| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදං
8. Sannidhikārakasikkhāpadaṃ
252. අට්‌ඨමෙ අබ්‌භන්‌තරෙ ජාතො අබ්‌භන්‌තරො. මහාථෙරොති මහන්‌තෙහි ථිරගුණෙහි යුත්‌තො. ඉමිනා ‘‘බෙලට්‌ඨො’’ති සඤ්‌ඤානාමස්‌ස සඤ්‌ඤිනාමිං දස්‌සෙති. පධානඝරෙති සමථවිපස්‌සනානං පදහනට්‌ඨානඝරසඞ්‌ඛාතෙ එකස්‌මිං ආවාසෙ. සුක්‌ඛකුරන්‌ති එත්‌ථ සොසනකුරත්‌තා න සුක්‌ඛකුරං හොති, කෙවලං පන අසූපබ්‍යඤ්‌ජනත්‌තාති ආහ ‘‘අසූපබ්‍යඤ්‌ජනං ඔදන’’න්‌ති. සොසනකුරම්‌පි යුත්‌තමෙව. වක්‌ඛති හි ‘‘තං පිණ්‌ඩපාතං උදකෙන තෙමෙත්‌වා’’ති. ‘‘ඔදන’’න්‌තිඉමිනා කුරසද්‌දස්‌ස ඔදනපරියායතං දස්‌සෙති. ඔදනඤ්‌හි කරොති ආයුවණ්‌ණාදයොති ‘‘කුර’’න්‌ති වුච්‌චති. සොති බෙලට්‌ඨසීසො. තඤ්‌ච ඛොති තඤ්‌ච සුක්‌ඛකුරං ආහරතීති සම්‌බන්‌ධො. පච්‌චයගිද්‌ධතායාති පිණ්‌ඩපාතපච්‌චයෙ ලුද්‌ධතාය. ථෙරො භුඤ්‌ජතීති සම්‌බන්‌ධො. මනුස්‌සානං එකාහාරස්‌ස සත්‌තාහමත්‌තට්‌ඨිතත්‌තා ‘‘සත්‌තාහ’’න්‌ති වුත්‌තං. තතොති භුඤ්‌ජනතො පරන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. චත්‌තාරිපීති එත්‌ථ පිසද්‌දෙන අධිකානිපි සත්‌තාහානි ගහෙතබ්‌බානි.
252. Aṭṭhame abbhantare jāto abbhantaro. Mahātheroti mahantehi thiraguṇehi yutto. Iminā ‘‘belaṭṭho’’ti saññānāmassa saññināmiṃ dasseti. Padhānaghareti samathavipassanānaṃ padahanaṭṭhānagharasaṅkhāte ekasmiṃ āvāse. Sukkhakuranti ettha sosanakurattā na sukkhakuraṃ hoti, kevalaṃ pana asūpabyañjanattāti āha ‘‘asūpabyañjanaṃ odana’’nti. Sosanakurampi yuttameva. Vakkhati hi ‘‘taṃ piṇḍapātaṃ udakena temetvā’’ti. ‘‘Odana’’ntiiminā kurasaddassa odanapariyāyataṃ dasseti. Odanañhi karoti āyuvaṇṇādayoti ‘‘kura’’nti vuccati. Soti belaṭṭhasīso. Tañca khoti tañca sukkhakuraṃ āharatīti sambandho. Paccayagiddhatāyāti piṇḍapātapaccaye luddhatāya. Thero bhuñjatīti sambandho. Manussānaṃ ekāhārassa sattāhamattaṭṭhitattā ‘‘sattāha’’nti vuttaṃ. Tatoti bhuñjanato paranti sambandho. Cattāripīti ettha pisaddena adhikānipi sattāhāni gahetabbāni.
253. ඉතීති ඉදං තයං. ‘‘සන්‌නිධි කාරො අස්‌සා’’ති සමාසො විසෙසනපරනිපාතවසෙන ගහෙතබ්‌බො. ‘‘සන්‌නිධිකිරියන්‌ති අත්‌ථො’’ති ඉමිනා කරීයතීති කාරොති කම්‌මත්‌ථං දස්‌සෙති. එකරත්‌තන්‌ති අන්‌තිමපරිච්‌ඡෙදවසෙන වුත්‌තං තදධිකානම්‌පි අධිප්‌පෙතත්‌තා. අස්‌සාති ‘‘සන්‌නිධිකාරක’’න්‌ති පදස්‌ස.
253.Itīti idaṃ tayaṃ. ‘‘Sannidhi kāro assā’’ti samāso visesanaparanipātavasena gahetabbo. ‘‘Sannidhikiriyanti attho’’ti iminā karīyatīti kāroti kammatthaṃ dasseti. Ekarattanti antimaparicchedavasena vuttaṃ tadadhikānampi adhippetattā. Assāti ‘‘sannidhikāraka’’nti padassa.
