| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೧೦. ಸಙ್ಖಾರುಪಪತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Saṅkhārupapattisuttavaṇṇanā
೧೬೦. ಸಙ್ಖಾರುಪಪತ್ತಿನ್ತಿ ವಿಪಾಕಕ್ಖನ್ಧಸಞ್ಞಿತಾನಂ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಂ, ನಿಬ್ಬತ್ತಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಸ್ಮಾ ಅವಧಾರಣಂ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪದೇ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬನ್ತಿ, ‘‘ಸಙ್ಖಾರಾನಂಯೇವ ಉಪಪತ್ತಿ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ತೇನ ನಿವತ್ತಿತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ, ‘‘ನ ಸತ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಆಹ। ತೇನ ಸತ್ತೋ ಜೀವೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಮಿಚ್ಛಾವಾದಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಏವಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಧಮ್ಮವಸೇನ ಉಪ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಉಪ್ಪತ್ತಿಜನಕಧಮ್ಮವಸೇನಪಿ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ, ‘‘ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇನ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಕಾಮೇಸು ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇನಪಿ ಉಪಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಸಾ ಪನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಗಹಿತಾತಿ। ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇನ ವಾತಿ ವಾ-ಸದ್ದೋ ಅವುತ್ತತ್ಥಾಪೇಕ್ಖಣವಿಕಪ್ಪತ್ಥೋ, ಅವುತ್ತತ್ಥಾಪೇಕ್ಖಾಯ ಪನ ನ ಆಗತೋ ‘‘ಆನೇಞ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇನಾ’’ತಿ। ಅಥ ವಾ ಉಪಪತ್ತಿ ಆಗತಾ, ಏವಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಆಗತಂ, ಆನೇಞ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರೋ ಪನೇತ್ಥ ಸರೂಪೇನ ಅನಾಗತೋಪಿ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹಿತೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಪುಞ್ಞಾನೇಞ್ಜಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇನಾ’’ತಿ ಪಠನ್ತಿ। ಭವೂಪಗಕ್ಖನ್ಧಾನನ್ತಿ ಸುಗತಿಭವೂಪಗಾನಂ ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾನಂ।
160.Saṅkhārupapattinti vipākakkhandhasaññitānaṃ saṅkhārānaṃ uppattiṃ, nibbattinti attho. Yasmā avadhāraṇaṃ etasmiṃ pade icchitabbanti, ‘‘saṅkhārānaṃyeva upapatti’’nti vatvā tena nivattitaṃ dassento, ‘‘na sattassā’’ti āha. Tena satto jīvo uppajjatīti micchāvādaṃ paṭikkhipati. Evaṃ uppajjanakadhammavasena uppattiṃ dassetvā idāni uppattijanakadhammavasenapi taṃ dassetuṃ, ‘‘puññābhisaṅkhārena vā’’tiādi vuttaṃ. Tattha kāmesu puññābhisaṅkhārenapi upapatti hoti, sā pana imasmiṃ sutte gahitāti. Puññābhisaṅkhārena vāti vā-saddo avuttatthāpekkhaṇavikappattho, avuttatthāpekkhāya pana na āgato ‘‘āneñjābhisaṅkhārenā’’ti. Atha vā upapatti āgatā, evaṃ kiccaṃ āgataṃ, āneñjābhisaṅkhāro panettha sarūpena anāgatopi puññābhisaṅkhāraggahaṇeneva gahitoti daṭṭhabbaṃ. Keci pana ‘‘puññāneñjābhisaṅkhārenā’’ti paṭhanti. Bhavūpagakkhandhānanti sugatibhavūpagānaṃ upādānakkhandhānaṃ.
