| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๗. สญฺญานานตฺตสุตฺตวณฺณนา
7. Saññānānattasuttavaṇṇanā
๙๑. อาปาเถ ปติตนฺติ จกฺขุสฺส อาปาถคตํ สาฎกเวฐนาทิสญฺญิตํ ภูตสงฺฆาตํ สมฺมา นิสฺสิตํฯ จกฺขุทฺวาเร สมฺปฎิจฺฉนาทิสมฺปยุตฺตสญฺญานํ สงฺกปฺปคติกตฺตา, จกฺขุวิญฺญาณสมฺปยุตฺตสญฺญาคหเณเนว วา คเหตพฺพโต ‘‘รูปสญฺญาติ จกฺขุวิญฺญาณสมฺปยุตฺตา สญฺญา’’ติ วุตฺตํ ตตฺถ สญฺญาย เอว ลพฺภนโตฯ เอเตเนว หิ ตํสมฺปยุโตฺต สงฺกโปฺปติ อิทมฺปิ สํวณฺณิตนฺติ ทฎฺฐพฺพํฯ เตนาห ‘‘สญฺญาสงฺกปฺปฉนฺทา เอกชวนวาเรปิ นานาชวนวาเรปิ ลพฺภนฺตี’’ติฯ ชวนสมฺปยุตฺตสฺส วิตกฺกสฺส ฉนฺทคติกตฺตา วุตฺตํ ‘‘ตีหิ จิเตฺตหิ สมฺปยุโตฺต สงฺกโปฺป’’ติฯ ฉนฺทิกตเฎฺฐนาติ ฉนฺทกรณเฎฺฐน, อิจฺฉิตเฎฺฐนาติ อโตฺถฯ อนุฑหนเฎฺฐนาติ ปริฑหนเฎฺฐนฯ สนฺนิสฺสยฑาหรสา หิ ราคคฺคิอาทโย ‘‘รูเป’’ติ ปน ตสฺส อารมฺมณทสฺสนเมตํฯ ปริฬาโหติ ปริฬาหสีเสน อเปกฺขํ วทติฯ เตนาห ‘‘ปริฬาเห อุปฺปเนฺน’’ติอาทิฯ ‘‘ปริฬาโห’’ติ ทฬฺหโชฺฌสานา พลวาการปฺปตฺตา วุตฺตาติ อาห ‘‘ปริฬาหปริเยสนา ปน นานาชวนวาเรเยว ลพฺภนฺตี’’ติฯ ตาสํ ลทฺธูปนิสฺสยภาวโตติ ทเสฺสติฯ อิมินา นเยนาติ ‘‘อุปฺปชฺชติ สญฺญานานตฺต’’นฺติ เอตฺถ วุตฺตนเยน อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ ‘‘รูปสญฺญาทินานาสภาวํ สญฺญํ ปฎิจฺจ กามสงฺกปฺปาทินานาสภาโว สงฺกโปฺป อุปฺปชฺชตี’’ติอาทินา นเยน เวทิตโพฺพฯ
91.Āpāthe patitanti cakkhussa āpāthagataṃ sāṭakaveṭhanādisaññitaṃ bhūtasaṅghātaṃ sammā nissitaṃ. Cakkhudvāre sampaṭicchanādisampayuttasaññānaṃ saṅkappagatikattā, cakkhuviññāṇasampayuttasaññāgahaṇeneva vā gahetabbato ‘‘rūpasaññāti cakkhuviññāṇasampayuttā saññā’’ti vuttaṃ tattha saññāya eva labbhanato. Eteneva hi taṃsampayutto saṅkappoti idampi saṃvaṇṇitanti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘saññāsaṅkappachandā ekajavanavārepi nānājavanavārepi labbhantī’’ti. Javanasampayuttassa vitakkassa chandagatikattā vuttaṃ ‘‘tīhi cittehi sampayutto saṅkappo’’ti. Chandikataṭṭhenāti chandakaraṇaṭṭhena, icchitaṭṭhenāti attho. Anuḍahanaṭṭhenāti pariḍahanaṭṭhena. Sannissayaḍāharasā hi rāgaggiādayo ‘‘rūpe’’ti pana tassa ārammaṇadassanametaṃ. Pariḷāhoti pariḷāhasīsena apekkhaṃ vadati. Tenāha ‘‘pariḷāhe uppanne’’tiādi. ‘‘Pariḷāho’’ti daḷhajjhosānā balavākārappattā vuttāti āha ‘‘pariḷāhapariyesanā pana nānājavanavāreyeva labbhantī’’ti. Tāsaṃ laddhūpanissayabhāvatoti dasseti. Iminā nayenāti ‘‘uppajjati saññānānatta’’nti ettha vuttanayena attho veditabbo. ‘‘Rūpasaññādinānāsabhāvaṃ saññaṃ paṭicca kāmasaṅkappādinānāsabhāvo saṅkappo uppajjatī’’tiādinā nayena veditabbo.
สญฺญานานตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Saññānānattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๗. สญฺญานานตฺตสุตฺตํ • 7. Saññānānattasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๗. สญฺญานานตฺตสุตฺตวณฺณนา • 7. Saññānānattasuttavaṇṇanā
