Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၁၀. သင္ခာရုပပတ္တိသုတ္တံ
10. Saṅkhārupapattisuttaṃ
၁၆၀. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘သင္ခာရုပပတ္တိံ 1 ဝော, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေသ္သာမိ, တံ သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ; ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
160. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘saṅkhārupapattiṃ 2 vo, bhikkhave, desessāmi, taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
၁၆၁. ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, သုတေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, စာဂေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ခတ္တိယမဟာသာလာနံ 3 သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ 4 စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ 5 သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
161. ‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena samannāgato hoti, cāgena samannāgato hoti, paññāya samannāgato hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā khattiyamahāsālānaṃ 6 sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti . Tassa te saṅkhārā ca vihārā 7 ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā 8 saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၆၂. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, သုတေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, စာဂေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ဗ္ရာဟ္မဏမဟာသာလာနံ။ပေ.။ ဂဟပတိမဟာသာလာနံ 9 သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
162. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena samannāgato hoti, cāgena samannāgato hoti, paññāya samannāgato hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā brāhmaṇamahāsālānaṃ…pe… gahapatimahāsālānaṃ 10 sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၆၃. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, သုတေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, စာဂေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – ‘စာတုမဟာရာဇိကာ 11 ဒေဝာ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
163. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena samannāgato hoti, cāgena samannāgato hoti, paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – ‘cātumahārājikā 12 devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulā’ti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti . So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၆၄. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, သုတေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, စာဂေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – တာဝတိံသာ ဒေဝာ။ပေ.။ ယာမာ ဒေဝာ။ တုသိတာ ဒေဝာ။ နိမ္မာနရတီ ဒေဝာ။ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝာ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
164. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena samannāgato hoti, cāgena samannāgato hoti, paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – tāvatiṃsā devā…pe… yāmā devā… tusitā devā… nimmānaratī devā… paranimmitavasavattī devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti . So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၆၅. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, သုတေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, စာဂေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – ‘သဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ ဒီဃာယုကော ဝဏ္ဏဝာ သုခဗဟုလော’တိ။ သဟသ္သော, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မာ သဟသ္သိလောကဓာတုံ 13 ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ 14 ဝိဟရတိ။ ယေပိ တတ္ထ သတ္တာ ဥပပန္နာ တေပိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုမာ ပုရိသော ဧကံ အာမဏ္ဍံ ဟတ္ထေ ကရိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခေယ္ယ; ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, သဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ သဟသ္သိလောကဓာတုံ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ ယေပိ တတ္ထ သတ္တာ ဥပပန္နာ တေပိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သဟသ္သသ္သ ဗ္ရဟ္မုနော သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
165. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena samannāgato hoti, cāgena samannāgato hoti, paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – ‘sahasso brahmā dīghāyuko vaṇṇavā sukhabahulo’ti. Sahasso, bhikkhave, brahmā sahassilokadhātuṃ 15 pharitvā adhimuccitvā 16 viharati. Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati. Seyyathāpi, bhikkhave, cakkhumā puriso ekaṃ āmaṇḍaṃ hatthe karitvā paccavekkheyya; evameva kho, bhikkhave, sahasso brahmā sahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati. Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sahassassa brahmuno sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၆၆. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, သုတေန။ စာဂေန။ ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – ဒ္ဝိသဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ။ပေ.။ တိသဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ။ စတုသဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ။ ပဉ္စသဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ ဒီဃာယုကော ဝဏ္ဏဝာ သုခဗဟုလောတိ။ ပဉ္စသဟသ္သော, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မာ ပဉ္စသဟသ္သိလောကဓာတုံ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ ယေပိ တတ္ထ သတ္တာ ဥပပန္နာ တေပိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုမာ ပုရိသော ပဉ္စ အာမဏ္ဍာနိ ဟတ္ထေ ကရိတ္ဝာ ပစ္စဝေက္ခေယ္ယ; ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စသဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ ပဉ္စသဟသ္သိလောကဓာတုံ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ ယေပိ တတ္ထ သတ္တာ ဥပပန္နာ တေပိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပဉ္စသဟသ္သသ္သ ဗ္ရဟ္မုနော သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
166. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – dvisahasso brahmā…pe… tisahasso brahmā… catusahasso brahmā… pañcasahasso brahmā dīghāyuko vaṇṇavā sukhabahuloti. Pañcasahasso, bhikkhave, brahmā pañcasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati. Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati. Seyyathāpi, bhikkhave, cakkhumā puriso pañca āmaṇḍāni hatthe karitvā paccavekkheyya; evameva kho, bhikkhave, pañcasahasso brahmā pañcasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati. Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pañcasahassassa brahmuno sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၆၇. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန သမန္နာဂတော ဟောတိ, သုတေန။ စာဂေန။ ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – ‘ဒသသဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ ဒီဃာယုကော ဝဏ္ဏဝာ သုခဗဟုလော’တိ။ ဒသသဟသ္သော, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မာ ဒသသဟသ္သိလောကဓာတုံ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ ယေပိ တတ္ထ သတ္တာ ဥပပန္နာ တေပိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တော ဘာသတေ စ တပတေ စ 17 ဝိရောစတိ စ; ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဒသသဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ ဒသသဟသ္သိလောကဓာတုံ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ ယေပိ တတ္ထ သတ္တာ ဥပပန္နာ တေပိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ဒသသဟသ္သသ္သ ဗ္ရဟ္မုနော သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
167. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena samannāgato hoti, sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – ‘dasasahasso brahmā dīghāyuko vaṇṇavā sukhabahulo’ti. Dasasahasso, bhikkhave, brahmā dasasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati. Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati. Seyyathāpi, bhikkhave, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca 18 virocati ca; evameva kho, bhikkhave, dasasahasso brahmā dasasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati. Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā dasasahassassa brahmuno sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၆၈. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန။ သုတေန။ စာဂေန။ ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – ‘သတသဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ ဒီဃာယုကော ဝဏ္ဏဝာ သုခဗဟုလော’တိ။ သတသဟသ္သော, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မာ သတသဟသ္သိလောကဓာတုံ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ ယေပိ တတ္ထ သတ္တာ ဥပပန္နာ တေပိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, နိက္ခံ ဇမ္ဗောနဒံ 19 ဒက္ခကမ္မာရပုတ္တဥက္ကာမုခသုကုသလသမ္ပဟဋ္ဌံ ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ နိက္ခိတ္တံ ဘာသတေ စ တပတေ စ ဝိရောစတိ စ; ဧဝမေဝ ခော, ဘိက္ခဝေ, သတသဟသ္သော ဗ္ရဟ္မာ သတသဟသ္သိလောကဓာတုံ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ ယေပိ တတ္ထ သတ္တာ ဥပပန္နာ တေပိ ဖရိတ္ဝာ အဓိမုစ္စိတ္ဝာ ဝိဟရတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သတသဟသ္သသ္သ ဗ္ရဟ္မုနော သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
168. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – ‘satasahasso brahmā dīghāyuko vaṇṇavā sukhabahulo’ti. Satasahasso, bhikkhave, brahmā satasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati. Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati. Seyyathāpi, bhikkhave, nikkhaṃ jambonadaṃ 20 dakkhakammāraputtaukkāmukhasukusalasampahaṭṭhaṃ paṇḍukambale nikkhittaṃ bhāsate ca tapate ca virocati ca; evameva kho, bhikkhave, satasahasso brahmā satasahassilokadhātuṃ pharitvā adhimuccitvā viharati. Yepi tattha sattā upapannā tepi pharitvā adhimuccitvā viharati. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā satasahassassa brahmuno sahabyataṃ upapajjeyya’nti . So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၆၉. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန။ သုတေန။ စာဂေန။ ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – အာဘာ ဒေဝာ။ပေ.။ ပရိတ္တာဘာ ဒေဝာ။ အပ္ပမာဏာဘာ ဒေဝာ။ အာဘသ္သရာ ဒေဝာ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အာဘသ္သရာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
169. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – ābhā devā…pe… parittābhā devā… appamāṇābhā devā… ābhassarā devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā ābhassarānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၇၀. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန ။ သုတေန။ စာဂေန။ ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – ပရိတ္တသုဘာ ဒေဝာ။ပေ.။ အပ္ပမာဏသုဘာ ဒေဝာ။ သုဘကိဏ္ဟာ ဒေဝာ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဘကိဏ္ဟာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
170. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena … sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – parittasubhā devā…pe… appamāṇasubhā devā… subhakiṇhā devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā subhakiṇhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၇၁. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန။ သုတေန။ စာဂေန။ ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – ဝေဟပ္ဖလာ ဒေဝာ။ပေ.။ အဝိဟာ ဒေဝာ။ အတပ္ပာ ဒေဝာ။ သုဒသ္သာ ဒေဝာ။ သုဒသ္သီ ဒေဝာ။ အကနိဋ္ဌာ ဒေဝာ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အကနိဋ္ဌာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
171. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – vehapphalā devā…pe… avihā devā… atappā devā… sudassā devā… sudassī devā… akaniṭṭhā devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulāti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā akaniṭṭhānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၇၂. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန။ သုတေန။ စာဂေန။ ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – ‘အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂာ ဒေဝာ ဒီဃာယုကာ စိရဋ္ဌိတိကာ သုခဗဟုလာ’တိ ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
172. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – ‘ākāsānañcāyatanūpagā devā dīghāyukā ciraṭṭhitikā sukhabahulā’ti . Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā ākāsānañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၇၃. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန။ သုတေန။ စာဂေန။ ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – ‘ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂာ ဒေဝာ ဒီဃာယုကာ စိရဋ္ဌိတိကာ သုခဗဟုလာ’တိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
173. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – ‘viññāṇañcāyatanūpagā devā dīghāyukā ciraṭṭhitikā sukhabahulā’ti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā viññāṇañcāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၇၄. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန။ သုတေန။ စာဂေန။ ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ သုတံ ဟောတိ – အာကိဉ္စညာယတနူပဂာ ဒေဝာ။ပေ.။ နေဝသညာနာသညာယတနူပဂာ ဒေဝာ ဒီဃာယုကာ စိရဋ္ဌိတိကာ သုခဗဟုလာတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ နေဝသညာနာသညာယတနူပဂာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇေယ္ယ’န္တိ။ သော တံ စိတ္တံ ဒဟတိ, တံ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌာတိ, တံ စိတ္တံ ဘာဝေတိ။ တသ္သ တေ သင္ခာရာ စ ဝိဟာရာ စ ဧဝံ ဘာဝိတာ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ တတ္ရုပပတ္တိယာ သံဝတ္တတိ။
174. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti. Tassa sutaṃ hoti – ākiñcaññāyatanūpagā devā…pe… nevasaññānāsaññāyatanūpagā devā dīghāyukā ciraṭṭhitikā sukhabahulāti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā nevasaññānāsaññāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjeyya’nti. So taṃ cittaṃ dahati, taṃ cittaṃ adhiṭṭhāti, taṃ cittaṃ bhāveti. Tassa te saṅkhārā ca vihārā ca evaṃ bhāvitā evaṃ bahulīkatā tatrupapattiyā saṃvattanti. Ayaṃ, bhikkhave, maggo ayaṃ paṭipadā tatrupapattiyā saṃvattati.
၁၇၅. ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဒ္ဓာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ, သီလေန။ သုတေန။ စာဂေန။ ပညာယ သမန္နာဂတော ဟောတိ။ တသ္သ ဧဝံ ဟောတိ – ‘အဟော ဝတာဟံ အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရေယ္ယ’န္တိ။ သော အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န ကတ္ထစိ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ 21။
175. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu saddhāya samannāgato hoti, sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgato hoti. Tassa evaṃ hoti – ‘aho vatāhaṃ āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya’nti. So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ, bhikkhave, bhikkhu na katthaci upapajjatī’’ti 22.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
သင္ခာရုပပတ္တိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒသမံ။
Saṅkhārupapattisuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
အနုပဒဝဂ္ဂော နိဋ္ဌိတော ဒုတိယော။
Anupadavaggo niṭṭhito dutiyo.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
အနုပာဒ-သောဓန-ပောရိသဓမ္မော၊ သေဝိတဗ္ဗ-ဗဟုဓာတု-ဝိဘတ္တိ။
Anupāda-sodhana-porisadhammo, sevitabba-bahudhātu-vibhatti;
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. သင္ခာရုပပတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Saṅkhārupapattisuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၁၀. သင္ခာရုပပတ္တိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Saṅkhārupapattisuttavaṇṇanā