೧೬೧. ಲೋಕಿಕಾ ವಟ್ಟನ್ತಿ ಕಮ್ಮವಟ್ಟಸ್ಸ ಗಹಣತೋ। ಭವೂಪಪತ್ತಿಹೇತುಭೂತಾ ಓಕಪ್ಪನೀಯಸದ್ಧಾ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ ತಾದಿಸಂ ಬುದ್ಧವಚನಬಾಹುಸಚ್ಚಂ ಆಮಿಸಪರಿಚ್ಚಾಗೋ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಾಞಾಣಂ ಕಮ್ಮಫಲದಿಟ್ಠಿ ಚ ಇಮೇ ಸದ್ಧಾದಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಠಪೇತೀತಿ ಪಣಿದಹನವಸೇನ ಠಪೇತಿ। ಪಣಿದಹತೀತಿ ಹಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ। ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತೀತಿ ತತ್ಥ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇತಿ। ಸಹಪತ್ಥನಾಯಾತಿ, ‘‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ…ಪೇ॰… ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತಪತ್ಥನಾಯ ಸಹ। ಸದ್ಧಾದಯೋವಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಾ ಸದ್ಧಾದಯೋ ಏವ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ ಉಪಪತ್ತಿಯಾ ಸಙ್ಖರಣಟ್ಠೇನ ಸಙ್ಖಾರಾ, ತಸ್ಮಾ ಏವ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವಿಸಿಟ್ಠಭವೂಪಹರಣಟ್ಠೇನ ವಿಹಾರಾ ನಾಮಾತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಉಪಪತ್ತಿಟ್ಠಾನೇ।
161.Lokikā vaṭṭanti kammavaṭṭassa gahaṇato. Bhavūpapattihetubhūtā okappanīyasaddhā catupārisuddhisīlaṃ tādisaṃ buddhavacanabāhusaccaṃ āmisapariccāgo kammassakatāñāṇaṃ kammaphaladiṭṭhi ca ime saddhādayo veditabbā. Ṭhapetīti paṇidahanavasena ṭhapeti. Paṇidahatīti hi ayamettha attho. Patiṭṭhāpetīti tattha suppatiṭṭhitaṃ katvā ṭhapeti. Sahapatthanāyāti, ‘‘aho vatāhaṃ…pe… upapajjeyya’’nti evaṃ pavattapatthanāya saha. Saddhādayovāti yathāvuttā saddhādayo eva pañca dhammā upapattiyā saṅkharaṇaṭṭhena saṅkhārā, tasmā eva aññehi visiṭṭhabhavūpaharaṇaṭṭhena vihārā nāmāti. Tasmiṃ ṭhāneti tasmiṃ upapattiṭṭhāne.
ಪಞ್ಚಧಮ್ಮಾವ ತಂಸಮಙ್ಗೀಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಪತ್ತಿಂ ಮಗ್ಗತಿ ಗವೇಸತಿ ಏತೇನಾತಿ ಮಗ್ಗೋ। ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಪಟಿಪದಾ। ಚೇತನಾ ಪನೇತ್ಥ ಸುದ್ಧಸಙ್ಖಾರತಾಯ ಸದ್ಧಾದಿಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹಿತಾ, ತಸ್ಮಾ ಅವಧಾರಣಂ ಕತಂ। ಉಪಪತ್ತಿಪಕಪ್ಪನವಸೇನೇವ ಪವತ್ತಿಯಾ ಪತ್ಥನಾಗಹಣೇನೇವ ತಸ್ಸಾ ಗಹಣನ್ತಿ ಕೇಚಿ। ಚಿತ್ತಕರಯುತ್ತಗತಿನಿಬ್ಬತ್ತನಧಮ್ಮವಸೇನ ಅವಧಾರಣಸ್ಸ ಕತತ್ತಾ। ಚೇತನಾ ಹಿ ನಾಮ ಕಮ್ಮಂ, ತಸ್ಸಾ ಉಪಪತ್ತಿನಿಬ್ಬತ್ತನೇ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಸಾ ಪನ ಕಿಚ್ಚಕರಣಾ ಸದ್ಧಾದಯೋ ಪತ್ಥನಾ ಚಾತಿ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಹಕಾರಿನೋ ಭವೂಪಪತ್ತಿಯಾ ನಿಯಾಮಕಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ತತ್ರೂಪಪತ್ತಿಯಾ ಪವತ್ತನ್ತೀತಿ ತೇಸಂ ಮಗ್ಗಾದಿಭಾವೋ ವುತ್ತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಸ್ಸ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ತೇನ ಸದ್ಧಾ ಪತ್ಥನಾ ಚಾತಿ ಉಭಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಹಿತಾ ಹುತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ವಿಸೇಸೇನ್ತಾ ಗತಿಂ ನಿಯಮೇನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣಂ ಅನಿಯತಂ ಕೇವಲಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಸೇನಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕಾಮಞ್ಚೇತ್ಥ ‘‘ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಕಮ್ಮಾಯೂಹನತೋ ಪನ ಪಗೇವ ಪತ್ಥನಂ ಠಪೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾತಿ ಚೇತ್ಥ ‘‘ತಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ಭುತ್ವಾ ಸಯತೀ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ ನ ಕಾಲನಿಯಮೋ, ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಯದಾ ಕದಾಚಿ ಪತ್ಥನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಚ ಇದಂ ಚಾರಿತ್ತದಸ್ಸನಂ ವಿಯ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾ ಹಿ ಭವಪತ್ಥನಾ ಯಾವ ಮಗ್ಗೇನ ನ ಸಮುಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ, ತಾವ ಅನುಪ್ಪನ್ನಾಭಿನವಕತೂಪಚಿತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿಯೇವ। ಪುನ ತಥಾ ವಿಸೇಸಪಚ್ಚಯೋ, ಯಥಾ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ಉಪ್ಪಾದಿತಾ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಯಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ ಅತ್ಥಿ, ನ ಪತ್ಥನಾ ತಸ್ಸ ಗತಿ ಅನಿಬದ್ಧಾ’’ತಿ।
Pañcadhammāva taṃsamaṅgīpuggalo upapattiṃ maggati gavesati etenāti maggo. Paṭipajjati etāyāti paṭipadā. Cetanā panettha suddhasaṅkhāratāya saddhādiggahaṇeneva gahitā, tasmā avadhāraṇaṃ kataṃ. Upapattipakappanavaseneva pavattiyā patthanāgahaṇeneva tassā gahaṇanti keci. Cittakarayuttagatinibbattanadhammavasena avadhāraṇassa katattā. Cetanā hi nāma kammaṃ, tassā upapattinibbattane vattabbameva natthi, tassā pana kiccakaraṇā saddhādayo patthanā cāti ime dhammā sahakārino bhavūpapattiyā niyāmakā hontīti tatrūpapattiyā pavattantīti tesaṃ maggādibhāvo vutto. Tenāha ‘‘yassa hī’’tiādi. Tena saddhā patthanā cāti ubhaye dhammā sahitā hutvā kammaṃ visesentā gatiṃ niyamentīti dasseti, paṭisandhiggahaṇaṃ aniyataṃ kevalassa kammassa vasenāti adhippāyo. Kāmañcettha ‘‘kammaṃ katvā’’ti vuttaṃ, kammāyūhanato pana pageva patthanaṃ ṭhapetumpi vaṭṭatiyeva. Kammaṃ katvāti cettha ‘‘tāpetvā bhuñjati, bhutvā sayatī’’tiādīsu viya na kālaniyamo, kammaṃ katvā yadā kadāci patthanaṃ kātuṃ vaṭṭatīti ca idaṃ cārittadassanaṃ viya vuttaṃ. Yathā hi bhavapatthanā yāva maggena na samucchijjati, tāva anuppannābhinavakatūpacitassa kammassa paccayo hotiyeva. Puna tathā visesapaccayo, yathā niyametvā uppāditā. Tena vuttaṃ – ‘‘yassa pañca dhammā atthi, na patthanā tassa gati anibaddhā’’ti.
