Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
౫-౨౨. సఙ్కిలిట్ఠత్తికాదివణ్ణనా
5-22. Saṅkiliṭṭhattikādivaṇṇanā
సఙ్కిలిట్ఠసఙ్కిలేసికత్తికే సబ్బం కుసలత్తికే వుత్తనయానుసారేనేవ వేదితబ్బం.
Saṅkiliṭṭhasaṅkilesikattike sabbaṃ kusalattike vuttanayānusāreneva veditabbaṃ.
౭౯. వితక్కత్తికే యథాకమ్మూపగఞాణస్స పరికమ్మన్తి దిబ్బచక్ఖుపరికమ్మమేవ తస్స ఉప్పాదనత్థాయ పరికమ్మం. ఉప్పన్నస్స పన వళఞ్జనకాలే పరికమ్మం సన్ధాయేతం వుత్తం. సేసమేత్థ యథాపాళిమేవ నియ్యాతి.
79. Vitakkattike yathākammūpagañāṇassa parikammanti dibbacakkhuparikammameva tassa uppādanatthāya parikammaṃ. Uppannassa pana vaḷañjanakāle parikammaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sesamettha yathāpāḷimeva niyyāti.
౮౨. తి తదారమ్మణభవఙ్గమూలభవఙ్గానం వసేన వుత్తం. సేసమేత్థ సబ్బం పాళివసేనేవ వేదితబ్బం.
82. Ti tadārammaṇabhavaṅgamūlabhavaṅgānaṃ vasena vuttaṃ. Sesamettha sabbaṃ pāḷivaseneva veditabbaṃ.
దస్సనత్తికే దస్సనేన పహాతబ్బో రాగో ఉప్పజ్జతీతిఆదీసు దస్సనేన పహాతబ్బో పుథుజ్జనస్స ఉప్పజ్జతి. భావనాయ పహాతబ్బో సోతాపన్నస్సాపీతి ఏవం ఉపరిమస్స ఉపరిమస్స హేట్ఠిమా హేట్ఠిమా నుప్పజ్జన్తీతి వేదితబ్బా. దస్సనేన పహాతబ్బో ధమ్మో భావనాయ పహాతబ్బస్స ధమ్మస్స ఏకేనపి పచ్చయేన పచ్చయో న హోతి. సేసమేత్థ పాళిం అనుగన్త్వా కుసలత్తికే వుత్తలక్ఖణవసేనేవ వేదితబ్బం.
Dassanattike dassanena pahātabbo rāgo uppajjatītiādīsu dassanena pahātabbo puthujjanassa uppajjati. Bhāvanāya pahātabbo sotāpannassāpīti evaṃ uparimassa uparimassa heṭṭhimā heṭṭhimā nuppajjantīti veditabbā. Dassanena pahātabbo dhammo bhāvanāya pahātabbassa dhammassa ekenapi paccayena paccayo na hoti. Sesamettha pāḷiṃ anugantvā kusalattike vuttalakkhaṇavaseneva veditabbaṃ.
దస్సనేనపహాతబ్బహేతుకత్తికే దస్సనేనపహాతబ్బహేతుకాదీనం విభాగో అట్ఠకథాకణ్డే వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బో. విచికిచ్ఛుద్ధచ్చసహగతో మోహో అహేతుకత్తా తతియపదే పవిట్ఠో. ఏవమేత్థ యేసం దస్సనభావనాహి పహాతబ్బో హేతు అత్థి, తే పహాతబ్బహేతుకా. యేసం సో నత్థి తే నేవదస్సనేన నభావనాయపహాతబ్బహేతుకాతి ఇమం పహాతబ్బహేతుకవిభాగం ఞత్వా సేసం దస్సనేనపహాతబ్బత్తికే చేవ కుసలత్తికే చ దస్సితలక్ఖణానుసారేనేవ వేదితబ్బం.
Dassanenapahātabbahetukattike dassanenapahātabbahetukādīnaṃ vibhāgo aṭṭhakathākaṇḍe vuttanayeneva veditabbo. Vicikicchuddhaccasahagato moho ahetukattā tatiyapade paviṭṭho. Evamettha yesaṃ dassanabhāvanāhi pahātabbo hetu atthi, te pahātabbahetukā. Yesaṃ so natthi te nevadassanena nabhāvanāyapahātabbahetukāti imaṃ pahātabbahetukavibhāgaṃ ñatvā sesaṃ dassanenapahātabbattike ceva kusalattike ca dassitalakkhaṇānusāreneva veditabbaṃ.
