Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၅-၂၂. သင္ကိလိဋ္ဌတ္တိကာဒိဝဏ္ဏနာ
5-22. Saṅkiliṭṭhattikādivaṇṇanā
သင္ကိလိဋ္ဌသင္ကိလေသိကတ္တိကေ သဗ္ဗံ ကုသလတ္တိကေ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Saṅkiliṭṭhasaṅkilesikattike sabbaṃ kusalattike vuttanayānusāreneva veditabbaṃ.
၇၉. ဝိတက္ကတ္တိကေ ယထာကမ္မူပဂဉာဏသ္သ ပရိကမ္မန္တိ ဒိဗ္ဗစက္ခုပရိကမ္မမေဝ တသ္သ ဥပ္ပာဒနတ္ထာယ ပရိကမ္မံ။ ဥပ္ပန္နသ္သ ပန ဝဠဉ္ဇနကာလေ ပရိကမ္မံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ယထာပာဠိမေဝ နိယ္ယာတိ။
79. Vitakkattike yathākammūpagañāṇassa parikammanti dibbacakkhuparikammameva tassa uppādanatthāya parikammaṃ. Uppannassa pana vaḷañjanakāle parikammaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sesamettha yathāpāḷimeva niyyāti.
၈၂. တိ တဒာရမ္မဏဘဝင္ဂမူလဘဝင္ဂာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ သဗ္ဗံ ပာဠိဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
82. Ti tadārammaṇabhavaṅgamūlabhavaṅgānaṃ vasena vuttaṃ. Sesamettha sabbaṃ pāḷivaseneva veditabbaṃ.
ဒသ္သနတ္တိကေ ဒသ္သနေန ပဟာတဗ္ဗော ရာဂော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိအာဒီသု ဒသ္သနေန ပဟာတဗ္ဗော ပုထုဇ္ဇနသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော သောတာပန္နသ္သာပီတိ ဧဝံ ဥပရိမသ္သ ဥပရိမသ္သ ဟေဋ္ဌိမာ ဟေဋ္ဌိမာ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒသ္သနေန ပဟာတဗ္ဗော ဓမ္မော ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗသ္သ ဓမ္မသ္သ ဧကေနပိ ပစ္စယေန ပစ္စယော န ဟောတိ။ သေသမေတ္ထ ပာဠိံ အနုဂန္တ္ဝာ ကုသလတ္တိကေ ဝုတ္တလက္ခဏဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Dassanattike dassanena pahātabbo rāgo uppajjatītiādīsu dassanena pahātabbo puthujjanassa uppajjati. Bhāvanāya pahātabbo sotāpannassāpīti evaṃ uparimassa uparimassa heṭṭhimā heṭṭhimā nuppajjantīti veditabbā. Dassanena pahātabbo dhammo bhāvanāya pahātabbassa dhammassa ekenapi paccayena paccayo na hoti. Sesamettha pāḷiṃ anugantvā kusalattike vuttalakkhaṇavaseneva veditabbaṃ.
ဒသ္သနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကတ္တိကေ ဒသ္သနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကာဒီနံ ဝိဘာဂော အဋ္ဌကထာကဏ္ဍေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသဟဂတော မောဟော အဟေတုကတ္တာ တတိယပဒေ ပဝိဋ္ဌော။ ဧဝမေတ္ထ ယေသံ ဒသ္သနဘာဝနာဟိ ပဟာတဗ္ဗော ဟေတု အတ္ထိ, တေ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ယေသံ သော နတ္ထိ တေ နေဝဒသ္သနေန နဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗဟေတုကာတိ ဣမံ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကဝိဘာဂံ ဉတ္ဝာ သေသံ ဒသ္သနေနပဟာတဗ္ဗတ္တိကေ စေဝ ကုသလတ္တိကေ စ ဒသ္သိတလက္ခဏာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Dassanenapahātabbahetukattike dassanenapahātabbahetukādīnaṃ vibhāgo aṭṭhakathākaṇḍe vuttanayeneva veditabbo. Vicikicchuddhaccasahagato moho ahetukattā tatiyapade paviṭṭho. Evamettha yesaṃ dassanabhāvanāhi pahātabbo hetu atthi, te pahātabbahetukā. Yesaṃ so natthi te nevadassanena nabhāvanāyapahātabbahetukāti imaṃ pahātabbahetukavibhāgaṃ ñatvā sesaṃ dassanenapahātabbattike ceva kusalattike ca dassitalakkhaṇānusāreneva veditabbaṃ.