೧೬೫. ಸಬ್ಬಸೋವಾತಿ ‘‘ಇದಂ ಕಾಳಕಂ ಸಾಮಂ ಸೇತಂ ಹರಿತಂ ಮಣ್ಡಲಂ ಅಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ಚತುರಂಸಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಖುದ್ದಕಂ ಮಹನ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಸಬ್ಬಸೋವ ಪಾಕಟಂ ಹೋತಿ।
165.Sabbasovāti ‘‘idaṃ kāḷakaṃ sāmaṃ setaṃ haritaṃ maṇḍalaṃ aparimaṇḍalaṃ caturaṃsaṃ paripuṇṇaṃ khuddakaṃ mahanta’’ntiādinā sabbasova pākaṭaṃ hoti.
೧೬೭. ಸುನ್ದರೋತಿ ಕಾಳಕಾದಿದೋಸರಹಿತತಾಯ ಸೋಭನೋ। ಆಕರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಮ್ಪನ್ನಆಕರುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ। ಧೋವನಾದೀಹೀತಿ ಧೋವನತಾಪನಮಜ್ಜನಾದೀಹಿ।
167.Sundaroti kāḷakādidosarahitatāya sobhano. Ākarasampanno sampannaākaruppattiyā. Dhovanādīhīti dhovanatāpanamajjanādīhi.
೧೬೮. ಲೋಕಧಾತೂನಂ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ವತ್ತನತೋ ಸತಸಹಸ್ಸೋ। ತಸ್ಸ ಪನ ತತ್ಥ ಓಭಾಸಕರಣಂ ಪಾಕಟನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಆಲೋಕಫರಣಬ್ರಹ್ಮಾ’’ತಿ। ಅಯಮೇವ ನಯೋ ಹೇಟ್ಠಾ ‘‘ಸಹಸ್ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ’’ತಿಆದೀಸುಪಿ। ನಿಕ್ಖೇನ ಕತನ್ತಿ ನಿಕ್ಖಪರಿಮಾಣೇನ ಜಮ್ಬೋನದೇನ ಕತಂ। ನಿಕ್ಖಂ ಪನ ವೀಸತಿಸುವಣ್ಣನ್ತಿ ಕೇಚಿ। ಪಞ್ಚವೀಸತಿಸುವಣ್ಣನ್ತಿ ಅಪರೇ। ಸುವಣ್ಣಂ ನಾಮ ಚತುಧರಣನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಘಟ್ಟನಮಜ್ಜನಕ್ಖಮಂ ನ ಹೋತಿ ಪರಿತ್ತಭಾವತೋ। ಅತಿರೇಕೇನಾತಿ ಪಞ್ಚಸುವಣ್ಣಅತಿರೇಕೇನ ನಿಕ್ಖಪ್ಪಮಾಣಂ ಅಸಮ್ಪತ್ತೇನ। ವಣ್ಣವನ್ತಂ ಪನ ನ ಹೋತಿ ಅವಿಪುಲತಾಯ ಉಳಾರಂ ಹುತ್ವಾ ಅನುಪಟ್ಠಾನತೋ। ಅವಣ್ಣವನ್ತತಾಯ ಏವ ಫರುಸಧಾತುಕಂ ಖಾಯತಿ। ತಾಸೂತಿ ತಾಸು ಭೂಮೀಸು, ಯತ್ಥ ಸಾಖಾ ವಡ್ಢಿತ್ವಾ ಠಿತಾ। ತೇತಿ ಸುವಣ್ಣಙ್ಕುರಾ। ಪಚಿತ್ವಾತಿ ತಾಪೇತ್ವಾ। ಸಮ್ಪಹಟ್ಠನ್ತಿ ಸಮುಜ್ಜಲೀಕತನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಧೋತಘಟ್ಟಿತಪಮಜ್ಜಿತ’’ನ್ತಿ, ತಮ್ಬಮತ್ತಿಕಲೇಪಂ ಕತ್ವಾ ಧೋತಞ್ಚೇವ ಪಾಸಾಣಾದಿನಾ ಘಟ್ಟಿತಞ್ಚ ಏಳಕಲೋಮಾದಿನಾ ಪಮಜ್ಜಿತಞ್ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