ఆచయగామిత్తికే చ పటిచ్చవారసంసట్ఠవారేసు అనులోమం కుసలత్తికసదిసమేవ. సేసం విస్సజ్జనతో గణనతో చ యథాపాళిమేవ నియ్యాతి.
Ācayagāmittike ca paṭiccavārasaṃsaṭṭhavāresu anulomaṃ kusalattikasadisameva. Sesaṃ vissajjanato gaṇanato ca yathāpāḷimeva niyyāti.
సేక్ఖత్తికే అసేక్ఖో ధమ్మో సేక్ఖస్స ధమ్మస్స న కేనచి పచ్చయేన పచ్చయో. సేక్ఖో అసేక్ఖస్స అనన్తరపకతూపనిస్సయో పన హోతి. సేసమేత్థ యథాపాళిమేవ నియ్యాతి, తథా పరిత్తత్తికే.
Sekkhattike asekkho dhammo sekkhassa dhammassa na kenaci paccayena paccayo. Sekkho asekkhassa anantarapakatūpanissayo pana hoti. Sesamettha yathāpāḷimeva niyyāti, tathā parittattike.
పరిత్తారమ్మణత్తికే అప్పమాణారమ్మణాచేతనాతి సేక్ఖానం గోత్రభుచేతనా, పచ్చవేక్ఖణచేతనాతిపి వత్తుం వట్టతి. విపాకానం పరిత్తారమ్మణానన్తి పటిసన్ధియం కమ్మం ఆరమ్మణం కత్వా, పవత్తే చక్ఖువిఞ్ఞాణాదివసేనరూపాదిఆరమ్మణం, తదారమ్మణవసేన జవనేన గహితపరిత్తారమ్మణఞ్చ ఆరమ్మణం కత్వా ఉప్పన్నానం. యే పన ‘‘గోత్రభుచిత్తేన నత్థి పటిసన్ధీ’’తి వదన్తి, తే ఇమినా సుత్తేన పటిసేధేతబ్బా. సేసమేత్థ పాళినయేనేవ వేదితబ్బం. హీనత్తికో సఙ్కిలిట్ఠత్తికసదిసో.
Parittārammaṇattike appamāṇārammaṇācetanāti sekkhānaṃ gotrabhucetanā, paccavekkhaṇacetanātipi vattuṃ vaṭṭati. Vipākānaṃ parittārammaṇānanti paṭisandhiyaṃ kammaṃ ārammaṇaṃ katvā, pavatte cakkhuviññāṇādivasenarūpādiārammaṇaṃ, tadārammaṇavasena javanena gahitaparittārammaṇañca ārammaṇaṃ katvā uppannānaṃ. Ye pana ‘‘gotrabhucittena natthi paṭisandhī’’ti vadanti, te iminā suttena paṭisedhetabbā. Sesamettha pāḷinayeneva veditabbaṃ. Hīnattiko saṅkiliṭṭhattikasadiso.
మిచ్ఛత్తత్తికే మిచ్ఛత్తనియతో సమ్మత్తనియతస్స, సమ్మత్తనియతో వా మిచ్ఛత్తనియతస్స కేనచి పచ్చయేన పచ్చయో న హోతి. మిచ్ఛత్తనియతో వా సమ్మత్తనియతో వా సహజాతాధిపతిరహితో నామ నత్థి. సమ్మత్తనియతే ఏకన్తతో ఆరమ్మణపురేజాతం నత్థి, మిచ్ఛత్తనియతే సియా ఆరమ్మణపురేజాతం. అనియతం చిత్తం ఆరబ్భ నియతా మిచ్ఛాదిట్ఠి ఉప్పజ్జేయ్య. సేసా నియతం ఆరబ్భ నియతం నుప్పజ్జతి, మిచ్ఛత్తనియతం గరుం కత్వా న కోచి ధమ్మో ఉప్పజ్జతి. కుసలో మిచ్ఛత్తస్స ఉపనిస్సయపచ్చయో న హోతి. సేసమేత్థ పాళియం వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బం.
