Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ౮. సన్నిధికారకసిక్ఖాపదవణ్ణనా

    8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā

    ‘‘కారో కరణం కిరియాతి అత్థతో ఏక’’న్తి ఏతేన కారసద్దస్స భావత్థతం దస్సేతి. సమ్మా నిధానం ఠపనం సన్నిధి. ‘‘పటిగ్గహేత్వా ఏకరత్తం వీతినామితస్సేతం నామ’’న్తి ఇమినా పటిగ్గహేత్వా ఏకరత్తం వీతినామితే ఇమస్స దుద్ధోతభావం దస్సేతి. కిఞ్చాపి యామకాలికం ఖాదనీయం, భోజనీయం వా న హోతి, ‘‘అనాపత్తి యామకాలికం యామే నిదహిత్వా భుఞ్జతీ’’తిఆది వచనతో పన తత్థాపి యామాతిక్కమే సన్నిధిపచ్చయా పాచిత్తియేన భవితబ్బన్తి ‘‘యం కిఞ్చి యావకాలికం వా యామకాలికం వా’’తి వుత్తం. ఇదాని దుద్ధోతభావమేవ విభావేతుం ‘‘యం అఙ్గులియా’’తిఆది వుత్తం. తత్థ యం అఙ్గులియా ఘంసన్తస్స లేఖా పఞ్ఞాయతీతి యం పత్తం ధోతం అఙ్గులియా ఘంసన్తస్స పత్తే అఙ్గులిలేఖా పఞ్ఞాయతి, సో పత్తో దుద్ధోతో హోతీతి అత్థో. తేలవణ్ణపత్తే పన అఙ్గులిలేఖా పఞ్ఞాయతి, సా అబ్బోహారికా. స్నేహోతి తేలం. సన్దిస్సతీతి యాగుయా ఉపరి సన్దిస్సతి. తాదిసే పత్తేపీతి పటిగ్గహణం అవిస్సజ్జిత్వా సయం వా అఞ్ఞేన వా భోజనం నీహరిత్వా న సమ్మా ధోతే పత్తేపి. పునదివసే భుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియన్తి పత్తే లగ్గం అవిజహితప్పటిగ్గహణం హోతీతి దుతియదివసే భుఞ్జన్తస్స పాచిత్తియం. పరిచ్చత్తే పన పత్తే పునదివసే భుఞ్జన్తస్స అనాపత్తి.

    ‘‘Kāro karaṇaṃ kiriyāti atthato eka’’nti etena kārasaddassa bhāvatthataṃ dasseti. Sammā nidhānaṃ ṭhapanaṃ sannidhi. ‘‘Paṭiggahetvā ekarattaṃ vītināmitassetaṃnāma’’nti iminā paṭiggahetvā ekarattaṃ vītināmite imassa duddhotabhāvaṃ dasseti. Kiñcāpi yāmakālikaṃ khādanīyaṃ, bhojanīyaṃ vā na hoti, ‘‘anāpatti yāmakālikaṃ yāme nidahitvā bhuñjatī’’tiādi vacanato pana tatthāpi yāmātikkame sannidhipaccayā pācittiyena bhavitabbanti ‘‘yaṃ kiñci yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vā’’ti vuttaṃ. Idāni duddhotabhāvameva vibhāvetuṃ ‘‘yaṃ aṅguliyā’’tiādi vuttaṃ. Tattha yaṃ aṅguliyā ghaṃsantassa lekhā paññāyatīti yaṃ pattaṃ dhotaṃ aṅguliyā ghaṃsantassa patte aṅgulilekhā paññāyati, so patto duddhoto hotīti attho. Telavaṇṇapatte pana aṅgulilekhā paññāyati, sā abbohārikā. Snehoti telaṃ. Sandissatīti yāguyā upari sandissati. Tādise pattepīti paṭiggahaṇaṃ avissajjitvā sayaṃ vā aññena vā bhojanaṃ nīharitvā na sammā dhote pattepi. Punadivase bhuñjantassa pācittiyanti patte laggaṃ avijahitappaṭiggahaṇaṃ hotīti dutiyadivase bhuñjantassa pācittiyaṃ. Pariccatte pana patte punadivase bhuñjantassa anāpatti.

