| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
5. උපොසථවග්‌ගො
5. Uposathavaggo
1. සඞ්‌ඛිත්‌තූපොසථසුත්‌තං
1. Saṅkhittūposathasuttaṃ
41. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච –
41. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘අට්‌ඨඞ්‌ගසමන්‌නාගතො, භික්‌ඛවෙ, උපොසථො උපවුත්‌ථො මහප්‌ඵලො හොති මහානිසංසො මහාජුතිකො මහාවිප්‌ඵාරො. කථං උපවුත්‌ථො ච, භික්‌ඛවෙ, අට්‌ඨඞ්‌ගසමන්‌නාගතො උපොසථො මහප්‌ඵලො හොති මහානිසංසො මහාජුතිකො මහාවිප්‌ඵාරො? ඉධ , භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘යාවජීවං අරහන්‌තො පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතා නිහිතදණ්‌ඩා නිහිතසත්‌ථා ලජ්‌ජී දයාපන්‌නා, සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පිනො විහරන්‌ති. අහං පජ්‌ජ ඉමඤ්‌ච රත්‌තිං ඉමඤ්‌ච දිවසං පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො නිහිතදණ්‌ඩො නිහිතසත්‌ථො ලජ්‌ජී දයාපන්‌නො, සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී විහරාමි. ඉමිනාපඞ්‌ගෙන 1 අරහතං අනුකරොමි, උපොසථො ච මෙ උපවුත්‌ථො භවිස්‌සතී’ති. ඉමිනා පඨමෙන අඞ්‌ගෙන සමන්‌නාගතො හොති.
‘‘Aṭṭhaṅgasamannāgato, bhikkhave, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahānisaṃso mahājutiko mahāvipphāro. Kathaṃ upavuttho ca, bhikkhave, aṭṭhaṅgasamannāgato uposatho mahapphalo hoti mahānisaṃso mahājutiko mahāvipphāro? Idha , bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yāvajīvaṃ arahanto pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭiviratā nihitadaṇḍā nihitasatthā lajjī dayāpannā, sabbapāṇabhūtahitānukampino viharanti. Ahaṃ pajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno, sabbapāṇabhūtahitānukampī viharāmi. Imināpaṅgena 2 arahataṃ anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatī’ti. Iminā paṭhamena aṅgena samannāgato hoti.
‘‘‘යාවජීවං අරහන්‌තො අදින්‌නාදානං පහාය අදින්‌නාදානා පටිවිරතා දින්‌නාදායී දින්‌නපාටිකඞ්‌ඛී, අථෙනෙන සුචිභූතෙන අත්‌තනා විහරන්‌ති. අහං පජ්‌ජ ඉමඤ්‌ච රත්‌තිං ඉමඤ්‌ච දිවසං අදින්‌නාදානං පහාය අදින්‌නාදානා පටිවිරතො දින්‌නාදායී දින්‌නපාටිකඞ්‌ඛී, අථෙනෙන සුචිභූතෙන අත්‌තනා විහරාමි. ඉමිනාපඞ්‌ගෙන අරහතං අනුකරොමි, උපොසථො ච මෙ උපවුත්‌ථො භවිස්‌සතී’ති. ඉමිනා දුතියෙන අඞ්‌ගෙන සමන්‌නාගතො හොති.
‘‘‘Yāvajīvaṃ arahanto adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭiviratā dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā viharanti. Ahaṃ pajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā viharāmi. Imināpaṅgena arahataṃ anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatī’ti. Iminā dutiyena aṅgena samannāgato hoti.
‘‘‘යාවජීවං අරහන්‌තො අබ්‍රහ්‌මචරියං පහාය බ්‍රහ්‌මචාරිනො ආරාචාරිනො විරතා මෙථුනා ගාමධම්‌මා. අහං පජ්‌ජ ඉමඤ්‌ච රත්‌තිං ඉමඤ්‌ච දිවසං අබ්‍රහ්‌මචරියං පහාය බ්‍රහ්‌මචාරී ආරාචාරී 3 විරතො මෙථුනා ගාමධම්‌මා. ඉමිනාපඞ්‌ගෙන අරහතං අනුකරොමි, උපොසථො ච මෙ උපවුත්‌ථො භවිස්‌සතී’ති. ඉමිනා තතියෙන අඞ්‌ගෙන සමන්‌නාගතො හොති.
‘‘‘Yāvajīvaṃ arahanto abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārino ārācārino viratā methunā gāmadhammā. Ahaṃ pajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī ārācārī 4 virato methunā gāmadhammā. Imināpaṅgena arahataṃ anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatī’ti. Iminā tatiyena aṅgena samannāgato hoti.
‘‘‘යාවජීවං අරහන්‌තො මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතා සච්‌චවාදිනො සච්‌චසන්‌ධා ථෙතා පච්‌චයිකා අවිසංවාදකො ලොකස්‌ස. අහං පජ්‌ජ ඉමඤ්‌ච රත්‌තිං ඉමඤ්‌ච දිවසං මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතො සච්‌චවාදී සච්‌චසන්‌ධො ථෙතො පච්‌චයිකො අවිසංවාදකො ලොකස්‌ස. ඉමිනාපඞ්‌ගෙන අරහතං අනුකරොමි, උපොසථො ච මෙ උපවුත්‌ථො භවිස්‌සතී’ති. ඉමිනා චතුත්‌ථෙන අඞ්‌ගෙන සමන්‌නාගතො හොති.
‘‘‘Yāvajīvaṃ arahanto musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭiviratā saccavādino saccasandhā thetā paccayikā avisaṃvādako lokassa. Ahaṃ pajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa. Imināpaṅgena arahataṃ anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatī’ti. Iminā catutthena aṅgena samannāgato hoti.
