| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗപാളി • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
൯. സങ്ഖാരുപേക്ഖാഞാണനിദ്ദേസോ
9. Saṅkhārupekkhāñāṇaniddeso
൫൪. കഥം മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ 1 പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം? ഉപ്പാദം മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ 2 പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം, പവത്തം മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം, നിമിത്തം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ…പേ॰… ആയൂഹനം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ… പടിസന്ധിം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ… ഗതിം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ… നിബ്ബത്തിം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ… ഉപപത്തിം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ… ജാതിം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ… ജരം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ… ബ്യാധിം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ… മരണം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ… സോകം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ… പരിദേവം മുഞ്ചിതുകമ്യതാ…പേ॰… ഉപായാസം മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം.
54. Kathaṃ muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā 3 paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ? Uppādaṃ muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā 4 paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, pavattaṃ muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, nimittaṃ muñcitukamyatā…pe… āyūhanaṃ muñcitukamyatā… paṭisandhiṃ muñcitukamyatā… gatiṃ muñcitukamyatā… nibbattiṃ muñcitukamyatā… upapattiṃ muñcitukamyatā… jātiṃ muñcitukamyatā… jaraṃ muñcitukamyatā… byādhiṃ muñcitukamyatā… maraṇaṃ muñcitukamyatā… sokaṃ muñcitukamyatā… paridevaṃ muñcitukamyatā…pe… upāyāsaṃ muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ.
ഉപ്പാദോ ദുക്ഖന്തി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. പവത്തം ദുക്ഖന്തി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം…പേ॰… ഉപായാസോ ദുക്ഖന്തി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം.
Uppādo dukkhanti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Pavattaṃ dukkhanti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ…pe… upāyāso dukkhanti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ.
ഉപ്പാദോ ഭയന്തി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. പവത്തം ഭയന്തി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം…പേ॰… ഉപായാസോ ഭയന്തി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം.
Uppādo bhayanti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Pavattaṃ bhayanti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ…pe… upāyāso bhayanti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ.
ഉപ്പാദോ സാമിസന്തി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. പവത്തം സാമിസന്തി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം…പേ॰… ഉപായാസോ സാമിസന്തി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം.
Uppādo sāmisanti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Pavattaṃ sāmisanti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ…pe… upāyāso sāmisanti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ.
ഉപ്പാദോ സങ്ഖാരാതി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. പവത്തം സങ്ഖാരാതി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം…പേ॰… ഉപായാസോ സങ്ഖാരാതി – മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം.
Uppādo saṅkhārāti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Pavattaṃ saṅkhārāti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ…pe… upāyāso saṅkhārāti – muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ.
ഉപ്പാദോ സങ്ഖാരാ, തേ സങ്ഖാരേ അജ്ഝുപേക്ഖതീതി – സങ്ഖാരുപേക്ഖാ. യേ ച സങ്ഖാരാ യാ ച ഉപേക്ഖാ ഉഭോപേതേ സങ്ഖാരാ, തേ സങ്ഖാരേ അജ്ഝുപേക്ഖതീതി – സങ്ഖാരുപേക്ഖാ. പവത്തം സങ്ഖാരാ…പേ॰… നിമിത്തം സങ്ഖാരാ… ആയൂഹനാ സങ്ഖാരാ… പടിസന്ധി സങ്ഖാരാ… ഗതി സങ്ഖാരാ… നിബ്ബത്തി സങ്ഖാരാ… ഉപപത്തി സങ്ഖാരാ… ജാതി സങ്ഖാരാ… ജരാ സങ്ഖാരാ… ബ്യാധി സങ്ഖാരാ… മരണം സങ്ഖാരാ… സോകോ സങ്ഖാരാ… പരിദേവോ സങ്ഖാരാ…പേ॰… ഉപായാസോ സങ്ഖാരാ, തേ സങ്ഖാരേ അജ്ഝുപേക്ഖതീതി – സങ്ഖാരുപേക്ഖാ. യേ ച സങ്ഖാരാ യാ ച ഉപേക്ഖാ ഉഭോപേതേ സങ്ഖാരാ, തേ സങ്ഖാരേ അജ്ഝുപേക്ഖതീതി – സങ്ഖാരുപേക്ഖാ.
