| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
៥-២២. សង្កិលិដ្ឋត្តិកាទិវណ្ណនា
5-22. Saṅkiliṭṭhattikādivaṇṇanā
សង្កិលិដ្ឋសង្កិលេសិកត្តិកេ សព្ពំ កុសលត្តិកេ វុត្តនយានុសារេនេវ វេទិតព្ពំ។
Saṅkiliṭṭhasaṅkilesikattike sabbaṃ kusalattike vuttanayānusāreneva veditabbaṃ.
៧៩. វិតក្កត្តិកេ យថាកម្មូបគញាណស្ស បរិកម្មន្តិ ទិព្ពចក្ខុបរិកម្មមេវ តស្ស ឧប្បាទនត្ថាយ បរិកម្មំ។ ឧប្បន្នស្ស បន វឡញ្ជនកាលេ បរិកម្មំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ។ សេសមេត្ថ យថាបាឡិមេវ និយ្យាតិ។
79. Vitakkattike yathākammūpagañāṇassa parikammanti dibbacakkhuparikammameva tassa uppādanatthāya parikammaṃ. Uppannassa pana vaḷañjanakāle parikammaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sesamettha yathāpāḷimeva niyyāti.
៨២. តិ តទារម្មណភវង្គមូលភវង្គានំ វសេន វុត្តំ។ សេសមេត្ថ សព្ពំ បាឡិវសេនេវ វេទិតព្ពំ។
82. Ti tadārammaṇabhavaṅgamūlabhavaṅgānaṃ vasena vuttaṃ. Sesamettha sabbaṃ pāḷivaseneva veditabbaṃ.
ទស្សនត្តិកេ ទស្សនេន បហាតព្ពោ រាគោ ឧប្បជ្ជតីតិអាទីសុ ទស្សនេន បហាតព្ពោ បុថុជ្ជនស្ស ឧប្បជ្ជតិ។ ភាវនាយ បហាតព្ពោ សោតាបន្នស្សាបីតិ ឯវំ ឧបរិមស្ស ឧបរិមស្ស ហេដ្ឋិមា ហេដ្ឋិមា នុប្បជ្ជន្តីតិ វេទិតព្ពា។ ទស្សនេន បហាតព្ពោ ធម្មោ ភាវនាយ បហាតព្ពស្ស ធម្មស្ស ឯកេនបិ បច្ចយេន បច្ចយោ ន ហោតិ។ សេសមេត្ថ បាឡិំ អនុគន្ត្វា កុសលត្តិកេ វុត្តលក្ខណវសេនេវ វេទិតព្ពំ។
Dassanattike dassanena pahātabbo rāgo uppajjatītiādīsu dassanena pahātabbo puthujjanassa uppajjati. Bhāvanāya pahātabbo sotāpannassāpīti evaṃ uparimassa uparimassa heṭṭhimā heṭṭhimā nuppajjantīti veditabbā. Dassanena pahātabbo dhammo bhāvanāya pahātabbassa dhammassa ekenapi paccayena paccayo na hoti. Sesamettha pāḷiṃ anugantvā kusalattike vuttalakkhaṇavaseneva veditabbaṃ.
ទស្សនេនបហាតព្ពហេតុកត្តិកេ ទស្សនេនបហាតព្ពហេតុកាទីនំ វិភាគោ អដ្ឋកថាកណ្ឌេ វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពោ។ វិចិកិច្ឆុទ្ធច្ចសហគតោ មោហោ អហេតុកត្តា តតិយបទេ បវិដ្ឋោ។ ឯវមេត្ថ យេសំ ទស្សនភាវនាហិ បហាតព្ពោ ហេតុ អត្ថិ, តេ បហាតព្ពហេតុកា។ យេសំ សោ នត្ថិ តេ នេវទស្សនេន នភាវនាយបហាតព្ពហេតុកាតិ ឥមំ បហាតព្ពហេតុកវិភាគំ ញត្វា សេសំ ទស្សនេនបហាតព្ពត្តិកេ ចេវ កុសលត្តិកេ ច ទស្សិតលក្ខណានុសារេនេវ វេទិតព្ពំ។
Dassanenapahātabbahetukattike dassanenapahātabbahetukādīnaṃ vibhāgo aṭṭhakathākaṇḍe vuttanayeneva veditabbo. Vicikicchuddhaccasahagato moho ahetukattā tatiyapade paviṭṭho. Evamettha yesaṃ dassanabhāvanāhi pahātabbo hetu atthi, te pahātabbahetukā. Yesaṃ so natthi te nevadassanena nabhāvanāyapahātabbahetukāti imaṃ pahātabbahetukavibhāgaṃ ñatvā sesaṃ dassanenapahātabbattike ceva kusalattike ca dassitalakkhaṇānusāreneva veditabbaṃ.
