| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៧. សង្ខតលក្ខណសុត្តវណ្ណនា
7. Saṅkhatalakkhaṇasuttavaṇṇanā
៤៧. សត្តមេ សមេច្ច សម្ភូយ បច្ចយេហិ កតំ សង្ខតំ។ និមិត្តានីតិ សញ្ជាននស្ស និមិត្តានិ។ ហេតុបច្ចយសមវាយេ ឧប្បជ្ជនំ ឧប្បាទោ, អត្តលាភោ។ វយោតិ ភង្គោ។ ឋិតស្សាតិ ឧប្បាទក្ខណតោ ឧទ្ធំ ឋិតិក្ខណបត្តស្ស។ សា បនស្ស អវត្ថា ឧប្បាទាវត្ថាយ ភិន្នាតិ កត្វា អញ្ញថត្តំ ជរាតិ ច វុត្តា។ យស្មា ធម្មោ ឧប្បជ្ជមានោ ឯវ ភិជ្ជតិ, តថា សតិ ឧប្បាទភង្គា សមានក្ខណា សិយុំ, ន ច តំ យុជ្ជតិ, តស្មា ឧប្បាទាវត្ថាយ ភិន្នា ភង្គាភិមុខាវត្ថា ជរាតិ វេទិតព្ពា។ យេ បន ‘‘សង្ខារានំ ឋិតិ នត្ថី’’តិ វទន្តិ, តេសំ តំ មិច្ឆា។ យថា ហិ តស្សេវ ធម្មស្ស ឧប្បាទាវត្ថាយ ភិន្នា ភង្គាវត្ថា ឥច្ឆិតា, អញ្ញថា ‘‘អញ្ញំ ឧប្បជ្ជតិ, អញ្ញំ និរុជ្ឈតី’’តិ អាបជ្ជតិ, ឯវំ ឧប្បជ្ជមានស្ស ភង្គាភិមុខា ធម្មា ឥច្ឆិតព្ពា។ សា ច ឋិតិក្ខណោ។ ន ហិ ឧប្បជ្ជមានោ ភិជ្ជតីតិ សក្កា វិញ្ញាតុន្តិ។
47. Sattame samecca sambhūya paccayehi kataṃ saṅkhataṃ. Nimittānīti sañjānanassa nimittāni. Hetupaccayasamavāye uppajjanaṃ uppādo, attalābho. Vayoti bhaṅgo. Ṭhitassāti uppādakkhaṇato uddhaṃ ṭhitikkhaṇapattassa. Sā panassa avatthā uppādāvatthāya bhinnāti katvā aññathattaṃ jarāti ca vuttā. Yasmā dhammo uppajjamāno eva bhijjati, tathā sati uppādabhaṅgā samānakkhaṇā siyuṃ, na ca taṃ yujjati, tasmā uppādāvatthāya bhinnā bhaṅgābhimukhāvatthā jarāti veditabbā. Ye pana ‘‘saṅkhārānaṃ ṭhiti natthī’’ti vadanti, tesaṃ taṃ micchā. Yathā hi tasseva dhammassa uppādāvatthāya bhinnā bhaṅgāvatthā icchitā, aññathā ‘‘aññaṃ uppajjati, aññaṃ nirujjhatī’’ti āpajjati, evaṃ uppajjamānassa bhaṅgābhimukhā dhammā icchitabbā. Sā ca ṭhitikkhaṇo. Na hi uppajjamāno bhijjatīti sakkā viññātunti.
សង្ខតន្តិ តេភូមកា ធម្មា បច្ចយសមុប្បន្នត្តា។ យទិ ឯវំ មគ្គផលធម្មា កថន្តិ អាហ ‘‘មគ្គផលានិ បនា’’តិអាទិ។ លក្ខណកថា ហិ យាវទេវ សម្មសនត្ថា។ ឧប្បាទក្ខណេ ឧប្បាទោ, ន ឋានភង្គក្ខណេសុ។ កស្មា? ឧប្បាទឧប្បាទក្ខណានំ អញ្ញមញ្ញំ បរិច្ឆិន្នត្តា។ យថា ហិ ឧប្បាទសង្ខាតេន វិការេន ឧប្បាទក្ខណោ បរិច្ឆិន្នោ, ឯវំ ឧប្បាទក្ខណេនបិ ឧប្បាទោ បរិច្ឆិន្នោ។ សេសទ្វយេបិ ឯសេវ នយោ។ ធម្មប្បវត្តិមត្តតាយបិ កាលស្ស លោកសមញ្ញាវសេនេវ វុត្តំ។ លក្ខណំ ន សង្ខតំ, សង្ខតំ ន លក្ខណន្តិ នេសំ ភេទទស្សនំ។ អវត្ថាវតោ ហិ អវត្ថា ភិន្នាវាតិ ។ បរិច្ឆិន្នន្តិ ឯត្ថ ឧប្បាទវយេហិ តាវ សង្ខតំ បរិច្ឆិន្នំ ហោតុ, ជរាយ បន តំ កថំ បរិច្ឆិន្នន្តិ វុច្ចតិ? ន វុច្ចតិ បរិច្ឆេទោ បុព្ពន្តាបរន្តមត្តេន, អថ ខោ សភាវភេទេនាតិ នាយំ ទោសោ។ សង្ខតំ ធម្មជាតំ បរិច្ឆិន្នំ តព្ពន្តំ ធម្មជាតំ សង្ខតន្តិ បញ្ញាយតិ ឯវំ តេសំ អភាវេន និព្ពានមេតន្តិ លក្ខិតព្ពតោ សញ្ជានិតព្ពតោ។ ឥទានិ ‘‘យថា ហី’’តិអាទិនា យថាវុត្តមត្តំ ឧបមាហិ វិភាវេតិ។
Saṅkhatanti tebhūmakā dhammā paccayasamuppannattā. Yadi evaṃ maggaphaladhammā kathanti āha ‘‘maggaphalāni panā’’tiādi. Lakkhaṇakathā hi yāvadeva sammasanatthā. Uppādakkhaṇe uppādo, na ṭhānabhaṅgakkhaṇesu. Kasmā? Uppādauppādakkhaṇānaṃ aññamaññaṃ paricchinnattā. Yathā hi uppādasaṅkhātena vikārena uppādakkhaṇo paricchinno, evaṃ uppādakkhaṇenapi uppādo paricchinno. Sesadvayepi eseva nayo. Dhammappavattimattatāyapi kālassa lokasamaññāvaseneva vuttaṃ. Lakkhaṇaṃ na saṅkhataṃ, saṅkhataṃ na lakkhaṇanti nesaṃ bhedadassanaṃ. Avatthāvato hi avatthā bhinnāvāti . Paricchinnanti ettha uppādavayehi tāva saṅkhataṃ paricchinnaṃ hotu, jarāya pana taṃ kathaṃ paricchinnanti vuccati? Na vuccati paricchedo pubbantāparantamattena, atha kho sabhāvabhedenāti nāyaṃ doso. Saṅkhataṃ dhammajātaṃ paricchinnaṃ tabbantaṃ dhammajātaṃ saṅkhatanti paññāyati evaṃ tesaṃ abhāvena nibbānametanti lakkhitabbato sañjānitabbato. Idāni ‘‘yathā hī’’tiādinā yathāvuttamattaṃ upamāhi vibhāveti.
សង្ខតលក្ខណសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Saṅkhatalakkhaṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៧. សង្ខតលក្ខណសុត្តំ • 7. Saṅkhatalakkhaṇasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៧. សង្ខតលក្ខណសុត្តវណ្ណនា • 7. Saṅkhatalakkhaṇasuttavaṇṇanā
