| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
253. අපරජ්‌ජු සන්‌නිධි නාම හොතීති අත්‌ථො. අජ්‌ජ පටිග්‌ගහිතන්‌ති න කෙවලං පටිග්‌ගහිතමෙව, අථ ඛො උග්‌ගහිතකම්‌පි, තෙනෙව අට්‌ඨකථායං ‘‘පටිග්‌ගණ්‌හාති, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සාති එවං සන්‌නිධිකතං යං කිඤ්‌චි යාවකාලිකං වා යාමකාලිකං වා අජ්‌ඣොහරිතුකාමතාය ගණ්‌හන්‌තස්‌ස පටිග්‌ගහණෙ තාව ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සා’’ති වුත්‌තං. යදි තං පඨමමෙව පටිග්‌ගහිතං, ‘‘පටිග්‌ගහණෙ තාවා’’ති න වත්‌තබ්‌බං, තස්‌මා වෙදිතබ්‌බමෙතං ‘‘අත්‌තනො කාලෙ ගහිතං අජ්‌ජ පටිග්‌ගහිත’න්‌ති වුත්‌ත’’න්‌ති.
253. Aparajju sannidhi nāma hotīti attho. Ajja paṭiggahitanti na kevalaṃ paṭiggahitameva, atha kho uggahitakampi, teneva aṭṭhakathāyaṃ ‘‘paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti evaṃ sannidhikataṃ yaṃ kiñci yāvakālikaṃ vā yāmakālikaṃ vā ajjhoharitukāmatāya gaṇhantassa paṭiggahaṇe tāva āpatti dukkaṭassā’’ti vuttaṃ. Yadi taṃ paṭhamameva paṭiggahitaṃ, ‘‘paṭiggahaṇe tāvā’’ti na vattabbaṃ, tasmā veditabbametaṃ ‘‘attano kāle gahitaṃ ajja paṭiggahita’nti vutta’’nti.
එත්‌ථාහ – යථා පඤ්‌ච භෙසජ්‌ජානි උග්‌ගහිතකානි අනධිප්‌පෙතානි. සත්‌තාහාතික්‌කමෙ අනාපත්‌ති අනජ්‌ඣොහරණීයත්‌තා, තථා ඉධාපි උග්‌ගහිතකං නාධිප්‌පෙතන්‌ති? එත්‌ථ වුච්‌චති – භෙසජ්‌ජසික්‌ඛාපදෙ (පාරා. 618 ආදයො) උග්‌ගහිතකං නාධිප්‌පෙතන්‌ති යුත්‌තං අත්‌තනො කාලාතික්‌කමනමත්‌තෙන තත්‌ථ ආපත්‌තිප්‌පසඞ්‌ගතො. එත්‌ථ න යුත්‌තං අත්‌තනො කාලාතික්‌කමනමත්‌තෙන ආපත්‌තිප්‌පසඞ්‌ගාභාවතො. අජ්‌ඣොහරණෙනෙව හි එත්‌ථ ආපත්‌තීති අධිප්‌පායො, තස්‌මා අනුගණ්‌ඨිපදමතෙන අජ්‌ජ උග්‌ගහෙත්‌වා පුනදිවසෙ භුඤ්‌ජන්‌තො ද්‌වෙ ආපත්‌තියො ආපජ්‌ජති.
Etthāha – yathā pañca bhesajjāni uggahitakāni anadhippetāni. Sattāhātikkame anāpatti anajjhoharaṇīyattā, tathā idhāpi uggahitakaṃ nādhippetanti? Ettha vuccati – bhesajjasikkhāpade (pārā. 618 ādayo) uggahitakaṃ nādhippetanti yuttaṃ attano kālātikkamanamattena tattha āpattippasaṅgato. Ettha na yuttaṃ attano kālātikkamanamattena āpattippasaṅgābhāvato. Ajjhoharaṇeneva hi ettha āpattīti adhippāyo, tasmā anugaṇṭhipadamatena ajja uggahetvā punadivase bhuñjanto dve āpattiyo āpajjati.
