Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
၈. သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
၂၅၂. အဋ္ဌမသိက္ခာပဒေ – ဗေလဋ္ဌသီသော နာမ ဇဋိလသဟသ္သဗ္ဘန္တရော မဟာထေရော။ အရညေ ဝိဟရတီတိ ဇေတဝနသ္သ အဝိဒူရေ ပဓာနဃရေ ဧကသ္မိံ အာဝာသေ ဝသတိ။ သုက္ခကုရန္တိ အသူပဗ္ယဉ္ဇနံ ဩဒနံ။ သော ကိရ အန္တောဂာမေ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ပစ္ဆာ ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ဝာ တာဒိသံ ဩဒနံ အာဟရတိ, တဉ္စ ခော အပ္ပိစ္ဆတာယ, န ပစ္စယဂိဒ္ဓတာယ။ ထေရော ကိရ သတ္တာဟံ နိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝီတိနာမေတ္ဝာ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ တံ ပိဏ္ဍပာတံ ဥဒကေန တေမေတ္ဝာ ဘုဉ္ဇတိ, တတော ပုန သတ္တာဟံ သမာပတ္တိယာ နိသီဒတိ။ ဧဝံ ဒ္ဝေပိ တီဏိပိ စတ္တာရိပိ သတ္တာဟာနိ ဝီတိနာမေတ္ဝာ ဂာမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘စိရေန ဂာမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသတီ’’တိ။
252. Aṭṭhamasikkhāpade – belaṭṭhasīso nāma jaṭilasahassabbhantaro mahāthero. Araññe viharatīti jetavanassa avidūre padhānaghare ekasmiṃ āvāse vasati. Sukkhakuranti asūpabyañjanaṃ odanaṃ. So kira antogāme bhuñjitvā pacchā piṇḍāya caritvā tādisaṃ odanaṃ āharati, tañca kho appicchatāya, na paccayagiddhatāya. Thero kira sattāhaṃ nirodhasamāpattiyā vītināmetvā samāpattito vuṭṭhāya taṃ piṇḍapātaṃ udakena temetvā bhuñjati, tato puna sattāhaṃ samāpattiyā nisīdati. Evaṃ dvepi tīṇipi cattāripi sattāhāni vītināmetvā gāmaṃ piṇḍāya pavisati. Tena vuttaṃ – ‘‘cirena gāmaṃ piṇḍāya pavisatī’’ti.
၂၅၃. ကာရော ကရဏံ ကိရိယာတိ အတ္ထတော ဧကံ, သန္နိဓိကာရော အသ္သာတိ သန္နိဓိကာရံ; သန္နိဓိကာရမေဝ သန္နိဓိကာရကံ။ ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဧကရတ္တံ ဝီတိနာမိတသ္သေတံ အဓိဝစနံ။ တေနေဝသ္သ ပဒဘာဇနေ ဝုတ္တံ – ‘‘သန္နိဓိကာရကံ နာမ အဇ္ဇ ပဋိဂ္ဂဟိတံ အပရဇ္ဇူ’’တိ။
253. Kāro karaṇaṃ kiriyāti atthato ekaṃ, sannidhikāro assāti sannidhikāraṃ; sannidhikārameva sannidhikārakaṃ. Paṭiggahetvā ekarattaṃ vītināmitassetaṃ adhivacanaṃ. Tenevassa padabhājane vuttaṃ – ‘‘sannidhikārakaṃ nāma ajja paṭiggahitaṃ aparajjū’’ti.
ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာတိ ဧဝံ သန္နိဓိကတံ ယံကိဉ္စိ ယာဝကာလိကံ ဝာ ယာမကာလိကံ ဝာ အဇ္ဈောဟရိတုကာမတာယ ဂဏ္ဟန္တသ္သ ပဋိဂ္ဂဟဏေ တာဝ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။ အဇ္ဈောဟရတော ပန ဧကမေကသ္မိံ အဇ္ဈောဟာရေ ပာစိတ္တိယံ။ သစေပိ ပတ္တော ဒုဒ္ဓောတော ဟောတိ, ယံ အင္ဂုလိယာ ဃံသန္တသ္သ လေခာ ပညာယတိ, ဂဏ္ဌိကပတ္တသ္သ ဝာ ဂဏ္ဌိကန္တရေ သ္နေဟော ပဝိဋ္ဌော ဟောတိ, သော ဥဏ္ဟေ ဩတာပေန္တသ္သ ပဂ္ဃရတိ, ဥဏ္ဟယာဂုယာ ဝာ ဂဟိတာယ သန္ဒိသ္သတိ, တာဒိသေ ပတ္တေပိ ပုနဒိဝသေ ဘုဉ္ဇန္တသ္သ ပာစိတ္တိယံ။ တသ္မာ ပတ္တံ ဓောဝိတ္ဝာ ပုန တတ္ထ အစ္ဆောဒကံ ဝာ အာသိဉ္စိတ္ဝာ အင္ဂုလိယာ ဝာ ဃံသိတ္ဝာ နိသ္နေဟဘာဝော ဇာနိတဗ္ဗော။ သစေ ဟိ ဥဒကေ ဝာ သ္နေဟဘာဝော ပတ္တေ ဝာ အင္ဂုလိလေခာ ပညာယတိ, ဒုဒ္ဓောတော ဟောတိ။ တေလဝဏ္ဏပတ္တေ ပန အင္ဂုလိလေခာ ပညာယတိ, သာ အဗ္ဗောဟာရိကာ။ ယံ ဘိက္ခူ နိရပေက္ခာ သာမဏေရာနံ ပရိစ္စဇန္တိ, တဉ္စေ သာမဏေရာ နိဒဟိတ္ဝာ ဒေန္တိ, သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတိ။ သယံ ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ အပရိစ္စတ္တမေဝ ဟိ ဒုတိယဒိဝသေ န ဝဋ္ဋတိ။ တတော ဟိ ဧကသိတ္ထမ္ပိ အဇ္ဈောဟရတော ပာစိတ္တိယမေဝ။
Paṭiggaṇhāti āpatti dukkaṭassāti evaṃ sannidhikataṃ yaṃkiñci yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vā ajjhoharitukāmatāya gaṇhantassa paṭiggahaṇe tāva āpatti dukkaṭassa. Ajjhoharato pana ekamekasmiṃ ajjhohāre pācittiyaṃ. Sacepi patto duddhoto hoti, yaṃ aṅguliyā ghaṃsantassa lekhā paññāyati, gaṇṭhikapattassa vā gaṇṭhikantare sneho paviṭṭho hoti, so uṇhe otāpentassa paggharati, uṇhayāguyā vā gahitāya sandissati, tādise pattepi punadivase bhuñjantassa pācittiyaṃ. Tasmā pattaṃ dhovitvā puna tattha acchodakaṃ vā āsiñcitvā aṅguliyā vā ghaṃsitvā nisnehabhāvo jānitabbo. Sace hi udake vā snehabhāvo patte vā aṅgulilekhā paññāyati, duddhoto hoti. Telavaṇṇapatte pana aṅgulilekhā paññāyati, sā abbohārikā. Yaṃ bhikkhū nirapekkhā sāmaṇerānaṃ pariccajanti, tañce sāmaṇerā nidahitvā denti, sabbaṃ vaṭṭati. Sayaṃ paṭiggahetvā apariccattameva hi dutiyadivase na vaṭṭati. Tato hi ekasitthampi ajjhoharato pācittiyameva.