Uppādo saṅkhārā, te saṅkhāre ajjhupekkhatīti – saṅkhārupekkhā. Ye ca saṅkhārā yā ca upekkhā ubhopete saṅkhārā, te saṅkhāre ajjhupekkhatīti – saṅkhārupekkhā. Pavattaṃ saṅkhārā…pe… nimittaṃ saṅkhārā… āyūhanā saṅkhārā… paṭisandhi saṅkhārā… gati saṅkhārā… nibbatti saṅkhārā… upapatti saṅkhārā… jāti saṅkhārā… jarā saṅkhārā… byādhi saṅkhārā… maraṇaṃ saṅkhārā… soko saṅkhārā… paridevo saṅkhārā…pe… upāyāso saṅkhārā, te saṅkhāre ajjhupekkhatīti – saṅkhārupekkhā. Ye ca saṅkhārā yā ca upekkhā ubhopete saṅkhārā, te saṅkhāre ajjhupekkhatīti – saṅkhārupekkhā.
൫൫. കതിഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി? അട്ഠഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി. പുഥുജ്ജനസ്സ കതിഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി? സേക്ഖസ്സ കതിഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി? വീതരാഗസ്സ കതിഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി? പുഥുജ്ജനസ്സ ദ്വീഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി. സേക്ഖസ്സ തീഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി. വീതരാഗസ്സ തീഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി.
55. Katihākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti? Aṭṭhahākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti. Puthujjanassa katihākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti? Sekkhassa katihākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti? Vītarāgassa katihākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti? Puthujjanassa dvīhākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti. Sekkhassa tīhākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti. Vītarāgassa tīhākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti.
പുഥുജ്ജനസ്സ കതമേഹി ദ്വീഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി? പുഥുജ്ജനോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം അഭിനന്ദതി വാ വിപസ്സതി വാ. പുഥുജ്ജനസ്സ ഇമേഹി ദ്വീഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി. സേക്ഖസ്സ കതമേഹി തീഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി? സേക്ഖോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം അഭിനന്ദതി വാ വിപസ്സതി വാ പടിസങ്ഖായ വാ ഫലസമാപത്തിം സമാപജ്ജതി. സേക്ഖസ്സ ഇമേഹി തീഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി. വീതരാഗസ്സ കതമേഹി തീഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി? വീതരാഗോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം വിപസ്സതി വാ പടിസങ്ഖായ വാ ഫലസമാപത്തിം സമാപജ്ജതി, തദജ്ഝുപേക്ഖിത്വാ സുഞ്ഞതവിഹാരേന വാ അനിമിത്തവിഹാരേന വാ അപ്പണിഹിതവിഹാരേന വാ വിഹരതി. വീതരാഗസ്സ ഇമേഹി തീഹാകാരേഹി സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഹോതി.
Puthujjanassa katamehi dvīhākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti? Puthujjano saṅkhārupekkhaṃ abhinandati vā vipassati vā. Puthujjanassa imehi dvīhākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti. Sekkhassa katamehi tīhākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti? Sekkho saṅkhārupekkhaṃ abhinandati vā vipassati vā paṭisaṅkhāya vā phalasamāpattiṃ samāpajjati. Sekkhassa imehi tīhākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti. Vītarāgassa katamehi tīhākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti? Vītarāgo saṅkhārupekkhaṃ vipassati vā paṭisaṅkhāya vā phalasamāpattiṃ samāpajjati, tadajjhupekkhitvā suññatavihārena vā animittavihārena vā appaṇihitavihārena vā viharati. Vītarāgassa imehi tīhākārehi saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro hoti.