සන්‌නිධිකාරකස්‌ස සත්‌තාහකාලිකස්‌ස නිස්‌සග්‌ගියපාචිත්‌තියාපත්‌තියා පච්‌චයත්‌තා සන්‌නිධිකාරකං යාමකාලිකං ඛාදනීයභොජනීයං අසමානම්‌පි සුද්‌ධපාචිත්‌තියාපත්‌තියා පච්‌චයො හොතීති ආහ ‘‘යාමකාලිකං වා’’ති. පටිග්‌ගහණෙති පටිග්‌ගහණෙ ච ගහණෙ ච. අජ්‌ඣොහරිතුකාමතාය හි පටිග්‌ගහණෙ ච පටිග්‌ගහෙත්‌වා ගහණෙ චාති වුත්‌තං හොති. යං පත්‌තං අඞ්‌ගුලියා ඝංසන්‌තස්‌ස ලෙඛා පඤ්‌ඤායති, සො පත්‌තො දුද්‌ධොතො හොති සචෙති යොජනා උත්‌තරවාක්‍යෙ යංසද්‌දං දිස්‌වා පුබ්‌බවාක්‍යෙ තංසද්‌දස්‌ස ගමනීයත්‌තා. ගණ්‌ඨිකපත්‌තස්‌සාති බන්‌ධනපත්‌තස්‌ස. සොති ස්‌නෙහො. පග්‌ඝරති සන්‌දිස්‌සතීති සම්‌බන්‌ධො. තාදිසෙති දුද්‌ධොතෙ, ගණ්‌ඨිකෙ වා. තත්‌ථාති ධොවිතපත්‌තෙ ආසිඤ්‌චිත්‌වාති සම්‌බන්‌ධො. හීති සච්‌චං. අබ්‌බොහාරිකාති න වොහරිතබ්‌බා, වොහරිතුං න යුත්‌තාති අත්‌ථො. යන්‌ති ඛාදනීයභොජනීයං පරිච්‌චජන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො. හීති සච්‌චං, යස්‌මා වා. තතොති අපරිච්‌චත්‌තඛාදනීයභොජනීයතො නීහරිත්‌වාති සම්‌බන්‌ධො.
Sannidhikārakassa sattāhakālikassa nissaggiyapācittiyāpattiyā paccayattā sannidhikārakaṃ yāmakālikaṃ khādanīyabhojanīyaṃ asamānampi suddhapācittiyāpattiyā paccayo hotīti āha ‘‘yāmakālikaṃ vā’’ti. Paṭiggahaṇeti paṭiggahaṇe ca gahaṇe ca. Ajjhoharitukāmatāya hi paṭiggahaṇe ca paṭiggahetvā gahaṇe cāti vuttaṃ hoti. Yaṃ pattaṃ aṅguliyā ghaṃsantassa lekhā paññāyati, so patto duddhoto hoti saceti yojanā uttaravākye yaṃsaddaṃ disvā pubbavākye taṃsaddassa gamanīyattā. Gaṇṭhikapattassāti bandhanapattassa. Soti sneho. Paggharati sandissatīti sambandho. Tādiseti duddhote, gaṇṭhike vā. Tatthāti dhovitapatte āsiñcitvāti sambandho. Hīti saccaṃ. Abbohārikāti na voharitabbā, voharituṃ na yuttāti attho. Yanti khādanīyabhojanīyaṃ pariccajantīti sambandho. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Tatoti apariccattakhādanīyabhojanīyato nīharitvāti sambandho.
අකප්‌පියමංසෙසූති නිද්‌ධාරණසමුදායො. සති පච්‌චයෙති පිපාසසඞ්‌ඛාතෙ පච්‌චයෙ සති. අනතිරිත්‌තකතන්‌ති අතිරිත්‌තෙන අකතං සන්‌නිධිකාරකං ඛාදනීයභොජනීයන්‌ති යොජනා. එකමෙව පාචිත්‌තියන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. විකප්‌පද්‌වයෙති සාමිසනිරාමිසසඞ්‌ඛාතෙ විකප්‌පද්‌වයෙ. සබ්‌බවිකප්‌පෙසූති විකාලසන්‌නිධිඅකප්‌පියමංසයාමකාලිකපච්‌චයසඞ්‌ඛාතෙසු සබ්‌බෙසු විකප්‌පෙසු.
Akappiyamaṃsesūti niddhāraṇasamudāyo. Sati paccayeti pipāsasaṅkhāte paccaye sati. Anatirittakatanti atirittena akataṃ sannidhikārakaṃ khādanīyabhojanīyanti yojanā. Ekameva pācittiyanti sambandho. Vikappadvayeti sāmisanirāmisasaṅkhāte vikappadvaye. Sabbavikappesūti vikālasannidhiakappiyamaṃsayāmakālikapaccayasaṅkhātesu sabbesu vikappesu.
255. ආමිසසංසට්‌ඨන්‌ති ආමිසෙන සංසට්‌ඨං සත්‌තාහකාලිකං යාවජීවිකං.