အကပ္ပိယမံသေသု မနုသ္သမံသေ ထုလ္လစ္စယေန သဒ္ဝိံ ပာစိတ္တိယံ, အဝသေသေသု ဒုက္ကဋေန သဒ္ဓိံ။ ယာမကာလိကံ သတိ ပစ္စယေ အဇ္ဈောဟရတော ပာစိတ္တိယံ။ အာဟာရတ္ထာယ အဇ္ဈောဟရတော ဒုက္ကဋေန သဒ္ဓိံ ပာစိတ္တိယံ။ သစေ ပဝာရိတော ဟုတ္ဝာ အနတိရိတ္တကတံ အဇ္ဈောဟရတိ, ပကတိအာမိသေ ဒ္ဝေ ပာစိတ္တိယာနိ, မနုသ္သမံသေ ထုလ္လစ္စယေန သဒ္ဓိံ ဒ္ဝေ, သေသအကပ္ပိယမံသေ ဒုက္ကဋေန သဒ္ဓိံ, ယာမကာလိကံ သတိ ပစ္စယေ သာမိသေန မုခေန အဇ္ဈောဟရတော ဒ္ဝေ, နိရာမိသေန ဧကမေဝ။ အာဟာရတ္ထာယ အဇ္ဈောဟရတော ဝိကပ္ပဒ္ဝယေပိ ဒုက္ကဋံ ဝဍ္ဎတိ။ သစေ ဝိကာလေ အဇ္ဈောဟရတိ, ပကတိဘောဇနေ သန္နိဓိပစ္စယာ စ ဝိကာလဘောဇနပစ္စယာ စ ဒ္ဝေ ပာစိတ္တိယာနိ, အကပ္ပိယမံသေသု ထုလ္လစ္စယဉ္စ ဒုက္ကဋဉ္စ ဝဍ္ဎတိ။ ယာမကာလိကေသု ဝိကာလပစ္စယာ အနာပတ္တိ, အနတိရိတ္တပစ္စယာ ပန ဝိကာလေ သဗ္ဗဝိကပ္ပေသု အနာပတ္တိ။
Akappiyamaṃsesu manussamaṃse thullaccayena sadviṃ pācittiyaṃ, avasesesu dukkaṭena saddhiṃ. Yāmakālikaṃ sati paccaye ajjhoharato pācittiyaṃ. Āhāratthāya ajjhoharato dukkaṭena saddhiṃ pācittiyaṃ. Sace pavārito hutvā anatirittakataṃ ajjhoharati, pakatiāmise dve pācittiyāni, manussamaṃse thullaccayena saddhiṃ dve, sesaakappiyamaṃse dukkaṭena saddhiṃ, yāmakālikaṃ sati paccaye sāmisena mukhena ajjhoharato dve, nirāmisena ekameva. Āhāratthāya ajjhoharato vikappadvayepi dukkaṭaṃ vaḍḍhati. Sace vikāle ajjhoharati, pakatibhojane sannidhipaccayā ca vikālabhojanapaccayā ca dve pācittiyāni, akappiyamaṃsesu thullaccayañca dukkaṭañca vaḍḍhati. Yāmakālikesu vikālapaccayā anāpatti, anatirittapaccayā pana vikāle sabbavikappesu anāpatti.
၂၅၅. သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယာတိ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟတော ပဋိဂ္ဂဟဏပစ္စယာ တာဝ ဒုက္ကဋံ, အဇ္ဈောဟရတော ပန သစေ နိရာမိသံ ဟောတိ, အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ ဒုက္ကဋံ။ အထ အာမိသသံသဋ္ဌံ ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဌပိတံ ဟောတိ, ယထာဝတ္ထုကံ ပာစိတ္တိယမေဝ။
255.Sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāyāti āhāratthāya paṭiggaṇhato paṭiggahaṇapaccayā tāva dukkaṭaṃ, ajjhoharato pana sace nirāmisaṃ hoti, ajjhohāre ajjhohāre dukkaṭaṃ. Atha āmisasaṃsaṭṭhaṃ paṭiggahetvā ṭhapitaṃ hoti, yathāvatthukaṃ pācittiyameva.