൫൬. കഥം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഏകത്തം ഹോതി? പുഥുജ്ജനസ്സ സങ്ഖാരുപേക്ഖം അഭിനന്ദതോ ചിത്തം കിലിസ്സതി, ഭാവനായ പരിപന്ഥോ ഹോതി, പടിവേധസ്സ അന്തരായോ ഹോതി, ആയതിം പടിസന്ധിയാ പച്ചയോ ഹോതി. സേക്ഖസ്സപി സങ്ഖാരുപേക്ഖം അഭിനന്ദതോ ചിത്തം കിലിസ്സതി, ഭാവനായ പരിപന്ഥോ ഹോതി, ഉത്തരിപടിവേധസ്സ അന്തരായോ ഹോതി, ആയതിം പടിസന്ധിയാ പച്ചയോ ഹോതി. ഏവം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഏകത്തം ഹോതി അഭിനന്ദട്ഠേന.
56. Kathaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro ekattaṃ hoti? Puthujjanassa saṅkhārupekkhaṃ abhinandato cittaṃ kilissati, bhāvanāya paripantho hoti, paṭivedhassa antarāyo hoti, āyatiṃ paṭisandhiyā paccayo hoti. Sekkhassapi saṅkhārupekkhaṃ abhinandato cittaṃ kilissati, bhāvanāya paripantho hoti, uttaripaṭivedhassa antarāyo hoti, āyatiṃ paṭisandhiyā paccayo hoti. Evaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro ekattaṃ hoti abhinandaṭṭhena.
കഥം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഏകത്തം ഹോതി? പുഥുജ്ജനോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം അനിച്ചതോപി ദുക്ഖതോപി അനത്തതോപി വിപസ്സതി. സേക്ഖോപി സങ്ഖാരുപേക്ഖം അനിച്ചതോപി ദുക്ഖതോപി അനത്തതോപി വിപസ്സതി. വീതരാഗോപി സങ്ഖാരുപേക്ഖം അനിച്ചതോപി ദുക്ഖതോപി അനത്തതോപി വിപസ്സതി. ഏവം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ ഏകത്തം ഹോതി അനുപസ്സനട്ഠേന.
Kathaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro ekattaṃ hoti? Puthujjano saṅkhārupekkhaṃ aniccatopi dukkhatopi anattatopi vipassati. Sekkhopi saṅkhārupekkhaṃ aniccatopi dukkhatopi anattatopi vipassati. Vītarāgopi saṅkhārupekkhaṃ aniccatopi dukkhatopi anattatopi vipassati. Evaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro ekattaṃ hoti anupassanaṭṭhena.
കഥം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ നാനത്തം ഹോതി? പുഥുജ്ജനസ്സ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ കുസലാ ഹോതി. സേക്ഖസ്സപി സങ്ഖാരുപേക്ഖാ കുസലാ ഹോതി. വീതരാഗസ്സ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ അബ്യാകതാ ഹോതി. ഏവം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ നാനത്തം ഹോതി കുസലാബ്യാകതട്ഠേന.
Kathaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro nānattaṃ hoti? Puthujjanassa saṅkhārupekkhā kusalā hoti. Sekkhassapi saṅkhārupekkhā kusalā hoti. Vītarāgassa saṅkhārupekkhā abyākatā hoti. Evaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro nānattaṃ hoti kusalābyākataṭṭhena.
കഥം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ നാനത്തം ഹോതി? പുഥുജ്ജനസ്സ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ കിഞ്ചികാലേ സുവിദിതാ ഹോതി, കിഞ്ചികാലേ ന സുവിദിതാ ഹോതി. സേക്ഖസ്സപി സങ്ഖാരുപേക്ഖാ കിഞ്ചികാലേ സുവിദിതാ ഹോതി, കിഞ്ചികാലേ ന സുവിദിതാ ഹോതി. വീതരാഗസ്സ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ അച്ചന്തം സുവിദിതാ ഹോതി. ഏവം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ നാനത്തം ഹോതി വിദിതട്ഠേന ച അവിദിതട്ഠേന ച.
Kathaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro nānattaṃ hoti? Puthujjanassa saṅkhārupekkhā kiñcikāle suviditā hoti, kiñcikāle na suviditā hoti. Sekkhassapi saṅkhārupekkhā kiñcikāle suviditā hoti, kiñcikāle na suviditā hoti. Vītarāgassa saṅkhārupekkhā accantaṃ suviditā hoti. Evaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro nānattaṃ hoti viditaṭṭhena ca aviditaṭṭhena ca.
