| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
7. සඞ්‌ඛතලක්‌ඛණසුත්‌තවණ්‌ණනා
7. Saṅkhatalakkhaṇasuttavaṇṇanā
47. සත්‌තමෙ සමෙච්‌ච සම්‌භූය පච්‌චයෙහි කතං සඞ්‌ඛතං. නිමිත්‌තානීති සඤ්‌ජානනස්‌ස නිමිත්‌තානි. හෙතුපච්‌චයසමවායෙ උප්‌පජ්‌ජනං උප්‌පාදො, අත්‌තලාභො. වයොති භඞ්‌ගො. ඨිතස්‌සාති උප්‌පාදක්‌ඛණතො උද්‌ධං ඨිතික්‌ඛණපත්‌තස්‌ස. සා පනස්‌ස අවත්‌ථා උප්‌පාදාවත්‌ථාය භින්‌නාති කත්‌වා අඤ්‌ඤථත්‌තං ජරාති ච වුත්‌තා. යස්‌මා ධම්‌මො උප්‌පජ්‌ජමානො එව භිජ්‌ජති, තථා සති උප්‌පාදභඞ්‌ගා සමානක්‌ඛණා සියුං, න ච තං යුජ්‌ජති, තස්‌මා උප්‌පාදාවත්‌ථාය භින්‌නා භඞ්‌ගාභිමුඛාවත්‌ථා ජරාති වෙදිතබ්‌බා. යෙ පන ‘‘සඞ්‌ඛාරානං ඨිති නත්‌ථී’’ති වදන්‌ති, තෙසං තං මිච්‌ඡා. යථා හි තස්‌සෙව ධම්‌මස්‌ස උප්‌පාදාවත්‌ථාය භින්‌නා භඞ්‌ගාවත්‌ථා ඉච්‌ඡිතා, අඤ්‌ඤථා ‘‘අඤ්‌ඤං උප්‌පජ්‌ජති, අඤ්‌ඤං නිරුජ්‌ඣතී’’ති ආපජ්‌ජති, එවං උප්‌පජ්‌ජමානස්‌ස භඞ්‌ගාභිමුඛා ධම්‌මා ඉච්‌ඡිතබ්‌බා. සා ච ඨිතික්‌ඛණො. න හි උප්‌පජ්‌ජමානො භිජ්‌ජතීති සක්‌කා විඤ්‌ඤාතුන්‌ති.
47. Sattame samecca sambhūya paccayehi kataṃ saṅkhataṃ. Nimittānīti sañjānanassa nimittāni. Hetupaccayasamavāye uppajjanaṃ uppādo, attalābho. Vayoti bhaṅgo. Ṭhitassāti uppādakkhaṇato uddhaṃ ṭhitikkhaṇapattassa. Sā panassa avatthā uppādāvatthāya bhinnāti katvā aññathattaṃ jarāti ca vuttā. Yasmā dhammo uppajjamāno eva bhijjati, tathā sati uppādabhaṅgā samānakkhaṇā siyuṃ, na ca taṃ yujjati, tasmā uppādāvatthāya bhinnā bhaṅgābhimukhāvatthā jarāti veditabbā. Ye pana ‘‘saṅkhārānaṃ ṭhiti natthī’’ti vadanti, tesaṃ taṃ micchā. Yathā hi tasseva dhammassa uppādāvatthāya bhinnā bhaṅgāvatthā icchitā, aññathā ‘‘aññaṃ uppajjati, aññaṃ nirujjhatī’’ti āpajjati, evaṃ uppajjamānassa bhaṅgābhimukhā dhammā icchitabbā. Sā ca ṭhitikkhaṇo. Na hi uppajjamāno bhijjatīti sakkā viññātunti.
සඞ්‌ඛතන්‌ති තෙභූමකා ධම්‌මා පච්‌චයසමුප්‌පන්‌නත්‌තා. යදි එවං මග්‌ගඵලධම්‌මා කථන්‌ති ආහ ‘‘මග්‌ගඵලානි පනා’’තිආදි. ලක්‌ඛණකථා හි යාවදෙව සම්‌මසනත්‌ථා. උප්‌පාදක්‌ඛණෙ උප්‌පාදො, න ඨානභඞ්‌ගක්‌ඛණෙසු. කස්‌මා? උප්‌පාදඋප්‌පාදක්‌ඛණානං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පරිච්‌ඡින්‌නත්‌තා. යථා හි උප්‌පාදසඞ්‌ඛාතෙන විකාරෙන උප්‌පාදක්‌ඛණො පරිච්‌ඡින්‌නො, එවං උප්‌පාදක්‌ඛණෙනපි උප්‌පාදො පරිච්‌ඡින්‌නො. සෙසද්‌වයෙපි එසෙව නයො. ධම්‌මප්‌පවත්‌තිමත්‌තතායපි කාලස්‌ස ලොකසමඤ්‌ඤාවසෙනෙව වුත්‌තං. ලක්‌ඛණං න සඞ්‌ඛතං, සඞ්‌ඛතං න ලක්‌ඛණන්‌ති නෙසං භෙදදස්‌සනං. අවත්‌ථාවතො හි අවත්‌ථා භින්‌නාවාති . පරිච්‌ඡින්‌නන්‌ති එත්‌ථ උප්‌පාදවයෙහි තාව සඞ්‌ඛතං පරිච්‌ඡින්‌නං හොතු, ජරාය පන තං කථං පරිච්‌ඡින්‌නන්‌ති වුච්‌චති? න වුච්‌චති පරිච්‌ඡෙදො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තමත්‌තෙන, අථ ඛො සභාවභෙදෙනාති නායං දොසො. සඞ්‌ඛතං ධම්‌මජාතං පරිච්‌ඡින්‌නං තබ්‌බන්‌තං ධම්‌මජාතං සඞ්‌ඛතන්‌ති පඤ්‌ඤායති එවං තෙසං අභාවෙන නිබ්‌බානමෙතන්‌ති ලක්‌ඛිතබ්‌බතො සඤ්‌ජානිතබ්‌බතො. ඉදානි ‘‘යථා හී’’තිආදිනා යථාවුත්‌තමත්‌තං උපමාහි විභාවෙති.
Saṅkhatanti tebhūmakā dhammā paccayasamuppannattā. Yadi evaṃ maggaphaladhammā kathanti āha ‘‘maggaphalāni panā’’tiādi. Lakkhaṇakathā hi yāvadeva sammasanatthā. Uppādakkhaṇe uppādo, na ṭhānabhaṅgakkhaṇesu. Kasmā? Uppādauppādakkhaṇānaṃ aññamaññaṃ paricchinnattā. Yathā hi uppādasaṅkhātena vikārena uppādakkhaṇo paricchinno, evaṃ uppādakkhaṇenapi uppādo paricchinno. Sesadvayepi eseva nayo. Dhammappavattimattatāyapi kālassa lokasamaññāvaseneva vuttaṃ. Lakkhaṇaṃ na saṅkhataṃ, saṅkhataṃ na lakkhaṇanti nesaṃ bhedadassanaṃ. Avatthāvato hi avatthā bhinnāvāti . Paricchinnanti ettha uppādavayehi tāva saṅkhataṃ paricchinnaṃ hotu, jarāya pana taṃ kathaṃ paricchinnanti vuccati? Na vuccati paricchedo pubbantāparantamattena, atha kho sabhāvabhedenāti nāyaṃ doso. Saṅkhataṃ dhammajātaṃ paricchinnaṃ tabbantaṃ dhammajātaṃ saṅkhatanti paññāyati evaṃ tesaṃ abhāvena nibbānametanti lakkhitabbato sañjānitabbato. Idāni ‘‘yathā hī’’tiādinā yathāvuttamattaṃ upamāhi vibhāveti.
සඞ්‌ඛතලක්‌ඛණසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Saṅkhatalakkhaṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 7. සඞ්‌ඛතලක්‌ඛණසුත්‌තං • 7. Saṅkhatalakkhaṇasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 7. සඞ්‌ඛතලක්‌ඛණසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Saṅkhatalakkhaṇasuttavaṇṇanā