អាចយគាមិត្តិកេ ច បដិច្ចវារសំសដ្ឋវារេសុ អនុលោមំ កុសលត្តិកសទិសមេវ។ សេសំ វិស្សជ្ជនតោ គណនតោ ច យថាបាឡិមេវ និយ្យាតិ។
Ācayagāmittike ca paṭiccavārasaṃsaṭṭhavāresu anulomaṃ kusalattikasadisameva. Sesaṃ vissajjanato gaṇanato ca yathāpāḷimeva niyyāti.
សេក្ខត្តិកេ អសេក្ខោ ធម្មោ សេក្ខស្ស ធម្មស្ស ន កេនចិ បច្ចយេន បច្ចយោ។ សេក្ខោ អសេក្ខស្ស អនន្តរបកតូបនិស្សយោ បន ហោតិ។ សេសមេត្ថ យថាបាឡិមេវ និយ្យាតិ, តថា បរិត្តត្តិកេ។
Sekkhattike asekkho dhammo sekkhassa dhammassa na kenaci paccayena paccayo. Sekkho asekkhassa anantarapakatūpanissayo pana hoti. Sesamettha yathāpāḷimeva niyyāti, tathā parittattike.
បរិត្តារម្មណត្តិកេ អប្បមាណារម្មណាចេតនាតិ សេក្ខានំ គោត្រភុចេតនា, បច្ចវេក្ខណចេតនាតិបិ វត្តុំ វដ្ដតិ។ វិបាកានំ បរិត្តារម្មណានន្តិ បដិសន្ធិយំ កម្មំ អារម្មណំ កត្វា, បវត្តេ ចក្ខុវិញ្ញាណាទិវសេនរូបាទិអារម្មណំ, តទារម្មណវសេន ជវនេន គហិតបរិត្តារម្មណញ្ច អារម្មណំ កត្វា ឧប្បន្នានំ។ យេ បន ‘‘គោត្រភុចិត្តេន នត្ថិ បដិសន្ធី’’តិ វទន្តិ, តេ ឥមិនា សុត្តេន បដិសេធេតព្ពា។ សេសមេត្ថ បាឡិនយេនេវ វេទិតព្ពំ។ ហីនត្តិកោ សង្កិលិដ្ឋត្តិកសទិសោ។
Parittārammaṇattike appamāṇārammaṇācetanāti sekkhānaṃ gotrabhucetanā, paccavekkhaṇacetanātipi vattuṃ vaṭṭati. Vipākānaṃ parittārammaṇānanti paṭisandhiyaṃ kammaṃ ārammaṇaṃ katvā, pavatte cakkhuviññāṇādivasenarūpādiārammaṇaṃ, tadārammaṇavasena javanena gahitaparittārammaṇañca ārammaṇaṃ katvā uppannānaṃ. Ye pana ‘‘gotrabhucittena natthi paṭisandhī’’ti vadanti, te iminā suttena paṭisedhetabbā. Sesamettha pāḷinayeneva veditabbaṃ. Hīnattiko saṅkiliṭṭhattikasadiso.
មិច្ឆត្តត្តិកេ មិច្ឆត្តនិយតោ សម្មត្តនិយតស្ស, សម្មត្តនិយតោ វា មិច្ឆត្តនិយតស្ស កេនចិ បច្ចយេន បច្ចយោ ន ហោតិ។ មិច្ឆត្តនិយតោ វា សម្មត្តនិយតោ វា សហជាតាធិបតិរហិតោ នាម នត្ថិ។ សម្មត្តនិយតេ ឯកន្តតោ អារម្មណបុរេជាតំ នត្ថិ, មិច្ឆត្តនិយតេ សិយា អារម្មណបុរេជាតំ។ អនិយតំ ចិត្តំ អារព្ភ និយតា មិច្ឆាទិដ្ឋិ ឧប្បជ្ជេយ្យ។ សេសា និយតំ អារព្ភ និយតំ នុប្បជ្ជតិ, មិច្ឆត្តនិយតំ គរុំ កត្វា ន កោចិ ធម្មោ ឧប្បជ្ជតិ។ កុសលោ មិច្ឆត្តស្ស ឧបនិស្សយបច្ចយោ ន ហោតិ។ សេសមេត្ថ បាឡិយំ វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពំ។
Micchattattike micchattaniyato sammattaniyatassa, sammattaniyato vā micchattaniyatassa kenaci paccayena paccayo na hoti. Micchattaniyato vā sammattaniyato vā sahajātādhipatirahito nāma natthi. Sammattaniyate ekantato ārammaṇapurejātaṃ natthi, micchattaniyate siyā ārammaṇapurejātaṃ. Aniyataṃ cittaṃ ārabbha niyatā micchādiṭṭhi uppajjeyya. Sesā niyataṃ ārabbha niyataṃ nuppajjati, micchattaniyataṃ garuṃ katvā na koci dhammo uppajjati. Kusalo micchattassa upanissayapaccayo na hoti. Sesamettha pāḷiyaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ.
មគ្គារម្មណត្តិកេ បដិច្ចវារស្ស អនុលោមេ វិបាកបច្ចយោ នត្ថិ។ កម្មបច្ចយេបិ ឥមស្មិំ តិកេ នានាក្ខណិកំ ន លព្ភតិ, តថា ឧប្បន្នត្តិកអតីតត្តិកេសុ។ បច្ចនីយេ អហេតុកំ មគ្គារម្មណន្តិ អហេតុកំ មគ្គារម្មណំ, អាវជ្ជនំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ។ សេសមេត្ថ បាឡិអនុសារេនេវ វេទិតព្ពំ។
Maggārammaṇattike paṭiccavārassa anulome vipākapaccayo natthi. Kammapaccayepi imasmiṃ tike nānākkhaṇikaṃ na labbhati, tathā uppannattikaatītattikesu. Paccanīye ahetukaṃ maggārammaṇanti ahetukaṃ maggārammaṇaṃ, āvajjanaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sesamettha pāḷianusāreneva veditabbaṃ.
ឧប្បន្នត្តិកេ ច អតីតត្តិកេ ច បដិច្ចវារាទយោ នត្ថិ, បញ្ហាវារមត្តមេវ លព្ភតិ។ កស្មា? បដិច្ចវារាទយោ ហិ សហជាតបុរេជាតានញ្ញេវ ហោន្តិ។ ឥមេ ច តិកា អតីតានាគតមិស្សកា។ ឧប្បន្នត្តិកេ ចេត្ថ អនន្តរភាគិយាបិ បច្ចយា ន លព្ភន្តិ។ កស្មា? ឧប្បន្នត្តិកេ អតីតស្ស អភាវតោ។ ឧប្បន្នោ ច អនុប្បន្នោ ចាតិ ឥមេ ចេត្ថ ទ្វេ ធម្មា ឧប្បន្នស្ស ច អនុប្បន្នស្ស ចាតិ ឥមេសំ ទ្វិន្នំ ន កេនចិ បច្ចយេន បច្ចយោ។ អនុប្បន្នោ ច ឧប្បាទី ចាតិ ឥមេ បន ទ្វេ ឧប្បន្នស្ស អារម្មណូបនិស្សយវសេន ទ្វីហិ បច្ចយេហិ បច្ចយោ។ សេសមេត្ថ បាឡិយំ អាគតនយេនេវ វេទិតព្ពំ។
Uppannattike ca atītattike ca paṭiccavārādayo natthi, pañhāvāramattameva labbhati. Kasmā? Paṭiccavārādayo hi sahajātapurejātānaññeva honti. Ime ca tikā atītānāgatamissakā. Uppannattike cettha anantarabhāgiyāpi paccayā na labbhanti. Kasmā? Uppannattike atītassa abhāvato. Uppanno ca anuppanno cāti ime cettha dve dhammā uppannassa ca anuppannassa cāti imesaṃ dvinnaṃ na kenaci paccayena paccayo. Anuppanno ca uppādī cāti ime pana dve uppannassa ārammaṇūpanissayavasena dvīhi paccayehi paccayo. Sesamettha pāḷiyaṃ āgatanayeneva veditabbaṃ.
អតីតត្តិកេ បច្ចុប្បន្នំ អតីតានាគតស្ស, អតីតានាគតញ្ច អតីតានាគតស្ស ន កេនចិ បច្ចយេន បច្ចយោ។ និព្ពានំ បន ទ្វីសុបិ ឥមេសុ តិកេសុ នេវ បច្ចយតោ ន បច្ចយុប្បន្នតោ លព្ភតិ។ សេសមិធាបិ បាឡិយំ អាគតនយេនេវ វេទិតព្ពំ។
Atītattike paccuppannaṃ atītānāgatassa, atītānāgatañca atītānāgatassa na kenaci paccayena paccayo. Nibbānaṃ pana dvīsupi imesu tikesu neva paccayato na paccayuppannato labbhati. Sesamidhāpi pāḷiyaṃ āgatanayeneva veditabbaṃ.