තත්‍රායං විචාරණා – අත්‌තනා භුඤ්‌ජිතුකාමො අජ්‌ජ උග්‌ගහෙත්‌වා පුනදිවසෙ භුඤ්‌ජති, ද්‌වෙ ආපත්‌තියො ආපජ්‌ජති. සාමණෙරාදීනංයෙව අත්‌ථාය උග්‌ගහෙත්‌වා ගහිතං පුනදිවසෙ පටිග්‌ගහෙත්‌වා භුඤ්‌ජන්‌තො ආපත්‌තියා න කාරෙතබ්‌බොති. පටිග්‌ගණ්‌හාති, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සාති එත්‌ථායමධිප්‌පායො – සචෙ බෙලට්‌ඨසීසො විය දුතියතතියාදිදිවසත්‌ථාය අජ්‌ජ පටිග්‌ගහෙත්‌වා සාමණෙරාදීනං ගොපනත්‌ථාය දෙති, තස්‌ස පුනදිවසෙ අජ්‌ඣොහරණත්‌ථං පටිග්‌ගහණෙ ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සාති සම්‌භවති. සයමෙව සචෙ තං ගොපෙත්‌වා ඨපෙති, පුනදිවසෙ පතිතං කචවරං දිස්‌වා විමතිවසෙන වා පටිග්‌ගණ්‌හතො පටිග්‌ගහණතොව ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සාති සම්‌භවති. නො චෙ පටිග්‌ගණ්‌හාති, තං දුක්‌කටං නත්‌ථි. ‘‘ඉදඤ්‌හි ‘එකං පාදං අතික්‌කාමෙති, ආපත්‌ති ථුල්‌ලච්‌චයස්‌සා’තිආදි වියා’’ති වුත්‌තං. යො පන එකප්‌පහාරෙනෙව ද්‌වෙපි පාදෙ අතික්‌කාමෙති, තස්‌ස තං ථුල්‌ලච්‌චයං නත්‌ථි, එවංසම්‌පදමිදන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. එත්‌ථ පටිග්‌ගහිතභාවං අවිජහන්‌තමෙව සන්‌නිධිං ජනෙතීති ධම්‌මසිරිත්‌ථෙරො, තං ‘‘පටිග්‌ගණ්‌හාති, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සා’’ති පාළියා විරුජ්‌ඣති. කපාලෙන පීතො පන ස්‌නෙහො අබ්‌බොහාරිකො. කිඤ්‌චාපි උණ්‌හෙ ඔතාපෙන්‌තස්‌ස පග්‌ඝරති, තථාපි ‘‘භෙසජ්‌ජසික්‌ඛාපදෙ වියා’’ති වුත්‌තං. ඉතරථා කපාලෙන පීතා සප්‌පිආදයොපි සත්‌තාහාතික්‌කමෙ ආපත්‌තිං ජනෙය්‍යුන්‌ති. සයං පටිග්‌ගහෙත්‌වාති ඉධාපි පුබ්‌බෙ වුත්‌තවිධියෙව. දුද්‌ධොතපත්‌තකථාපි එතෙන සමෙති විය . ආහාරත්‌ථායාති කාලෙපි ලබ්‌භති. පකතිආමිසෙති කප්‌පියාමිසෙ. සාමිසෙන මුඛෙන අජ්‌ඣොහරතො ද්‌වෙති ‘‘හිය්‍යො පටිග්‌ගහිතයාමකාලිකං අජ්‌ජ පුරෙභත්‌තං සාමිසෙන මුඛෙන අජ්‌ඣොහරතො ද්‌වෙ පාචිත්‌තියානී’’ති ලිඛිතං. අජ්‌ජ පටිග්‌ගහිතං යාවකාලිකම්‌පි හි යාමාතික්‌කන්‌තපානකෙන සංසට්‌ඨං සන්‌නිධිං කරොති. අකප්‌පියමංසෙසු මනුස්‌සමංසෙ ථුල්‌ලච්‌චයං, සෙසමංසෙ දුක්‌කටඤ්‌ච වඩ්‌ඪති.