255.Āmisasaṃsaṭṭhanti āmisena saṃsaṭṭhaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ.
256. චතුබ්‌බිධකාලිකස්‌ස සරූපඤ්‌ච වචනත්‌ථඤ්‌ච දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘විකාලභොජනසික්‌ඛාපදෙ’’තිආදි. තත්‌ථ නිද්‌දිට්‌ඨං ඛාදනීයභොජනීය’’න්‌තිඉමිනා යාවකාලිකස්‌ස සරූපං දස්‌සෙති. ‘‘යාව…පෙ.… කාලික’’න්‌තිඉමිනා වචනත්‌ථං දස්‌සෙති. ‘‘සද්‌ධිං…පෙ.… පාන’’න්‌තිඉමිනා යාමකාලිකස්‌ස සරූපං දස්‌සෙති. ‘‘යාව…පෙ.… කාලික’’න්‌තිඉමිනා වචනත්‌ථං දස්‌සෙති. ‘‘සබ්‌බිආදි පඤ්‌චවිධං භෙසජ්‌ජ’’න්‌තිඉමිනා සත්‌තාහකාලිකස්‌ස සරූපං දස්‌සෙති. ‘‘සත්‌තාහං…පෙ.… කාලික’’න්‌තිඉමිනා වචනත්‌ථං දස්‌සෙති. ‘‘ඨපෙත්‌වා…පෙ.… සබ්‌බම්‌පී’’තිඉමිනා යාවජීවිකස්‌ස සරූපං දස්‌සෙති. ‘‘යාව…පෙ.… ජීවික’’න්‌තිඉමිනා වචනත්‌ථං දස්‌සෙති. සබ්‌බවචනත්‌ථො ලහුකමත්‌තමෙව, ගරුකො පනෙවං වෙදිතබ්‌බො – යාව යත්‌තකො මජ්‌ඣන්‌හිකො කාලො යාවකාලො, සො අස්‌සත්‌ථී, තං වා කාලං භුඤ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති යාවකාලිකං. යාමො කාලො යාමකාලො, සො අස්‌සත්‌ථි, තං වා කාලං පරිභුඤ්‌ජීතබ්‌බන්‌ති යාමකාලිකං. සත්‌තාහො කාලො සත්‌තාහකාලො, සො අස්‌සත්‌ථි, තං වා කාලං නිදහිත්‌වා පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති සත්‌තාහකාලිකං. යාව යත්‌තකො ජීවො යාවජීවො, සො අස්‌සත්‌ථි, යාවජීවං වා පරිහරිත්‌වා පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති යාවජීවිකන්‌ති.
256. Catubbidhakālikassa sarūpañca vacanatthañca dassento āha ‘‘vikālabhojanasikkhāpade’’tiādi. Tattha niddiṭṭhaṃ khādanīyabhojanīya’’ntiiminā yāvakālikassa sarūpaṃ dasseti. ‘‘Yāva…pe… kālika’’ntiiminā vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Saddhiṃ…pe… pāna’’ntiiminā yāmakālikassa sarūpaṃ dasseti. ‘‘Yāva…pe… kālika’’ntiiminā vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Sabbiādi pañcavidhaṃ bhesajja’’ntiiminā sattāhakālikassa sarūpaṃ dasseti. ‘‘Sattāhaṃ…pe… kālika’’ntiiminā vacanatthaṃ dasseti. ‘‘Ṭhapetvā…pe… sabbampī’’tiiminā yāvajīvikassa sarūpaṃ dasseti. ‘‘Yāva…pe… jīvika’’ntiiminā vacanatthaṃ dasseti. Sabbavacanattho lahukamattameva, garuko panevaṃ veditabbo – yāva yattako majjhanhiko kālo yāvakālo, so assatthī, taṃ vā kālaṃ bhuñjitabbanti yāvakālikaṃ. Yāmo kālo yāmakālo, so assatthi, taṃ vā kālaṃ paribhuñjītabbanti yāmakālikaṃ. Sattāho kālo sattāhakālo, so assatthi, taṃ vā kālaṃ nidahitvā paribhuñjitabbanti sattāhakālikaṃ. Yāva yattako jīvo yāvajīvo, so assatthi, yāvajīvaṃ vā pariharitvā paribhuñjitabbanti yāvajīvikanti.
තත්‌ථාති චතුබ්‌බිධෙසු කාලිකෙසු. සතක්‌ඛත්‌තුන්‌ති අනෙකවාරං. යාව කාලො නාතික්‌කමති, තාව භුඤ්‌ජන්‌තස්‌සාති යොජනා. අහොරත්‌තං භුඤ්‌ජන්‌තස්‌සාති සම්‌බන්‌ධොති. අට්‌ඨමං.
Tatthāti catubbidhesu kālikesu. Satakkhattunti anekavāraṃ. Yāva kālo nātikkamati, tāva bhuñjantassāti yojanā. Ahorattaṃ bhuñjantassāti sambandhoti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