အာစယဂာမိတ္တိကေ စ ပဋိစ္စဝာရသံသဋ္ဌဝာရေသု အနုလောမံ ကုသလတ္တိကသဒိသမေဝ။ သေသံ ဝိသ္သဇ္ဇနတော ဂဏနတော စ ယထာပာဠိမေဝ နိယ္ယာတိ။
Ācayagāmittike ca paṭiccavārasaṃsaṭṭhavāresu anulomaṃ kusalattikasadisameva. Sesaṃ vissajjanato gaṇanato ca yathāpāḷimeva niyyāti.
သေက္ခတ္တိကေ အသေက္ခော ဓမ္မော သေက္ခသ္သ ဓမ္မသ္သ န ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယော။ သေက္ခော အသေက္ခသ္သ အနန္တရပကတူပနိသ္သယော ပန ဟောတိ။ သေသမေတ္ထ ယထာပာဠိမေဝ နိယ္ယာတိ, တထာ ပရိတ္တတ္တိကေ။
Sekkhattike asekkho dhammo sekkhassa dhammassa na kenaci paccayena paccayo. Sekkho asekkhassa anantarapakatūpanissayo pana hoti. Sesamettha yathāpāḷimeva niyyāti, tathā parittattike.
ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကေ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာစေတနာတိ သေက္ခာနံ ဂောတ္ရဘုစေတနာ, ပစ္စဝေက္ခဏစေတနာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဝိပာကာနံ ပရိတ္တာရမ္မဏာနန္တိ ပဋိသန္ဓိယံ ကမ္မံ အာရမ္မဏံ ကတ္ဝာ, ပဝတ္တေ စက္ခုဝိညာဏာဒိဝသေနရူပာဒိအာရမ္မဏံ, တဒာရမ္မဏဝသေန ဇဝနေန ဂဟိတပရိတ္တာရမ္မဏဉ္စ အာရမ္မဏံ ကတ္ဝာ ဥပ္ပန္နာနံ။ ယေ ပန ‘‘ဂောတ္ရဘုစိတ္တေန နတ္ထိ ပဋိသန္ဓီ’’တိ ဝဒန္တိ, တေ ဣမိနာ သုတ္တေန ပဋိသေဓေတဗ္ဗာ။ သေသမေတ္ထ ပာဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဟီနတ္တိကော သင္ကိလိဋ္ဌတ္တိကသဒိသော။
Parittārammaṇattike appamāṇārammaṇācetanāti sekkhānaṃ gotrabhucetanā, paccavekkhaṇacetanātipi vattuṃ vaṭṭati. Vipākānaṃ parittārammaṇānanti paṭisandhiyaṃ kammaṃ ārammaṇaṃ katvā, pavatte cakkhuviññāṇādivasenarūpādiārammaṇaṃ, tadārammaṇavasena javanena gahitaparittārammaṇañca ārammaṇaṃ katvā uppannānaṃ. Ye pana ‘‘gotrabhucittena natthi paṭisandhī’’ti vadanti, te iminā suttena paṭisedhetabbā. Sesamettha pāḷinayeneva veditabbaṃ. Hīnattiko saṅkiliṭṭhattikasadiso.
မိစ္ဆတ္တတ္တိကေ မိစ္ဆတ္တနိယတော သမ္မတ္တနိယတသ္သ, သမ္မတ္တနိယတော ဝာ မိစ္ဆတ္တနိယတသ္သ ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယော န ဟောတိ။ မိစ္ဆတ္တနိယတော ဝာ သမ္မတ္တနိယတော ဝာ သဟဇာတာဓိပတိရဟိတော နာမ နတ္ထိ။ သမ္မတ္တနိယတေ ဧကန္တတော အာရမ္မဏပုရေဇာတံ နတ္ထိ, မိစ္ဆတ္တနိယတေ သိယာ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ။ အနိယတံ စိတ္တံ အာရဗ္ဘ နိယတာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ။ သေသာ နိယတံ အာရဗ္ဘ နိယတံ နုပ္ပဇ္ဇတိ, မိစ္ဆတ္တနိယတံ ဂရုံ ကတ္ဝာ န ကောစိ ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကုသလော မိစ္ဆတ္တသ္သ ဥပနိသ္သယပစ္စယော န ဟောတိ။ သေသမေတ္ထ ပာဠိယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Micchattattike micchattaniyato sammattaniyatassa, sammattaniyato vā micchattaniyatassa kenaci paccayena paccayo na hoti. Micchattaniyato vā sammattaniyato vā sahajātādhipatirahito nāma natthi. Sammattaniyate ekantato ārammaṇapurejātaṃ natthi, micchattaniyate siyā ārammaṇapurejātaṃ. Aniyataṃ cittaṃ ārabbha niyatā micchādiṭṭhi uppajjeyya. Sesā niyataṃ ārabbha niyataṃ nuppajjati, micchattaniyataṃ garuṃ katvā na koci dhammo uppajjati. Kusalo micchattassa upanissayapaccayo na hoti. Sesamettha pāḷiyaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ.
