| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
೮. ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
೨೫೩. ಅಪರಜ್ಜು ಸನ್ನಿಧಿ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಜ್ಜ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತನ್ತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ, ಅಥ ಖೋ ಉಗ್ಗಹಿತಕಮ್ಪಿ, ತೇನೇವ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಏವಂ ಸನ್ನಿಧಿಕತಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ವಾ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ವಾ ಅಜ್ಝೋಹರಿತುಕಾಮತಾಯ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ತಾವ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯದಿ ತಂ ಪಠಮಮೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ, ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ತಾವಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಮಾ ವೇದಿತಬ್ಬಮೇತಂ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಕಾಲೇ ಗಹಿತಂ ಅಜ್ಜ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತ’ನ್ತಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ।
253. Aparajju sannidhi nāma hotīti attho. Ajja paṭiggahitanti na kevalaṃ paṭiggahitameva, atha kho uggahitakampi, teneva aṭṭhakathāyaṃ ‘‘paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti evaṃ sannidhikataṃ yaṃ kiñci yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vā ajjhoharitukāmatāya gaṇhantassa paṭiggahaṇe tāva āpatti dukkaṭassā’’ti vuttaṃ. Yadi taṃ paṭhamameva paṭiggahitaṃ, ‘‘paṭiggahaṇe tāvā’’ti na vattabbaṃ, tasmā veditabbametaṃ ‘‘attano kāle gahitaṃ ajja paṭiggahita’nti vutta’’nti.
ಏತ್ಥಾಹ – ಯಥಾ ಪಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಉಗ್ಗಹಿತಕಾನಿ ಅನಧಿಪ್ಪೇತಾನಿ। ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಅನಾಪತ್ತಿ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯತ್ತಾ, ತಥಾ ಇಧಾಪಿ ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ನಾಧಿಪ್ಪೇತನ್ತಿ? ಏತ್ಥ ವುಚ್ಚತಿ – ಭೇಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದೇ (ಪಾರಾ॰ ೬೧೮ ಆದಯೋ) ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ನಾಧಿಪ್ಪೇತನ್ತಿ ಯುತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮನಮತ್ತೇನ ತತ್ಥ ಆಪತ್ತಿಪ್ಪಸಙ್ಗತೋ। ಏತ್ಥ ನ ಯುತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮನಮತ್ತೇನ ಆಪತ್ತಿಪ್ಪಸಙ್ಗಾಭಾವತೋ। ಅಜ್ಝೋಹರಣೇನೇವ ಹಿ ಏತ್ಥ ಆಪತ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ತಸ್ಮಾ ಅನುಗಣ್ಠಿಪದಮತೇನ ಅಜ್ಜ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ।
Etthāha – yathā pañca bhesajjāni uggahitakāni anadhippetāni. Sattāhātikkame anāpatti anajjhoharaṇīyattā, tathā idhāpi uggahitakaṃ nādhippetanti? Ettha vuccati – bhesajjasikkhāpade (pārā. 618 ādayo) uggahitakaṃ nādhippetanti yuttaṃ attano kālātikkamanamattena tattha āpattippasaṅgato. Ettha na yuttaṃ attano kālātikkamanamattena āpattippasaṅgābhāvato. Ajjhoharaṇeneva hi ettha āpattīti adhippāyo, tasmā anugaṇṭhipadamatena ajja uggahetvā punadivase bhuñjanto dve āpattiyo āpajjati.
ತತ್ರಾಯಂ ವಿಚಾರಣಾ – ಅತ್ತನಾ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಅಜ್ಜ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಭುಞ್ಜತಿ, ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸಾಮಣೇರಾದೀನಂಯೇವ ಅತ್ಥಾಯ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗಹಿತಂ ಪುನದಿವಸೇ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ। ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥಾಯಮಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಸಚೇ ಬೇಲಟ್ಠಸೀಸೋ ವಿಯ ದುತಿಯತತಿಯಾದಿದಿವಸತ್ಥಾಯ ಅಜ್ಜ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರಾದೀನಂ ಗೋಪನತ್ಥಾಯ ದೇತಿ, ತಸ್ಸ ಪುನದಿವಸೇ ಅಜ್ಝೋಹರಣತ್ಥಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಭವತಿ। ಸಯಮೇವ ಸಚೇ ತಂ ಗೋಪೇತ್ವಾ ಠಪೇತಿ, ಪುನದಿವಸೇ ಪತಿತಂ ಕಚವರಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿಮತಿವಸೇನ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಣತೋವ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಭವತಿ। ನೋ ಚೇ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಂ ದುಕ್ಕಟಂ ನತ್ಥಿ। ‘‘ಇದಞ್ಹಿ ‘ಏಕಂ ಪಾದಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸಾ’ತಿಆದಿ ವಿಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯೋ ಪನ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ದ್ವೇಪಿ ಪಾದೇ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ನತ್ಥಿ, ಏವಂಸಮ್ಪದಮಿದನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಭಾವಂ ಅವಿಜಹನ್ತಮೇವ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಜನೇತೀತಿ ಧಮ್ಮಸಿರಿತ್ಥೇರೋ, ತಂ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪಾಳಿಯಾ ವಿರುಜ್ಝತಿ। ಕಪಾಲೇನ ಪೀತೋ ಪನ ಸ್ನೇಹೋ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕೋ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಉಣ್ಹೇ ಓತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪಗ್ಘರತಿ, ತಥಾಪಿ ‘‘ಭೇಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವಿಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇತರಥಾ ಕಪಾಲೇನ ಪೀತಾ ಸಪ್ಪಿಆದಯೋಪಿ ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಜನೇಯ್ಯುನ್ತಿ। ಸಯಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಇಧಾಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತವಿಧಿಯೇವ। ದುದ್ಧೋತಪತ್ತಕಥಾಪಿ ಏತೇನ ಸಮೇತಿ ವಿಯ । ಆಹಾರತ್ಥಾಯಾತಿ ಕಾಲೇಪಿ ಲಬ್ಭತಿ। ಪಕತಿಆಮಿಸೇತಿ ಕಪ್ಪಿಯಾಮಿಸೇ। ಸಾಮಿಸೇನ ಮುಖೇನ ಅಜ್ಝೋಹರತೋ ದ್ವೇತಿ ‘‘ಹಿಯ್ಯೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಅಜ್ಜ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸೇನ ಮುಖೇನ ಅಜ್ಝೋಹರತೋ ದ್ವೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ಅಜ್ಜ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಹಿ ಯಾಮಾತಿಕ್ಕನ್ತಪಾನಕೇನ ಸಂಸಟ್ಠಂ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕರೋತಿ। ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಮಂಸೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಸೇಸಮಂಸೇ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ ವಡ್ಢತಿ।
Tatrāyaṃ vicāraṇā – attanā bhuñjitukāmo ajja uggahetvā punadivase bhuñjati, dve āpattiyo āpajjati. Sāmaṇerādīnaṃyeva atthāya uggahetvā gahitaṃ punadivase paṭiggahetvā bhuñjanto āpattiyā na kāretabboti. Paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti etthāyamadhippāyo – sace belaṭṭhasīso viya dutiyatatiyādidivasatthāya ajja paṭiggahetvā sāmaṇerādīnaṃ gopanatthāya deti, tassa punadivase ajjhoharaṇatthaṃ paṭiggahaṇe āpatti dukkaṭassāti sambhavati. Sayameva sace taṃ gopetvā ṭhapeti, punadivase patitaṃ kacavaraṃ disvā vimativasena vā paṭiggaṇhato paṭiggahaṇatova āpatti dukkaṭassāti sambhavati. No ce paṭiggaṇhāti, taṃ dukkaṭaṃ natthi. ‘‘Idañhi ‘ekaṃ pādaṃ atikkāmeti, āpatti thullaccayassā’tiādi viyā’’ti vuttaṃ. Yo pana ekappahāreneva dvepi pāde atikkāmeti, tassa taṃ thullaccayaṃ natthi, evaṃsampadamidanti veditabbaṃ. Ettha paṭiggahitabhāvaṃ avijahantameva sannidhiṃ janetīti dhammasiritthero, taṃ ‘‘paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti pāḷiyā virujjhati. Kapālena pīto pana sneho abbohāriko. Kiñcāpi uṇhe otāpentassa paggharati, tathāpi ‘‘bhesajjasikkhāpade viyā’’ti vuttaṃ. Itarathā kapālena pītā sappiādayopi sattāhātikkame āpattiṃ janeyyunti. Sayaṃ paṭiggahetvāti idhāpi pubbe vuttavidhiyeva. Duddhotapattakathāpi etena sameti viya . Āhāratthāyāti kālepi labbhati. Pakatiāmiseti kappiyāmise. Sāmisena mukhena ajjhoharato dveti ‘‘hiyyo paṭiggahitayāmakālikaṃ ajja purebhattaṃ sāmisena mukhena ajjhoharato dve pācittiyānī’’ti likhitaṃ. Ajja paṭiggahitaṃ yāvakālikampi hi yāmātikkantapānakena saṃsaṭṭhaṃ sannidhiṃ karoti. Akappiyamaṃsesu manussamaṃse thullaccayaṃ, sesamaṃse dukkaṭañca vaḍḍhati.
೨೫೫. ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಆಹಾರತ್ಥಾಯಾತಿ ಕಾಲೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ಸನ್ನಿಧಿಂ ಅನಾಪಜ್ಜನತೋತಿ ಕೇಚಿ। ತದಹು ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ತದಹು ಪುರೇಭತ್ತಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಚೇ? ನ, ಪಾಳಿಯಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಮ್ಪಿ ವಿಸೇಸಸ್ಸ ನತ್ಥಿತಾಯ। ಭೇಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಯಥಾಸುಖಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಚೇ? ಆಹಾರೇ ಸಪ್ಪಿಆದಿ ಸಙ್ಗಹಂ ಯಾತಿ, ತೇನ ತಗ್ಗತಿಕವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ನ ಭೇಸಜ್ಜವಸೇನ ವುತ್ತನ್ತಿ ಉಪತಿಸ್ಸೋ।
255.Sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāyāti kālepi dukkaṭameva sannidhiṃ anāpajjanatoti keci. Tadahu paṭiggahitaṃ tadahu purebhattaṃ vaṭṭatīti ce? Na, pāḷiyampi aṭṭhakathāyampi visesassa natthitāya. Bhesajjasikkhāpade purebhattaṃ yathāsukhaṃ paribhuñjanaṃ vuttanti ce? Āhāre sappiādi saṅgahaṃ yāti, tena taggatikavasena vuttaṃ, na bhesajjavasena vuttanti upatisso.
ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೪. ಭೋಜನವಗ್ಗೋ • 4. Bhojanavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೮. ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೮. ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೮. ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೮. ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 8. Sannidhikārakasikkhāpadaṃ