    యం పనాతి యం భోజనం పన. అపరిచ్చత్తమేవ హీతి అనపేక్ఖవిస్సజ్జనేన వా అనుపసమ్పన్నస్స నిరపేక్ఖదానేన వా అపరిచ్చత్తమేవ. కప్పియ భోజనన్తి అన్తమసో ఏకసిత్థమత్తమ్పి కప్పియభోజనం. అకప్పియేసూతి అకప్పియమంసేసు. సేసేసూతి మనుస్సమంసతో అవసేసేసు హత్థిఅస్ససునఖఅహిసీహబ్యగ్ఘదీపిఅచ్ఛతరచ్ఛమంసేసు చేవ అప్పటివేక్ఖితే ఉద్దిస్సకతమంసే చ. పాళియం ‘‘సత్తాహకాలికం యావజీవికం ఆహారత్థాయ పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తిఆదినా (పాచి॰ ౨౫౫) సన్నిహితేసు సత్తాహకాలికయావజీవికేసు పురేభత్తమ్పి ఆహారత్థాయ అజ్ఝోహరణేపి దుక్కటస్స వుత్తత్తా యామకాలికేపి ఆహారత్థాయ అజ్ఝోహరణేపి విసుం దుక్కటేనాపి భవితబ్బన్తి ఆహ ‘‘ఆహారత్థాయ అజ్ఝోహరతో దుక్కటేన సద్ధిం పాచిత్తియ’’న్తి. సబ్బవికప్పేసూతి ‘‘కప్పియభోజనం భుఞ్జన్తస్సా’’తిఆదినా వుత్తేసు సబ్బేసు వికప్పేసు అపరమ్పి పాచిత్తియం వడ్ఢతి. ఇదం వుత్తం హోతి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౨౫౩) – కప్పియభోజనే ద్వే పాచిత్తియాని, మనుస్సమంసే థుల్లచ్చయేన సద్ధిం ద్వే పాచిత్తియాని, అవసేసేసు పన అకప్పియమంసేసు దుక్కటేన సద్ధిం ద్వే పాచిత్తియాని. యామకాలికం సతి పచ్చయే సామిసేన ముఖేన అజ్ఝోహరతో ద్వే పాచిత్తియాని, నిరామిసేన ఏకమేవ. ఆహారత్థాయ అజ్ఝోహరతో వికప్పద్వయేపి దుక్కటేన సద్ధిన్తి.

    Yaṃ panāti yaṃ bhojanaṃ pana. Apariccattameva hīti anapekkhavissajjanena vā anupasampannassa nirapekkhadānena vā apariccattameva. Kappiya bhojananti antamaso ekasitthamattampi kappiyabhojanaṃ. Akappiyesūti akappiyamaṃsesu. Sesesūti manussamaṃsato avasesesu hatthiassasunakhaahisīhabyagghadīpiacchataracchamaṃsesu ceva appaṭivekkhite uddissakatamaṃse ca. Pāḷiyaṃ ‘‘sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāya paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’tiādinā (pāci. 255) sannihitesu sattāhakālikayāvajīvikesu purebhattampi āhāratthāya ajjhoharaṇepi dukkaṭassa vuttattā yāmakālikepi āhāratthāya ajjhoharaṇepi visuṃ dukkaṭenāpi bhavitabbanti āha ‘‘āhāratthāya ajjhoharato dukkaṭena saddhiṃ pācittiya’’nti. Sabbavikappesūti ‘‘kappiyabhojanaṃ bhuñjantassā’’tiādinā vuttesu sabbesu vikappesu aparampi pācittiyaṃ vaḍḍhati. Idaṃ vuttaṃ hoti (pāci. aṭṭha. 253) – kappiyabhojane dve pācittiyāni, manussamaṃse thullaccayena saddhiṃ dve pācittiyāni, avasesesu pana akappiyamaṃsesu dukkaṭena saddhiṃ dve pācittiyāni. Yāmakālikaṃ sati paccaye sāmisena mukhena ajjhoharato dve pācittiyāni, nirāmisena ekameva. Āhāratthāya ajjhoharato vikappadvayepi dukkaṭena saddhinti.