၂၅၆. အနာပတ္တိ ယာဝကာလိကန္တိအာဒိမ္ဟိ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒေ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ ခာဒနီယဘောဇနီယံ ယာဝ မဇ္ဈန္တိကသင္ခာတော ကာလော, တာဝ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတော ယာဝကာလိကံ။ သဒ္ဓိံ အနုလောမပာနေဟိ အဋ္ဌဝိဓံ ပာနံ ယာဝ ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမယာမသင္ခာတော ယာမော, တာဝ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတော ယာမော ကာလော အသ္သာတိ ယာမကာလိကံ။ သပ္ပိအာဒိ ပဉ္စဝိဓံ ဘေသဇ္ဇံ သတ္တာဟံ နိဓေတဗ္ဗတော သတ္တာဟော ကာလော အသ္သာတိ သတ္တာဟကာလိကံ။ ဌပေတ္ဝာ ဥဒကံ အဝသေသံ သဗ္ဗမ္ပိ ယာဝဇီဝံ ပရိဟရိတ္ဝာ သတိ ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတော ယာဝဇီဝကန္တိ ဝုစ္စတိ ။
256.Anāpatti yāvakālikantiādimhi vikālabhojanasikkhāpade niddiṭṭhaṃ khādanīyabhojanīyaṃ yāva majjhantikasaṅkhāto kālo, tāva bhuñjitabbato yāvakālikaṃ. Saddhiṃ anulomapānehi aṭṭhavidhaṃ pānaṃ yāva rattiyā pacchimayāmasaṅkhāto yāmo, tāva paribhuñjitabbato yāmo kālo assāti yāmakālikaṃ. Sappiādi pañcavidhaṃ bhesajjaṃ sattāhaṃ nidhetabbato sattāho kālo assāti sattāhakālikaṃ. Ṭhapetvā udakaṃ avasesaṃ sabbampi yāvajīvaṃ pariharitvā sati paccaye paribhuñjitabbato yāvajīvakanti vuccati .
တတ္ထ အရုဏောဒယေဝ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ယာဝကာလိကံ သတက္ခတ္တုမ္ပိ နိဒဟိတ္ဝာ ယာဝကာလော နာတိက္ကမတိ တာဝ, ယာမကာလိကံ ဧကံ အဟောရတ္တံ, သတ္တာဟကာလိကံ သတ္တရတ္တံ, ဣတရံ သတိ ပစ္စယေ, ယာဝဇီဝမ္ပိ ပရိဘုဉ္ဇန္တသ္သ အနာပတ္တိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ အဋ္ဌကထာသု ပန ဣမသ္မိံ ဌာနေ ပာနကထာ ကပ္ပိယာနုလောမကထာ ‘‘ကပ္ပတိ နု ခော ယာဝကာလိကေန ယာမကာလိက’’န္တိအာဒိကထာ စ ကပ္ပိယဘူမိကထာ စ ဝိတ္ထာရိတာ, တံ မယံ အာဂတဋ္ဌာနေယေဝ ကထယိသ္သာမ။
Tattha aruṇodayeva paṭiggahitaṃ yāvakālikaṃ satakkhattumpi nidahitvā yāvakālo nātikkamati tāva, yāmakālikaṃ ekaṃ ahorattaṃ, sattāhakālikaṃ sattarattaṃ, itaraṃ sati paccaye, yāvajīvampi paribhuñjantassa anāpatti. Sesamettha uttānameva. Aṭṭhakathāsu pana imasmiṃ ṭhāne pānakathā kappiyānulomakathā ‘‘kappati nu kho yāvakālikena yāmakālika’’ntiādikathā ca kappiyabhūmikathā ca vitthāritā, taṃ mayaṃ āgataṭṭhāneyeva kathayissāma.
ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနံ – ကာယတော စ ကာယစိတ္တတော စ သမုဋ္ဌာတိ, ကိရိယံ, နောသညာဝိမောက္ခံ, အစိတ္တကံ, ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ, ကာယကမ္မံ, တိစိတ္တံ, တိဝေဒနန္တိ။
Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ – kāyato ca kāyacittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒံ အဋ္ဌမံ။
Sannidhikārakasikkhāpadaṃ aṭṭhamaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၄. ဘောဇနဝဂ္ဂော • 4. Bhojanavaggo
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၈. သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၈. သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၈. သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၈. သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒံ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadaṃ