी, कुसलविपाका पन उपेक्खावेदना तत्थ अप्पावसरा। अट्ठकथायं पन निरयस्स दुक्खबहुलत्ता दुक्खस्स च तत्थ बलवताय सा अब्बोहारिकट्ठाने ठिताति वुत्तं। उपमं कत्वा आहटो विसेसो विय सामञ्ञस्स यथा अयोपिण्डिरोहिनो विय रूपानन्ति। पटिभागउपमाति पटिबिम्बउपमा।
23. Tatiye vividhehi ākārehi ābādhanato byābādhova byābajjhaṃ, kāyikaṃ cetasikañca dukkhaṃ. Saha byābajjhena vattatīti sabyābajjhaṃ. Tenāha ‘‘sadukkha’’nti. Cetanārāsinti pubbacetanādirāsiṃ. Cetanaṃ punappunaṃ pavattento ‘‘rāsiṃ karoti piṇḍaṃ karotī’’ti ca vutto. Sadukkhanti nirantaradukkhaṃ. Tenāha ‘‘sābādhaṃ nirassāda’’nti. Atthīti ujukaṃ dukkhavedanā natthīti avattabbattā vuttaṃ. Aniṭṭhasabhāvattā aniṭṭhārammaṇattā ca dukkhapakkhikāva sā daṭṭhabbā. Na hi akusalavipākā iṭṭhā nāma atthī, kusalavipākā pana upekkhāvedanā tattha appāvasarā. Aṭṭhakathāyaṃ pana nirayassa dukkhabahulattā dukkhassa ca tattha balavatāya sā abbohārikaṭṭhāne ṭhitāti vuttaṃ. Upamaṃ katvā āhaṭo viseso viya sāmaññassa yathā ayopiṇḍirohino viya rūpānanti. Paṭibhāgaupamāti paṭibimbaupamā.
ते अग्गहेत्वाति हेट्ठिमब्रह्मलोके अग्गहेत्वा। वोमिस्सकसुखदुक्खन्ति विमिस्सकसुखदुक्खं पीतिमिस्सकभावतो। कम्मन्ति पापकम्मं। कम्मसीसेन फलं वदति। कामञ्चेत्थ ‘‘अब्याबज्झं लोकं उपपज्जती’’ति आगतं, ‘‘अब्याबज्झा फस्सा फुसन्ती’’ति पन वचनेन लोकुत्तरफस्सापि सङ्गय्हन्तीति ‘‘तीणि सुचरितानि लोकियलोकुत्तरमिस्सकानि कथितानी’’ति वुत्तं।
Te aggahetvāti heṭṭhimabrahmaloke aggahetvā. Vomissakasukhadukkhanti vimissakasukhadukkhaṃ pītimissakabhāvato. Kammanti pāpakammaṃ. Kammasīsena phalaṃ vadati. Kāmañcettha ‘‘abyābajjhaṃ lokaṃ upapajjatī’’ti āgataṃ, ‘‘abyābajjhā phassā phusantī’’ti pana vacanena lokuttaraphassāpi saṅgayhantīti ‘‘tīṇi sucaritāni lokiyalokuttaramissakāni kathitānī’’ti vuttaṃ.
सङ्खारसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Saṅkhārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ३. सङ्खारसुत्तं • 3. Saṅkhārasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ३. सङ्खारसुत्तवण्णना • 3. Saṅkhārasuttavaṇṇanā