കഥം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ നാനത്തം ഹോതി? പുഥുജ്ജനോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം അതിത്തത്താ വിപസ്സതി. സേക്ഖോപി സങ്ഖാരുപേക്ഖം അതിത്തത്താ വിപസ്സതി. വീതരാഗോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം തിത്തത്താ വിപസ്സതി. ഏവം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ നാനത്തം ഹോതി തിത്തട്ഠേന ച അതിത്തട്ഠേന ച.
Kathaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro nānattaṃ hoti? Puthujjano saṅkhārupekkhaṃ atittattā vipassati. Sekkhopi saṅkhārupekkhaṃ atittattā vipassati. Vītarāgo saṅkhārupekkhaṃ tittattā vipassati. Evaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro nānattaṃ hoti tittaṭṭhena ca atittaṭṭhena ca.
കഥം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ നാനത്തം ഹോതി? പുഥുജ്ജനോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം തിണ്ണം സംയോജനാനം പഹാനായ സോതാപത്തിമഗ്ഗം പടിലാഭത്ഥായ വിപസ്സതി. സേക്ഖോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം തിണ്ണം സഞ്ഞോജനാനം പഹീനത്താ ഉത്തരിപടിലാഭത്ഥായ വിപസ്സതി. വീതരാഗോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം സബ്ബകിലേസാനം പഹീനത്താ ദിട്ഠധമ്മസുഖവിഹാരത്ഥായ വിപസ്സതി. ഏവം പുഥുജ്ജനസ്സ ച സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ നാനത്തം ഹോതി പഹീനട്ഠേന ച അപ്പഹീനട്ഠേന ച.
Kathaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro nānattaṃ hoti? Puthujjano saṅkhārupekkhaṃ tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya sotāpattimaggaṃ paṭilābhatthāya vipassati. Sekkho saṅkhārupekkhaṃ tiṇṇaṃ saññojanānaṃ pahīnattā uttaripaṭilābhatthāya vipassati. Vītarāgo saṅkhārupekkhaṃ sabbakilesānaṃ pahīnattā diṭṭhadhammasukhavihāratthāya vipassati. Evaṃ puthujjanassa ca sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro nānattaṃ hoti pahīnaṭṭhena ca appahīnaṭṭhena ca.
കഥം സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ നാനത്തം ഹോതി? സേക്ഖോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം അഭിനന്ദതി വാ വിപസ്സതി വാ പടിസങ്ഖായ വാ ഫലസമാപത്തിം സമാപജ്ജതി. വീതരാഗോ സങ്ഖാരുപേക്ഖം വിപസ്സതി വാ പടിസങ്ഖായ വാ ഫലസമാപത്തിം സമാപജ്ജതി, തദജ്ഝുപേക്ഖിത്വാ സുഞ്ഞതവിഹാരേന വാ അനിമിത്തവിഹാരേന വാ അപ്പണിഹിതവിഹാരേന വാ വിഹരതി. ഏവം സേക്ഖസ്സ ച വീതരാഗസ്സ ച സങ്ഖാരുപേക്ഖായ ചിത്തസ്സ അഭിനീഹാരോ നാനത്തം ഹോതി വിഹാരസമാപത്തട്ഠേന.
Kathaṃ sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro nānattaṃ hoti? Sekkho saṅkhārupekkhaṃ abhinandati vā vipassati vā paṭisaṅkhāya vā phalasamāpattiṃ samāpajjati. Vītarāgo saṅkhārupekkhaṃ vipassati vā paṭisaṅkhāya vā phalasamāpattiṃ samāpajjati, tadajjhupekkhitvā suññatavihārena vā animittavihārena vā appaṇihitavihārena vā viharati. Evaṃ sekkhassa ca vītarāgassa ca saṅkhārupekkhāya cittassa abhinīhāro nānattaṃ hoti vihārasamāpattaṭṭhena.