168. Lokadhātūnaṃ satasahassaṃ attano vase vattanato satasahasso. Tassa pana tattha obhāsakaraṇaṃ pākaṭanti āha ‘‘ālokapharaṇabrahmā’’ti. Ayameva nayo heṭṭhā ‘‘sahasso brahmā’’tiādīsupi. Nikkhena katanti nikkhaparimāṇena jambonadena kataṃ. Nikkhaṃ pana vīsatisuvaṇṇanti keci. Pañcavīsatisuvaṇṇanti apare. Suvaṇṇaṃ nāma catudharaṇanti vadanti. Ghaṭṭanamajjanakkhamaṃ na hoti parittabhāvato. Atirekenāti pañcasuvaṇṇaatirekena nikkhappamāṇaṃ asampattena. Vaṇṇavantaṃ pana na hoti avipulatāya uḷāraṃ hutvā anupaṭṭhānato. Avaṇṇavantatāya eva pharusadhātukaṃ khāyati. Tāsūti tāsu bhūmīsu, yattha sākhā vaḍḍhitvā ṭhitā. Teti suvaṇṇaṅkurā. Pacitvāti tāpetvā. Sampahaṭṭhanti samujjalīkatanti āha – ‘‘dhotaghaṭṭitapamajjita’’nti, tambamattikalepaṃ katvā dhotañceva pāsāṇādinā ghaṭṭitañca eḷakalomādinā pamajjitañcāti attho.
ಏತದೇವಾತಿ ಆಲೋಕಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಏತ್ಥ ಆಲೋಕಫರಣಮೇವ। ಅಥ ವಾ ಯಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಫರಣಂ, ಆಲೋಕಫರಣಮ್ಪಿ ಏತದೇವ। ಯತ್ತಕಞ್ಹಿ ಠಾನಂ ಯೋಗೀ ಕಸಿಣಾಲೋಕೇನ ಫರತಿ; ತತ್ತಕಂ ಠಾನಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣಂ ಫುಸತೀತಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಫರಣೇ ದಸ್ಸಿತೇ ಆಲೋಕಫರಣಂ ದಸ್ಸಿತಮೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ‘‘ಫರಿತ್ವಾ’’ತಿ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ। ಅವಿನಾಸೇನ್ತೇನಾತಿ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನೇನ।
Etadevāti ālokaṃ vaḍḍhetvā ettha ālokapharaṇameva. Atha vā yaṃ dibbacakkhupharaṇaṃ, ālokapharaṇampi etadeva. Yattakañhi ṭhānaṃ yogī kasiṇālokena pharati; tattakaṃ ṭhānaṃ dibbacakkhuñāṇaṃ phusatīti dibbacakkhupharaṇe dassite ālokapharaṇaṃ dassitamevāti attho. Sabbatthāti sabbasmiṃ ‘‘pharitvā’’ti āgataṭṭhāne. Avināsentenāti asambhinnena.