Tatrāyaṃ vicāraṇā – attanā bhuñjitukāmo ajja uggahetvā punadivase bhuñjati, dve āpattiyo āpajjati. Sāmaṇerādīnaṃyeva atthāya uggahetvā gahitaṃ punadivase paṭiggahetvā bhuñjanto āpattiyā na kāretabboti. Paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti etthāyamadhippāyo – sace belaṭṭhasīso viya dutiyatatiyādidivasatthāya ajja paṭiggahetvā sāmaṇerādīnaṃ gopanatthāya deti, tassa punadivase ajjhoharaṇatthaṃ paṭiggahaṇe āpatti dukkaṭassāti sambhavati. Sayameva sace taṃ gopetvā ṭhapeti, punadivase patitaṃ kacavaraṃ disvā vimativasena vā paṭiggaṇhato paṭiggahaṇatova āpatti dukkaṭassāti sambhavati. No ce paṭiggaṇhāti, taṃ dukkaṭaṃ natthi. ‘‘Idañhi ‘ekaṃ pādaṃ atikkāmeti, āpatti thullaccayassā’tiādi viyā’’ti vuttaṃ. Yo pana ekappahāreneva dvepi pāde atikkāmeti, tassa taṃ thullaccayaṃ natthi, evaṃsampadamidanti veditabbaṃ. Ettha paṭiggahitabhāvaṃ avijahantameva sannidhiṃ janetīti dhammasiritthero, taṃ ‘‘paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti pāḷiyā virujjhati. Kapālena pīto pana sneho abbohāriko. Kiñcāpi uṇhe otāpentassa paggharati, tathāpi ‘‘bhesajjasikkhāpade viyā’’ti vuttaṃ. Itarathā kapālena pītā sappiādayopi sattāhātikkame āpattiṃ janeyyunti. Sayaṃ paṭiggahetvāti idhāpi pubbe vuttavidhiyeva. Duddhotapattakathāpi etena sameti viya . Āhāratthāyāti kālepi labbhati. Pakatiāmiseti kappiyāmise. Sāmisena mukhena ajjhoharato dveti ‘‘hiyyo paṭiggahitayāmakālikaṃ ajja purebhattaṃ sāmisena mukhena ajjhoharato dve pācittiyānī’’ti likhitaṃ. Ajja paṭiggahitaṃ yāvakālikampi hi yāmātikkantapānakena saṃsaṭṭhaṃ sannidhiṃ karoti. Akappiyamaṃsesu manussamaṃse thullaccayaṃ, sesamaṃse dukkaṭañca vaḍḍhati.
255. සත්‌තාහකාලිකං යාවජීවිකං ආහාරත්‌ථායාති කාලෙපි දුක්‌කටමෙව සන්‌නිධිං අනාපජ්‌ජනතොති කෙචි. තදහු පටිග්‌ගහිතං තදහු පුරෙභත්‌තං වට්‌ටතීති චෙ? න, පාළියම්‌පි අට්‌ඨකථායම්‌පි විසෙසස්‌ස නත්‌ථිතාය. භෙසජ්‌ජසික්‌ඛාපදෙ පුරෙභත්‌තං යථාසුඛං පරිභුඤ්‌ජනං වුත්‌තන්‌ති චෙ? ආහාරෙ සප්‌පිආදි සඞ්‌ගහං යාති, තෙන තග්‌ගතිකවසෙන වුත්‌තං, න භෙසජ්‌ජවසෙන වුත්‌තන්‌ති උපතිස්‌සො.
255.Sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāyāti kālepi dukkaṭameva sannidhiṃ anāpajjanatoti keci. Tadahu paṭiggahitaṃ tadahu purebhattaṃ vaṭṭatīti ce? Na, pāḷiyampi aṭṭhakathāyampi visesassa natthitāya. Bhesajjasikkhāpade purebhattaṃ yathāsukhaṃ paribhuñjanaṃ vuttanti ce? Āhāre sappiādi saṅgahaṃ yāti, tena taggatikavasena vuttaṃ, na bhesajjavasena vuttanti upatisso.
සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. භොජනවග්‌ගො • 4. Bhojanavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 8. Sannidhikārakasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 8. සන්‌නිධිකාරකසික්‌ඛාපදං • 8. Sannidhikārakasikkhāpadaṃ