អជ្ឈត្តត្តិកេ អជ្ឈត្តពហិទ្ធាបទំ ន គហិតំ។ អជ្ឈត្តពហិទ្ធាសង្ខាតា ហិ ឧភោ រាសយោ នេវ ឯកតោ បច្ចយា ហោន្តិ, ន បច្ចយុប្បន្នា; តស្មា ហត្ថតលេ ឋបិតស្ស សាសបស្ស វណ្ណោបិ ហត្ថតលវណ្ណេន សទ្ធិំ ឯកតោ អារម្មណំ ន ហោតីតិ វេទិតព្ពោ។ យថា ច អជ្ឈត្តពហិទ្ធាបទំ, ឯវមេត្ថ អជ្ឈត្តារម្មណត្តិកេបិ អជ្ឈត្តពហិទ្ធារម្មណបទំ ន លព្ភតិ។ សេសំ យថាបាឡិមេវ និយ្យាតិ។
Ajjhattattike ajjhattabahiddhāpadaṃ na gahitaṃ. Ajjhattabahiddhāsaṅkhātā hi ubho rāsayo neva ekato paccayā honti, na paccayuppannā; tasmā hatthatale ṭhapitassa sāsapassa vaṇṇopi hatthatalavaṇṇena saddhiṃ ekato ārammaṇaṃ na hotīti veditabbo. Yathā ca ajjhattabahiddhāpadaṃ, evamettha ajjhattārammaṇattikepi ajjhattabahiddhārammaṇapadaṃ na labbhati. Sesaṃ yathāpāḷimeva niyyāti.
សនិទស្សនត្តិកេបិ បាឡិវសេនេវ អត្ថោ គហេតព្ពោ។ គណនាបេត្ថ បាឡិយំ អាគតវារេ សង្ខិបិត្វា ហេដ្ឋា វុត្តនយេនេវ សំសន្ទនេសុ សំសន្ទិត្វា វេទិតព្ពាតិ។
Sanidassanattikepi pāḷivaseneva attho gahetabbo. Gaṇanāpettha pāḷiyaṃ āgatavāre saṅkhipitvā heṭṭhā vuttanayeneva saṃsandanesu saṃsanditvā veditabbāti.
ធម្មានុលោមេ តិកបដ្ឋានវណ្ណនា។
Dhammānulome tikapaṭṭhānavaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / បដ្ឋានបាឡិ • Paṭṭhānapāḷi
៥. សំកិលិដ្ឋត្តិកំ • 5. Saṃkiliṭṭhattikaṃ
៦. វិតក្កត្តិកំ • 6. Vitakkattikaṃ
៧. បីតិត្តិកំ • 7. Pītittikaṃ
៨. ទស្សនេនបហាតព្ពត្តិកំ • 8. Dassanenapahātabbattikaṃ
៩. ទស្សនេនបហាតព្ពហេតុកត្តិកំ • 9. Dassanenapahātabbahetukattikaṃ
១០. អាចយគាមិត្តិកំ • 10. Ācayagāmittikaṃ
១១. សេក្ខត្តិកំ • 11. Sekkhattikaṃ
១២. បរិត្តត្តិកំ • 12. Parittattikaṃ
១៣. បរិត្តារម្មណត្តិកំ • 13. Parittārammaṇattikaṃ
១៤. ហីនត្តិកំ • 14. Hīnattikaṃ
១៥. មិច្ឆត្តនិយតត្តិកំ • 15. Micchattaniyatattikaṃ
១៦. មគ្គារម្មណត្តិកំ • 16. Maggārammaṇattikaṃ
១៧. ឧប្បន្នត្តិកំ • 17. Uppannattikaṃ
១៨. អតីតត្តិកំ • 18. Atītattikaṃ
១៩. អតីតារម្មណត្តិកំ • 19. Atītārammaṇattikaṃ
២០. អជ្ឈត្តត្តិកំ • 20. Ajjhattattikaṃ
២១. អជ្ឈត្តារម្មណត្តិកំ • 21. Ajjhattārammaṇattikaṃ
២២. សនិទស្សនសប្បដិឃត្តិកំ • 22. Sanidassanasappaṭighattikaṃ