‘‘‘යාවජීවං අරහන්‌තො සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨානං පහාය සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨානා පටිවිරතා. අහං පජ්‌ජ ඉමඤ්‌ච රත්‌තිං ඉමඤ්‌ච දිවසං සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨානං පහාය සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨානා පටිවිරතො. ඉමිනාපඞ්‌ගෙන අරහතං අනුකරොමි, උපොසථො ච මෙ උපවුත්‌ථො භවිස්‌සතී’ති. ඉමිනා පඤ්‌චමෙන අඞ්‌ගෙන සමන්‌නාගතො හොති.
‘‘‘Yāvajīvaṃ arahanto surāmerayamajjapamādaṭṭhānaṃ pahāya surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā. Ahaṃ pajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ surāmerayamajjapamādaṭṭhānaṃ pahāya surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato. Imināpaṅgena arahataṃ anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatī’ti. Iminā pañcamena aṅgena samannāgato hoti.
‘‘‘යාවජීවං අරහන්‌තො එකභත්‌තිකා රත්‌තූපරතා විරතා විකාලභොජනා. අහං පජ්‌ජ ඉමඤ්‌ච රත්‌තිං ඉමඤ්‌ච දිවසං එකභත්‌තිකො රත්‌තූපරතො විරතො විකාලභොජනා. ඉමිනාපඞ්‌ගෙන අරහතං අනුකරොමි, උපොසථො ච මෙ උපවුත්‌ථො භවිස්‌සතී’ති. ඉමිනා ඡට්‌ඨෙන අඞ්‌ගෙන සමන්‌නාගතො හොති.
‘‘‘Yāvajīvaṃ arahanto ekabhattikā rattūparatā viratā vikālabhojanā. Ahaṃ pajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ ekabhattiko rattūparato virato vikālabhojanā. Imināpaṅgena arahataṃ anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatī’ti. Iminā chaṭṭhena aṅgena samannāgato hoti.
‘‘‘යාවජීවං අරහන්‌තො නච්‌චගීතවාදිතවිසූකදස්‌සනමාලාගන්‌ධවිලෙපනධාරණමණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානං පහාය නච්‌චගීතවාදිතවිසූකදස්‌සනමාලාගන්‌ධවිලෙපනධාරණමණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානා පටිවිරතා. අහං පජ්‌ජ ඉමඤ්‌ච රත්‌තිං ඉමඤ්‌ච දිවසං නච්‌චගීතවාදිතවිසූකදස්‌සනමාලාගන්‌ධවිලෙපනධාරණමණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානං පහාය නච්‌චගීතවාදිතවිසූකදස්‌සනමාලාගන්‌ධවිලෙපනධාරණමණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානා පටිවිරතො. ඉමිනාපඞ්‌ගෙන අරහතං අනුකරොමි, උපොසථො ච මෙ උපවුත්‌ථො භවිස්‌සතී’ති. ඉමිනා සත්‌තමෙන අඞ්‌ගෙන සමන්‌නාගතො හොති.
‘‘‘Yāvajīvaṃ arahanto naccagītavāditavisūkadassanamālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānaṃ pahāya naccagītavāditavisūkadassanamālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭiviratā. Ahaṃ pajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ naccagītavāditavisūkadassanamālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānaṃ pahāya naccagītavāditavisūkadassanamālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato. Imināpaṅgena arahataṃ anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatī’ti. Iminā sattamena aṅgena samannāgato hoti.
‘‘‘යාවජීවං අරහන්‌තො උච්‌චාසයනමහාසයනං පහාය උච්‌චාසයනමහාසයනා පටිවිරතා නීචසෙය්‍යං කප්‌පෙන්‌ති – මඤ්‌චකෙ වා තිණසන්‌ථාරකෙ වා. අහං පජ්‌ජ ඉමඤ්‌ච රත්‌තිං ඉමඤ්‌ච දිවසං උච්‌චාසයනමහාසයනං පහාය උච්‌චාසයනමහාසයනා පටිවිරතො නීචසෙය්‍යං කප්‌පෙමි – මඤ්‌චකෙ වා තිණසන්‌ථාරකෙ වා. ඉමිනාපඞ්‌ගෙන අරහතං අනුකරොමි , උපොසථො ච මෙ උපවුත්‌ථො භවිස්‌සතී’ති. ඉමිනා අට්‌ඨමෙන අඞ්‌ගෙන සමන්‌නාගතො හොති . එවං උපවුත්‌ථො ඛො, භික්‌ඛවෙ, අට්‌ඨඞ්‌ගසමන්‌නාගතො උපොසථො මහප්‌ඵලො හොති මහානිසංසො මහාජුතිකො මහාවිප්‌ඵාරො’’ති. පඨමං.
‘‘‘Yāvajīvaṃ arahanto uccāsayanamahāsayanaṃ pahāya uccāsayanamahāsayanā paṭiviratā nīcaseyyaṃ kappenti – mañcake vā tiṇasanthārake vā. Ahaṃ pajja imañca rattiṃ imañca divasaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ pahāya uccāsayanamahāsayanā paṭivirato nīcaseyyaṃ kappemi – mañcake vā tiṇasanthārake vā. Imināpaṅgena arahataṃ anukaromi , uposatho ca me upavuttho bhavissatī’ti. Iminā aṭṭhamena aṅgena samannāgato hoti . Evaṃ upavuttho kho, bhikkhave, aṭṭhaṅgasamannāgato uposatho mahapphalo hoti mahānisaṃso mahājutiko mahāvipphāro’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1-8. සංඛිත්‌තූපොසථසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-8. Saṃkhittūposathasuttādivaṇṇanā
