| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
७. सञ्ञानानत्तसुत्तवण्णना
7. Saññānānattasuttavaṇṇanā
९१. आपाथे पतितन्ति चक्खुस्स आपाथगतं साटकवेठनादिसञ्ञितं भूतसङ्घातं सम्मा निस्सितं। चक्खुद्वारे सम्पटिच्छनादिसम्पयुत्तसञ्ञानं सङ्कप्पगतिकत्ता, चक्खुविञ्ञाणसम्पयुत्तसञ्ञागहणेनेव वा गहेतब्बतो ‘‘रूपसञ्ञाति चक्खुविञ्ञाणसम्पयुत्ता सञ्ञा’’ति वुत्तं तत्थ सञ्ञाय एव लब्भनतो। एतेनेव हि तंसम्पयुत्तो सङ्कप्पोति इदम्पि संवण्णितन्ति दट्ठब्बं। तेनाह ‘‘सञ्ञासङ्कप्पछन्दा एकजवनवारेपि नानाजवनवारेपि लब्भन्ती’’ति। जवनसम्पयुत्तस्स वितक्कस्स छन्दगतिकत्ता वुत्तं ‘‘तीहि चित्तेहि सम्पयुत्तो सङ्कप्पो’’ति। छन्दिकतट्ठेनाति छन्दकरणट्ठेन, इच्छितट्ठेनाति अत्थो। अनुडहनट्ठेनाति परिडहनट्ठेन। सन्निस्सयडाहरसा हि रागग्गिआदयो ‘‘रूपे’’ति पन तस्स आरम्मणदस्सनमेतं। परिळाहोति परिळाहसीसेन अपेक्खं वदति। तेनाह ‘‘परिळाहे उप्पन्ने’’तिआदि। ‘‘परिळाहो’’ति दळ्हज्झोसाना बलवाकारप्पत्ता वुत्ताति आह ‘‘परिळाहपरियेसना पन नानाजवनवारेयेव लब्भन्ती’’ति। तासं लद्धूपनिस्सयभावतोति दस्सेति। इमिना नयेनाति ‘‘उप्पज्जति सञ्ञानानत्त’’न्ति एत्थ वुत्तनयेन अत्थो वेदितब्बो। ‘‘रूपसञ्ञादिनानासभावं सञ्ञं पटिच्च कामसङ्कप्पादिनानासभावो सङ्कप्पो उप्पज्जती’’तिआदिना नयेन वेदितब्बो।
91.Āpāthe patitanti cakkhussa āpāthagataṃ sāṭakaveṭhanādisaññitaṃ bhūtasaṅghātaṃ sammā nissitaṃ. Cakkhudvāre sampaṭicchanādisampayuttasaññānaṃ saṅkappagatikattā, cakkhuviññāṇasampayuttasaññāgahaṇeneva vā gahetabbato ‘‘rūpasaññāti cakkhuviññāṇasampayuttā saññā’’ti vuttaṃ tattha saññāya eva labbhanato. Eteneva hi taṃsampayutto saṅkappoti idampi saṃvaṇṇitanti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘saññāsaṅkappachandā ekajavanavārepi nānājavanavārepi labbhantī’’ti. Javanasampayuttassa vitakkassa chandagatikattā vuttaṃ ‘‘tīhi cittehi sampayutto saṅkappo’’ti. Chandikataṭṭhenāti chandakaraṇaṭṭhena, icchitaṭṭhenāti attho. Anuḍahanaṭṭhenāti pariḍahanaṭṭhena. Sannissayaḍāharasā hi rāgaggiādayo ‘‘rūpe’’ti pana tassa ārammaṇadassanametaṃ. Pariḷāhoti pariḷāhasīsena apekkhaṃ vadati. Tenāha ‘‘pariḷāhe uppanne’’tiādi. ‘‘Pariḷāho’’ti daḷhajjhosānā balavākārappattā vuttāti āha ‘‘pariḷāhapariyesanā pana nānājavanavāreyeva labbhantī’’ti. Tāsaṃ laddhūpanissayabhāvatoti dasseti. Iminā nayenāti ‘‘uppajjati saññānānatta’’nti ettha vuttanayena attho veditabbo. ‘‘Rūpasaññādinānāsabhāvaṃ saññaṃ paṭicca kāmasaṅkappādinānāsabhāvo saṅkappo uppajjatī’’tiādinā nayena veditabbo.
सञ्ञानानत्तसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Saññānānattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ७. सञ्ञानानत्तसुत्तं • 7. Saññānānattasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ७. सञ्ञानानत्तसुत्तवण्णना • 7. Saññānānattasuttavaṇṇanā