မဂ္ဂာရမ္မဏတ္တိကေ ပဋိစ္စဝာရသ္သ အနုလောမေ ဝိပာကပစ္စယော နတ္ထိ။ ကမ္မပစ္စယေပိ ဣမသ္မိံ တိကေ နာနာက္ခဏိကံ န လဗ္ဘတိ, တထာ ဥပ္ပန္နတ္တိကအတီတတ္တိကေသု။ ပစ္စနီယေ အဟေတုကံ မဂ္ဂာရမ္မဏန္တိ အဟေတုကံ မဂ္ဂာရမ္မဏံ, အာဝဇ္ဇနံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ပာဠိအနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Maggārammaṇattike paṭiccavārassa anulome vipākapaccayo natthi. Kammapaccayepi imasmiṃ tike nānākkhaṇikaṃ na labbhati, tathā uppannattikaatītattikesu. Paccanīye ahetukaṃ maggārammaṇanti ahetukaṃ maggārammaṇaṃ, āvajjanaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sesamettha pāḷianusāreneva veditabbaṃ.
ဥပ္ပန္နတ္တိကေ စ အတီတတ္တိကေ စ ပဋိစ္စဝာရာဒယော နတ္ထိ, ပဉ္ဟာဝာရမတ္တမေဝ လဗ္ဘတိ။ ကသ္မာ? ပဋိစ္စဝာရာဒယော ဟိ သဟဇာတပုရေဇာတာနညေဝ ဟောန္တိ။ ဣမေ စ တိကာ အတီတာနာဂတမိသ္သကာ။ ဥပ္ပန္နတ္တိကေ စေတ္ထ အနန္တရဘာဂိယာပိ ပစ္စယာ န လဗ္ဘန္တိ။ ကသ္မာ? ဥပ္ပန္နတ္တိကေ အတီတသ္သ အဘာဝတော။ ဥပ္ပန္နော စ အနုပ္ပန္နော စာတိ ဣမေ စေတ္ထ ဒ္ဝေ ဓမ္မာ ဥပ္ပန္နသ္သ စ အနုပ္ပန္နသ္သ စာတိ ဣမေသံ ဒ္ဝိန္နံ န ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယော။ အနုပ္ပန္နော စ ဥပ္ပာဒီ စာတိ ဣမေ ပန ဒ္ဝေ ဥပ္ပန္နသ္သ အာရမ္မဏူပနိသ္သယဝသေန ဒ္ဝီဟိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော။ သေသမေတ္ထ ပာဠိယံ အာဂတနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Uppannattike ca atītattike ca paṭiccavārādayo natthi, pañhāvāramattameva labbhati. Kasmā? Paṭiccavārādayo hi sahajātapurejātānaññeva honti. Ime ca tikā atītānāgatamissakā. Uppannattike cettha anantarabhāgiyāpi paccayā na labbhanti. Kasmā? Uppannattike atītassa abhāvato. Uppanno ca anuppanno cāti ime cettha dve dhammā uppannassa ca anuppannassa cāti imesaṃ dvinnaṃ na kenaci paccayena paccayo. Anuppanno ca uppādī cāti ime pana dve uppannassa ārammaṇūpanissayavasena dvīhi paccayehi paccayo. Sesamettha pāḷiyaṃ āgatanayeneva veditabbaṃ.
အတီတတ္တိကေ ပစ္စုပ္ပန္နံ အတီတာနာဂတသ္သ, အတီတာနာဂတဉ္စ အတီတာနာဂတသ္သ န ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယော။ နိဗ္ဗာနံ ပန ဒ္ဝီသုပိ ဣမေသု တိကေသု နေဝ ပစ္စယတော န ပစ္စယုပ္ပန္နတော လဗ္ဘတိ။ သေသမိဓာပိ ပာဠိယံ အာဂတနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Atītattike paccuppannaṃ atītānāgatassa, atītānāgatañca atītānāgatassa na kenaci paccayena paccayo. Nibbānaṃ pana dvīsupi imesu tikesu neva paccayato na paccayuppannato labbhati. Sesamidhāpi pāḷiyaṃ āgatanayeneva veditabbaṃ.
အဇ္ဈတ္တတ္တိကေ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓာပဒံ န ဂဟိတံ။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓာသင္ခာတာ ဟိ ဥဘော ရာသယော နေဝ ဧကတော ပစ္စယာ ဟောန္တိ, န ပစ္စယုပ္ပန္နာ; တသ္မာ ဟတ္ထတလေ ဌပိတသ္သ သာသပသ္သ ဝဏ္ဏောပိ ဟတ္ထတလဝဏ္ဏေန သဒ္ဓိံ ဧကတော အာရမ္မဏံ န ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓာပဒံ, ဧဝမေတ္ထ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကေပိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓာရမ္မဏပဒံ န လဗ္ဘတိ။ သေသံ ယထာပာဠိမေဝ နိယ္ယာတိ။
Ajjhattattike ajjhattabahiddhāpadaṃ na gahitaṃ. Ajjhattabahiddhāsaṅkhātā hi ubho rāsayo neva ekato paccayā honti, na paccayuppannā; tasmā hatthatale ṭhapitassa sāsapassa vaṇṇopi hatthatalavaṇṇena saddhiṃ ekato ārammaṇaṃ na hotīti veditabbo. Yathā ca ajjhattabahiddhāpadaṃ, evamettha ajjhattārammaṇattikepi ajjhattabahiddhārammaṇapadaṃ na labbhati. Sesaṃ yathāpāḷimeva niyyāti.
သနိဒသ္သနတ္တိကေပိ ပာဠိဝသေနေဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဂဏနာပေတ္ထ ပာဠိယံ အာဂတဝာရေ သင္ခိပိတ္ဝာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ သံသန္ဒနေသု သံသန္ဒိတ္ဝာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။
Sanidassanattikepi pāḷivaseneva attho gahetabbo. Gaṇanāpettha pāḷiyaṃ āgatavāre saṅkhipitvā heṭṭhā vuttanayeneva saṃsandanesu saṃsanditvā veditabbāti.
ဓမ္မာနုလောမေ တိကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။
Dhammānulome tikapaṭṭhānavaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ပဋ္ဌာနပာဠိ • Paṭṭhānapāḷi
၅. သံကိလိဋ္ဌတ္တိကံ • 5. Saṃkiliṭṭhattikaṃ
၆. ဝိတက္ကတ္တိကံ • 6. Vitakkattikaṃ
၇. ပီတိတ္တိကံ • 7. Pītittikaṃ
၈. ဒသ္သနေနပဟာတဗ္ဗတ္တိကံ • 8. Dassanenapahātabbattikaṃ
၉. ဒသ္သနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကတ္တိကံ • 9. Dassanenapahātabbahetukattikaṃ
၁၀. အာစယဂာမိတ္တိကံ • 10. Ācayagāmittikaṃ
၁၁. သေက္ခတ္တိကံ • 11. Sekkhattikaṃ
၁၂. ပရိတ္တတ္တိကံ • 12. Parittattikaṃ
၁၃. ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကံ • 13. Parittārammaṇattikaṃ
၁၄. ဟီနတ္တိကံ • 14. Hīnattikaṃ
၁၅. မိစ္ဆတ္တနိယတတ္တိကံ • 15. Micchattaniyatattikaṃ
၁၆. မဂ္ဂာရမ္မဏတ္တိကံ • 16. Maggārammaṇattikaṃ
၁၇. ဥပ္ပန္နတ္တိကံ • 17. Uppannattikaṃ
၁၈. အတီတတ္တိကံ • 18. Atītattikaṃ
၁၉. အတီတာရမ္မဏတ္တိကံ • 19. Atītārammaṇattikaṃ
၂၀. အဇ္ဈတ္တတ္တိကံ • 20. Ajjhattattikaṃ
၂၁. အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကံ • 21. Ajjhattārammaṇattikaṃ
၂၂. သနိဒသ္သနသပ္ပဋိဃတ္တိကံ • 22. Sanidassanasappaṭighattikaṃ