൫൭. കതി സങ്ഖാരുപേക്ഖാ സമഥവസേന ഉപ്പജ്ജന്തി? കതി സങ്ഖാരുപേക്ഖാ വിപസ്സനാവസേന ഉപ്പജ്ജന്തി? അട്ഠ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ സമഥവസേന ഉപ്പജ്ജന്തി. ദസ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ വിപസ്സനാവസേന ഉപ്പജ്ജന്തി.
57. Kati saṅkhārupekkhā samathavasena uppajjanti? Kati saṅkhārupekkhā vipassanāvasena uppajjanti? Aṭṭha saṅkhārupekkhā samathavasena uppajjanti. Dasa saṅkhārupekkhā vipassanāvasena uppajjanti.
കതമാ അട്ഠ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ സമഥവസേന ഉപ്പജ്ജന്തി? പഠമം ഝാനം പടിലാഭത്ഥായ നീവരണേ പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. ദുതിയം ഝാനം പടിലാഭത്ഥായ വിതക്കവിചാരേ പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. തതിയം ഝാനം പടിലാഭത്ഥായ പീതിം പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം . ചതുത്ഥം ഝാനം പടിലാഭത്ഥായ സുഖദുക്ഖേ പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. ആകാസാനഞ്ചായതനസമാപത്തിം പടിലാഭത്ഥായ രൂപസഞ്ഞം പടിഘസഞ്ഞം നാനത്തസഞ്ഞം പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസമാപത്തിം പടിലാഭത്ഥായ ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസമാപത്തിം പടിലാഭത്ഥായ വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസമാപത്തിം പടിലാഭത്ഥായ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞം പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. ഇമാ അട്ഠ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ സമഥവസേന ഉപ്പജ്ജന്തി.
Katamā aṭṭha saṅkhārupekkhā samathavasena uppajjanti? Paṭhamaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya nīvaraṇe paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Dutiyaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vitakkavicāre paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Tatiyaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya pītiṃ paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ . Catutthaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya sukhadukkhe paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya rūpasaññaṃ paṭighasaññaṃ nānattasaññaṃ paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Imā aṭṭha saṅkhārupekkhā samathavasena uppajjanti.
കതമാ ദസ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ വിപസ്സനാവസേന ഉപ്പജ്ജന്തി? സോതാപത്തിമഗ്ഗം പടിലാഭത്ഥായ ഉപ്പാദം പവത്തം നിമിത്തം ആയൂഹനം പടിസന്ധിം ഗതിം നിബ്ബത്തിം ഉപപത്തിം ജാതിം ജരം ബ്യാധിം മരണം സോകം പരിദേവം ഉപായാസം പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. സോതാപത്തിഫലസമാപത്തത്ഥായ ഉപ്പാദം പവത്തം നിമിത്തം ആയൂഹനം പടിസന്ധിം…പേ॰… പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. സകദാഗാമിമഗ്ഗം പടിലാഭത്ഥായ…പേ॰… സകദാഗാമിഫലസമാപത്തത്ഥായ…പേ॰… അനാഗാമിമഗ്ഗം പടിലാഭത്ഥായ…പേ॰… അനാഗാമിഫലസമാപത്തത്ഥായ …പേ॰… അരഹത്തമഗ്ഗം പടിലാഭത്ഥായ ഉപ്പാദം പവത്തം നിമിത്തം ആയൂഹനം പടിസന്ധിം ഗതിം നിബ്ബത്തിം ഉപപത്തിം ജാതിം ജരം ബ്യാധിം മരണം സോകം പരിദേവം ഉപായാസം പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. അരഹത്തഫലസമാപത്തത്ഥായ…പേ॰… സുഞ്ഞതവിഹാരസമാപത്തത്ഥായ…പേ॰… അനിമിത്തവിഹാരസമാപത്തത്ഥായ ഉപ്പാദം പവത്തം നിമിത്തം ആയൂഹനം പടിസന്ധിം…പേ॰… പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം. ഇമാ ദസ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ വിപസ്സനാവസേന ഉപ്പജ്ജന്തി.