    అవసేసేసూతి యామకాలికాదితో అవసేసేసు. పాచిత్తియం వడ్ఢతియేవాతి అపరమ్పి పాచిత్తియం వడ్ఢతియేవ. ఇదం వుత్తం హోతి – సచే వికాలే అజ్ఝోహరతి, పకతిభోజనే సన్నిధిపచ్చయా చ వికాలభోజనపచ్చయా చ ద్వే పాచిత్తియాని, అకప్పియమంసేసు మనుస్సమంసే థుల్లచ్చయేన సద్ధిం ద్వే పాచిత్తియాని, అవసేసేసు దుక్కటేన సద్ధిం ద్వేతి.

    Avasesesūti yāmakālikādito avasesesu. Pācittiyaṃ vaḍḍhatiyevāti aparampi pācittiyaṃ vaḍḍhatiyeva. Idaṃ vuttaṃ hoti – sace vikāle ajjhoharati, pakatibhojane sannidhipaccayā ca vikālabhojanapaccayā ca dve pācittiyāni, akappiyamaṃsesu manussamaṃse thullaccayena saddhiṃ dve pācittiyāni, avasesesu dukkaṭena saddhiṃ dveti.

    బేలట్ఠసీసో నామ జటిలసహస్సస్స అబ్భన్తరే ఏకో మహాథేరో. తికపాచిత్తియన్తి సన్నిధికారకే సన్నిధికారకసఞ్ఞివేమతికఅసన్నిధికారకసఞ్ఞీనం వసేన తీణి పాచిత్తియాని. సంసట్ఠానీతి సంసట్ఠరసాని. సమ్భిన్నరసం సన్ధాయేవ హి ‘‘తదహుపటిగ్గహితం కాలే కప్పతీ’’తిఆది వుత్తం. తేనాహ ‘‘తస్మా’’తిఆది. ఏత్థ చ అసమ్భిన్నరసన్తి అమిస్సితరసం. ఇదఞ్చ సీతలపాయాసాదినా సహ లద్ధం సప్పిపిణ్డాదికం సన్ధాయ వుత్తం. ‘‘సుధోతం వా’’తి ఇదం పన పిణ్డపాతేన సద్ధిం లద్ధం తక్కోలజాతిఫలాదిం, యాగుఆదీసు పక్ఖిపిత్వా దిన్నసిఙ్గీవేరాదికఞ్చ సన్ధాయ వుత్తం.

    Belaṭṭhasīso nāma jaṭilasahassassa abbhantare eko mahāthero. Tikapācittiyanti sannidhikārake sannidhikārakasaññivematikaasannidhikārakasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Saṃsaṭṭhānīti saṃsaṭṭharasāni. Sambhinnarasaṃ sandhāyeva hi ‘‘tadahupaṭiggahitaṃ kāle kappatī’’tiādi vuttaṃ. Tenāha ‘‘tasmā’’tiādi. Ettha ca asambhinnarasanti amissitarasaṃ. Idañca sītalapāyāsādinā saha laddhaṃ sappipiṇḍādikaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Sudhotaṃ vā’’ti idaṃ pana piṇḍapātena saddhiṃ laddhaṃ takkolajātiphalādiṃ, yāguādīsu pakkhipitvā dinnasiṅgīverādikañca sandhāya vuttaṃ.

    తేనాతి సత్తాహకాలికేన. తదహు పటిగ్గహితం అస్సాతి తదహుపటిగ్గహితం, తేన తదహుపటిగ్గహితేన. ఏస నయో ‘‘ద్వీహపటిగ్గహితేనా’’తిఆదీసుపి. తస్మాతి యస్మా పురేభత్తం పటిగ్గహితమ్పి వట్టతి, తస్మా. పటిగ్గహితం సత్తాహం కప్పతీతి వుత్తన్తి ‘‘సత్తాహకాలికేన, భిక్ఖవే, యావజీవికం పటిగ్గహితం సత్తాహం కప్పతి, సత్తాహాతిక్కన్తే న కప్పతీ’’తి (మహావ॰ ౩౦౫) భేసజ్జక్ఖన్ధకే వుత్తం. కిఞ్చాపి ముఖే ఏకరత్తం న వుత్తం, తథాపి ముఖే పక్ఖిత్తమేవ యస్మా సన్నిధి నామ హోతి, తస్మా ‘‘ముఖసన్నిధీ’’తి వుత్తం.

    Tenāti sattāhakālikena. Tadahu paṭiggahitaṃ assāti tadahupaṭiggahitaṃ, tena tadahupaṭiggahitena. Esa nayo ‘‘dvīhapaṭiggahitenā’’tiādīsupi. Tasmāti yasmā purebhattaṃ paṭiggahitampi vaṭṭati, tasmā. Paṭiggahitaṃ sattāhaṃ kappatīti vuttanti ‘‘sattāhakālikena, bhikkhave, yāvajīvikaṃ paṭiggahitaṃ sattāhaṃ kappati, sattāhātikkante na kappatī’’ti (mahāva. 305) bhesajjakkhandhake vuttaṃ. Kiñcāpi mukhe ekarattaṃ na vuttaṃ, tathāpi mukhe pakkhittameva yasmā sannidhi nāma hoti, tasmā ‘‘mukhasannidhī’’ti vuttaṃ.

    చతస్సో కప్పియభూమియోతి ఉస్సావనన్తికా, గోనిసాదికా, గహపతి, సమ్ముతీతి చతస్సో కప్పియకుటియో. తత్థ ఉస్సావనన్తికా (మహావ॰ అట్ఠ॰ ౨౯౫) నామ గేహే కరియమానే సమ్పరివారేత్వా ఠితేహి ‘‘కప్పియకుటిం కరోమ, కప్పియకుటిం కరోమా’’తి వా ‘‘కప్పియకుటి కప్పియకుటీ’’తి వా వదన్తేహి ఠపితపఠమిట్ఠకథమ్భాదికా సఙ్ఘస్స వా ఏకస్స భిక్ఖునో వా కుటి. యో పన ఆరామో యేభుయ్యేన వా అపరిక్ఖిత్తో హోతి, సకలోపి వా , సో ‘‘గోనిసాదీ’’తి వుచ్చతి. గహపతీతి యా ఠపేత్వా భిక్ఖుం సేసేహి ‘‘కప్పియకుటిం దేమా’’తి దిన్నా, తేసం వా సన్తకా. సమ్ముతి నామ కమ్మవాచాయ సావేత్వా కతా. కథం పనేతాసం వినిచ్ఛయో జానితబ్బోతి ఆహ ‘‘తాసం వినిచ్ఛయో సమన్తపాసాదికాయం వుత్తో’’తి.

    Catasso kappiyabhūmiyoti ussāvanantikā, gonisādikā, gahapati, sammutīti catasso kappiyakuṭiyo. Tattha ussāvanantikā (mahāva. aṭṭha. 295) nāma gehe kariyamāne samparivāretvā ṭhitehi ‘‘kappiyakuṭiṃ karoma, kappiyakuṭiṃ karomā’’ti vā ‘‘kappiyakuṭi kappiyakuṭī’’ti vā vadantehi ṭhapitapaṭhamiṭṭhakathambhādikā saṅghassa vā ekassa bhikkhuno vā kuṭi. Yo pana ārāmo yebhuyyena vā aparikkhitto hoti, sakalopi vā , so ‘‘gonisādī’’ti vuccati. Gahapatīti yā ṭhapetvā bhikkhuṃ sesehi ‘‘kappiyakuṭiṃ demā’’ti dinnā, tesaṃ vā santakā. Sammuti nāma kammavācāya sāvetvā katā. Kathaṃ panetāsaṃ vinicchayo jānitabboti āha ‘‘tāsaṃ vinicchayo samantapāsādikāyaṃ vutto’’ti.

    సన్నిధికారకసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact