| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
252. අට්‌ඨමසික්‌ඛාපදෙ – බෙලට්‌ඨසීසො නාම ජටිලසහස්‌සබ්‌භන්‌තරො මහාථෙරො. අරඤ්‌ඤෙ විහරතීති ජෙතවනස්‌ස අවිදූරෙ පධානඝරෙ එකස්‌මිං ආවාසෙ වසති. සුක්‌ඛකුරන්‌ති අසූපබ්‍යඤ්‌ජනං ඔදනං. සො කිර අන්‌තොගාමෙ භුඤ්‌ජිත්‌වා පච්‌ඡා පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා තාදිසං ඔදනං ආහරති, තඤ්‌ච ඛො අප්‌පිච්‌ඡතාය, න පච්‌චයගිද්‌ධතාය. ථෙරො කිර සත්‌තාහං නිරොධසමාපත්‌තියා වීතිනාමෙත්‌වා සමාපත්‌තිතො වුට්‌ඨාය තං පිණ්‌ඩපාතං උදකෙන තෙමෙත්‌වා භුඤ්‌ජති, තතො පුන සත්‌තාහං සමාපත්‌තියා නිසීදති. එවං ද්‌වෙපි තීණිපි චත්‌තාරිපි සත්‌තාහානි වීතිනාමෙත්‌වා ගාමං පිණ්‌ඩාය පවිසති. තෙන වුත්‌තං – ‘‘චිරෙන ගාමං පිණ්‌ඩාය පවිසතී’’ති.
252. Aṭṭhamasikkhāpade – belaṭṭhasīso nāma jaṭilasahassabbhantaro mahāthero. Araññe viharatīti jetavanassa avidūre padhānaghare ekasmiṃ āvāse vasati. Sukkhakuranti asūpabyañjanaṃ odanaṃ. So kira antogāme bhuñjitvā pacchā piṇḍāya caritvā tādisaṃ odanaṃ āharati, tañca kho appicchatāya, na paccayagiddhatāya. Thero kira sattāhaṃ nirodhasamāpattiyā vītināmetvā samāpattito vuṭṭhāya taṃ piṇḍapātaṃ udakena temetvā bhuñjati, tato puna sattāhaṃ samāpattiyā nisīdati. Evaṃ dvepi tīṇipi cattāripi sattāhāni vītināmetvā gāmaṃ piṇḍāya pavisati. Tena vuttaṃ – ‘‘cirena gāmaṃ piṇḍāya pavisatī’’ti.
253. කාරො කරණං කිරියාති අත්‌ථතො එකං, සන්‌නිධිකාරො අස්‌සාති සන්‌නිධිකාරං; සන්‌නිධිකාරමෙව සන්‌නිධිකාරකං. පටිග්‌ගහෙත්‌වා එකරත්‌තං වීතිනාමිතස්‌සෙතං අධිවචනං. තෙනෙවස්‌ස පදභාජනෙ වුත්‌තං – ‘‘සන්‌නිධිකාරකං නාම අජ්‌ජ පටිග්‌ගහිතං අපරජ්‌ජූ’’ති.
253. Kāro karaṇaṃ kiriyāti atthato ekaṃ, sannidhikāro assāti sannidhikāraṃ; sannidhikārameva sannidhikārakaṃ. Paṭiggahetvā ekarattaṃ vītināmitassetaṃ adhivacanaṃ. Tenevassa padabhājane vuttaṃ – ‘‘sannidhikārakaṃ nāma ajja paṭiggahitaṃ aparajjū’’ti.
පටිග්‌ගණ්‌හාති ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සාති එවං සන්‌නිධිකතං යංකිඤ්‌චි යාවකාලිකං වා යාමකාලිකං වා අජ්‌ඣොහරිතුකාමතාය ගණ්‌හන්‌තස්‌ස පටිග්‌ගහණෙ තාව ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌ස. අජ්‌ඣොහරතො පන එකමෙකස්‌මිං අජ්‌ඣොහාරෙ පාචිත්‌තියං. සචෙපි පත්‌තො දුද්‌ධොතො හොති, යං අඞ්‌ගුලියා ඝංසන්‌තස්‌ස ලෙඛා පඤ්‌ඤායති, ගණ්‌ඨිකපත්‌තස්‌ස වා ගණ්‌ඨිකන්‌තරෙ ස්‌නෙහො පවිට්‌ඨො හොති, සො උණ්‌හෙ ඔතාපෙන්‌තස්‌ස පග්‌ඝරති, උණ්‌හයාගුයා වා ගහිතාය සන්‌දිස්‌සති, තාදිසෙ පත්‌තෙපි පුනදිවසෙ භුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස පාචිත්‌තියං. තස්‌මා පත්‌තං ධොවිත්‌වා පුන තත්‌ථ අච්‌ඡොදකං වා ආසිඤ්‌චිත්‌වා අඞ්‌ගුලියා වා ඝංසිත්‌වා නිස්‌නෙහභාවො ජානිතබ්‌බො. සචෙ හි උදකෙ වා ස්‌නෙහභාවො පත්‌තෙ වා අඞ්‌ගුලිලෙඛා පඤ්‌ඤායති, දුද්‌ධොතො හොති. තෙලවණ්‌ණපත්‌තෙ පන අඞ්‌ගුලිලෙඛා පඤ්‌ඤායති, සා අබ්‌බොහාරිකා. යං භික්‌ඛූ නිරපෙක්‌ඛා සාමණෙරානං පරිච්‌චජන්‌ති, තඤ්‌චෙ සාමණෙරා නිදහිත්‌වා දෙන්‌ති, සබ්‌බං වට්‌ටති. සයං පටිග්‌ගහෙත්‌වා අපරිච්‌චත්‌තමෙව හි දුතියදිවසෙ න වට්‌ටති. තතො හි එකසිත්‌ථම්‌පි අජ්‌ඣොහරතො පාචිත්‌තියමෙව.
Paṭiggaṇhāti āpatti dukkaṭassāti evaṃ sannidhikataṃ yaṃkiñci yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vā ajjhoharitukāmatāya gaṇhantassa paṭiggahaṇe tāva āpatti dukkaṭassa. Ajjhoharato pana ekamekasmiṃ ajjhohāre pācittiyaṃ. Sacepi patto duddhoto hoti, yaṃ aṅguliyā ghaṃsantassa lekhā paññāyati, gaṇṭhikapattassa vā gaṇṭhikantare sneho paviṭṭho hoti, so uṇhe otāpentassa paggharati, uṇhayāguyā vā gahitāya sandissati, tādise pattepi punadivase bhuñjantassa pācittiyaṃ. Tasmā pattaṃ dhovitvā puna tattha acchodakaṃ vā āsiñcitvā aṅguliyā vā ghaṃsitvā nisnehabhāvo jānitabbo. Sace hi udake vā snehabhāvo patte vā aṅgulilekhā paññāyati, duddhoto hoti. Telavaṇṇapatte pana aṅgulilekhā paññāyati, sā abbohārikā. Yaṃ bhikkhū nirapekkhā sāmaṇerānaṃ pariccajanti, tañce sāmaṇerā nidahitvā denti, sabbaṃ vaṭṭati. Sayaṃ paṭiggahetvā apariccattameva hi dutiyadivase na vaṭṭati. Tato hi ekasitthampi ajjhoharato pācittiyameva.
අකප්‌පියමංසෙසු මනුස්‌සමංසෙ ථුල්‌ලච්‌චයෙන සද්‌විං පාචිත්‌තියං, අවසෙසෙසු දුක්‌කටෙන සද්‌ධිං. යාමකාලිකං සති පච්‌චයෙ අජ්‌ඣොහරතො පාචිත්‌තියං. ආහාරත්‌ථාය අජ්‌ඣොහරතො දුක්‌කටෙන සද්‌ධිං පාචිත්‌තියං. සචෙ පවාරිතො හුත්‌වා අනතිරිත්‌තකතං අජ්‌ඣොහරති, පකතිආමිසෙ ද්‌වෙ පාචිත්‌තියානි, මනුස්‌සමංසෙ ථුල්‌ලච්‌චයෙන සද්‌ධිං ද්‌වෙ, සෙසඅකප්‌පියමංසෙ දුක්‌කටෙන සද්‌ධිං, යාමකාලිකං සති පච්‌චයෙ සාමිසෙන මුඛෙන අජ්‌ඣොහරතො ද්‌වෙ, නිරාමිසෙන එකමෙව. ආහාරත්‌ථාය අජ්‌ඣොහරතො විකප්‌පද්‌වයෙපි දුක්‌කටං වඩ්‌ඪති. සචෙ විකාලෙ අජ්‌ඣොහරති, පකතිභොජනෙ සන්‌නිධිපච්‌චයා ච විකාලභොජනපච්‌චයා ච ද්‌වෙ පාචිත්‌තියානි, අකප්‌පියමංසෙසු ථුල්‌ලච්‌චයඤ්‌ච දුක්‌කටඤ්‌ච වඩ්‌ඪති. යාමකාලිකෙසු විකාලපච්‌චයා අනාපත්‌ති, අනතිරිත්‌තපච්‌චයා පන විකාලෙ සබ්‌බවිකප්‌පෙසු අනාපත්‌ති.
Akappiyamaṃsesu manussamaṃse thullaccayena sadviṃ pācittiyaṃ, avasesesu dukkaṭena saddhiṃ. Yāmakālikaṃ sati paccaye ajjhoharato pācittiyaṃ. Āhāratthāya ajjhoharato dukkaṭena saddhiṃ pācittiyaṃ. Sace pavārito hutvā anatirittakataṃ ajjhoharati, pakatiāmise dve pācittiyāni, manussamaṃse thullaccayena saddhiṃ dve, sesaakappiyamaṃse dukkaṭena saddhiṃ, yāmakālikaṃ sati paccaye sāmisena mukhena ajjhoharato dve, nirāmisena ekameva. Āhāratthāya ajjhoharato vikappadvayepi dukkaṭaṃ vaḍḍhati. Sace vikāle ajjhoharati, pakatibhojane sannidhipaccayā ca vikālabhojanapaccayā ca dve pācittiyāni, akappiyamaṃsesu thullaccayañca dukkaṭañca vaḍḍhati. Yāmakālikesu vikālapaccayā anāpatti, anatirittapaccayā pana vikāle sabbavikappesu anāpatti.
255. සත්‌තාහකාලිකං යාවජීවිකං ආහාරත්‌ථායාති ආහාරත්‌ථාය පටිග්‌ගණ්‌හතො පටිග්‌ගහණපච්‌චයා තාව දුක්‌කටං, අජ්‌ඣොහරතො පන සචෙ නිරාමිසං හොති, අජ්‌ඣොහාරෙ අජ්‌ඣොහාරෙ දුක්‌කටං. අථ ආමිසසංසට්‌ඨං පටිග්‌ගහෙත්‌වා ඨපිතං හොති, යථාවත්‌ථුකං පාචිත්‌තියමෙව.
255.Sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāyāti āhāratthāya paṭiggaṇhato paṭiggahaṇapaccayā tāva dukkaṭaṃ, ajjhoharato pana sace nirāmisaṃ hoti, ajjhohāre ajjhohāre dukkaṭaṃ. Atha āmisasaṃsaṭṭhaṃ paṭiggahetvā ṭhapitaṃ hoti, yathāvatthukaṃ pācittiyameva.
256. අනාපත්‌ති යාවකාලිකන්‌තිආදිම්‌හි විකාලභොජනසික්‌ඛාපදෙ නිද්‌දිට්‌ඨං ඛාදනීයභොජනීයං යාව මජ්‌ඣන්‌තිකසඞ්‌ඛාතො කාලො, තාව භුඤ්‌ජිතබ්‌බතො යාවකාලිකං. සද්‌ධිං අනුලොමපානෙහි අට්‌ඨවිධං පානං යාව රත්‌තියා පච්‌ඡිමයාමසඞ්‌ඛාතො යාමො, තාව පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බතො යාමො කාලො අස්‌සාති යාමකාලිකං. සප්‌පිආදි පඤ්‌චවිධං භෙසජ්‌ජං සත්‌තාහං නිධෙතබ්‌බතො සත්‌තාහො කාලො අස්‌සාති සත්‌තාහකාලිකං. ඨපෙත්‌වා උදකං අවසෙසං සබ්‌බම්‌පි යාවජීවං පරිහරිත්‌වා සති පච්‌චයෙ පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බතො යාවජීවකන්‌ති වුච්‌චති .
256.Anāpatti yāvakālikantiādimhi vikālabhojanasikkhāpade niddiṭṭhaṃ khādanīyabhojanīyaṃ yāva majjhantikasaṅkhāto kālo, tāva bhuñjitabbato yāvakālikaṃ. Saddhiṃ anulomapānehi aṭṭhavidhaṃ pānaṃ yāva rattiyā pacchimayāmasaṅkhāto yāmo, tāva paribhuñjitabbato yāmo kālo assāti yāmakālikaṃ. Sappiādi pañcavidhaṃ bhesajjaṃ sattāhaṃ nidhetabbato sattāho kālo assāti sattāhakālikaṃ. Ṭhapetvā udakaṃ avasesaṃ sabbampi yāvajīvaṃ pariharitvā sati paccaye paribhuñjitabbato yāvajīvakanti vuccati .
තත්‌ථ අරුණොදයෙව පටිග්‌ගහිතං යාවකාලිකං සතක්‌ඛත්‌තුම්‌පි නිදහිත්‌වා යාවකාලො නාතික්‌කමති තාව, යාමකාලිකං එකං අහොරත්‌තං, සත්‌තාහකාලිකං සත්‌තරත්‌තං, ඉතරං සති පච්‌චයෙ, යාවජීවම්‌පි පරිභුඤ්‌ජන්‌තස්‌ස අනාපත්‌ති. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව. අට්‌ඨකථාසු පන ඉමස්‌මිං ඨානෙ පානකථා කප්‌පියානුලොමකථා ‘‘කප්‌පති නු ඛො යාවකාලිකෙන යාමකාලික’’න්‌තිආදිකථා ච කප්‌පියභූමිකථා ච විත්‌ථාරිතා, තං මයං ආගතට්‌ඨානෙයෙව කථයිස්‌සාම.
Tattha aruṇodayeva paṭiggahitaṃ yāvakālikaṃ satakkhattumpi nidahitvā yāvakālo nātikkamati tāva, yāmakālikaṃ ekaṃ ahorattaṃ, sattāhakālikaṃ sattarattaṃ, itaraṃ sati paccaye, yāvajīvampi paribhuñjantassa anāpatti. Sesamettha uttānameva. Aṭṭhakathāsu pana imasmiṃ ṭhāne pānakathā kappiyānulomakathā ‘‘kappati nu kho yāvakālikena yāmakālika’’ntiādikathā ca kappiyabhūmikathā ca vitthāritā, taṃ mayaṃ āgataṭṭhāneyeva kathayissāma.
එළකලොමසමුට්‌ඨානං – කායතො ච කායචිත්‌තතො ච සමුට්‌ඨාති, කිරියං, නොසඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, අචිත්‌තකං, පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං, කායකම්‌මං, තිචිත්‌තං, තිවෙදනන්‌ති.
Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ – kāyato ca kāyacittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදං අට්‌ඨමං.
Sannidhikārakasikkhāpadaṃ aṭṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදං • 8. Sannidhikārakasikkhāpadaṃ