Katamā dasa saṅkhārupekkhā vipassanāvasena uppajjanti? Sotāpattimaggaṃ paṭilābhatthāya uppādaṃ pavattaṃ nimittaṃ āyūhanaṃ paṭisandhiṃ gatiṃ nibbattiṃ upapattiṃ jātiṃ jaraṃ byādhiṃ maraṇaṃ sokaṃ paridevaṃ upāyāsaṃ paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Sotāpattiphalasamāpattatthāya uppādaṃ pavattaṃ nimittaṃ āyūhanaṃ paṭisandhiṃ…pe… paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Sakadāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāya…pe… sakadāgāmiphalasamāpattatthāya…pe… anāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāya…pe… anāgāmiphalasamāpattatthāya …pe… arahattamaggaṃ paṭilābhatthāya uppādaṃ pavattaṃ nimittaṃ āyūhanaṃ paṭisandhiṃ gatiṃ nibbattiṃ upapattiṃ jātiṃ jaraṃ byādhiṃ maraṇaṃ sokaṃ paridevaṃ upāyāsaṃ paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Arahattaphalasamāpattatthāya…pe… suññatavihārasamāpattatthāya…pe… animittavihārasamāpattatthāya uppādaṃ pavattaṃ nimittaṃ āyūhanaṃ paṭisandhiṃ…pe… paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ. Imā dasa saṅkhārupekkhā vipassanāvasena uppajjanti.
൫൮. കതി സങ്ഖാരുപേക്ഖാ കുസലാ, കതി അകുസലാ, കതി അബ്യാകതാ? പന്നരസ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ കുസലാ, തിസ്സോ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ അബ്യാകതാ. നത്ഥി സങ്ഖാരുപേക്ഖാ അകുസലാ.
58. Kati saṅkhārupekkhā kusalā, kati akusalā, kati abyākatā? Pannarasa saṅkhārupekkhā kusalā, tisso saṅkhārupekkhā abyākatā. Natthi saṅkhārupekkhā akusalā.
പടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ, അട്ഠ ചിത്തസ്സ ഗോചരാ;
Paṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā, aṭṭha cittassa gocarā;
പുഥുജ്ജനസ്സ ദ്വേ ഹോന്തി, തയോ സേക്ഖസ്സ ഗോചരാ;
Puthujjanassa dve honti, tayo sekkhassa gocarā;
തയോ ച വീതരാഗസ്സ, യേഹി ചിത്തം വിവട്ടതി.
Tayo ca vītarāgassa, yehi cittaṃ vivaṭṭati.
അട്ഠ സമാധിസ്സ പച്ചയാ, ദസ ഞാണസ്സ ഗോചരാ;
Aṭṭha samādhissa paccayā, dasa ñāṇassa gocarā;
അട്ഠാരസ സങ്ഖാരുപേക്ഖാ, തിണ്ണം വിമോക്ഖാന പച്ചയാ.
Aṭṭhārasa saṅkhārupekkhā, tiṇṇaṃ vimokkhāna paccayā.
ഇമേ അട്ഠാരസാകാരാ, പഞ്ഞാ യസ്സ പരിച്ചിതാ;
Ime aṭṭhārasākārā, paññā yassa pariccitā;
കുസലോ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു, നാനാദിട്ഠീസു ന കമ്പതീതി.
Kusalo saṅkhārupekkhāsu, nānādiṭṭhīsu na kampatīti.
തം ഞാതട്ഠേന ഞാണം, പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാ. തേന വുച്ചതി – ‘‘മുഞ്ചിതുകമ്യതാപടിസങ്ഖാസന്തിട്ഠനാ പഞ്ഞാ സങ്ഖാരുപേക്ഖാസു ഞാണം’’.
Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘muñcitukamyatāpaṭisaṅkhāsantiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ’’.
സങ്ഖാരുപേക്ഖാഞാണനിദ്ദേസോ നവമോ.
Saṅkhārupekkhāñāṇaniddeso navamo.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ൯. സങ്ഖാരുപേക്ഖാഞാണനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 9. Saṅkhārupekkhāñāṇaniddesavaṇṇanā