Micchattattike micchattaniyato sammattaniyatassa, sammattaniyato vā micchattaniyatassa kenaci paccayena paccayo na hoti. Micchattaniyato vā sammattaniyato vā sahajātādhipatirahito nāma natthi. Sammattaniyate ekantato ārammaṇapurejātaṃ natthi, micchattaniyate siyā ārammaṇapurejātaṃ. Aniyataṃ cittaṃ ārabbha niyatā micchādiṭṭhi uppajjeyya. Sesā niyataṃ ārabbha niyataṃ nuppajjati, micchattaniyataṃ garuṃ katvā na koci dhammo uppajjati. Kusalo micchattassa upanissayapaccayo na hoti. Sesamettha pāḷiyaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ.
మగ్గారమ్మణత్తికే పటిచ్చవారస్స అనులోమే విపాకపచ్చయో నత్థి. కమ్మపచ్చయేపి ఇమస్మిం తికే నానాక్ఖణికం న లబ్భతి, తథా ఉప్పన్నత్తికఅతీతత్తికేసు. పచ్చనీయే అహేతుకం మగ్గారమ్మణన్తి అహేతుకం మగ్గారమ్మణం, ఆవజ్జనం సన్ధాయేతం వుత్తం. సేసమేత్థ పాళిఅనుసారేనేవ వేదితబ్బం.
Maggārammaṇattike paṭiccavārassa anulome vipākapaccayo natthi. Kammapaccayepi imasmiṃ tike nānākkhaṇikaṃ na labbhati, tathā uppannattikaatītattikesu. Paccanīye ahetukaṃ maggārammaṇanti ahetukaṃ maggārammaṇaṃ, āvajjanaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sesamettha pāḷianusāreneva veditabbaṃ.
ఉప్పన్నత్తికే చ అతీతత్తికే చ పటిచ్చవారాదయో నత్థి, పఞ్హావారమత్తమేవ లబ్భతి. కస్మా? పటిచ్చవారాదయో హి సహజాతపురేజాతానఞ్ఞేవ హోన్తి. ఇమే చ తికా అతీతానాగతమిస్సకా. ఉప్పన్నత్తికే చేత్థ అనన్తరభాగియాపి పచ్చయా న లబ్భన్తి. కస్మా? ఉప్పన్నత్తికే అతీతస్స అభావతో. ఉప్పన్నో చ అనుప్పన్నో చాతి ఇమే చేత్థ ద్వే ధమ్మా ఉప్పన్నస్స చ అనుప్పన్నస్స చాతి ఇమేసం ద్విన్నం న కేనచి పచ్చయేన పచ్చయో. అనుప్పన్నో చ ఉప్పాదీ చాతి ఇమే పన ద్వే ఉప్పన్నస్స ఆరమ్మణూపనిస్సయవసేన ద్వీహి పచ్చయేహి పచ్చయో. సేసమేత్థ పాళియం ఆగతనయేనేవ వేదితబ్బం.
Uppannattike ca atītattike ca paṭiccavārādayo natthi, pañhāvāramattameva labbhati. Kasmā? Paṭiccavārādayo hi sahajātapurejātānaññeva honti. Ime ca tikā atītānāgatamissakā. Uppannattike cettha anantarabhāgiyāpi paccayā na labbhanti. Kasmā? Uppannattike atītassa abhāvato. Uppanno ca anuppanno cāti ime cettha dve dhammā uppannassa ca anuppannassa cāti imesaṃ dvinnaṃ na kenaci paccayena paccayo. Anuppanno ca uppādī cāti ime pana dve uppannassa ārammaṇūpanissayavasena dvīhi paccayehi paccayo. Sesamettha pāḷiyaṃ āgatanayeneva veditabbaṃ.
అతీతత్తికే పచ్చుప్పన్నం అతీతానాగతస్స, అతీతానాగతఞ్చ అతీతానాగతస్స న కేనచి పచ్చయేన పచ్చయో. నిబ్బానం పన ద్వీసుపి ఇమేసు తికేసు నేవ పచ్చయతో న పచ్చయుప్పన్నతో లబ్భతి. సేసమిధాపి పాళియం ఆగతనయేనేవ వేదితబ్బం.
Atītattike paccuppannaṃ atītānāgatassa, atītānāgatañca atītānāgatassa na kenaci paccayena paccayo. Nibbānaṃ pana dvīsupi imesu tikesu neva paccayato na paccayuppannato labbhati. Sesamidhāpi pāḷiyaṃ āgatanayeneva veditabbaṃ.
అజ్ఝత్తత్తికే అజ్ఝత్తబహిద్ధాపదం న గహితం. అజ్ఝత్తబహిద్ధాసఙ్ఖాతా హి ఉభో రాసయో నేవ ఏకతో పచ్చయా హోన్తి, న పచ్చయుప్పన్నా; తస్మా హత్థతలే ఠపితస్స సాసపస్స వణ్ణోపి హత్థతలవణ్ణేన సద్ధిం ఏకతో ఆరమ్మణం న హోతీతి వేదితబ్బో. యథా చ అజ్ఝత్తబహిద్ధాపదం, ఏవమేత్థ అజ్ఝత్తారమ్మణత్తికేపి అజ్ఝత్తబహిద్ధారమ్మణపదం న లబ్భతి. సేసం యథాపాళిమేవ నియ్యాతి.
Ajjhattattike ajjhattabahiddhāpadaṃ na gahitaṃ. Ajjhattabahiddhāsaṅkhātā hi ubho rāsayo neva ekato paccayā honti, na paccayuppannā; tasmā hatthatale ṭhapitassa sāsapassa vaṇṇopi hatthatalavaṇṇena saddhiṃ ekato ārammaṇaṃ na hotīti veditabbo. Yathā ca ajjhattabahiddhāpadaṃ, evamettha ajjhattārammaṇattikepi ajjhattabahiddhārammaṇapadaṃ na labbhati. Sesaṃ yathāpāḷimeva niyyāti.
సనిదస్సనత్తికేపి పాళివసేనేవ అత్థో గహేతబ్బో. గణనాపేత్థ పాళియం ఆగతవారే సఙ్ఖిపిత్వా హేట్ఠా వుత్తనయేనేవ సంసన్దనేసు సంసన్దిత్వా వేదితబ్బాతి.
Sanidassanattikepi pāḷivaseneva attho gahetabbo. Gaṇanāpettha pāḷiyaṃ āgatavāre saṅkhipitvā heṭṭhā vuttanayeneva saṃsandanesu saṃsanditvā veditabbāti.
ధమ్మానులోమే తికపట్ఠానవణ్ణనా.
Dhammānulome tikapaṭṭhānavaṇṇanā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / పట్ఠానపాళి • Paṭṭhānapāḷi
౫. సంకిలిట్ఠత్తికం • 5. Saṃkiliṭṭhattikaṃ
౬. వితక్కత్తికం • 6. Vitakkattikaṃ
౭. పీతిత్తికం • 7. Pītittikaṃ
౮. దస్సనేనపహాతబ్బత్తికం • 8. Dassanenapahātabbattikaṃ
౯. దస్సనేనపహాతబ్బహేతుకత్తికం • 9. Dassanenapahātabbahetukattikaṃ
౧౦. ఆచయగామిత్తికం • 10. Ācayagāmittikaṃ
౧౧. సేక్ఖత్తికం • 11. Sekkhattikaṃ
౧౨. పరిత్తత్తికం • 12. Parittattikaṃ
౧౩. పరిత్తారమ్మణత్తికం • 13. Parittārammaṇattikaṃ
౧౪. హీనత్తికం • 14. Hīnattikaṃ
౧౫. మిచ్ఛత్తనియతత్తికం • 15. Micchattaniyatattikaṃ
౧౬. మగ్గారమ్మణత్తికం • 16. Maggārammaṇattikaṃ
౧౭. ఉప్పన్నత్తికం • 17. Uppannattikaṃ
౧౮. అతీతత్తికం • 18. Atītattikaṃ
౧౯. అతీతారమ్మణత్తికం • 19. Atītārammaṇattikaṃ
౨౦. అజ్ఝత్తత్తికం • 20. Ajjhattattikaṃ
౨౧. అజ్ఝత్తారమ్మణత్తికం • 21. Ajjhattārammaṇattikaṃ
౨౨. సనిదస్సనసప్పటిఘత్తికం • 22. Sanidassanasappaṭighattikaṃ