ಕಸಿಣಫರಣಂ ವಿಯಾತಿ ಕಸಿಣೋಭಾಸೇನ ಫರಣಂ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತಿ ಉಪಟ್ಠಾತಿ, ಮಣಿಪಭಾಫರಣಸ್ಸ ವಿಯ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಧಾತುಫರಣಸ್ಸ ದಸ್ಸಿತತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸರೀರಪಭಾ ಪನ ನಿಕ್ಖಪಭಾಸದಿಸಾತಿ, ‘‘ನಿಕ್ಖೋಪಮ್ಮೇ ಸರೀರಫರಣಂ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಟ್ಠಕಥಾ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ಪಾಳಿಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾಯ ನಾಮ ನಿಚ್ಛಿತಾಯ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಅವಿನಿಚ್ಛಿತಾಯ ಪನ ನತ್ಥಿ ವಿಯಾತಿ ಅಕಥನಂ ನಾಮ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ಅನಾಚಿಣ್ಣನ್ತಿ ತಸ್ಸ ವಾದಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ। ಯಥಾ ಹಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಥಾ ಅವತ್ವಾ ‘‘ವಿಯಾ’’ತಿ ವಚನಂ ಕಿಮತ್ಥಿಯನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಬುದ್ಧಾನಂ ಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾ ಬ್ಯಾಮಪ್ಪದೇಸೇ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ ವಿಯ ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಸರೀರಫರಣಂ ಸರೀರಾಭಾಯ ಪತ್ಥರಣಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ। ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ ಇತರಾನಿ ಫರಣಾನಿ ಅವಿನಾಸೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಮಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕಥೇತಬ್ಬಂ। ಫರಣಪದಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ ‘‘ಅಧಿಮುಚ್ಚನೇನೇವ ಫರಣ’’ನ್ತಿ। ಪತ್ಥರತೀತಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಫರಣವಸೇನ ಪತ್ಥರತಿ। ಜಾನಾತೀತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚನವಸೇನ ಜಾನಾತಿ।
Kasiṇapharaṇaṃviyāti kasiṇobhāsena pharaṇaṃ viya dissati upaṭṭhāti, maṇipabhāpharaṇassa viya brahmaloke dhātupharaṇassa dassitattāti adhippāyo. Sarīrapabhā pana nikkhapabhāsadisāti, ‘‘nikkhopamme sarīrapharaṇaṃ viya dissatī’’ti vuttaṃ. Aṭṭhakathā nāma natthīti pāḷipadassa atthavaṇṇanāya nāma nicchitāya bhavitabbaṃ, avinicchitāya pana natthi viyāti akathanaṃ nāma aṭṭhakathāya anāciṇṇanti tassa vādaṃ paṭikkhipitvā. Yathā hi vattabbaṃ, tathā avatvā ‘‘viyā’’ti vacanaṃ kimatthiyanti adhippāyo. Buddhānaṃ byāmappabhā byāmappadese sabbakālaṃ adhiṭṭhāti viya tassa brahmuno sarīrapharaṇaṃ sarīrābhāya pattharaṇaṃ sabbakālikaṃ. Cattārimāni itarāni pharaṇāni avināsetvā aññamaññamabhinditvā kathetabbaṃ. Pharaṇapadasseva vevacanaṃ ‘‘adhimuccaneneva pharaṇa’’nti. Pattharatīti yathāvuttaṃ pharaṇavasena pattharati. Jānātīti adhimuccanavasena jānāti.
೧೬೯. ಆದಯೋತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸುಭೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಆಭಾತಿ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಭೂಮಿಕೇ ದೇವೇ ಏಕಜ್ಝಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಧಾರಣತೋ ವುತ್ತಂ। ತತೋ ಸುಭಾತಿ ತತಿಯಜ್ಝಾನಭೂಮಿಕೇ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಾ ದೇವಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿಆದಿ। ಸಾಧಾರಣತೋ ಕತಾಯಪಿ ಪತ್ಥನಾಯ ಝಾನಙ್ಗಂ ಪರಿತ್ತಂ ಭಾವಿತಞ್ಚೇ, ಪರಿತ್ತಾಭೇಸು ಉಪಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಮಜ್ಝಿಮಞ್ಚೇ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭೇಸು, ಪಣೀತಞ್ಚೇ, ಆಭಸ್ಸರೇಸು ಉಪಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಸುಭಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋತಿ ಆಹ – ‘‘ವೇಹಪ್ಫಲಾದಿವಾರಾ ಪಾಕಟಾಯೇವಾ’’ತಿ।
169.Ādayoti ādi-saddena subhe saṅgaṇhāti. Ābhāti dutiyajjhānabhūmike deve ekajjhaṃ gahetvā sādhāraṇato vuttaṃ. Tato subhāti tatiyajjhānabhūmike. Tenāha – ‘‘pāṭiyekkā devā natthī’’tiādi. Sādhāraṇato katāyapi patthanāya jhānaṅgaṃ parittaṃ bhāvitañce, parittābhesu upapatti hoti, majjhimañce, appamāṇābhesu, paṇītañce, ābhassaresu upapatti hotīti daṭṭhabbaṃ. Subhāti etthāpi eseva nayo. Heṭṭhā vuttanayeneva suviññeyyoti āha – ‘‘vehapphalādivārā pākaṭāyevā’’ti.
ಕಾಮಾವಚರೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತತೂತಿಆದಿನಾ ಸದ್ಧಾದೀನಂ ಅಜ್ಝಾನವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ಕಥಂ ತದಧಿಟ್ಠಾನಂ ಹೋತೀತಿ ಆಸಙ್ಕತಿ। ಇತರೋ ಸದ್ಧಾದೀನಂ ಅಜ್ಝಾನಸಭಾವತ್ತೇಪಿ ಝಾನವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯಾದಿವಸೇನ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯತ್ತಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಂ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಆವಹನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ, ‘‘ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ । ತತ್ಥ ಸೀಲನ್ತಿ ಸಮ್ಭಾರಸೀಲಂ। ಅನಾಗಾಮೀ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಓರಮ್ಭಾಗಿಯಸಂಯೋಜನೋ ಸಮಾನೋ ಸಚೇ ಸಬ್ಬಸೋ ಉಪಪತ್ತಿಯೋ ಅತಿಕ್ಕಮಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅರಿಯಭೂಮೀಸು ಏವ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ ಯಥೂಪಚಿತಝಾನಕಮ್ಮುನಾತಿ ಆಹ – ‘‘ಅನಾಗಾಮಿ…ಪೇ॰… ನಿಬ್ಬತ್ತತೀ’’ತಿ। ಉಪರಿಮಗ್ಗನ್ತಿ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತ್ವಾ। ಆಸವಕ್ಖಯನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಂ ಪಹಾನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Kāmāvacaresu nibbattatūtiādinā saddhādīnaṃ ajjhānavipassanānaṃ kathaṃ tadadhiṭṭhānaṃ hotīti āsaṅkati. Itaro saddhādīnaṃ ajjhānasabhāvattepi jhānavipassanānaṃ adhiṭṭhānaṃ nissayapaccayādivasena sappaccayattā brahmalokūpapattiṃ nibbānañca āvahantīti dassento, ‘‘ime pañca dhammā’’tiādimāha . Tattha sīlanti sambhārasīlaṃ. Anāgāmī samucchinnaorambhāgiyasaṃyojano samāno sace sabbaso upapattiyo atikkamituṃ na sakkoti, ariyabhūmīsu eva nibbattati yathūpacitajhānakammunāti āha – ‘‘anāgāmi…pe… nibbattatī’’ti. Uparimagganti aggamaggaṃ bhāvetvā. Āsavakkhayanti sabbaso āsavānaṃ khayaṃ pahānaṃ pāpuṇāti. Sesaṃ suviññeyyameva.
ಸಙ್ಖಾರುಪಪತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Saṅkhārupapattisuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
ನಿಟ್ಠಿತಾ ಚ ಅನುಪದವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ।
Niṭṭhitā ca anupadavaggavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೧೦. ಸಙ್ಖಾರುಪಪತ್ತಿಸುತ್ತಂ • 10. Saṅkhārupapattisuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಸಙ್ಖಾರುಪಪತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Saṅkhārupapattisuttavaṇṇanā
